ΑΠΟΨΕΙΣ

Η επιβολή των κυρώσεων στη Ρωσία για την εισβολή της στην Ουκρανία έχει συνέπειες. Αυτό είναι ξεκάθαρο και το βιώνουν καθημερινά νοικοκυριά και επιχειρήσεις που βλέπουν το κόστος της ενέργειας να αυξάνει και το επίπεδο τιμών των προϊόντων να γίνεται δυσβάσταχτο ιδιαίτερα για τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα της κοινωνίας. Η αβεβαιότητα για το μέλλον τροφοδοτείται ακόμη πιο έντονα από τις διαθέσεις της Ρωσίας για την απρόσκοπτη ή μη διάθεση φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Το σίγουρο είναι όσο η Ευρώπη οδεύει προς την απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, η Ρωσία θα πιέζει την Ευρώπη.

Οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν έχουν τίμημα για τους λαούς της Ευρώπης. Ενδεχομένως μεγαλύτερο τίμημα από το κόστος που θα προκαλούσαν στην ίδια τη Ρωσία. Εξάλλου έπρεπε να το περιμένουμε -και ευελπιστώ να το είχαν λάβει υπόψη οι Ευρωπαίοι-: όταν επιβάλλεις σε κάποιον τέτοιου είδους μέτρα, θα πρέπει να είσαι έτοιμος να διαχειριστείς και την αντίδραση από την πλευρά του. Δεν είναι δυνατόν να προσπαθείς να στραγγαλίσεις οικονομικά μια χώρα και αυτή να μην επιβάλλει αντίμετρα ή να αναπτύσσει μια στρατηγική που θα προκαλέσει αντίστοιχα προβλήματα. Το προσωρινό κλείσιμο του Nordstream και μόνο, για λόγους συντήρησης, τροφοδότησε πληθώρα σεναρίων για τη παροχή φυσικού αερίου από τη Ρωσία προς την Ευρώπη. Τα διάφορα σενάρια που κυκλοφορούν για μείωση της χρήσης του φυσικού αερίου κατά τη διάρκεια του χειμώνα ή το μάζεμα ξύλων για θέρμανση (!) ή το κρύο ντους (!) προκαλούν όχι μόνο αναβρασμό αλλά προδιαγράφουν έναν δύσκολο χειμώνα. Αλλά ακόμη και αυτή η δυσκολία θα πρέπει να δούμε τι είδους δυσκολία είναι. Δεν μιλάμε απλά για μια οικονομική κρίση όπου ο πολίτης θα είναι αναγκασμένος να καταναλώνει λιγότερο ή θα είναι αναγκασμένος να ζει μόνο από το επίδομα ανεργίας. Αναφερόμαστε σε μια πιθανή κατάσταση κατά την οποία δεν θα έχει τη δυνατότητα να ζεστάνει το σπίτι του. Αντιλαμβανόμαστε όλοι ποιο είναι χειρότερο από όλα.

Στις συνέπειες των κυρώσεων θα πρέπει να αναλογιστούμε αν οι δυτικές κοινωνίες είναι αρκετά ανθεκτικές για να «σηκώσουν» αυτό το βάρος. Πρόκειται για μια πολύ κρίσιμη παράμετρο η οποία έχει τη δυναμική να επηρεάσει αρκετές χώρες ταυτόχρονα. Αν οι δυτικές κοινωνίες αποδειχτούν ευάλωτες τότε δεν αποκλείεται να δούμε ακόμη και μεγάλες χώρες να οδηγούνται σε πολιτική αποσταθεροποίηση. Πάντως, οι πρώτες ενδείξεις που είχαμε από τη Γαλλία δείχνουν ότι οι πολίτες δεν θα δεχθούν με ευκολία τη μείωση ή τη διακοπή χρήσης αερίου.

Διάφοροι αναλυτές ισχυρίζονται ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα διαρκέσει μέχρι τα τέλη του 2023. Αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα αν λάβει κάποιος υπόψη ότι οι αρχικές εκτιμήσεις έκαναν λόγο για έναν πόλεμο λίγων εβδομάδων. Η Ευρώπη ακολουθεί απλά τις εξελίξεις και ανακοινώνει μέτρα κυρώσεων. Δεν ξέρω αν κάποιος μετρά ταυτόχρονα τον αντίκτυπο των μέτρων σε Ρωσία και Ευρώπη. Ή αν γίνεται μια άσκηση προσομοίωσης για να δουν τελικά ποια οικονομία πλήττεται περισσότερο από ορισμένα μέτρα. Δεν φαίνεται, πάντως, ότι η Ευρώπη μπορεί να παίξει κάποιον άλλο ρόλο. Για το καλό των λαών της και της ανθρωπότητας.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 24.07.2022