ΑΠΟΨΕΙΣ

Στον κόσμο των οικογενειακών επιχειρήσεων μεγάλο πρόβλημα αποτελεί η ορθή και ουσιαστική επικοινωνία μεταξύ των δύο γενιών. Δυστυχώς πλήθος οικογένειες ενώ συνομιλούν μεταξύ τους στην πραγματικότητα δεν επικοινωνούν. Ο ρόλος και η σημασία της επικοινωνίας γίνεται ακόμα πιο σημαντικός κατά τη διαδικασία προετοιμασίας της νεότερης γενιάς για την ανάληψη της ηγεσίας της οικογενειακής επιχείρησης. Στο πλαίσιο αυτό η μεταλαμπάδευση γνώσεων και εμπειριών από την πρεσβύτερη στη νεότερη γενιά μπορεί να συμβεί με ένα απλό μέσον: με τη διήγηση ιστοριών από τους γονείς στα παιδιά.

Μεγάλοι και μικροί είναι σίγουρο ότι μας αρέσει να ακούμε παραμύθια και ιστορίες κάθε είδους. Αναπολούμε ίσως αξέχαστες στιγμές με τους παππούδες μας και με τις γιαγιάδες μας, που μάλλον είναι αυτοί που μας διηγιόντουσαν παραμύθια όταν ήμασταν μικροί. Στον άνθρωπο αρέσει πολύ να ακούει ιστορίες. Αν το σκεφτούμε λίγο παραπάνω, μάλλον η διήγηση ιστοριών είναι η πιο παλιά μορφή επικοινωνίας στον κόσμο. Μάλιστα είναι κάτι που το μαθαίνουμε όταν είμαστε παιδιά, οπότε έχουμε μία σχετική εξοικείωση με το θέμα, το οποίο, σε κάθε περίπτωση, μας δημιουργεί αισθήματα ευχαρίστησης. Κι όχι μόνον αυτό: πριν μάθουμε να γράφουμε και να διαβάζουμε ακούμε ιστορίες, τις οποίες πολλές φορές τις αναπαράγουμε, αλλά πάντα λαμβάνουμε το μήνυμα που θέλουν να μας «περάσουν». Τελικά, μπορεί να πει κανείς ότι οι ιστορίες είναι ο τρόπος κατανόησης του κόσμου που μας περιβάλλει, η διαδικασία με την οποία οι αξίες της οικογένειας και της κοινωνίας γίνονται κτήμα μας, το μέσον για να πληροφορήσουμε και να πληροφορηθούμε, ο τρόπος για να μοιραστούμε αυτά που νιώθουμε ή γνωρίζουμε κ.ο.κ..

Έτσι και στον κόσμο των οικογενειακών επιχειρήσεων. Η αφήγηση της ιστορίας μίας ομάδας ανθρώπων προσφέρει σ’ αυτούς που την ακούν τη δυνατότητα συμμετοχής τους στα δρώμενα. Στην περίπτωσή μας η ιστορία αυτή πρέπει να είναι η ιστορία της οικογένειας και της οικογενειακής επιχείρησης. Οι ιστορίες αυτές πρέπει να είναι γνωστές και να είναι σεβαστές απ’ όλους. Βεβαίως, τα μέλη της πρεσβύτερης γενιάς συνήθως εκφράζονται δύσκολα. Γι’ αυτό τα μέλη της επόμενης γενιάς πρέπει να τα κινητοποιήσουν. Πρέπει να τα κάνουν ν’ ανοίξουν την καρδιά τους και να βάλουν τη μνήμη τους να δουλέψει και να θυμηθούν λεπτομέρειες γεγονότων και καταστάσεων.

Προφανώς αυτή η διαδικασία απαιτεί ν’ αφιερώσετε χρόνο και ενέργεια για να μπορέσετε να συγκεντρώσετε αναμνήσεις, γραπτά κείμενα, φωτογραφίες και άλλα τεκμήρια που μπορούν να ζωντανέψουν το παρελθόν. Είναι μία επένδυση που θα πρέπει να κάνετε στην προσπάθειά σας να διασώσετε τα σημεία ορόσημα του παρελθόντος, που θ’ αποτελούν τον οδηγό και την αδιαμφισβήτητη πηγή έμπνευσης για την επόμενη γενιά. Βεβαίως, η επένδυση αυτή θα έχει μεγάλη επιτυχία αν προσλάβετε κάποιον επαγγελματία με ανάλογη εμπειρία, ο οποίος θα μετατρέψει τα διάφορα κομμάτια της ιστορίας σε ένα πολύ ωραίο βιβλίο για το οποίο θα είστε όλοι υπερήφανοι. Η «Ομάδα Εργασίας» της επόμενης γενιάς μπορεί και πρέπει να έχει ρόλο σε μία τέτοια προσπάθεια. Η συμμετοχή της στη διαδικασία θα της προσφέρει ακόμη περισσότερα από τα προσδοκώμενα της απλής ανάγνωσης του βιβλίου. Είναι απαραίτητο να γίνει συμμέτοχος στη σημαντική προσπάθεια καταγραφής της ιστορίας της οικογενειακής επιχείρησης.

Όμως σκεφθείτε και κάτι ακόμα: πόσο σπουδαία είναι αυτή η προσπάθεια για τα εγγόνια σας. Τα παιδιά σας ίσως να γνωρίζουν πάνω-κάτω την ιστορία σας, αλλά δεν είναι σωστό τα παιδιά σας να τη διηγηθούν «από δεύτερο χέρι» στα εγγόνια σας! Το σωστό είναι τα εγγόνια σας να διαβάζουν τον παππού τους που διηγείται την ιστορία της οικογενειακής τους επιχείρησης. Φαντάζεστε τι κληρονομιά τους αφήνετε; Πιο σπουδαία κι από σπίτια κι από χρήματα!

Προς την κατεύθυνση της υλοποίησης μίας τέτοιας πρωτοβουλίας, κομβικό ρόλο μπορεί να παίξει το «Οικογενειακό Συμβούλιο.» Αν σε κάθε συνεδρίασή του υπάρχει ως θέμα η καταγραφή της ιστορίας ή ο σχολιασμός κάποιων τεκμηρίων, τότε να είστε σίγουροι ότι η προσπάθεια θα στεφθεί με επιτυχία. Αν υπάρχουν μέλη της οικογένειας που ζουν μακριά σας ή είναι πολυάσχολα, ενθαρρύνετέ τους λέγοντάς τους ότι μπορούν να ηχογραφούν στο κινητό τους τηλέφωνο τις σκέψεις τους και να τις στέλνουν μετά σε κάποιο μέλος της «Ομάδας Εργασίας» της επόμενης γενιάς.

Οπότε, ο συντονισμός όλων αυτών των ανθρώπων με πρωτοβουλία και ευθύνη των μελών της επόμενης γενιάς, τελικά που οδηγεί; Σ’ αυτό που διαρκώς επιδιώκουμε και είναι το κορυφαίο ζήτημα στις οικογενειακές επιχειρήσεις και ο καταλύτης για την εξασφάλιση της συνέχειας: στη μεταβίβαση των αξιών!