ΑΠΟΨΕΙΣ

Το δικαίωμα συμμετοχής στη Γενική Συνέλευση προκύπτει ως εξαιρετικής σημασίας. Αυτονοήτως, αν αναλογιστεί κανείς ότι η ΓΣ είναι το ανώτατο όργανο της ΑΕ. Ως απολύτως εύλογες προκύπτουν, κατ’ ακολουθίαν, οι νομοθετικές ρυθμίσεις σχετικά με το ποιοι είναι οι δικαιούμενοι να συμμετάσχουν στη Γενική Συνέλευση και ποιες μπορεί να είναι οι καταστατικές προϋποθέσεις νομιμοποίησης για τη συμμετοχή στη Γενική Συνέλευση. Οι σχετικές προβλέψεις διαφοροποιούνται μεταξύ των εισηγμένων και μη εισηγμένων ΑΕ. Στο παρόν θα μας απασχολήσουν οι προϋποθέσεις νομιμοποίησης για τη συμμετοχή στη ΓΣ των ΑΕ, οι μετοχές των οποίων είναι εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά.

Μη Δέσμευση Μετοχών: Οι Προβληματισμοί

H κατάργηση της δέσμευση των μετοχών επί εισηγμένων ΑΕ, επ’ αφορμή επικείμενης ΓΣ, συνιστά κανόνα ανεπίδεκτο καταστατικής παρέκκλισης. Ωστόσο, η δυνατότητα ελεύθερης μεταβίβασης των μετοχών και μετά την ημερομηνία καταγραφής γεννά προβληματισμούς.

Καταρχάς, είναι ορατός ο κίνδυνος του ακόλουθου παραδόξου: Πρόσωπο το οποίο έφερε τη μετοχική ιδιότητα κατά την ημερομηνία καταγραφής, να μην είναι, πλέον, μέτοχος κατά την ημερομηνία της συνεδρίασης. Να έχει τη δυνατότητα, ωστόσο, να συμμετάσχει στην εν λόγω συνεδρίαση και να ψηφίσει.

Προς άμβλυνση των συνεπειών της προβληματικής αυτής κατάστασης, υποστηρίζεται ότι το πρόσωπο, που δεν κατέχει πια την μετοχική ιδιότητα κατά τον χρόνο συνεδρίασης της ΓΣ, δεσμεύεται από την υποχρέωση πίστης να ψηφίσει με γνώμονα το εταιρικό συμφέρον.

Η Προϋπόθεση Της Ημερομηνίας Καταγραφής

Ως Προς Τις Εισηγμένες ΑΕ…

Στη ΓΣ (αρχική συνεδρίαση και επαναληπτική) των εισηγμένων ΑΕ, μπορεί να συμμετάσχει το πρόσωπο που έχει τη μετοχική ιδιότητα κατά την έναρξη της πέμπτης ημέρας πριν από την ημέρα της αρχικής συνεδρίασης της ΓΣ. Τούτη συνιστά και την ημερομηνία καταγραφής. Η συγκεκριμένη, μάλιστα, ημερομηνία καταγραφής ισχύει και στην περίπτωση εξ αναβολής ή επαναληπτικής συνεδρίασης. Υπό την προϋπόθεση, ωστόσο, ότι η εξ αναβολής ή η επαναληπτική συνεδρίαση δεν απέχει περισσότερες από 30 ημέρες από την ημερομηνία καταγραφής. Στην περίπτωση αυτή καθώς και στην περίπτωση δημοσίευσης νέας πρόσκλησης για την επαναληπτική ΓΣ, ως ημερομηνία καταγραφής θα θεωρείται η τρίτη ημέρα πριν από την ημέρα της εξ αναβολής ή επαναληπτικής ΓΣ.

…& (Εξαιρετικά) Ως Προς Τις Μη Εισηγμένες ΑΕ

Ο θεσμός της ημερομηνίας καταγραφής μπορεί να τύχει εφαρμογής και στην περίπτωση των ΑΕ με μετοχές μη εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά. Όπως, ήδη, σημειώσαμε με αφορμή τις Διαδικαστικές Προϋποθέσεις Συμμετοχής Σε ΓΣ Μη Εισηγμένων ΑΕ, στις περιπτώσεις αυτές είναι δυνατό να προβλέπεται συγκεκριμένη, καταστατική διαδικασία νομιμοποίησης. Είναι δυνατό, στο πλαίσιο αυτής, να προβλέπεται διαδικασία συμμετοχής στη ΓΣ στη βάση ημερομηνίας καταγραφής. Το καταστατικό όμως, στις περιπτώσεις αυτές, δεν μπορεί να αξιώνει την ύπαρξη της μετοχική ιδιότητας σε χρόνο προγενέστερο των πέντε (5) ημερών από την αρχική συνεδρίαση της ΓΣ.

Η Σημασία Της Ημερομηνίας Καταγραφής

Η ημερομηνία καταγραφής καθορίζει τη νομιμοποίηση (και) για την άσκηση όλων των δικαιωμάτων, τα οποία συναρτώνται με το ευρύτερο δικαίωμα συμμετοχής στη ΓΣ. Μεταξύ αυτών το δικαίωμα ψήφου, αναβολής λήψης απόφασης από τη ΓΣ και το δικαίωμα παροχής πληροφοριών.

Η ημερομηνία καταγραφής, αντίθετα, δεν νομιμοποιεί την άσκηση μετοχικών δικαιωμάτων (ατομικά ή μειοψηφίας), που δεν συναρτώνται με τη συμμετοχή στη ΓΣ (ενδ.: το δικαίωμα μερίσματος, το δικαίωμα προτίμησης κατά την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, το δικαίωμα εξώδικης ή δικαστικής αμφισβήτησης του κύρους των αποφάσεων της ΓΣ.

Σε Περίπτωση Μη Συμμόρφωσης Με Την Ημερομηνία Καταγραφής

Υφίστανται περιπτώσεις διαδικαστικών προϋποθέσεων για τη συμμετοχή στη ΓΣ, οι οποίες ενδέχεται να μην τηρηθούν και παρόλα αυτά, οι (φερόμενοι) μέτοχοι να συμμετάσχουν κανονικά στην επικείμενη ΓΣ. Συγκεκριμένα, ως προς τις εισηγμένες ΑΕ, μέτοχος που δεν τήρησε την προθεσμία διορισμού, ανάκλησης ή αντικατάστασης αντιπροσώπου μετέχει, καταρχήν, στη ΓΣ. Τούτο, υπό την προϋπόθεση ότι η ΓΣ δεν θα αρνηθεί τη συμμετοχή αυτή για σπουδαίο λόγο που δικαιολογεί την άρνησή της.

Τρόποι Απόδειξης Μετοχικής Ιδιότητας

Διευκρινίζεται ότι οι μετοχές ΑΕ οι οποίες είναι εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά δεν ενσωματώνονται σε μετοχικούς τίτλους: είναι άυλες. Παρακολουθούνται, δε, σε μητρώο κινητών αξιών (λ.χ. ΣΑΤ).

Στην περίπτωση των ως άνω μετοχών, η απόδειξη της μετοχικής ιδιότητας μπορεί να γίνεται με κάθε νόμιμο μέσο. Σαφώς, στη βάση ενημέρωσης, που λαμβάνει η εταιρεία από το κεντρικό αποθετήριο τίτλων, εφόσον παρέχει υπηρεσίες μητρώου. Σε κάθε άλλη, δε, περίπτωση, μέσω των συμμετεχόντων και εγγεγραμμένων διαμεσολαβητών στο κεντρικό αποθετήριο τίτλων.

Μέσο απόδειξης της μετοχικής ιδιότητας αποτελεί, συγκεκριμένα, η έγγραφη βεβαίωση του φορέα που τηρεί τις κινητές αξίες της εταιρείας. Στην πράξη, η εξακρίβωση της μετοχικής ιδιότητας γίνεται με απευθείας ηλεκτρονική σύνδεση με τα αρχεία του φορέα, εν προκειμένω της ΕΛ.Κ.Α.Τ. ως διαχειριστή του ΣΑΤ.

Η Περίπτωση Της Σύγκρουσης Συμφερόντων

Ο νόμος, τέλος, ρυθμίζει μια ειδική περίπτωση σύγκρουσης συμφερόντων στις εισηγμένες ΑΕ. Συγκεκριμένα, φυσικό πρόσωπο το οποίο αφενός κατέχει μετοχές εισηγμένης ΑΕ αφετέρου είναι μέλος του ΔΣ της εν λόγω ΑΕ, δεν μετέχει στην ψηφοφορία της ΓΣ και δεν υπολογίζεται για τον σχηματισμό απαρτίας και πλειοψηφίας, όταν η ΓΣ αποφασίζει την ανάθεση του υποχρεωτικού ελέγχου των χρηματοοικονομικών καταστάσεων σε ορκωτό ελεγκτή λογιστή ή σε ελεγκτική εταιρεία. Μπορεί, βέβαια, πέραν του συγκεκριμένου αποκλεισμού ψηφοφορίας, να παραστεί και να μετάσχει στις εργασίες της ΓΣ.

Ωστόσο, η σχετική ρύθμιση έχει δεχτεί, και ορθά, οξεία κριτική.

Από τον ως άνω αποκλεισμό, ωστόσο, υφίσταται δυνατότητα απόκλισης. Συγκεκριμένα, οι σχετικές του προβλέψεις δεν τυγχάνουν εφαρμογής, εφόσον η πλειοψηφία των ανεξάρτητων μελών του ΔΣ δηλώσει ότι συμφωνεί με την ανάθεση του ελέγχου στα προτεινόμενα πρόσωπα.

Πέραν της ανωτέρω απόκλισης, τυχόν συμμετοχή στην ως άνω ψηφοφορία μετόχου-μέλους ΔΣ επισύρει την ακυρωσία της απόφασης ΓΣ.

Όπως και στις μη εισηγμένες, η συμμετοχή του μετόχου στη Γενική Συνέλευση Ανώνυμης Εταιρείας (ιδίως, όμως, η άσκηση των δικαιωμάτων του κατά τις εργασίες της και, πάνω από όλα, η άσκηση του δικαιώματος ψήφου) αποτελεί ένα εξαιρετικά σημαντικό δικαίωμα: τόσο για τον ίδιο όσο και, ιδίως, για την ΑΕ. Οι αυστηρότερες, μάλιστα, ρυθμίσεις που ο νόμος επιφυλλάσσει για τις εισηγμένες ΑΕ καθιστούν, περισσότερο από επιβεβλημένη, την προσοχή μας στις διαδικαστικές προϋποθέσεις και στις συναφείς αποφάσεις. Στην αποδοχή (ή απόρριψη), ιδίως, της συμμετοχής συγκεκριμένου μετόχου. Μια λάθος επιλογή, μια λάθος απόφαση καταλήγει σε ακυρότητες˙ με σοβαρές, κάποιες φορές, συνέπειες.-

Σημ.1: Το παρόν άρθρο με τίτλο «Διαδικαστικές Προϋποθέσεις για Συμμετοχή Σε ΓΣ Εισηγμένων ΑΕ» σε πλήρη μορφή.

Σημ.2: Το παρόν άρθρο αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Στην ενότητα αυτή επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ (:4548/2018).