ΑΠΟΨΕΙΣ

Υπάρχει αυτή τη φορά κάτι παραπάνω από «εποικοδομητική προσέγγιση για συζήτηση» μεταξύ των δύο πλευρών;

Στο ξεκίνημα του 2023 μία νέα σειρά δημοσιευμάτων για τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, δίνουν ξεχωριστή διάσταση στις εξελίξεις με το θέμα.

Η Esther Addley και η Helena Smith γράφουν στον Γκάρντιαν (4 Ιανουαρίου 2023) πως το Βρετανικό Μουσείο επιβεβαίωσε για πρώτη φορά ότι συμμετέχει σε «εποικοδομητικές συζητήσεις» με την Ελλάδα για την επιστροφή ορισμένων από τα μάρμαρα του Παρθενώνα.

«Οι εικασίες», προσθέτουν, «εντείνονται τους τελευταίους μήνες ότι θα μπορούσε να συναφθεί συμφωνία για την επιστροφή ορισμένων από τα μαρμάρινα γλυπτά, τα οποία εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο από το 1832 μετά την αμφιλεγόμενη απογύμνωση του Παρθενώνα από τον Λόρδο Έλγιν, Βρετανό διπλωμάτη».

Για τη βρετανική πλευρά αυτή η εξέλιξη έχει τη σημασία της καθώς για σύνθετα και περίπλοκα θέματα και προβλήματα τα οποία «it takes time» για να οδηγηθούν σε λύση είναι πολύ προσεκτικοί και άλλο τόσο «σκληροί» όταν εξελίσσονται προς κατεύθυνση που δεν είναι ακόμα «ώριμη» κατά την άποψή τους.

«Ανώτεροι Έλληνες υπουργοί επιβεβαίωσαν τον περασμένο μήνα ότι οι μυστικές συνομιλίες μεταξύ του προέδρου του μουσείου, Τζορτζ Όσμπορν, και της ελληνικής κυβέρνησης συνεχίζονται για περισσότερο από ένα χρόνο», αναφέρεται στο δημοσίευμα του Guardian.

Η πιο «σταθερή» παράμετρος στη συζήτηση υπήρξε εδώ και χρόνια πως ενώ η Ελλάδα επιμένει ότι θέλει τα μάρμαρα πίσω και μόνιμα, η εξίσου σταθερή θέση του Βρετανικού Μουσείου είναι ότι οποιαδήποτε πιθανή συμφωνία θα μπορούσε να προβλέπει μόνο επιστροφή , μέσω δανεισμού.

Τον περασμένο μήνα, το Βατικανό έδωσε πίσω τρία Γλυπτά του Παρθενώνα από την συλλογή του στην Ελλάδα, λέγοντας ότι η δωρεά ήταν «ένα συγκεκριμένο σημάδι της ειλικρινούς επιθυμίας (σ.σ. του Πάπα Φραγκίσκου) να ακολουθήσει τον οικουμενικό δρόμο της αλήθειας», επισημαίνει, επίσης, το δημοσίευμα του Guardian.

Η βρετανική Daily Telegraph από την πλευρά της (4 Ιανουαρίου 2023) ανέφερε ότι έχει συνταχθεί μία συμφωνία με τον πρόεδρο του Βρετανικού Μουσείου, πρώην υπουργού Οικονομικών Τζορτζ Όσμπορν, προκειμένου να επιτραπεί η επιστροφή των Γλυπτών στο πλαίσιο μίας «συμφωνίας ανταλλαγής».

Η εφημερίδα ανέφερε ότι μία τέτοια διευθέτηση, η οποία στην πραγματικότητα θα είναι μία συμφωνία δανεισμού, ενδέχεται να συναφθεί σύντομα.

«Έχουμε δηλώσει δημόσια, επιδιώκουμε ενεργά μία νέα σύμπραξη για τον Παρθενώνα με τους φίλους μας στην Ελλάδα και καθώς μπαίνουμε σε μία νέα χρονιά, οι εποικοδομητικές συζητήσεις συνεχίζονται», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το Βρετανικό Μουσείο.

Μία μέρα νωρίτερα το Bloomberg ανέφερε ότι το Βρετανικό Μουσείο και το Μουσείο της Ακρόπολης βρίσκονται κοντά σε μία συμφωνία που θα ανοίξει τον δρόμο για τη σταδιακή επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα στο πλαίσιο μιας πολιτιστικής ανταλλαγής.

Πηγές του ελληνικού υπουργείου Πολιτισμού πάντως διέψευσαν το δημοσίευμα του Bloomberg.

Στις αρχές του Δεκεμβρίου του 2022 η ιταλική εφημερίδα La Repubblica, διερωτήθηκε σε δημοσίευμά της: «Και αν τα ‘Ελγίνεια’ επιστρέψουν, τώρα, πραγματικά στην Αθήνα;».

Στο ίδιο δημοσίευμα προστίθετο πως η χρόνια αυτή υπόθεση που αφορά την Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να βρει λύση, μετά από κάποιες «top secret» συναντήσεις.

Η συγκλονιστική ομιλία της Μελίνας

Πέρασαν 37 χρόνια από την ιστορική ομιλία της τότε υπουργού Πολιτισμού, της αξέχαστης Μελίνας Μερκούρη στην Οξφόρδη για τα Γλυπτά του Παρθενώνα, μπροστά στον τότε φοιτητή (και πρόεδρο της Oxford Union που οργάνωσε το debate) Μπόρις Τζόνσον μάλιστα. Τον μετέπειτα πρωθυπουργό.

Η Oxford Union είναι μία παγκοσμίως γνωστή κοινότητα. Τον Ιούνιο του 1986 το θέμα της ήταν για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα.

Η Μελίνα Μερκούρη είχε τονίσει:

«Υπάρχουν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα. Δεν υπάρχουν Ελγίνεια Μάρμαρα. Υπάρχει ο Δαβίδ του Michael Angelo, υπάρχει η Αφροδίτη του Da Vinci, υπάρχει ο Ερμής του Πραξιτέλη, υπάρχουν οι Ψαράδες στη θάλασσα» του Turner, υπάρχει η Capella Sixtina».

Και είχε προσθέσει:

«Για να αφηγηθώ όλη την τερατωδία χρειάζεται αρκετός χρόνος και αρκετή ψυχραιμία. Οι λέξεις ‘λεηλασία’, ‘ερήμωση’, ‘αχαλίνωτη καταστροφή’, ‘αξιοθρήνητη συντριβή και συμφορά’ δεν είναι δικές μου για να χαρακτηριστεί το γεγονός. Ειπώθηκαν από τους σύγχρονους του Elgin. Ο Horace Smith αναφέρεται στον Elgin σαν τον ‘ληστή των μαρμάρων’. Ο Lord Byron τον αποκάλεσε πλιατσικολόγο. Ο Thomas Hardy χαρακτήρισε αργότερα τα μάρμαρα σαν ‘αιχμάλωτους σε εξορία’».

Κατέληξε ως εξής:

«Κρατήσατε αυτά τα γλυπτά για δύο σχεδόν αιώνες. Τα φροντίσατε όσο καλύτερα μπορούσατε, γεγονός για το οποίο και σας ευχαριστούμε. Όμως τώρα στο όνομα της δικαιοσύνης και της ηθικής παρακαλώ δώστε τα πίσω. Ειλικρινά πιστεύω ότι μία τέτοια χειρονομία εκ μέρους της Μεγάλης Βρετανίας θα τιμούσε για πάντα τ’ όνομά της».

Είχε προηγηθεί το 1982 η ομιλία της στο Μεξικό, στην αρμόδια επιτροπή της UNESCO, όπου και επισήμως άνοιξε το ζήτημα της διεκδίκησης σε διεθνές επίπεδο.

Μία ματιά πάντως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε ΜΜΕ της Βρετανίας όταν υπάρχει δημοσίευμα για τα Μάρμαρα είναι αποκαλυπτική. Υπάρχουν σχόλια όπως «Κλεμμένα αγαθά» ή «Το έκλεψες σαν τα μάρμαρα του Παρθενώνα;».

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 08.01.2023