Ο ΟΣΕ έχει μόλις 133 σταθμάρχες όταν το οργανόγραμμα του Οργανισμού, το νέο του οργανόγραμμα, προβλέπει 412 θέσεις σταθμαρχών! Με μία κουβέντα, για κάθε ένα σταθμάρχη που δουλεύει, λείπουν άλλοι δύο, πρόκειται δηλαδή για απογύμνωση του πιο κρίσιμου κλάδου του Οργανισμού, του Κλάδου Κυκλοφορίας, από τον οποίο εξαρτάται η ομαλή διεξαγωγή των δρομολογίων και, εν κατακλείδι, η ασφάλεια επιβατών και προσωπικού.

Το πόσο σημαντική είναι η θέση του σταθμάρχη, του σιδηροδρομικού που οι Άγγλοι ονομάζουν station master, αποδείχθηκε από τα τραγικά ανθρώπινα λάθη που το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου προκάλεσαν την ασύλληπτη σιδηροδρομική σύγκρουση στα Τέμπη και έσπειραν το θάνατο και την απελπισία σε ένα δυστύχημα που συγκλόνισε τη χώρα και κρατάει τους Έλληνες μουδιασμένους στη σκέψη των όσων απίστευτων συνέβησαν.

Kαι τα όσα συνέβησαν εκείνο το βράδυ, έγιναν η αιτία να αποκαλυφθούν τα χρόνια προβλήματα του σιδηροδρόμου, ένα βουνό προβλημάτων που με τον πλέον οδυνηρό τρόπο αποκαλύφθηκαν δια μιας στην εμβρόντητη κοινή γνώμη.

Έτσι, λοιπόν, ο ΟΣΕ, που χρειάζεται βάσει του νέου του οργανογράμματος ( ΦΕΚ 30/5/2022, Β’ τεύχος, αρ. φύλλου 2623) 412 σταθμάρχες, έχει μόλις 133. Χρειάζεται λοιπόν 412 σταθμάρχες, βάσει του νέου κανονισμού, , παρότι λόγω της ενεργοποίησης(;) των ηλεκτρονικών συστημάτων ασφαλείας στα τμήματα Τιθορέα - Λιανοκλάδι – Δομοκός και, Πλατύ- Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας, έχουν κάπως ελαφρυνθεί οι ανάγκες του Οργανισμού σε προσωπικό Κυκλοφορίας.

Έλλειψη προσωπικού, κλείσιμο σταθμών

Βεβαίως η κατάσταση... ελαφρύνθηκε, επειδή και αρκετοί σταθμοί λόγω έλλειψης σταθμαρχών και κλειδούχων, έκλεισαν όπως π.χ. συμβαίνει με τους σταθμούς σε Έδεσσα και Φλώρινα. Το τρένο από το Πλατύ ως τη Φλώρινα πηγαίνει με υποδείγματα κυκλοφορίας, κι αυτό επειδή δεν υπάρχει ενεργός σταθμός και, πάλι με υποδείγματα, γίνεται η κυκλοφορία στην επιστροφή.

Όσο το τραίνο κινείται κατά τον τρόπο αυτό, στη γραμμή δεν μπορεί να κινηθεί άλλο τραίνο, επειδή δεν υπάρχουν σταθμάρχης και κλειδούχος στο σταθμό της Έδεσσας, για να γίνει παρακαμπτήριος και να περάσει ο ένας συρμός πλάι από τον άλλο.

Η έλλειψη σε προσωπικό κυκλοφορίας, είναι γνωστή εδώ και χρόνια και επανειλημμένα ο ΟΣΕ είχε ζητήσει την πρόσληψη σταθμαρχών και κλειδούχων, μόνο που η υπόθεση σκάλωνε στις προσλήψεις που πρέπει να γίνουν μέσω ΑΣΕΠ και, ακριβέστερα, στις μνημονιακές δεσμεύσεις για τις ΔΕΚΟ και το δημόσιο τομέα , που είχαν σαν αποτέλεσμα, από εκεί που ο Οργανισμός είχε σχεδόν 2.500 άτομα προσωπικό, να μείνει με περίπου 700.

Αυτό το εμπόδιο, πέρυσι και σε πρώτη φάση, κάπως παρακάμφθηκε με εξωτερικούς συνεργάτες, τους λεγόμενους «μπλοκάκηδες». Με αυτές τις…εξωτερικές συνεργασίες προκλήθηκε σάλος αντιδράσεων, ωστόσο ο ΟΣΕ πήρε 73 άτομα, που εκπαίδευσε ως σταθμάρχες για έξι μήνες. Από αρχές Αυγούστου ως τέλη Οκτωβρίου έκαναν τη θεωρητική εκπαίδευση, μετά ακολούθησε η πρακτική και από το Δεκέμβριο τοποθετήθηκαν σε σταθμαρχεία.

Αυτοί οι νέοι σταθμάρχες συνήθως υπηρετούν μαζί με ένα παλαιότερο και έμπειρο στέλεχος, σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται από τα προγράμματα ρόλου εργασίας, τα οποία εγκρίνονται από την αρμόδια διεύθυνση και την Επιθεώρηση Εργασίας.

Για την κάλυψη των κενών, με εξωτερικούς συνεργάτες, έχει ασκηθεί έντονη κριτική από ανθρώπους του σιδηροδρόμου, καθώς κλειδούχοι και σταθμάρχες, κυρίως δε οι σταθμάρχες, βρίσκονται σε κρίσιμες θέσεις όπου πρέπει να απασχολούνται άτομα που βλέπουν προοπτική στην δουλειά αυτή και προτίθενται να δώσουν μεγάλη βαρύτητα για να αποκτήσουν γνώσεις και εμπειρία. Η δουλειά του σταθμάρχη δεν πρέπει να έχει τον χαρακτήρα της προσωρινής απασχόλησης, το αντίθετο μάλιστα.

Να σημειωθεί ότι ο σταθμάρχης που υπηρετούσε στο σταθμό Λάρισας το βράδυ του μεγάλου ατυχήματος, δεν ανήκε στους 73 αλλά είχε επιστρέψει στον ΟΣΕ με την κινητικότητα.

Εργαζόμενοι roll on/ roll off

Ένα ακόμη γεγονός που επέτεινε τους προβληματισμούς που εκδηλώθηκαν μετά το ατύχημα, ήταν η δημοσίευση στη Διαύγεια, της απόφασης του δ.σ. του ΟΣΕ, να αναθέσει σε 73 εξωτερικούς συνεργάτες τις υπηρεσίες σταθμάρχη για έξι μήνες, από 1/4/2023 ως τις 30 Σεπτεμβρίου 2023.

Πρόκειται για τα ίδια 73 άτομα που είχε πάρει ο ΟΣΕ τον Αύγουστο του 2022, τα οποία παραμένουν σε αυτή την σχέση συνεργασίας, η οποία ουσιαστικά θα ανανεώνεται ανά έξι μήνες. Όπως δήλωσαν νομικοί στο makthes.gr, η παροχή υπηρεσιών με αυτό τον τρόπο και για ορισμένο χρόνο, μπορεί μετά τη λήξη της περιόδου συνεργασίας, να ανανεώνεται .

Αλλά ακόμη και εάν στους 133, προστεθούν αυτοί οι 73 σταθμάρχες – συνεργάτες, οι ελλείψεις του ΟΣΕ στην συγκεκριμένη θέση, είναι πολύ μεγάλες αφού έχει λιγότερους από τους μισούς σταθμάρχες που προβλέπει το οργανόγραμμά του.

Προκήρυξη και θέσεων αορίστου χρόνου

Να σημειωθεί ότι τον Δεκέμβριο του 2022, ο ΟΣΕ προκήρυξε 90 θέσεις προσωπικού Δ.Ε. , με σχέση αορίστου χρόνου, από τις οποίες οι 36 θα αφορούν σταθμάρχες και οι 34 κλειδούχους, άτομα που για να ενταχθούν στη δύναμη του Οργανισμού, θα χρειαστεί να περάσουν αρκετοί μήνες. 

Όμως, πιθανότατα κάποιες από τις θέσεις αυτές θα καταληφθούν από άτομα που έχουν ήδη εμπειρία ( το προβλέπει η προκήρυξη), δηλαδή από σταθμάρχες που προηγούμενα δούλευαν για τον Οργανισμό ως εξωτερικοί συνεργάτες.

Και η προκήρυξη αυτή έχει επίσης συζητηθεί αρκετά καθώς απευθύνεται σε άτομα με απολυτήριο Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και όχι, για παράδειγμα τίτλο σπουδών Τ.Ε. ή και Π.Ε., αν και το οργανόγραμμα του ΟΣΕ συγκεκριμένα αναφέρει ότι από τους σταθμάρχες 85 πρέπει να είναι Π.Ε., δηλαδή πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και, 85 Τ.Ε, τεχνικής.

Όπως και να έχει, ασφαλείς σιδηροδρομικές μεταφορές χωρίς το απαιτούμενο σε αριθμούς, εκπαίδευση και εμπειρία ανθρώπινο δυναμικό, δεν μπορούμε να έχουμε και αυτή η ανάγκη πρέπει να αντιμετωπιστεί, οπωσδήποτε, από την κυβέρνηση και τον αρμόδιο Οργανισμό. 

Τα ηλεκτρονικά συστήματα ασφαλείας, δεν αρκούν, όπως δεν αρκεί και από μόνο του το προσωπικό, χρειάζεται ο συνδυασμός και των δύο, όπως επίσης οι συντηρήσεις, οι αναβαθμίσεις των εξοπλισμών και η δια βίου εκπαίδευση των εργαζομένων στο σιδηρόδρομο.