ΑΠΟΨΕΙΣ

Ο πρωτοπόρος του ντοκιμαντέρ και της τηλεοπτικής ποιότητας. Του Κώστα Μπλιάτκα

Συγκίνηση και σεβασμός αναδύθηκαν για τον πολύπλευρο δημιουργό, σκηνοθέτη, συγγραφέα , κριτικό Λάκη Παπαστάθη που έφυγε από τη ζωή στα 79 του χρόνια

 08/03/2023 18:01

Κώστας Μπλιάτκας

1-9K8J4.jpg

Ο Λάκης Παπαστάθης είναι από αυτούς που κατέγραψαν μοναδικές στιγμές Ιστορίας σπουδαίων δημιουργών και έκανε την ελληνική τηλεόραση καλύτερη.

Συγκίνηση και σεβασμός αναδύθηκαν για τον πολύπλευρο δημιουργό, σκηνοθέτη, συγγραφέα , κριτικό Λάκη Παπαστάθη που έφυγε από τη ζωή στα 79 του χρόνια.

Θεωρείται από τους πρωταγωνιστές του νέου Ελληνικού Κινηματογράφου, τους θεμελιωτές του ιστορικού - πολιτιστικού ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα που άφησε παρακαταθήκη την σπουδαία σειρά εκπομπών «Παρασκήνιο» που άρχισε να προβάλλεται στην ΕΡΤ το 1976.

Ο Παπαστάθης που γεννήθηκε στον Βόλο το 1943, σκηνοθέτησε δεκάδες επεισοδίων του «Παρασκηνίου», τα οποία απαθανάτισαν σπουδαία πρόσωπα της πνευματικής ζωής της χώρας και αποτελούν διαχρονικά μείζον τμήμα του ιστορικού αρχείου της ελληνικής τηλεόρασης.

Ήταν γνήσιο τέκνο μιας εποχής που η τηλεόραση μέσα από τις αδυναμίες της και τις πολιτικές της εξαρτήσεις, ζήτησε μια άλλη ποιότητα , φαντασία και δημιουργικότητα στις παραγωγές, με πρωτεργάτες ανθρώπους σαν τον Λάκη Παπαστάθη.

Ένα μικρό δείγμα:

Λάκης Παπαστάθης: «Σαν τις πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις να μην τις παίρνει ο άνεμος. Τα φώτα, το κιλάϊτ, η ντιφούζα. Διάφραγμα δύο -οκτώ. Πως κινηματογραφείται ο λόγος του ποιητή; Αντί για την πόλη η πέτρα, αντί για το σώμα το νύχι, ακόμα πιο πολύ, μια αιμάτινη σκοτωμένη κηλίδα πάνω στο μικροσκόπιο.»

Μανόλης Αναγνωστάκης: «Δε νομίζω ότι θα πω τίποτα το πρωτότυπο, αν πω κι εγώ ότι από πολύ μικρός όπως όλοι έγραφα. Αλλά από πολύ μικρός πάλι ανακάλυψα ένα ιδιαίτερο ταλέντο που είχα-ας μην πούμε ταλέντο, ας πούμε ευκολία, μια ευκολία να ταιριάζω, να φτιάχνω στίχους, ομοιοκαταληξίες. Αυτό βέβαια εθεωρείτο τότε από μένα και από το περιβάλλον το σχολικό και από το οικογενειακό ότι είναι η ποίηση, είμαι ποιητής. Και από το δημοτικό σχολείο απέκτησα την φήμη του ποιητή επειδή μπορούσα ένα δοσμένο θέμα, ξέρω γω για τις Απόκριες, για την Άνοιξη, για την 25η Μαρτίου , να μπορέσω να κάνω ένα ποίημα, να ταιριάζω δηλαδή ομοιοκαταληξίες. Αυτό το προσόν ας το πούμε προσόν, μην το πούμε ταλέντο, το εκμεταλλεύτηκα κατά κόρον στις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου συνειδητά πια εκεί, όπου αντί να γράφω εκθέσεις πολλές φορές, έγραφα 3-4 τετράστιχα και κατόπιν κατέβαινα στην αυλή κι έπαιζα. Με την ανοχή όλων των καθηγητών μου που τέλος πάντων καταλάβαιναν ότι δεν είναι αυτό το πράγμα και τίποτα το κολάσιμο, μάλιστα το, έτσι ας πούμε το θεωρούσαν κι ότι είναι και ένα προτέρημα, και βέβαια ήμουν αυτός που τις γιορτές, επετείους κτλ εκφωνούσα και εγώ ένα ποίημα».

(Απομαγνητοφώνηση από την ιστορική εκπομπή «Παρασκήνιο». Ο Λάκης Παπαστάθης συνομιλεί με τον Μανόλη Αναγνωστάκη στα 1983. Ψάχνοντας και ο ίδιος το «πως κινηματογραφείται ο λόγος του ποιητή»).

papastathis-lakis-anagnostakis-manolis.jpg

Ο Λάκης Παπαστάθης με τον Μανόλη Αναγνωστάκη στα 1984

«Πως μακραίνουν της λίστας αυτής

οι απόντες…»

Toν στίχο έγραψε μέσα στο υπέροχο τραγούδι του «Πλάϊ στο αρνάκι» ο στενός του φίλος ο Διονύσης Σαββόπουλος το 1999.

Είχα την μεγάλη τιμή και χαρά να γνωρίσω τον Λάκη Παπαστάθη και να συζητήσω μαζί του στο Πηλίου Μούρεσι, σ εκείνες τις μοναδικές παρέες που ήξερε να συσπειρώνει ο Διονύσης.

Η φιλία του με τον Δ. Σαββόπουλο κράτησε μισόν αιώνα.

papastathis-lakis-savvopoulos-dionisis.jpg

Με τον Διονύση Σαββόπουλο το 1975 στα γυρίσματα της ταινίας «Χαίρω πολύ Σαββόπουλος»

Τον Δεκέμβριο του 1973, συνεργάστηκαν για πρώτη φορά όταν ο σκηνοθέτης έκανε κινηματογραφική σκηνοθεσία πάνω το μουσικό πολυθέαμα του τραγουδοποιού με τίτλο «Θίασος Σκιών» στη θρυλική μπουάτ «Κύτταρο».

Πιο γνωστή στο ευρύ κοινό είναι μια άλλη παραγωγή , αμέσως μετά την πτώση της χούντας όπου ο Λάκης Παπαστάθης σκηνοθέτησε την εκπομπή «Χαίρω πολύ Σαββόπουλος», που ήταν και η πληρέστερη εμφάνιση του Σαββόπουλου στην ελληνική τηλεόραση.

Από εκείνη την παραγωγή (1975) προέκυψε ένα συγκινητικό στιγμιότυπο με τον Διονύση Σαββόπουλο και την αξέχαστη Σωτηρία Μπέλλου , που διέσωσε η κάμερα του Λ. Παπαστάθη.

Η θρυλική τραγουδίστρια του ρεμπέτικου τραγούδησε με τον Νιόνιο σε δεύτερη εκτέλεση το πασίγνωστο και εμβληματικό "Ζεϊμπέκικο" ("Μ’ αεροπλάνα και βαπόρια").

Το τραγούδι τρία χρόνια πριν, είχε ηχογραφηθεί για τον δίσκο "Βρώμικο Ψωμί". Όπως έλεγε ο δημιουργός του - που ήταν ιδιαίτερα χαρούμενος- είχε καταφέρει να γράψει επιτέλους ένα λαϊκό τραγούδι και μάλιστα με τη φωνή της Μπέλλου. Έκπληκτος άκουσε όμως τη Σωτηρία να λέει βγαίνοντας από το στούντιο "Αχ Διονύση, μ’ έκανες και τραγούδησα ποπ!!!".

Η τελευταία συνεργασία Παπαστάθη - Σαββοπούλου έγινε το 1999 με τη σκηνοθεσία του video clip του τραγουδιού «Πρώτη του Δύο Χιλιάδες» από τον δίσκο «Ο Χρονοποιός».

Εκτός από σκηνοθέτης, ο Λάκης Παπαστάθης υπήρξε λογοτέχνης με ευδιάκριτο και πρωτότυπο συγγραφικό έργο.

«Ξεκίνησα κάνοντας σινεμά επηρεασμένος από τη λογοτεχνία και τώρα γράφω λογοτεχνικά κείμενα που τα έχει καθορίσει ο τρόπος αφήγησης του κινηματογράφου», είχε πει σε μια συνέντευξή του στο «Βήμα» το 2011.

Εκτός από το βιβλίο για την ταινία «Ευδοκία», έγραψε τέσσερις συλλογές διηγημάτων: «Η νυχτερίδα πέταξε» (εκδ. Νεφέλη, 2002), «Η Ήσυχη και άλλα διηγήματα» (εκδ. Νεφέλη, 2005), «Το καλοκαίρι θα παίξει την Κλυταιμνήστρα» (εκδ. Πόλις, 2011) και «Ο δάσκαλος αγαπούσε το βωβό σινεμά» (εκδ. Πόλις, 2014).

1-9K8J4.jpg

Ο Λάκης Παπαστάθης είναι από αυτούς που κατέγραψαν μοναδικές στιγμές Ιστορίας σπουδαίων δημιουργών και έκανε την ελληνική τηλεόραση καλύτερη.

Συγκίνηση και σεβασμός αναδύθηκαν για τον πολύπλευρο δημιουργό, σκηνοθέτη, συγγραφέα , κριτικό Λάκη Παπαστάθη που έφυγε από τη ζωή στα 79 του χρόνια.

Θεωρείται από τους πρωταγωνιστές του νέου Ελληνικού Κινηματογράφου, τους θεμελιωτές του ιστορικού - πολιτιστικού ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα που άφησε παρακαταθήκη την σπουδαία σειρά εκπομπών «Παρασκήνιο» που άρχισε να προβάλλεται στην ΕΡΤ το 1976.

Ο Παπαστάθης που γεννήθηκε στον Βόλο το 1943, σκηνοθέτησε δεκάδες επεισοδίων του «Παρασκηνίου», τα οποία απαθανάτισαν σπουδαία πρόσωπα της πνευματικής ζωής της χώρας και αποτελούν διαχρονικά μείζον τμήμα του ιστορικού αρχείου της ελληνικής τηλεόρασης.

Ήταν γνήσιο τέκνο μιας εποχής που η τηλεόραση μέσα από τις αδυναμίες της και τις πολιτικές της εξαρτήσεις, ζήτησε μια άλλη ποιότητα , φαντασία και δημιουργικότητα στις παραγωγές, με πρωτεργάτες ανθρώπους σαν τον Λάκη Παπαστάθη.

Ένα μικρό δείγμα:

Λάκης Παπαστάθης: «Σαν τις πρόκες πρέπει να καρφώνονται οι λέξεις να μην τις παίρνει ο άνεμος. Τα φώτα, το κιλάϊτ, η ντιφούζα. Διάφραγμα δύο -οκτώ. Πως κινηματογραφείται ο λόγος του ποιητή; Αντί για την πόλη η πέτρα, αντί για το σώμα το νύχι, ακόμα πιο πολύ, μια αιμάτινη σκοτωμένη κηλίδα πάνω στο μικροσκόπιο.»

Μανόλης Αναγνωστάκης: «Δε νομίζω ότι θα πω τίποτα το πρωτότυπο, αν πω κι εγώ ότι από πολύ μικρός όπως όλοι έγραφα. Αλλά από πολύ μικρός πάλι ανακάλυψα ένα ιδιαίτερο ταλέντο που είχα-ας μην πούμε ταλέντο, ας πούμε ευκολία, μια ευκολία να ταιριάζω, να φτιάχνω στίχους, ομοιοκαταληξίες. Αυτό βέβαια εθεωρείτο τότε από μένα και από το περιβάλλον το σχολικό και από το οικογενειακό ότι είναι η ποίηση, είμαι ποιητής. Και από το δημοτικό σχολείο απέκτησα την φήμη του ποιητή επειδή μπορούσα ένα δοσμένο θέμα, ξέρω γω για τις Απόκριες, για την Άνοιξη, για την 25η Μαρτίου , να μπορέσω να κάνω ένα ποίημα, να ταιριάζω δηλαδή ομοιοκαταληξίες. Αυτό το προσόν ας το πούμε προσόν, μην το πούμε ταλέντο, το εκμεταλλεύτηκα κατά κόρον στις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου συνειδητά πια εκεί, όπου αντί να γράφω εκθέσεις πολλές φορές, έγραφα 3-4 τετράστιχα και κατόπιν κατέβαινα στην αυλή κι έπαιζα. Με την ανοχή όλων των καθηγητών μου που τέλος πάντων καταλάβαιναν ότι δεν είναι αυτό το πράγμα και τίποτα το κολάσιμο, μάλιστα το, έτσι ας πούμε το θεωρούσαν κι ότι είναι και ένα προτέρημα, και βέβαια ήμουν αυτός που τις γιορτές, επετείους κτλ εκφωνούσα και εγώ ένα ποίημα».

(Απομαγνητοφώνηση από την ιστορική εκπομπή «Παρασκήνιο». Ο Λάκης Παπαστάθης συνομιλεί με τον Μανόλη Αναγνωστάκη στα 1983. Ψάχνοντας και ο ίδιος το «πως κινηματογραφείται ο λόγος του ποιητή»).

papastathis-lakis-anagnostakis-manolis.jpg

Ο Λάκης Παπαστάθης με τον Μανόλη Αναγνωστάκη στα 1984

«Πως μακραίνουν της λίστας αυτής

οι απόντες…»

Toν στίχο έγραψε μέσα στο υπέροχο τραγούδι του «Πλάϊ στο αρνάκι» ο στενός του φίλος ο Διονύσης Σαββόπουλος το 1999.

Είχα την μεγάλη τιμή και χαρά να γνωρίσω τον Λάκη Παπαστάθη και να συζητήσω μαζί του στο Πηλίου Μούρεσι, σ εκείνες τις μοναδικές παρέες που ήξερε να συσπειρώνει ο Διονύσης.

Η φιλία του με τον Δ. Σαββόπουλο κράτησε μισόν αιώνα.

papastathis-lakis-savvopoulos-dionisis.jpg

Με τον Διονύση Σαββόπουλο το 1975 στα γυρίσματα της ταινίας «Χαίρω πολύ Σαββόπουλος»

Τον Δεκέμβριο του 1973, συνεργάστηκαν για πρώτη φορά όταν ο σκηνοθέτης έκανε κινηματογραφική σκηνοθεσία πάνω το μουσικό πολυθέαμα του τραγουδοποιού με τίτλο «Θίασος Σκιών» στη θρυλική μπουάτ «Κύτταρο».

Πιο γνωστή στο ευρύ κοινό είναι μια άλλη παραγωγή , αμέσως μετά την πτώση της χούντας όπου ο Λάκης Παπαστάθης σκηνοθέτησε την εκπομπή «Χαίρω πολύ Σαββόπουλος», που ήταν και η πληρέστερη εμφάνιση του Σαββόπουλου στην ελληνική τηλεόραση.

Από εκείνη την παραγωγή (1975) προέκυψε ένα συγκινητικό στιγμιότυπο με τον Διονύση Σαββόπουλο και την αξέχαστη Σωτηρία Μπέλλου , που διέσωσε η κάμερα του Λ. Παπαστάθη.

Η θρυλική τραγουδίστρια του ρεμπέτικου τραγούδησε με τον Νιόνιο σε δεύτερη εκτέλεση το πασίγνωστο και εμβληματικό "Ζεϊμπέκικο" ("Μ’ αεροπλάνα και βαπόρια").

Το τραγούδι τρία χρόνια πριν, είχε ηχογραφηθεί για τον δίσκο "Βρώμικο Ψωμί". Όπως έλεγε ο δημιουργός του - που ήταν ιδιαίτερα χαρούμενος- είχε καταφέρει να γράψει επιτέλους ένα λαϊκό τραγούδι και μάλιστα με τη φωνή της Μπέλλου. Έκπληκτος άκουσε όμως τη Σωτηρία να λέει βγαίνοντας από το στούντιο "Αχ Διονύση, μ’ έκανες και τραγούδησα ποπ!!!".

Η τελευταία συνεργασία Παπαστάθη - Σαββοπούλου έγινε το 1999 με τη σκηνοθεσία του video clip του τραγουδιού «Πρώτη του Δύο Χιλιάδες» από τον δίσκο «Ο Χρονοποιός».

Εκτός από σκηνοθέτης, ο Λάκης Παπαστάθης υπήρξε λογοτέχνης με ευδιάκριτο και πρωτότυπο συγγραφικό έργο.

«Ξεκίνησα κάνοντας σινεμά επηρεασμένος από τη λογοτεχνία και τώρα γράφω λογοτεχνικά κείμενα που τα έχει καθορίσει ο τρόπος αφήγησης του κινηματογράφου», είχε πει σε μια συνέντευξή του στο «Βήμα» το 2011.

Εκτός από το βιβλίο για την ταινία «Ευδοκία», έγραψε τέσσερις συλλογές διηγημάτων: «Η νυχτερίδα πέταξε» (εκδ. Νεφέλη, 2002), «Η Ήσυχη και άλλα διηγήματα» (εκδ. Νεφέλη, 2005), «Το καλοκαίρι θα παίξει την Κλυταιμνήστρα» (εκδ. Πόλις, 2011) και «Ο δάσκαλος αγαπούσε το βωβό σινεμά» (εκδ. Πόλις, 2014).

ΣΧΟΛΙΑ

Επιλέξτε Κατηγορία