ΑΠΟΨΕΙΣ

Οι πρόσφατοι έλεγχοι και η επιβολή προστίμων σε επιχειρήσεις για αθέμιτη κερδοφορία, σε μία χρονική περίοδο που ο πληθωρισμός πιέζει τα οικογενειακά εισοδήματα, θα πρέπει να ενεργοποιήσουν την επανεξέταση του ζητήματος της ευθύνης των επιχειρήσεων απέναντι στην κοινωνία. Ευθύνη που αποκτά ακόμα μεγαλύτερη αξία και σημασία σε περιόδους οικονομικής δυσχέρειας και κρίσεων. Πρόκειται για ένα ζήτημα που εκτός από οικονομικές έχει και κοινωνικές προεκτάσεις. Αν οι επιχειρήσεις υποτιμήσουν το συγκεκριμένο θέμα θα φέρουν μεγάλη ευθύνη για την απώλεια της εμπιστοσύνης από τους καταναλωτές προς τα προϊόντα τους. Ως συνέπεια, είναι πολύ πιθανό να θεωρηθεί ότι οποιαδήποτε δράση στο πλαίσιο των δομημένων στρατηγικών εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (ΕΚΕ) είναι προσχηματική και δεν αποτελεί μέρος της κουλτούρας της επιχείρησης.

Ο Αμερικανός οικονομολόγος Howard Bowen είχε διατυπώσει το 1953 την άποψη ότι οι επιχειρήσεις έχουν κοινωνική ευθύνη όταν μέσα από τις αποφάσεις που λαμβάνουν και τις πολιτικές που εφαρμόζουν ενισχύουν τους στόχους και τις αξίες της κοινωνίας. Έκτοτε, η ιδέα ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να «κάνουν καλό» στην κοινωνία επικράτησε και αποτέλεσε κριτήριο αξιολόγησης των εταιρειών όχι μόνο από τους καταναλωτές αλλά και από το επενδυτικό κοινό. Αυτός είναι και ένας από τους σημαντικότερους λόγους για τον οποίο αναπτύχθηκαν προγράμματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης στον πυρήνα των οποίων βρίσκεται το περιβάλλον, η κοινωνία και ο τρόπος διακυβέρνησης των επιχειρήσεων. Στην Ελλάδα ένας σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων επενδύει σημαντικά κονδύλια στο πλαίσιο δράσεων της ΕΚΕ. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις μέσα από την εφαρμογή καλών πρακτικών ΕΚΕ συνέβαλλαν, από την πλευρά τους, στην αποκατάσταση της οικονομίας μετά την πανδημία του COVID-19 και προσέφεραν σημαντική βοήθεια και στο Εθνικό Σύστημα Υγείας μέσω υλικών και χρηματικών δωρεών.

Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, τα φαινόμενα αισχροκέρδειας που παρατηρούνται κατά την ενεργειακή κρίση που έχει τροφοδοτήσει την αύξηση των τιμών, θέτουν ένα καίριο ερώτημα: είναι πράγματι οι επιχειρήσεις κοινωνικά υπεύθυνες και ευαίσθητες; Αντιλαμβάνονται ότι πολλά νοικοκυριά δυσκολεύονται πλέον να αποκτήσουν ακόμα και τα βασικά είδη διατροφής; Κάθε απάντηση πάντως είναι εις βάρος του μάνατζμεντ των επιχειρήσεων. Αν η απάντηση είναι «όχι», τότε αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις ως οργανισμοί δεν έχουν καμία επαφή με τις συνθήκες που επικρατούν στην οικονομία. Είναι πλήρως αποκομμένες από την πραγματικότητα. Αν η απάντηση είναι «ναι», τότε απλά αισχροκερδούν επικαλούμενες αυτό το αόριστο «όλα έχουν ακριβύνει» και αυξάνουν το περιθώριο κέρδους περισσότερο από όσο επιτρέπει η ελληνική νομοθεσία, υποβοηθούμενες από το «πέπλο της ακρίβειας» και του στασιμοπληθωρισμού. Με άλλα λόγια, εκμεταλλεύονται μία αρνητική κατάσταση για να ενισχύσουν περισσότερο -και αθέμιτα- την κερδοφορία τους. Η αισχροκέρδεια έχει ακόμα μεγαλύτερο κοινωνικό αντίκτυπο όταν πρόκειται για προϊόντα όπως το βρεφικό γάλα.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, αποτελεί μία καλή αφορμή για την επιχειρηματική κοινότητα να «υπογράψει» ένα κοινωνικό συμβόλαιο με την κοινωνία. Ένα κοινωνικό συμβόλαιο που θα τη δεσμεύει ηθικά για λελογισμένα κέρδη σε εναρμόνιση κάθε φορά με τις υφιστάμενες οικονομικές συνθήκες. Είναι πλήρως αντιληπτό ότι οι επιχειρήσεις δεν είναι φιλανθρωπικά σωματεία και επιδιώκουν το κέρδος. Αυτός είναι και πρέπει να είναι ο στόχος τους. Διαφορετικά καθίστανται μη βιώσιμοι και προβληματικοί οργανισμοί. Αλλά θα πρέπει να αφουγκράζονται και τις ανάγκες του κοινωνικού πλαισίου μέσα στο οποίο αναπτύσσουν τις δραστηριότητες τους.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 28.01.2024