ΑΠΟΨΕΙΣ

Είναι αναμφισβήτητα σημαντικό το βλέμμα μας να είναι στραμμένο προς την Ευρώπη. Είναι πολλοί οι λόγοι που επιβάλλουν αυτόν τον προσανατολισμό: ιστορικοί, οικονομικοί, γεωπολιτικοί καθώς και λόγοι που συνδέονται άμεσα με την ειρήνη, τη σταθερότητα και την ευημερία. Είναι αλήθεια, από την άλλη πλευρά, ότι και η Ευρώπη αρκετές φορές κατά την πορεία της και την εξέλιξή της «έχασε το βηματισμό της» και εφάρμοσε λιγότερο επιτυχημένες πολιτικές. 

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι δεσμοί της χώρας με την Ευρώπη δημιουργούν συνθήκες αμοιβαίου οφέλους. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να αγνοούμε τη γεωγραφική εγγύτητα της Ελλάδας με τα Βαλκάνια καθώς και τους οικονομικούς ορίζοντες που μπορεί να ανοιχτούν μέσα από διαβαλκανικές εμπορικές συνεργασίες.

Η πρόσφατη επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη Σερβία, στο πλαίσιο της έκθεσης EXPO 2027, και το κάλεσμα του Σέρβου Προέδρου Βούτσιτς προς την ελληνική επιχειρηματική κοινότητα επιβεβαιώνουν ως ένα βαθμό ότι οι βαλκάνιοι γείτονές μας επιθυμούν να μας εντάξουν στα αναπτυξιακά σχέδια που διαμορφώνουν. Είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη τη σημασία των Βαλκανίων για τη χώρα μας. Και ειδικότερα για τις επιχειρήσεις της Βόρειας Ελλάδας. Πρόκειται για μία αγορά μεγάλου μεγέθους που ξεπερνά τα 150 εκατομμύρια κατοίκων, με την οποία υπάρχουν πολιτιστικοί δεσμοί, κοινή κουλτούρα με χαρακτηριστικά καταναλωτικού προτύπου παρόμοιων του ελληνικού.

Οι ελληνικές επιχειρήσεις γνωρίζουν την συγκεκριμένη αγορά από την έντονη δραστηριοποίηση που είχαν αναπτύξει στο πρόσφατο παρελθόν (την περίοδο 1996-2008 είχαν επενδυθεί περισσότερα από 16 δισ. ευρώ). Είναι αξιοσημείωτο ότι τα ελληνικά τραπεζικά ιδρύματα είχαν φτάσει στο σημείο να ελέγχουν περίπου το 20% του χρηματοπιστωτικού τομέα της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων, με την παρουσία τους ακόμα και σήμερα να είναι αισθητή. Η οικονομική κρίση, ωστόσο, ανέκοψε -με ζημίες σε αρκετές περιπτώσεις- αυτή την πορεία τόσο για τις τράπεζες όσο και για αρκετές επιχειρήσεις οι οποίες προέβησαν σε από-επενδύσεις.

Οι συνθήκες και η κατάσταση στην οποία βρίσκονται αρκετές από τις χώρες των Βαλκανίων διαμορφώνουν ένα -σχετικά- ευνοϊκό περιβάλλον για τον σχεδιασμό και υλοποίηση επενδύσεων. Βρίσκονται σε μία φάση αναπτυξιακής ανασυγκρότησης, η οποία φαίνεται πως θα έχει διάρκεια, και φαίνεται πως είναι αποφασισμένες να αξιοποιήσουν οικονομικούς πόρους για να δημιουργήσουν υποδομές, να εκσυγχρονιστούν και να προσπαθήσουν τουλάχιστον να μειώσουν τις σημαντικές αποκλίσεις που υφίστανται σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρώπης. 

Ειδικότερα για τη Σερβία να σημειωθεί ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μία ευρεία κατασκευαστική δραστηριότητα που ξεπερνά τα 19 δισ. ευρώ. Επίσης, ήδη επιχειρείται ενεργειακό άνοιγμα της χώρας μας προς τα Βαλκάνια από διακρατικές συμφωνίες σε φυσικό αέριο, υδρογόνο και αιολικά πάρκα. Στην ανάλυση θα πρέπει να προσθέσουμε και την επιθυμία των βαλκανικών χωρών για οδική και σιδηροδρομική σύνδεση με το λιμάνι της Θεσσαλονίκης για να μπορούν να προωθούν τις εξαγωγές τους καθώς και τη δημιουργία «καναλιών» για να διοχετεύουν τα προϊόντά τους.

Οι ελληνικές επιχειρήσεις θα πρέπει να αναδείξουν και να αξιοποιήσουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των προϊόντων και των υπηρεσιών τους, την τεχνογνωσία που διαθέτουν και το επιχειρηματικό πνεύμα που τις διακρίνει και να κοιτάξουν προς τα βόρεια, τα Βαλκάνια. Ο κύκλος της αναγκαστικής εσωστρέφειας που επέβαλλε η οικονομική κρίση φαίνεται πως έχει κλείσει. 

Με την εμπειρία του παρελθόντος, τη γνώση του επιχειρησιακού και πολιτικού περιβάλλοντος η ελληνική επιχειρηματική δραστηριότητα έχει τη δυνατότητα να πάρει -και πάλι- το προβάδισμα και να αναδείξει τη χώρα μας ως ηγέτη των οικονομικών εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή. Η διείσδυση της ελληνικής επιχειρηματικότητας στα Βαλκάνια -στο πλαίσιο μίας στοχευμένης εθνικής στρατηγικής- θα προσέφερε καίρια γεωπολιτικά οφέλη.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 25.02.2024