Πιο αισιόδοξοι όσο πλησιάζουμε προς τις εκλογές εμφανίζονται οι Θεσσαλονικείς, σε αντίθεση με τους επιχειρηματίες που είναι πάντα πιο επιφυλακτικοί, όπως προκύπτει από την εξαμηνιαία έρευνα Βαρόμετρο του ΕΒΕΘ που διενήργησε η PALMOS Analysis.

Η έρευνα διεξάγεται από το 2009 κάθε Μάρτιο και Σεπτέμβριο. Στις 20 έρευνες που πραγματοποιήθηκαν μέχρι σήμερα ο δείκτης προσδοκιών των καταναλωτών ήταν στην καλύτερη θέση όχι το 2009, οπότε δεν είχε αρχίσει καν η κρίση, αλλά τον Μάρτιο του 2015, αμέσως μετά το σχηματισμό κυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ. Πως εξηγείται αυτό το παράδοξο; Σύμφωνα με τον α’ αντιπρόεδρο του ΕΒΕΘ Μανώλη Βλαχογιάννη εξηγείται με βάση το μύθο του εξαθλιωμένου χωρικού και του Ναστραντίν Χότζα. Η αμέσως καλύτερη περίοδος σε σχέση με τις προσδοκίες των πολιτών ήταν τον Σεπτέμβριο του 2018.

Ο δείκτης εμπιστοσύνης υπολογίζεται με βάση τις προβλέψεις τους για τη γενικότερη οικονομική κατάσταση της χώρας αλλά και του νοικοκυριού τους- με σημείο αναφορά το εκατό, είναι η διαφορά θετικών και αρνητικών στάσεων. Αυτός ο δείκτης ήταν -45 τον Μάρτιο και -25 τον Σεπτέμβριο, δηλαδή αν και οι αρνητικές προβλέψεις εξακολουθούν να είναι περισσότερες από τις θετικές, η ψαλίδα φαίνεται να κλείνει προοδευτικά. Μάλιστα ο διευθυντής ερευνών της PALMOS Analysis Πασχάλης Τεμεκενίδης εκτιμά ότι οι θετικές προσδοκίες που δημιουργήθηκαν στους καταναλωτές σχετίζονται τόσο με το γεγονός ότι προηγήθηκαν οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού και του προέδρου της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη ΔΕΘ όσο και με το γεγονός ότι έχουμε μπει σε προεκλογικό κλίμα- και κατά κανόνα πριν από τις εκλογές ο δείκτης των προσδοκιών των καταναλωτών βελτιώνεται. Σε αυτή τη δεκαετία υπήρξε μία μόνο εξαίρεση σε αυτό τον «κανόνα»: οι διπλές εκλογές Μαϊου- Ιουνίου 2012, τότε που η χώρα κινδύνευσε να βρεθεί εκτός ευρώ. Μάλιστα ο κ. Τεμεκενίδης εκτιμά ότι το κλίμα θα βελτιωθεί περαιτέρω στην επόμενη μέτρηση, τον Μάρτιο του 2019.

Βέβαια θα πρέπει να σημειωθεί ότι το θετικό κλίμα δεν μεταφράζονται και σε κατανάλωση- η πρόθεση για μεγάλες αγορές, όπως έπιπλα και αυτοκίνητα, είναι πρακτικά ανύπαρκτη για το άμεσο μέλλον.

Σε αντίθεση με τους καταναλωτές οι επιχειρηματίες εμφανίζονται σταθερά πιο επιφυλακτικοί, σε όλη τη διάρκεια των ετών που πραγματοποιείται η έρευνα, χωρίς σκαμπανεβάσματα κατά τις προεκλογικές περιόδους. «Οι επιχειρήσεις αντλούν υπολογίζουν, κοιτάζουν επιτόκια και τα δεδομένα πραγματικής οικονομίας. Είναι πιο ορθολογικές οι εκτιμήσεις τους σε σχέση με τους καταναλωτές, που κινούνται με βάση την ελπίδα και την προσδοκία» σχολίασε ο κ. Βλαχογιάννης.

Τα επιμέρους ευρήματα της έρευνας έχουν ως εξής:

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ

Οι καταναλωτές του Νομού Θεσσαλονίκης αναφέρουν:

• Σταθερά αρνητική αξιολόγηση της οικονομική τους κατάστασης το διάστημα που προηγήθηκε, με μικρή μείωση της απαισιοδοξίας (σε σχέ­ση με τον “Μάρτιο 2018”) για την πε­ραι­τέρω εξέλιξή της, καθώς η πλειοψηφία (45% έναντι 35% τον Μάρτιο του 2018) προβλέπει σταθεροποίηση της οικονομικής κατάστασής του κατά το επόμενο 12μηνο. Πρέπει να σημειωθεί ότι το ποσοστό όσων δηλώνουν ότι αναμένουν επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης του νοικοκυριού για τους επόμενους 12 μήνες μειώθηκε σημαντικά σε σχέση με τον "Μάρτιο 2018" (από 44% σε 33%).
• Αρνητική αξιολόγηση για την οικονομική κατάσταση της χώρας κατά το τε­λευ­ταίο έτος αλλά σαφώς βελτιωμένη σε σχέση με τον "Μάρτιο 2018" και παράλληλα αισθητά μειωμένη απαισιοδοξία για το μέλλον (όπου οι αρνητικές προβλέψεις είναι πλέον μειοψηφικές στο 38% από 54% τον Μάρτιο του 2018 και οι προβλέψεις για σταθεροποίηση ή βελτίωση αυξήθηκαν σημαντικά στο 57% έναντι 40% τον Μάρτιο του 2018).
• Οι καταναλωτές στο Νομό Θεσσαλονίκης ε­κτι­μούν ότι οι τιμές καταναλωτή κινήθηκαν σε γενικά σταθερό επίπεδο κατά το τελευταίο 12μηνο. Μάλιστα αναμένουν η σταθερότητα αυτή να συνεχιστεί και το επόμενο 12μηνο. Σε Εθνικό επίπεδο, οι καταναλωτές θεωρούν ότι οι τιμές το τελευταίο 12μηνο ακολούθησαν ελαφρά ανοδική πορεία και αναφέρουν ότι μελλοντικά αναμένουν να υπάρξει σταθεροποίηση των τιμών.
• Απαισιοδοξία – αισθητά μειωμένη σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018” – για την εξέλιξη της ανεργίας. Μάλιστα, το επίπεδο της απαισιοδοξίας στο Νομό Θεσσαλονίκης, είναι αρκετά χαμηλότερο (+13) σε σύγκριση με τον αντίστοιχο Εθνικό δείκτη (+25).
• Ελαφρά βελτίωση παρουσιάζει ο δείκτης για την πραγματο­ποί­ηση σημαντικών αγορών προς το παρόν, παραμένοντας όμως σε πολύ αρνητικό επίπεδο, αλλά και για την πραγ­μα­τοποίηση τέτοιων αγορών στο μέλλον.
• Χαμηλή πρόθεση για αποταμίευση. Σημειώνεται ότι, σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018”, παρατηρείται μικρή αύξηση του ποσοστού όσων δηλώνουν ότι αποταμιεύουν (λίγο ή πολύ) στο 18% (από 14%), ενώ το 32% δηλώνει ότι “τραβάει” από τις αποταμιεύσεις ή χρεώνεται όλο και περισσότερο (από 34% τον “Μάρτιο 2018”) και ποσοστό 49% δηλώνουν ότι τα φέρ­νουν ίσα – ίσα με τα εισοδήματά τους (από 52% τον "Μάρτιο 2018").
• Εκτιμάται ότι η αγο­ρά αυτοκινήτου στο Νομό Θεσ­σα­­λο­νίκης δεν θα εμφανίσει αξιόλογη μεταβολή στο ορατό μέλλον.
• Ελαφρά επιδείνωση (παραμένοντας σε πολύ αρνητικό επίπεδο) για την αγορά ακινήτων και την οικοδομική δραστη­ρι­ότητα γενικότερα και, επιπλέον, ενδείξεις ανακοπής της ανοδικής τάσης στον τομέα των ανακαινίσεων ή/και επισκευών-βελτιώσεων σπιτιών. Ενδεχομένως, στην ανακοπή των θετικών τάσεων που καταγράφονταν στο προηγούμενο διάστημα συμβάλλει η σταδιακή εξάντληση των περιθωρίων που δημιουργήθηκαν από προγράμματα όπως το "Εξοικονομώ κατ' Οίκον ΙΙ" και ο σταδιακός κορεσμός της αγοράς μισθώσεων κατοικιών μέσω διαδικτύου όπως το Airbnb κτλ.

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
Ο “Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών για τη Βιομηχα­νία” στο Νομό Θεσσαλονίκης επανέρχεται σε ελαφρά αρνητικό έδαφος, εμφανίζοντας μικρή επιδείνωση σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018”. Οριακή μεταβολές εμφανίζονται στους αντίστοιχους δείκτες τόσο σε Εθνικό επίπεδο, όσο και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.

Πρέπει να τονιστεί ότι η αποβιομηχάνιση του Νομού Θεσσαλονίκης και η μεταφορά πολλών επιχειρήσεων του κλάδου σε γειτονικές χώρες τα τελευταία χρόνια, έχει πλέον καταστήσει δυσχερές ακόμα και το έργο της συμπλήρωσης του δείγματος της έρευνας με τον απαιτούμενο αριθμό επιχειρήσεων του κλάδου.

Έτσι, το ισο­ζύγιο θετικών – αρνητικών εκτι­μήσε­ων του “Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδο­κι­­­ών της Βιομηχανίας” βρίσκεται στις -3 μο­νάδες στο Νομό Θεσσα­λο­νίκης (0 σε Εθνικό και +4 σε Ευρωπαϊκό επίπεδο). Πρέπει να σημειωθεί ότι ο συγκεκριμένος δείκτης εμφανίζει ελαφρά μείωση σε σχέση με τον προηγούμενο “Μάρτιο 2018” σε τοπικό επίπεδο (-3 από +4), σχεδόν σταθερότητα σε Εθνικό επίπεδο (0 από -3) αλλά και σε Ευρω­παϊκό επίπεδο (+4 από +6).

Ανακοπή της ανοδικής τάσης του Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδοκιών για τη Βιομηχανία που είχε ξεκινήσει το 2016 και έφτασε για πρώτη φορά σε θετικό έδαφος τον Μάρτιο του 2018, με το Δείκτη να επανέρχεται σε ελαφρά αρνητικό έδαφος, παρατηρείται στην έρευνα της Βιομηχανίας. Οι τάσεις, ωστόσο, που καταγράφονται είναι μικτές. Οι εξελίξεις της παραγωγής και των παραγγελιών για το προηγούμενο εξάμηνο, επαληθεύουν τις θετικές εκτιμήσεις που είχαν διατυπωθεί τον Μάρτιο, καθώς οι σχετικοί δείκτες βρίσκονται για πρώτη φορά στην ιστορία των μετρήσεων του Βαρόμετρου ΕΒΕΘ σε θετικό έδαφος. Αντίθετα, παραμένει σε έντονα αρνητικό έδαφος η αξιολόγηση του τρέχοντος επιπέδου παραγγελιών (-47 από -45 τον Μάρτιο 2018) και περιορίζονται οι θετικές προσδοκίες για το επόμενο χρονικό διάστημα, τόσο σε σχέση με την εξέλιξη της παραγωγής κατά το επόμενο χρονικό διάστημα (+24 από +38), όσο και σε σχέση με την εξέλιξη της απασχόλησης (+11 από +15).

Ειδικότερα, οι απόψεις των βιομηχανιών του Νoμού Θεσσαλονίκης συνοψίζονται στα ε­ξής:

• Υπάρχει αισθητή ανάκαμψη της παρα­γωγής (+4 από -9) κατά το τελευταίο εξάμηνο. Πορεία ελαφριάς επιδείνωσης ακολουθεί ο σχετικός δείκτης σε Εθνικό επίπεδο, σε θετικό όμως έδαφος (+9 από +13). Οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη της παραγωγής στο άμεσο μέλλον αναφορικά με το Νομό Θεσσαλονίκης, βρίσκονται πάλι σε σαφώς θετικό έδαφος αλλά χαμηλότερα από τον "Μάρτιο 2018" (+24 από +38). συγκλίνοντας με τις τρέχουσες εκτιμήσεις σε Εθνικό επίπεδο.
• Πραγματοποιείται σχετικά ικανοποιητικά η διαχείριση των αποθεμάτων και της πα­ρα­γωγικής δυναμικότητας των βιομηχανιών.
• Αποτυπώνεται αισιοδοξία για το μέλλον σε σχέση με το επίπεδο των ε­ξα­γω­γών, σε παρόμοιο επίπεδο με τον “Μάρτιο 2018”.
• Αναμένεται σχετική σταθερότητα των τιμών για το επόμενο χρονικό διάστημα, ενώ εμφανίζεται θετική πρόβλεψη για την εκτίμηση της απασχόλησης στο επόμενο διάστημα.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

Σταθεροποιημένο εμφανίζεται το κλίμα που καταγράφεται στις επιχειρήσεις παροχής υπη­ρε­σιών στο Νομό Θεσσαλονίκης σε σχέση με τον "Μάρτιο 2018". Έτσι, ο σχετικός “Δείκτης Ε­πι­χειρηματικών Προσδο­κιών” για τον τομέα των Υπηρε­σι­ών βρίσκεται στις -02 μονάδες, έ­να­ντι +10 μονάδων σε Εθνικό επί­πεδο και +13 μονάδων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε σχέση με τον προηγούμενο “Μάρτιο 2018” το κλίμα εμφανίζεται σταθερό σε τοπικό επίπεδο (-02 ένα­ντι -01), με επιδείνωση σε Εθνικό επίπεδο (+10 έναντι +18) και σταθερό σε Ευρω­παϊκό επίπεδο (+13 έναντι +15).

Ειδικότερα, οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών του Νομού Θεσσα­λο­νί­κης αναφέ­ρουν:

• Αισθητή ανάκαμψη ως προς την εξέλιξη της επιχειρηματικής τους κατάστασης και σταθερότητα σε σχέση με τη ζήτηση κατά το προηγούμενο διάστημα, σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018”.
• Θετικές προσδοκίες για το επόμενο εξάμηνο αλλά σε χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με τον "Μάρτιο 2018". Παρατηρούνται σταθεροποιητικές τάσεις σε σχέση με την εξέλιξη της απασχόλησης στο κλάδο, ενώ σταθεροποιητικές τάσεις αναμένεται να επικρατήσουν σε σχέση με την εξέλιξη των τιμών.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΛΙΑΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ

Σε ελαφρά αρνητικό επίπεδο παραμένει ο “Δείκτης Επιχειρημα­τι­κών Προσδοκιών για το Λι­­ανικό Ε­μπό­ριο” στο Νομό Θεσσαλονίκης με μικρή επιδείνωση σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018”. Ο αντίστοιχος Εθνικός δείκτης ωστόσο εμφανίζει εντυπωσιακή βελτίωση, ενώ ο Ευρω­παϊκός δείκτης παραμένει σχεδόν σταθερός.

Έτσι, το ισοζύγιο θετι­κών – αρνητικών εκτιμήσεων του “Δείκτη Επιχειρηματικών Προσδο­κι­ών Λιανικού Ε­μπο­­­ρίου” βρίσκεται στις -10 μονάδες (από -6 μονάδες τον “Μάρτιο 2018”) στο Νομό Θεσ­σα­λονίκης, έ­να­ντι +21 μο­νάδων (από +2 μονάδες τον “Μάρτιο 2018”) σε Εθνι­κό και +4 μονάδων (από +3 μονάδες τον “Μάρτιο 2018”) σε Ευρωπαϊκό επί­πεδο.

Ειδικότερα, οι απόψεις των εμπορικών επιχειρήσεων του Νομού Θεσσα­λο­νί­κης συ­νο­ψί­ζο­νται στα εξής:

• Σταθερά αρνητική αξιολόγηση (-36 από -40) καταγράφεται αναφορικά με την εξέλιξη των πωλήσεων κατά το προηγούμενο 6μηνο, σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018”, ενώ επιδείνωση παρουσιάζουν οι εκτιμήσεις σχετικά με την εξέλιξη των πωλήσεων κατά το επόμενο 6μηνο (-7 από +6 τον "Μάρτιο 2018"). Παράλληλα, εμφανίζονται αισθητή επιδείνωση των εκτιμήσεων για την εξέλιξη των παραγγελιών το επόμενο εξάμηνο (-21 από -8 τον "Μάρτιο 2018").
• Εντούτοις, προβλέπουν σταθεροποίηση της απασχόλησης στον κλάδο τους, ενώ προβλέπουν και ελαφρά μείωση των τιμών των προϊόντων κατά το αμέσως επό­μενο διάστημα.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

Σημαντική επιδείνωση του κλίματος καταγράφεται, σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018” στον κλάδο των κατασκευών, καθώς ο “Δείκτης Επιχειρη­μα­τικών Προσδοκιών για τις Κατα­σκευές” στο Νομό Θεσσαλονίκης επιδεινώνεται σημαντικά, προσεγγίζοντας περισσότερο προς τον Εθνικό δείκτη.

Έτσι, το ισοζύγιο θετικών – αρνητικών εκτιμήσεων του “Δείκτη Επιχειρηματικών Προ­σδοκι­ών Κατα­σκευ­ών” βρίσκεται στις -35 μονάδες στο Νο­μό Θεσσαλο­νί­κης, -54 μονάδες σε Ε­θνι­κό επίπεδο και +5 μονάδες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Ελαφρά επιδείνωση εμφανίζει η εξέ­λιξη της κατα­σκευ­αστικής δραστηριότητας κατά το τελευταί­ο 6ά­μη­νο, σε χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018”.

Εμφανίζεται τάση σταθεροποίησης των τιμών σε το­πικό επίπεδο αλλά και τάση μείωσης της απασχόλησης το επόμενο εξάμηνο.

Ειδικότερα, οι απόψεις των κατασκευαστικών επιχειρήσεων του Νομού Θεσσα­λο­νί­κης συ­νο­­­ψίζονται στα εξής:

• Καταγράφεται μια επιδείνωση του δείκτη εξέλιξης της κατασκευαστικής δραστηριότητας κατά το τελευταίο εξάμηνο (-9 από -2), με σαφή επιδείνωση των νέων παραγγελιών.
• Εμφανίζεται τάση σταθεροποίησης των τι­μών των ακινήτων.
• Σταθερά αρνητική αξιολόγηση (-36 από -40) καταγράφεται αναφορικά με την εξέλιξη των πωλήσεων κατά το προηγούμενο 6μηνο, σε σχέση με τον “Μάρτιο 2018”, ενώ επιδείνωση παρουσιάζουν οι εκτιμήσεις σχετικά με την εξέλιξη των πωλήσεων κατά το επόμενο 6μηνο (-7 από +6 τον "Μάρτιο 2018"). Παράλληλα, εμφανίζονται αισθητή επιδείνωση των εκτιμήσεων για την εξέλιξη των παραγγελιών το επόμενο εξάμηνο (-21 από -8 τον "Μάρτιο 2018").
• Εντούτοις, προβλέπουν σταθεροποίηση της απασχόλησης στον κλάδο τους, ενώ προβλέπουν και ελαφρά μείωση των τιμών των προϊόντων κατά το αμέσως επό­μενο διάστημα.