Η ανθρωπότητα έχει συνδέσει την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων με την πρώτη διοργάνωση στην Αθήνα το 1896. Λίγες δεκαετίες νωρίτερα, όμως, είχαν διεξαχθεί τα Ολύμπια, που αποτέλεσαν προϊόν έμπνευσης του Ευάγγελου Ζάππα, εύπορου Έλληνα που διέμενε στη Ρουμανία και είχε καταγοητευτεί από την ιδέα της Ολυμπιακής αναβίωσης.

Ο Ζάππας είχε στείλει επιστολή προς τον Βασιλιά Όθωνα, με την οποία τον ενημέρωνε ότι θα αναλάμβανε ο ίδιος τη χρηματοδότηση της διοργάνωσης. Η πρώτη απάντηση, πάντως, ήταν απογοητευτική.

Ο τότε υπουργός Εξωτερικών, Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής, δήλωνε: "Ευχαρίστησα τον Ζάππα για αυτή την έξοχη ιδέα, αλλά του ανέφερα επίσης ότι οι καιροί έχουν αλλάξει από την αρχαιότητα. Σήμερα, τα έθνη δεν διακρίνονται, έχοντας τους καλύτερους αθλητές και δρομείς, αλλά από τους πρωτοπόρους τους βιομηχανίας και της γεωργίας. Του πρότεινα αντ' αυτού να χρηματοδοτήσει βιομηχανικούς Ολυμπιακούς Αγώνες".

Μετά από τρεις μήνες, όμως, ο Ζάππας βρήκε έναν απρόσμενο σύμμαχο στο πρόσωπο του ποιητή Παναγιώτη Σούτσου, που ήταν επίσης υπέρμαχος της Ολυμπιακής αναβίωσης. Οι δυο τους κατέστησαν γνωστή στο πανελλήνιο την ιδέα τους, με αποτέλεσμα να υπογραφεί το Βασιλικό Διάταγμα για την πρώτη διοργάνωση, που θα λάμβανε χώρα το 1859 μένοντας στην ιστορία ως Ζάππεια Ολυμπιάδα.

Οι αγώνες ξεκίνησαν στις 15 Νοεμβρίου 1859 στην Πλατεία Λουδοβίκου, σημερινή Πλατεία Κοτζιά, αφού στο Παναθηναϊκό Στάδιο διεξάγονταν εργασίες αναστήλωσης. Στα Ολύμπια συμμετείχαν μόνο Έλληνες αθλητές και κυρίως ερασιτέχνες, από όλες τις κοινωνικές τάξεις. Κατά τη διάρκεια της διοργάνωσης, συνέβησαν διάφορα περίεργα γεγονότα.

Ένας αστυνομικός, που βρισκόταν σε υπηρεσία ώστε να διαφυλάσσει την τάξη μεταξύ των θεατών, παράτησε τα καθήκοντά του και συμμετείχε στον αγώνα, ενώ ένας (υποτίθεται) τυφλός ζητιάνος ξαφνικά... επανέκτησε το φως του και έτρεξε σε αγώνα δρόμου.

Η προσπάθεια του Ευάγγελου Ζάππα να διεθνοποιήσει τη διοργάνωση έμεινε στη μέση, αφού ο ίδιος έφυγε από τη ζωή το 1865. Τα 2α Ολύμπια διεξήχθησαν το 1870 και είχαν πολύ μεγαλύτερη προβολή, ενώ ακολούθησαν οι διοργανώσεις του 1875 και του 1888-89, όλες στο Παναθηναϊκό Στάδιο, με ταυτόχρονη διεξαγωγή διεθνούς βιομηχανικής έκθεσης. Κι όλα αυτά, χάρη στη μεγάλη περιουσία που άφησε πίσω του ο Ζάππας και μεταξύ άλλων, συνετέλεσε στην κατασκευή του Ζαππείου Μεγάρου.

Το 1890 και με το Βασιλικό Διάταγμα του διαδόχου Κωνσταντίνου ορίστηκε η διεξαγωγή των Ολυμπίων κάθε τέσσερα χρόνια, όμως η έλλειψη κεφαλαίων, απόρροια της δικαστικής διαμάχης του ελληνικού κράτους με απογόνους του Ζάππα, οδήγησε σε ματαίωση των αγώνων του 1892. Τέσσερα χρόνια μετά, στο Παναθηναϊκό Στάδιο διεξήχθησαν οι πρώτοι Σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες, με πνευματικό τους «πατέρα» τον Γάλλο παιδαγωγό και ιστορικό Πιέρ Ντε Κουμπερτέν.