Φωτογραφίες Άλκης Ισχνόπουλος

Πολύτιμα χαλιά – έργα τέχνης, κεραμικά αντικείμενα που ομορφαίνουν την καθημερινότητά μας και την κάνουν πιο λειτουργική, ξυλόγλυπτα που κοσμούν αισθητικά τους χώρους μας… Είναι μερικά μόνο από τα είδη χειροτεχνίας στα οποία συχνά δεν δίνουμε τη δέουσα σημασία, πίσω τους όμως κρύβουν έναν τεράστιο κόπος αλλά και μια διάσταση στην οποία δεν έχουμε ακόμη επενδύσει ως χώρα.

«Δεν έχει πραγματικά αξιοποιηθεί ένας τομέας ο οποίος θα μπορούσε να δώσει ώθηση στην οικονομία και όχι μόνο στον πολιτισμό. Κι αυτό το βλέπουμε με κράτη που έχουν πολύ λιγότερες ύλες από εμάς. Η χειροτεχνία παράγει αντικείμενα με κάποιες τεχνικές οι οποίες είναι μάλιστα προστατευόμενες και από την UNESCO ως παραδοσιακές και τις οποίες πρέπει να διατηρήσουμε», λέει στο makthes.gr η πρόεδρος της Επιτροπής Χειροτεχνίας του Υπουργείου Ανάπτυξης Αικατερίνη Πολυμέρου Καμηλάκη.

Διευθύντρια του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών επί είκοσι χρόνια, καθηγήτρια πανεπιστημίου στον τομέα της Λαογραφίας, σήμερα συνταξιούχος και μέλος της επιτροπής του ΥΠΠΟΑ για την άυλη κληρονομιά, αλλά και της «Επιτροπής Ελλάδα 2021» μελετά τον λαϊκό πολιτισμό εδώ και πολλά χρόνια προσπαθώντας να συμβάλει συμβουλευτικά για μια ανανέωση στον χώρο αυτό. «Πρέπει να εξελίξουμε τις τεχνικές αυτές. Ναν δώσουμε δυνατότητα στους νέους ανθρώπους να κάνουν καινούρια πράγματα ασχολούμενοι μαζί τους», τονίζει.

Θέτει επίσης στη συζήτηση και ένα άλλο θέμα: «Σήμερα με την κλιματική αλλαγή πρέπει να προστατευθούμε από τη χρήση υλών οι οποίες είναι βλαπτικές για το περιβάλλον. Επομένως, η χειροτεχνία μας παρέχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσουμε ύλες τις οποίες έχουμε εγκαταλείψει εδώ και χρόνια, όπως το μαλλί, το λινάρι, το μετάξι, τον πηλό, τα οποία σήμερα εισάγουμε από το εξωτερικό, ενώ θα μπορούσαμε να τα παράγουμε μόνοι μας ως χώρα. Επίσης, θα μπορούσαμε να χρησιμοποιούμε και άλλα φυτά με κλωστική ίνα όπως η κάνναβη ή ο αθάνατος», επισημαίνει.

Επίπλέον δίνει μια ακόμη πλευρά της χειροτεχνίας. «Είναι μοχλός ανάπτυξης και έχει τεράστια κοινωνική διάσταση αφού είναι και ψυχοθεραπεία, που μπορεί να βγάλει θεραπευτικά πολύ κόσμο από αδιέξοδα», υπογραμμίζει.

«Να αποκτήσει επιτέλους η χειροτεχνία μια υπόσταση»

Αφορμή για την έλευσή της στη Θεσσαλονίκη είναι η έκθεση χειροτεχνίας που παρουσιάζεται στο Περίπτερο 13 της ΔΕΘ, δίπλα ακριβώς από τον εκθεσιακό χώρο του ΚΘΒΕ.

«Η έκθεση δεν είναι ένας πλούσιος χώρος προβολής των αντικειμένων. Το αποφύγαμε γιατί είναι τόσος ο πλούτος που παράγεται από νέους ανθρώπους οι οποίοι επιχειρούν να συνδέσουν το παρελθόν με το μέλλον και έτσι θα τους αδικούσαμε. Γι’ αυτό, ενδεικτικά, κάνουμε μια πρόταση. Κάτι που γίνεται για πρώτη φορά  ανάμεσα στο Υπουργείο Ανάπτυξης και στο Υπουργείο Πολιτισμού. Δύο κρατικοί φορείς υψηλού επιπέδου συνεργάζονται ώστε η χειροτεχνία επιτέλους να αποκτήσει μια υπόσταση. Γιατί πρέπει να εκπαιδεύονται οι άνθρωποι αυτοί. Είμαστε η μόνη χώρα στα Βαλκάνια που δεν έχει εκπαίδευση στις εφαρμοσμένες τέχνες. Γίνονται κάποιες προσπάθειες που είναι είτε ιδιωτικές είτε σε επίπεδο ΙΕΚ. Αν θέλει κάποιος για παράδειγμα να σπουδάσει την κεραμική πρέπει να φύγει στο εξωτερικό. Επομένως πρέπει να οργανωθούμε καλύτερα».

Τώρα, η ημερίδα που θα πραγματοποιηθεί σήμερα στις 12μ στο MOMus με θέμα «Χειροτεχνία και ανάπτυξη» θα είναι η αφορμή να ανοίξει μια τέτοια συζήτηση. «Θέλουμε να αναδείξουμε πώς η χειροτεχνία του χθες μπορεί να μπολιάσει την οικονομία του αύριο», λέει η κ. Καμηλάρη. Έτσι, στο πλαίσιο της ημερίδας χειροτέχνες και εκπρόσωποί τους θα συνομιλήσουν με τον υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνι Γεωργιάδη, τον υφυπουργό Σύγχρονου Πολιτισμού Νικόλα Γιατρομανωλάκη, τον πρόεδρο του MOMus Ανδρέα Τάκη κ.α. «Πρόκειται για μια συζήτηση στην οποία θα τεθούν όλα τα προβλήματα. Πιστεύω ότι θα βγουν κάποια πρώτα συμπεράσματα από μια ανοιχτή ανταλλαγή απόψεων με το κοινό που θα μπορεί να παρακολουθεί και διαδικτυακά», καταλήγει η κ. Καμηλάκη.

Η ίδια μιλά στο παρακάτω βίντεο για τη χρησιμότητα της χειροτεχνίας στη ζωή μας