ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Τρ. Μηταφίδης: «Η Θεσσαλονίκη συνέβαλε σημαντικά στον αντιδικτατορικό αγώνα»

Για τις μνήμες και τις σκέψεις του για την «μαύρη επέτειο» επιβολής της δικτατορίας στην Ελλάδα, την 21η Απριλίου του 1967, μιλάει 54 χρόνια μετά στο makthes.gr το μέλος του αντιδικτατορικού αγώνα και πρώην βουλευτής, Τριαντάφυλλος Μηταφίδης

 21/04/2021 07:05

Τρ. Μηταφίδης: «Η Θεσσαλονίκη συνέβαλε σημαντικά στον αντιδικτατορικό αγώνα»
Φωτογραφία αρχείου του Τρ. Μηταφίδη

Ιάσων Μπάντιος

Ο Τριαντάφυλλος Μηταφίδης καταδικάστηκε για την αντιδικτατορική του δράση σε ισόβια κάθειρξη. 

Ήταν Γραμματέας του τελευταίου πριν τη Χούντα Δ.Σ. του Συλλόγου Φοιτητών Φιλοσοφικής του Α.Π.Θ. Είναι πρόεδρος της «Εταιρίας Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων 1940-1974» και είναι μέλος του «Συνδέσμου Φυλακισθέντων – Εξορισθέντων Αντιστασιακών1967-1974», καθώς και του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Γερμανικών Οφειλών προς την Ελλάδα.

-Πώς θυμάστε την 21η Απριλίου του 1967;

Ήμουν, τότε, πρωτοετής φοιτητής και γραμματέας του Συλλόγου Φοιτητών της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ. Την προηγούμενη μέρα, στο κατάμεστο αμφιθέατρο της Παλιάς Φιλοσοφικής είχαμε αποφασίσει αποχή από τα μαθήματα του Α΄ έτους, λόγω του σκληρού και άδικου εξεταστικού συστήματος που προέβλεπε ο νέος κανονισμός της Σχολής, καθώς η αποτυχία σε ένα φροντιστηριακό μάθημα σήμαινε αυτομάτως απώλεια του έτους σπουδών.

Ξημερώνοντας η αποφράδα21η Απριλίου, άκουσα από το ραδιόφωνο ότι είχε κηρυχθεί στρατιωτικός νόμος, με την ανατριχιαστική προειδοποίηση ότι θα «πυροβολούνταν απροειδοποίητα» όποιος κυκλοφορούσε μετά την απαγόρευση της κυκλοφορίας. Κατάφερα να φτάσω στη Φιλοσοφική Σχολή, αφού διέφυγα από ένα μπλόκο λοκατζήδων στη διασταύρωση Κονίτσης με Κατσιμίδου. Το Συντριβάνι, η Αγγελάκη, ένα μέρος της Εγνατίας είχαν καταληφθεί από τα τανκς της 20ης Μεραρχίας, ενώ η είσοδος της Φιλοσοφικής είχε αποκλειστεί από μια ομάδα αστυνομικών.Μας κάλεσαν να φύγουμε αμέσως – οι ελάχιστοι που καταφέραμε να φτάσουμε στη σχολή–αλλιώς, θα μας συλλάβουν. Θυμάμαι ότι διαπληκτίστηκε ο επικεφαλής τουςμε τον αείμνηστο καθηγητή μας Δημήτρη Μαρωνίτη. Σε λίγο ένα τανκ στήθηκε μπροστά στη Σχολή. Καταφέραμε να διαφύγουμε τη σύλληψη και να κρυφτούμε σε ένα σπίτι στην οδό Φιλίππου. Από την ίδια κιόλας βραδιά ξεκινήσαμε την αντίσταση, ρίχνοντας χειρόγραφα τρικάκια με συνθήματα. Ήδη είχε εξαπολυθεί ένα άγριο πογκρόμ κατά αγωνιστών/τριών της Αριστεράς που ήταν «φακελλωμένοι» από την Ασφάλεια, προκειμένου να εξοριστούν «προληπτικά» στο ξερονήσι της Γιάρου.

-Μιλήστε μας για τις διώξεις και τα βασανιστήρια της εποχής.

Η δικτατορία ποτέ δεν κατάφερε να αποκτήσει λαϊκή βάση, γιατί ήταν ένα βάρβαρο, καταπιεστικό καθεστώς, που δολοφόνησε, βασάνισε, έκλεισε στις φυλακές και τα ξερονήσια χιλιάδες δημοκρατικούς πολίτες.

Η Θεσσαλονίκη συνέβαλε σημαντικά στον αντιδικτατορικό αγώνα και γι’ αυτό πλήρωσε βαρύ τίμημα. Τρεις δολοφονημένοι: ο ΕΔΑίτης αγωνιστής Βασίλης Μπεκροδημήτρης (24-4-1967, στο Αστυνομικό Τμήμα Χαριλάου), το στέλεχος των Λαμπράκηδων Γιάννης Χαλκίδης (5-9-1967, γωνία Φιλελλήνων-Κωνσταντινουπόλεως) ο βουλευτής της ΕΔΑ Γιώργης Τσαρουχάς (9-5-1968, στην ΚΥΠ του Γ΄Σ.Σ., σήμερα Πολεμικό Μουσείο). Εκατοντάδες οι «προληπτικώς εκτοπισμένοι» στα ξερονήσια, πάνω από 100 οι καταδικασμένοι σε ποινές κάθειρξης, 12 σε ισόβια.

Ας μην ξεχνάμε ότι η δολοφονία του Γρ. Λαμπράκη στις 22 Μαΐου 1963 ήταν βασικός κρίκος μιας αλυσίδας συνωμοσιών και εγκλημάτων με στρατηγικό στόχο την επιβολή δικτατορίας. Γιατί «το τρίκυκλο ήταν της χούντας», όπως έγραψαν χαρακτηριστικά ο Γιώργος Μπέρτσος, ο Γιάννης Βούλτεψης και ο Γιώργος Ρωμαίος, που συνέβαλαν αποφασιστικά στην διαλεύκανση του στυγερού αυτού πολιτικού εγκλήματος.

Ακόμα και η λεγόμενη «αποχουντοποίηση» άφησε στο απυρόβλητο πολλούς από τους υπηρέτες της Χούντας. Έτσι, η τότε κυβέρνηση της ΝΔ όχι μόνο δεν «έδωσε τη Χούντα στο λαό», αλλά και μετέτρεψε τα διαρκή εγκλήματά της σε «στιγμιαία» παραπτώματα και απέρριψε ως «εκπρόθεσμες»(!) 100 και πλέον εμπρόθεσμες μηνύσεις εναντίον βασανιστών.

-Με βάση τα ντοκουμέντα που έχουν βρεθεί, τι προκύπτει σε σχέση με τα κρίσιμα 24ωρα πριν την επιβολή της δικτατορίας;

Η δικτατορία δεν ήταν «κεραυνός εν αιθρία» ή απλώς «η ανταρσία μιας ομάδας επίορκων αξιωματικών». Αντίθετα, το καθεστώς των νικητών του εμφυλίου πολέμου (Παλάτι-Στρατός) ζέσταινε στον κόρφο του το «αυγό του φιδιού» και λειτούργησε, τελικά, ως εκκολαπτική μηχανή της Χούντας. Μάλιστα το Σύνταγμα του 1952 προέβλεπε την επιβολή «καταστάσεως πολιορκίας», δηλ. δικτατορίας με κοινοβουλευτικό μανδύα(!). Έτσι, «μετά τα Ιουλιανά του 1965, ο διάχυτος φόβος των κυρίαρχων τάξεων τις έκανε αντικειμενικά πρόθυμες να αποδεχτούν την αντικατάσταση του κοινοβουλευτικού καθεστώτος από ένα καθεστώς έκτακτης ανάγκης», έγραψε ο αείμνηστος Αριστόβουλος Μάνεσης.

Το «πράσινο φως» για το πραξικόπημα άναψε στην Ουάσιγκτον το Φλεβάρη του 1967, καθώς η χώρα μας αποτέλεσε πειραματικό εργαστήρι του «Ψυχρού Πολέμου» και προγεφύρωμα στρατηγικής σημασίας για τον έλεγχο της Μ. Ανατολής και την καταστολή των αντιιμπεριαλιστικών αραβικών κινημάτων. Οι ΗΠΑ δεν τηρούσαν απλώς «μια στάση ανοχής προςτους δικτάτορες», όπως, δυστυχώς, γράφει το βιβλίο Ιστορίας της Γ΄ Λυκείου. Ή ότι «αιφνιδιάστηκαν», όπως εξακολουθούν να ισχυρίζονται ορισμένοι της σχολής του ιστορικού αναθεωρητισμού.Μόνο στο διάστημα από 19 Ιουνίου 1965 έως 23 Ιανουαρίου 1967 η CIAείχε υποβάλει τουλάχιστον 15 αναφορές για τη «δεξιά συνωμοτική ομάδα μέσα στο στρατό», κατονομάζοντας μάλιστα τους επίδοξους πραξικοπηματίες, επισημαίνοντας ότι «είχαν επαφή με τα ανάκτορα». Αντίθετα, οι τότε κυβερνήσεις των ΗΠΑ συνέβαλαν με κάθε τρόπο στην επιβίωση του τυραννικού καθεστώτος.

-Πιστεύετε ότι ο αντιδικτατορικός αγώνας τιμάται όπως θα όφειλε;

Το 1974 δεν σήμανε απλώς την «αποκατάσταση» της μετεμφυλιακής «καχεκτικής» δημοκρατίας αλλά και την ιδεολογική χρεωκοπία της αντικομμουνιστικής «εθνικοφροσύνης».

Όπως γνωρίζετε μετά από 15 χρόνια επίμονες προσπάθειες των συναγωνιστών/τριών μας και με την υποστήριξη του Δήμου Θεσσαλονίκης αλλά και την ανεκτίμητη συμβολή του Κέντρου Ιστορίας, η αντιδικτατορική αντίσταση, με απόφαση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, το Μάιο του 2016 απόκτησε το «δικό της σπίτι» σ’ έναν από τους χώρους όπου έγραψε ιστορία: στο σημερινό Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης-πρώην ανακριτικό κολαστήριο της χουντικής ΚΥΠ. Εκεί μαρτύρησαν πολλοί και πολλές αγωνιστές και αγωνίστριες, πολίτες, στρατιώτες και στρατιωτικοί που «δεν συνεμορφώθησαν προς τας υποδείξεις». Εκεί βασανίστηκε και δολοφονήθηκε ο βουλευτής της ΕΔΑ Γιώργης Τσαρουχάς, από τους πρωτεργάτες της αντιδικτατορικής Αντίστασης. Εκκρεμεί, βέβαια, η δημιουργία του μουσείου-αρχείου στο πρώην ΕΑΤ-ΕΣΑ,

Η άρνηση να αντιμετωπίσει κανείς με ειλικρίνεια τη σκοτεινή πλευρά της δικής του ιστορίας, στο όνομα της «εθνικής συνοχής» και της «επούλωσης των πληγών», επιτείνουν τον ιστορικό αναλφαβητισμό ιδιαίτερα της νέας γενιάς. Καθώς δίνει τη μάχη για το μέλλον, είναι υποχρεωμένη να «πατάει» στο έδαφος της ιστορικής αλήθειας και όχι σ’ αυτή που της σερβίρουν οι οπαδοί του ιστορικού αναθεωρητισμού καθώς και διάφορα ακροδεξιά μορφώματα που υποδαυλίζουν τον εθνικισμό και την ξενοφοβία.

Αν «ο αγώνας της μνήμης εναντίον της λήθης δεν είναι παρά ο αγώνας της ελευθερίας εναντίον της τυραννίας», τότε οποιαδήποτε αναφορά στον Αντιδικτατορικό Αγώνα αποκτά νόημα μόνο στο βαθμό που αναδεικνύει την αγωνιστική-συνειδητή στάση ζωής, σε κινητήρια δύναμη της Ιστορίας.

Ο Τριαντάφυλλος Μηταφίδης καταδικάστηκε για την αντιδικτατορική του δράση σε ισόβια κάθειρξη. 

Ήταν Γραμματέας του τελευταίου πριν τη Χούντα Δ.Σ. του Συλλόγου Φοιτητών Φιλοσοφικής του Α.Π.Θ. Είναι πρόεδρος της «Εταιρίας Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων 1940-1974» και είναι μέλος του «Συνδέσμου Φυλακισθέντων – Εξορισθέντων Αντιστασιακών1967-1974», καθώς και του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Γερμανικών Οφειλών προς την Ελλάδα.

-Πώς θυμάστε την 21η Απριλίου του 1967;

Ήμουν, τότε, πρωτοετής φοιτητής και γραμματέας του Συλλόγου Φοιτητών της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ. Την προηγούμενη μέρα, στο κατάμεστο αμφιθέατρο της Παλιάς Φιλοσοφικής είχαμε αποφασίσει αποχή από τα μαθήματα του Α΄ έτους, λόγω του σκληρού και άδικου εξεταστικού συστήματος που προέβλεπε ο νέος κανονισμός της Σχολής, καθώς η αποτυχία σε ένα φροντιστηριακό μάθημα σήμαινε αυτομάτως απώλεια του έτους σπουδών.

Ξημερώνοντας η αποφράδα21η Απριλίου, άκουσα από το ραδιόφωνο ότι είχε κηρυχθεί στρατιωτικός νόμος, με την ανατριχιαστική προειδοποίηση ότι θα «πυροβολούνταν απροειδοποίητα» όποιος κυκλοφορούσε μετά την απαγόρευση της κυκλοφορίας. Κατάφερα να φτάσω στη Φιλοσοφική Σχολή, αφού διέφυγα από ένα μπλόκο λοκατζήδων στη διασταύρωση Κονίτσης με Κατσιμίδου. Το Συντριβάνι, η Αγγελάκη, ένα μέρος της Εγνατίας είχαν καταληφθεί από τα τανκς της 20ης Μεραρχίας, ενώ η είσοδος της Φιλοσοφικής είχε αποκλειστεί από μια ομάδα αστυνομικών.Μας κάλεσαν να φύγουμε αμέσως – οι ελάχιστοι που καταφέραμε να φτάσουμε στη σχολή–αλλιώς, θα μας συλλάβουν. Θυμάμαι ότι διαπληκτίστηκε ο επικεφαλής τουςμε τον αείμνηστο καθηγητή μας Δημήτρη Μαρωνίτη. Σε λίγο ένα τανκ στήθηκε μπροστά στη Σχολή. Καταφέραμε να διαφύγουμε τη σύλληψη και να κρυφτούμε σε ένα σπίτι στην οδό Φιλίππου. Από την ίδια κιόλας βραδιά ξεκινήσαμε την αντίσταση, ρίχνοντας χειρόγραφα τρικάκια με συνθήματα. Ήδη είχε εξαπολυθεί ένα άγριο πογκρόμ κατά αγωνιστών/τριών της Αριστεράς που ήταν «φακελλωμένοι» από την Ασφάλεια, προκειμένου να εξοριστούν «προληπτικά» στο ξερονήσι της Γιάρου.

-Μιλήστε μας για τις διώξεις και τα βασανιστήρια της εποχής.

Η δικτατορία ποτέ δεν κατάφερε να αποκτήσει λαϊκή βάση, γιατί ήταν ένα βάρβαρο, καταπιεστικό καθεστώς, που δολοφόνησε, βασάνισε, έκλεισε στις φυλακές και τα ξερονήσια χιλιάδες δημοκρατικούς πολίτες.

Η Θεσσαλονίκη συνέβαλε σημαντικά στον αντιδικτατορικό αγώνα και γι’ αυτό πλήρωσε βαρύ τίμημα. Τρεις δολοφονημένοι: ο ΕΔΑίτης αγωνιστής Βασίλης Μπεκροδημήτρης (24-4-1967, στο Αστυνομικό Τμήμα Χαριλάου), το στέλεχος των Λαμπράκηδων Γιάννης Χαλκίδης (5-9-1967, γωνία Φιλελλήνων-Κωνσταντινουπόλεως) ο βουλευτής της ΕΔΑ Γιώργης Τσαρουχάς (9-5-1968, στην ΚΥΠ του Γ΄Σ.Σ., σήμερα Πολεμικό Μουσείο). Εκατοντάδες οι «προληπτικώς εκτοπισμένοι» στα ξερονήσια, πάνω από 100 οι καταδικασμένοι σε ποινές κάθειρξης, 12 σε ισόβια.

Ας μην ξεχνάμε ότι η δολοφονία του Γρ. Λαμπράκη στις 22 Μαΐου 1963 ήταν βασικός κρίκος μιας αλυσίδας συνωμοσιών και εγκλημάτων με στρατηγικό στόχο την επιβολή δικτατορίας. Γιατί «το τρίκυκλο ήταν της χούντας», όπως έγραψαν χαρακτηριστικά ο Γιώργος Μπέρτσος, ο Γιάννης Βούλτεψης και ο Γιώργος Ρωμαίος, που συνέβαλαν αποφασιστικά στην διαλεύκανση του στυγερού αυτού πολιτικού εγκλήματος.

Ακόμα και η λεγόμενη «αποχουντοποίηση» άφησε στο απυρόβλητο πολλούς από τους υπηρέτες της Χούντας. Έτσι, η τότε κυβέρνηση της ΝΔ όχι μόνο δεν «έδωσε τη Χούντα στο λαό», αλλά και μετέτρεψε τα διαρκή εγκλήματά της σε «στιγμιαία» παραπτώματα και απέρριψε ως «εκπρόθεσμες»(!) 100 και πλέον εμπρόθεσμες μηνύσεις εναντίον βασανιστών.

-Με βάση τα ντοκουμέντα που έχουν βρεθεί, τι προκύπτει σε σχέση με τα κρίσιμα 24ωρα πριν την επιβολή της δικτατορίας;

Η δικτατορία δεν ήταν «κεραυνός εν αιθρία» ή απλώς «η ανταρσία μιας ομάδας επίορκων αξιωματικών». Αντίθετα, το καθεστώς των νικητών του εμφυλίου πολέμου (Παλάτι-Στρατός) ζέσταινε στον κόρφο του το «αυγό του φιδιού» και λειτούργησε, τελικά, ως εκκολαπτική μηχανή της Χούντας. Μάλιστα το Σύνταγμα του 1952 προέβλεπε την επιβολή «καταστάσεως πολιορκίας», δηλ. δικτατορίας με κοινοβουλευτικό μανδύα(!). Έτσι, «μετά τα Ιουλιανά του 1965, ο διάχυτος φόβος των κυρίαρχων τάξεων τις έκανε αντικειμενικά πρόθυμες να αποδεχτούν την αντικατάσταση του κοινοβουλευτικού καθεστώτος από ένα καθεστώς έκτακτης ανάγκης», έγραψε ο αείμνηστος Αριστόβουλος Μάνεσης.

Το «πράσινο φως» για το πραξικόπημα άναψε στην Ουάσιγκτον το Φλεβάρη του 1967, καθώς η χώρα μας αποτέλεσε πειραματικό εργαστήρι του «Ψυχρού Πολέμου» και προγεφύρωμα στρατηγικής σημασίας για τον έλεγχο της Μ. Ανατολής και την καταστολή των αντιιμπεριαλιστικών αραβικών κινημάτων. Οι ΗΠΑ δεν τηρούσαν απλώς «μια στάση ανοχής προςτους δικτάτορες», όπως, δυστυχώς, γράφει το βιβλίο Ιστορίας της Γ΄ Λυκείου. Ή ότι «αιφνιδιάστηκαν», όπως εξακολουθούν να ισχυρίζονται ορισμένοι της σχολής του ιστορικού αναθεωρητισμού.Μόνο στο διάστημα από 19 Ιουνίου 1965 έως 23 Ιανουαρίου 1967 η CIAείχε υποβάλει τουλάχιστον 15 αναφορές για τη «δεξιά συνωμοτική ομάδα μέσα στο στρατό», κατονομάζοντας μάλιστα τους επίδοξους πραξικοπηματίες, επισημαίνοντας ότι «είχαν επαφή με τα ανάκτορα». Αντίθετα, οι τότε κυβερνήσεις των ΗΠΑ συνέβαλαν με κάθε τρόπο στην επιβίωση του τυραννικού καθεστώτος.

-Πιστεύετε ότι ο αντιδικτατορικός αγώνας τιμάται όπως θα όφειλε;

Το 1974 δεν σήμανε απλώς την «αποκατάσταση» της μετεμφυλιακής «καχεκτικής» δημοκρατίας αλλά και την ιδεολογική χρεωκοπία της αντικομμουνιστικής «εθνικοφροσύνης».

Όπως γνωρίζετε μετά από 15 χρόνια επίμονες προσπάθειες των συναγωνιστών/τριών μας και με την υποστήριξη του Δήμου Θεσσαλονίκης αλλά και την ανεκτίμητη συμβολή του Κέντρου Ιστορίας, η αντιδικτατορική αντίσταση, με απόφαση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, το Μάιο του 2016 απόκτησε το «δικό της σπίτι» σ’ έναν από τους χώρους όπου έγραψε ιστορία: στο σημερινό Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης-πρώην ανακριτικό κολαστήριο της χουντικής ΚΥΠ. Εκεί μαρτύρησαν πολλοί και πολλές αγωνιστές και αγωνίστριες, πολίτες, στρατιώτες και στρατιωτικοί που «δεν συνεμορφώθησαν προς τας υποδείξεις». Εκεί βασανίστηκε και δολοφονήθηκε ο βουλευτής της ΕΔΑ Γιώργης Τσαρουχάς, από τους πρωτεργάτες της αντιδικτατορικής Αντίστασης. Εκκρεμεί, βέβαια, η δημιουργία του μουσείου-αρχείου στο πρώην ΕΑΤ-ΕΣΑ,

Η άρνηση να αντιμετωπίσει κανείς με ειλικρίνεια τη σκοτεινή πλευρά της δικής του ιστορίας, στο όνομα της «εθνικής συνοχής» και της «επούλωσης των πληγών», επιτείνουν τον ιστορικό αναλφαβητισμό ιδιαίτερα της νέας γενιάς. Καθώς δίνει τη μάχη για το μέλλον, είναι υποχρεωμένη να «πατάει» στο έδαφος της ιστορικής αλήθειας και όχι σ’ αυτή που της σερβίρουν οι οπαδοί του ιστορικού αναθεωρητισμού καθώς και διάφορα ακροδεξιά μορφώματα που υποδαυλίζουν τον εθνικισμό και την ξενοφοβία.

Αν «ο αγώνας της μνήμης εναντίον της λήθης δεν είναι παρά ο αγώνας της ελευθερίας εναντίον της τυραννίας», τότε οποιαδήποτε αναφορά στον Αντιδικτατορικό Αγώνα αποκτά νόημα μόνο στο βαθμό που αναδεικνύει την αγωνιστική-συνειδητή στάση ζωής, σε κινητήρια δύναμη της Ιστορίας.

ΣΧΟΛΙΑ

Επιλέξτε Κατηγορία