Το τέλος στο θεσμό της απλής αναλογικής, του εκλογικού συστήματος που εφαρμόστηκε στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019, φέρνοντας τα πάνω - κάτω στο 1/3 των δήμων της χώρας, με τον εκλεγμένο δήμαρχο να διαθέτει μειοψηφία δημοτικών συμβούλων… γράφει το νομοσχέδιο για το νέο εκλογικό σύστημα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση που κατατέθηκε προ ημερών στη Βουλή.

Ο νέος νόμος, αφού συζητηθεί στην αρμόδια επιτροπή και στη συνεχεία στην Ολομέλεια της Βουλής πρόκειται να ψηφιστεί στα τέλη Μαΐου και θα εφαρμοστεί στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές τον Οκτώβριο του 2023. Ειδικότερα, οι επόμενες εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης θα πραγματοποιηθούν στις 8 Οκτωβρίου 2023 και η εγκατάσταση των νέων αρχών θα γίνει την πρώτη ημέρα του 2024.

Η αλλαγή του εκλογικού νόμου φαίνεται ότι ικανοποιεί το σύνολο σχεδόν της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας αυτοδιοίκησης (δήμους και περιφέρειες), καθώς σύμφωνα με αιρετούς εκπροσώπους των δύο βαθμών δίνει λύση στο ζήτημα της κυβερνησιμότητας που δημιούργησε η εφαρμογή της απλής αναλογικής.

«Ο εκλογικός νόμος κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση και οι όποιες αλλαγές πιστεύουμε ότι χρειάζονται, θα τις θέσουμε κατά την παρουσία μας στη Βουλή στην διαδικασία των ακροάσεων» σχολίασε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Δημήτρης Παπαστεργίου. Δεν παρέλειψε ωστόσο να σημειώσει ότι το σχέδιο νόμου για τις αυτοδιοικητικές εκλογές που κατατέθηκε, έχει λάβει υπόψη του τις περισσότερες από τις αλλαγές που ζήτησε η ΚΕΔΕ. Απαιτούνται όμως, όπως είπε, επιπλέον συζήτηση και διορθώσεις κυρίως στο θέμα που αφορά τη μείωση του αριθμού των δημοτικών συμβούλων, το ύψος των παράβολων για υποβολή υποψηφιότητας που κρίνονται υπέρογκα, αλλά και για τον τρόπο εκλογής των Προέδρων των δημοτικών κοινοτήτων. «Η ΚΕΔΕ εμμένει στη θέση ότι πρόεδρος πρέπει να εκλέγεται ο πρώτος σε ψήφους του πρώτου συνδυασμού στην εκάστοτε Δημοτική Κοινότητα» σημείωσε ο κ. Παπαστεργίου.

Δήμαρχος με 43% + μία ψήφο

Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, τροποποιείται το ποσοστό πλειοψηφίας που απαιτείται για την ανάδειξη του επιτυχόντος συνδυασμού στις εκλογές δημάρχων και δημοτικών συμβουλίων, καθώς και στις εκλογές περιφερειαρχών και περιφερειακών συμβουλίων.

Δήμαρχος και περιφερειάρχης θα εκλέγεται την πρώτη Κυριακή εφόσον έχει συγκεντρώσει ποσοστό 43% συν μία ψήφο του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων, αντί για 50% συν μία ψήφο. Εάν ο πρώτος συνδυασμός λάβει ποσοστό έως και 60%, εκλέγει τα 3/5 των εδρών του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου, ενώ για άνω του 60%, οι έδρες κάθε συνδυασμού κατανέμονται αναλογικά. Αντίθετα σήμερα, με την απλή αναλογική που εφαρμόστηκε στις εκλογές του 2019, στο 1/3 των δήμων της χώρας ο εκλεγμένος δήμαρχος διαθέτει μειοψηφία δημοτικών συμβούλων με αποτέλεσμα να μη μπορεί να διοικήσει και πολλά μείζονα ζητήματα στο δημοτικό συμβούλιο να ψηφίζονται με τις προτάσεις της αντιπολίτευσης, λόγω και της δυνατότητας συμμαχιών που τους δίνει ο νόμος.

Σε αριθμούς

Μεταξύ των αλλαγών που προωθούνται με το νομοσχέδιο είναι:

1.Επαναφορά της 5ετούς θητείας. Οι δήμαρχοι και οι περιφερειάρχες που θα αναδειχθούν από τις εκλογές της 8^ης Οκτωβρίου 2023, θα έχουν πλήρη πενταετή θητεία, η οποία θα ξεκινήσει την 1^η Ιανουαρίου 2024.

2. Δήμαρχος και περιφερειάρχης εκλέγεται ο συνδυασμός που θα συγκεντρώσει ποσοστό του 43% + μία ψήφο.

3. Τίθεται πλαφόν 3% για την εκλογή ενός δημοτικού ή περιφερειακού συμβούλου, ενώ είναι ευθυγραμμισμένο με το ισχύον όριο στις εθνικές εκλογές.

4. Εξασφαλίζεται η εκλογή των 3/5 των μελών του συμβουλίου στον νικητή των εκλογών.

5. Προβλέπεται η εκλογή συμβουλίων ή προέδρων δημοτικών κοινοτήτων σε όλη την χώρα. Για τις κοινότητες με πληθυσμό μέχρι και 300 κατοίκους, κάθε συνδυασμός μπορεί να έχει πάνω από έναν υποψήφιο πρόεδρο, ενώ πρόεδρος εκλέγεται ο πρώτος σε σταυρούς, ανεξαρτήτως συνδυασμού, από τον πρώτο γύρο.

6. Τίθεται καταληκτική ημερομηνία η 31^η Αυγούστου του έτους των εκλογών, για την κατάρτιση και δήλωση των συνδυασμών και η 10^η Σεπτεμβρίου για την ανακήρυξη αυτών από το αρμόδιο δικαστήριο, ώστε να υπάρχει πλήρης έλεγχος των εκλογικών δαπανών και οι υποψήφιοι να είναι εγκαίρως γνωστοί στο εκλογικό σώμα.

7. Ο αριθμός των μελών των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων, καθώς και των συμβουλίων δημοτικών κοινοτήτων καθορίζεται με βάση συγκεκριμένες πληθυσμιακές κλίμακες, ενώ προβλέπεται μεγάλη μείωση του αριθμού των μελών τους, κυρίως στα μεγάλα δημοτικά συμβούλια.

8. Εξορθολογίζεται και συστηματικοποιείται το πλαίσιο κωλυμάτων εκλογιμότητας και ασυμβιβάστων, λαμβανομένων υπόψιν και παρατηρήσεων που διατυπώθηκαν στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης.

9. Για τη διεξαγωγή των εκλογών δημοτικών και περιφερειακών αρχών λαμβάνεται υπόψιν ο μόνιμος πληθυσμός, όπως αποτυπώνεται στα αποτελέσματα της τελευταίας απογραφής.

10. Σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα ισχύοντα, ο εκλεγμένος περιφερειάρχης, κατά τη διάρκεια της θητείας του, τελεί σε αναστολή της επαγγελματικής του δραστηριότητας.