Το 2020 θα μείνει ανεξίτηλα χαραγμένο στη μνήμη μικρών και μεγάλων ως η χρονιά που άλλαξε η ζωή όλων μας ίσως για πάντα. Η ανθρώπινη επικοινωνία, η ουσία της ύπαρξης δηλαδή «απαγορεύεται» εκ του σύνεγγυς, οι οικονομίες καταρρέουν αφήνοντας πίσω τους κατεστραμμένες ζωές και δεκάδες εκατομμύρια ανέργους, ενώ η μεγάλη ήττα της ανθρωπότητας σ’ αυτόν τον πόλεμο είναι οι περισσότεροι από ένα εκατομμύριο νεκροί.

Όλα αυτά σε μια αναμέτρηση μ’ έναν εχθρό ύπουλο και μυστηριώδη, καθώς για πολλούς απ’ όσους νόσησαν και βγήκαν νικητές, οι... λογαριασμοί με τον Covid-19 δεν έκλεισαν μετά το εξιτήριο. Το φαινόμενο «Long Covid» όπως έχει ονομαστεί πλέον, καθώς ολοένα και περισσότεροι ασθενείς είτε υποφέρουν από τα γνωστά συμπτώματα που προκαλεί ο SARS-CoV-2 (κορονοϊός σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου τύπου 2) για καιρό μετά το τέλος της θεραπείας και της νοσηλείας τους (κι ενώ είναι πλέον αρνητικοί) είτε εμφανίζουν διάφορες ασθένειες που ενώ φαινομενικά δεν σχετίζονται με τον κορονοϊό, είναι στην πράξη απόρροιά του.

Κι αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα για τους επιστήμονες, οι μακροχρόνιες βλάβες δηλαδή που προκαλεί ο Covid-19 στον οργανισμό κάποιων ανθρώπων και το... ντόμινο των ασθενειών που έρχεται είτε έχει να κάνει με εξάντληση για μήνες είτε ακόμη και με δερματικά προβλήματα.

To φαινόμενο «Long Covid» (Ο μακρύς ή ο χρόνιος Covid) έχει εξουθενωτική επίδραση στη ζωή των ανθρώπων, και οι ιστορίες εκείνων που δεν αντέχουν να κάνουν ούτε έναν σύντομο περίπατο λόγω εξάντλησης αυξάνονται διαρκώς.

Σε ρεπορτάζ του το BBC, επισημαίνει πως παρότι μέχρι τώρα όλοι εστίαζαν στο πώς θα σωθούν οι ζωές των ασθενών, τώρα οι μακροπρόθεσμες συνέπειες από μια λοίμωξη με κορονοϊό, απασχολούν την ιατρική κοινότητα που ανησυχεί καθώς στα ερωτήματα γιατί κάποιοι αργούν πολύ να αναρρώσουν ή εάν όλοι όσοι νόσησαν θα ανακάμψουν πλήρως, δεν υπάρχουν απαντήσεις.

Εκτός, λοιπόν, της απουσίας επίσημης ιατρικής ορολογίας για τον «Long Covid», δεν υπάρχει και «οδικός χάρτης» για τα συμπτώματα, καθώς ενώ είναι πολλά τα καταγεγραμμένα, κάθε ασθενής πάσχει από κάτι διαφορετικό.

Ωστόσο, το πιο κοινό που δηλώνουν οι ασθενείς είναι η απίστευτη κόπωση και η εξάντληση. Άλλα συμπτώματα είναι: δύσπνοια, ξηρός και έντονος βήχας, πόνος στις αρθρώσεις, μυϊκοί πόνοι, προβλήματα ακοής και όρασης, πονοκέφαλοι, απώλεια όσφρησης και γεύσης καθώς και βλάβες στην καρδιά, τους πνεύμονες, τα νεφρά και το έντερο.

Το... σύνδρομο «Long Covid» δε χτυπά, όμως, μόνο εκείνους που νόσησαν πιο σοβαρά με κορονοϊό και νοσηλεύτηκαν σε ΜΕΘ, αλλά και άτομα με σχετικά ήπιες μορφές λοίμωξης, τα οποία μπορούν να έχουν διάφορα συμπτώματα για μήνες και να βασανίζονται κάνοντας τεστ ξανά και ξανά, τα οποία βγαίνουν αρνητικά.

"Δεν έχουμε καμία αμφιβολία ότι υπάρχει Long Covid", δήλωσε στο BBC o καθηγητής David Strain, από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ, που ήδη κουράρει στην κλινική για το Σύνδρομο Μακροχρόνιας Κόπωσης που διευθύνει, ασθενείς με παρατεταμένα συμπτώματα Covid-19.

Μια μελέτη 143 ατόμων στο μεγαλύτερο νοσοκομείο της Ρώμης, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of the American Medical Association, παρακολούθησε την πορεία ασθενών που πήραν εξιτήριο και βρήκε πως το 87% είχε τουλάχιστον ένα σύμπτωμα σχεδόν δύο μήνες αργότερα, ενώ περισσότεροι από τους μισούς υπέφεραν από κόπωση.

Επίσης, έχουν αναφερθεί προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως κατάθλιψη, άγχος και «θόλωμα» της σκέψης.

Μάλιστα, στη Βρετανία έχει δημιουργεί ένα ειδικό application ιχνηλάτησης των συμπτωμάτων Covid, το οποίο χρησιμοποιούν αυτή τη στιγμή περισσότεροι από 4 εκατομμύρια άνθρωποι και σύμφωνα με όσα καταγράφουν το 50% όσων μολύνθηκαν έχει συμπτώματα για περισσότερους από 3 μήνες!

Ψάχνουν απαντήσεις

Σύμφωνα με το BBC, υπάρχουν πολλές εξηγήσεις, αλλά δεν υπάρχουν οριστικές απαντήσεις. Ο ιός μπορεί να έχει φύγει σε μεγάλο βαθμό από τον οργανισμό, όμως υπολείμματά του παραμένουν κι επιμένουν σε διάφορα σημεία.

"Εάν κάποιος ασθενής έχει μακροχρόνια διάρροια, τότε θα βρείτε τον ιό στο έντερο, εάν υπάρχει απώλεια όσφρησης είναι στα νεύρα - έτσι θα μπορούσε να εξηγηθεί το πώς προκύπτει το πρόβλημα", λέει ο καθηγητής Tim Spector, από το King's College London.

Ο κορονοϊός μπορεί να μολύνει άμεσα μια μεγάλη γκάμα κυττάρων στο σώμα και να προκαλέσει υπερδραστήρια ανοσοαπόκριση που προκαλεί επίσης βλάβες σε όλο το σώμα.

Μια σκέψη είναι ότι το ανοσοποιητικό σύστημα δεν επιστρέφει στο φυσιολογικό μετά τον Covid-19 και αυτό προκαλεί κακή υγεία.

Η λοίμωξη μπορεί επίσης να αλλάξει τον τρόπο λειτουργίας των οργάνων των ανθρώπων και κυρίως των πνευμόνων, ενώ μπορεί να επηρεάσει το μεταβολισμό των ανθρώπων. Υπήρξαν περιπτώσεις ανθρώπων που αγωνίζονται να ελέγξουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους μετά την ανάπτυξη διαβήτη ως αποτέλεσμα του Covid-19, ενώ το «ξαδερφάκι» του, ο Sars άλλαξε τον τρόπο που το σώμα των ασθενών επεξεργαζόταν τα λίπη για τουλάχιστον 12 χρόνια.

Μάλιστα, υπάρχουν πρώιμα σημάδια αλλαγών στη δομή του εγκεφάλου, αλλά αυτό ακόμη μελετάται, ενώ ο Covid-19 επηρεάζει και την κυκλοφορία του αίματος, συμπεριλαμβανομένης της μη φυσιολογικής πήξης.

Τα γκρουπ των... Survivors

Κι αν η πανδημία δεν επιτρέπει συχνές επισκέψεις στους γιατρούς, ενώ η υπερπληροφόρηση και οι συχνά αντικρουόμενες πληροφορίες δημιουργεί επιπλέον προβλήματα στους πάσχοντες, οι άνθρωποι που νόσησαν στρέφονται ο ένας στον άλλο και συγκρίνουν τα συμπτώματά τους. Στο facebook έχουν δημιουργηθεί γκρουπ των επιζώντων με δεκάδες χιλιάδες μέλη, όπου οι πρώην ασθενείς περιγράφουν την εμπειρία τους, ενώ μια βόλτα σ’ αυτά δείχνει πως το φαινόμενο «Long Covid» είναι ιδιαίτερα διαδομένο με τους συμμετέχοντες να αναφέρουν από δερματικά προβλήματα σε όλο το σώμα, μέχρι πόνους σε βασικά όργανα όπως το ήπαρ, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία υποφέρει έντονη κόπωση.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 11.10.2020