Η δολοφονία του 19χρονου Άλκη συγκλόνισε το πανελλήνιο, αναζωπυρώνοντας τη συζήτηση σχετικά με το κοινωνικό υπόβαθρο του θλιβερού φαινομένου της αθλητικής βίας. Η συζήτηση αυτή δεν έχει οδηγήσει έως τώρα στην ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών για την εξάλειψή του, αφού τόσο οι σύλλογοι, όσο και η Πολιτεία, δεν έχουν αποδείξει το ειλικρινές ενδιαφέρον τους για μια πραγματική εκστρατεία κατά της βίας στα γήπεδα.

Η αθλητική βία δεν αποτελεί πάντως ελληνικό φαινόμενο. Ο χουλιγκανισμός, που στις μέρες μας συνδέεται άρρηκτα με το κοινό έγκλημα, ενδημεί σε πολλές χώρες της Ευρώπης, όπως, για παράδειγμα, η Αγγλία, η Ιταλία και η Γερμανία.

ΑΓΓΛΙΑ: Οι θαυμαστές της Μάργκαρετ Θάτσερ υποστηρίζουν πως ήταν η «Iron Lady» εκείνη που έσωσε το αγγλικό ποδόσφαιρο από τους χούλιγκαν, επιδεικνύοντας σιδηρά πυγμή μετά την αποφράδα νύχτα του Χέιζελ, το 1985. Στην πραγματικότητα, όμως, το αφήγημα αυτό, που μυθοποίησε τη Θάτσερ, ανάγοντάς την σε διεθνές πρότυπο όσων τάσσονται υπέρ των δραστικών λύσεων, είναι διάτρητο. Η απόφαση της κυβέρνησης των Tories να αποκλείσει (εκτός της Λίβερπουλ) και τις υπόλοιπες αγγλικές ομάδες από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις για πέντε χρόνια, ήταν περισσότερο μια κίνηση συμβολικού χαρακτήρα.

Τα μέτρα καταστολής δεν αντιμετώπισαν το πρόβλημα στη ρίζα του και χρειάστηκε η υιοθέτηση της πρότασης του δικαστή Τέιλορ, μετά την τραγωδία του Χίλσμπορο (Νοέμβριος 1989), για να καταγραφεί ουσιαστική πρόοδος.

Η αληθινή τομή ήταν, όμως, η θέσπιση της Πρέμιερ Λιγκ το 1992 και το μεγαλύτερο πλήγμα στους χούλιγκαν ήρθε μέσω μιας πολιτικής που χαρακτηρίστηκε ως ανάλγητη και κραυγαλέα ταξική.

Θέλοντας να προστατεύσουν το πανάκριβο προϊόν τους, τόσο οι ιθύνοντες της λίγκας, όσο και οι ιδιοκτήτες των κλαμπ, αποφάσισαν να αναβαθμίσουν την ποιότητα των εγκαταστάσεών τους και με αφορμή την αναβάθμιση αυτή, να αυξήσουν θεαματικά τις τιμές των εισιτηρίων. Στη συντριπτική τους πλειονότητα, οι χούλιγκαν προέρχονταν από κατώτερες κοινωνικές και οικονομικές τάξεις. Για έναν λιμενεργάτη του Λίβερπουλ ή κάποιον που δούλευε με τον κατώτατο μισθό ως ανειδίκευτος εργάτης σε εργοστάσιο του Λιντς, τα εισιτήρια των 60, 80 ή και 100 λιρών αποτέλεσαν ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο. Οι ταραξίες υποχρεώθηκαν να βλέπουν τα ματς από την παμπ της γειτονιάς και να εκτονώνονται παίζοντας ξύλο σε αλάνες και εγκαταλελειμμένα εργοτάξια.

ΙΤΑΛΙΑ: Η γειτονική χώρα προσπάθησε να λύσει το πρόβλημα δίνοντας έμφαση στην αστυνομική καταστολή αλλά και στην αναμόρφωση του ποινικού κώδικα, με σκοπό τη θέσπιση αυστηρότερων ποινών.

Η πολιτική μηδενικής ανοχής απέναντι στους χούλιγκαν απέδωσε (σε κάποιες περιπτώσεις η βία που ασκήθηκε από την αστυνομία ήταν ακραία), αφού τα επεισόδια εντός των γηπέδων περιορίστηκαν σημαντικά. Το πρόβλημα, βέβαια, δεν λύθηκε οριστικά, καθώς τα ραντεβού θανάτου στις μεγάλες ιταλικές πόλεις δίνονταν, πλέον, σε δρόμους, πλατείες ακόμη και εθνικές οδούς.

Η αυστηροποίηση ποινών, μέσω της μετατροπής των πλημμεληματικού χαρακτήρα αδικημάτων σε κακουργήματα, υποστηρίχθηκε μεν από την πλειονότητα συλλόγων και φιλάθλων, αλλά η πρόοδος σε ό,τι αφορά τις πολιτικές πρόληψης είναι αμελητέα.

ΓΕΡΜΑΝΙΑ: Στη Γερμανία το πρόβλημα της αθλητικής βίας έχει, αναμφίβολα, πολιτικό υπόβαθρο. Η μεγάλη πλειονότητα των κρουσμάτων συνδέεται με τη δράση ακροδεξιών-νεοναζιστικών ομάδων που έχουν παρεισφρήσει σε συνδέσμους οργανωμένων οπαδών. Ορισμένες από αυτές τις ομάδες είχαν μάλιστα στενές σχέσεις με το διαβόητο NPD, το αμιγώς ναζιστικό κόμμα που έχει τεθεί εδώ και χρόνια εκτός νόμου.

Το πρόβλημα είναι οξύτερο στην πάλαι ποτέ Ανατολική Γερμανία (Λειψία, Δρέσδη), όπου η επιρροή των νεοναζιστικών-ξενοφοβικών οργανώσεων είναι σαφώς μεγαλύτερη.

Στον αντίποδα, σύλλογοι όπως η Μπορούσια Ντόρτμουντ, σε πλήρη συνεννόηση με τους φιλάθλους της, συνέβαλαν ουσιαστικά στην εξάρθρωση ακροδεξιών συμμοριών.

Συνεργάστηκαν μάλιστα με τις γερμανικές αρχές και σε επίπεδο παροχής πληροφοριών, με αποτέλεσμα τη σύλληψη και την καταδίκη εκατοντάδων σκληροπυρηνικών οπαδών.

Το φαινόμενο της αθλητικής βίας με πολιτικό υπόβαθρο συναντάται και σε άλλες χώρες (κυρίως του πρώην ανατολικού μπλοκ), όπως η Πολωνία, η Τσεχία, η Σλοβακία, η Ουκρανία και η Ουγγαρία.

ΡΩΣΙΑ: Ο χουλιγκανισμός ευδοκιμεί και στη Ρωσία, όπου οι συγκρούσεις μεταξύ οπαδών γίνονται κυρίως εκτός γηπέδων, με προκαθορισμένα ραντεβού σε υποβαθμισμένα προάστια της Μόσχας και της Αγίας Πετρούπολης. Η έρευνα της Αστυνομίας έδειξε πως ως «φυτώρια» οπαδικής βίας λειτουργούν σχολές εκμάθησης πολεμικών τεχνών αλλά και παράνομα γυμναστήρια που παραπέμπουν στη δημοφιλή αμερικανική ταινία «Fight Club».

Οι απερίγραπτης βιαιότητας συγκρούσεις τόσο με αντίπαλους οπαδούς, όσο και με τη ρωσική αστυνομία, έχουν αποτελέσει μάλιστα έμπνευση για κινηματογραφικές ταινίες. Ακόμη και το, κατά τα άλλα, αυταρχικότατο καθεστώς Πούτιν, δείχνει ανήμπορο να τα βάλει με κάποιες από τις σκληροπυρηνικές ομάδες χούλιγκαν, που δηλώνουν έτοιμες να συγκρουστούν μέχρι θανάτου με τις ειδικές δυνάμεις της ρωσικής αστυνομίας.