Το 2003 είχα κάνει μια σειρά ντοκυμαντέρ για την ΕΡΤ3 ενόψει της ένταξης δέκα χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση την επόμενη χρονιά.

Μαζί με τον Σπύρο Παγιατάκη, διακεκριμένο δημοσιογράφο που έφυγε από τη ζωή, είχαμε επισκεφθεί και τις τρείς βαλτικές χώρες τις οποίες επισκέπτεται αυτές τις ημέρες και ο πρωθυπουργός.

Είχαμε βρεθεί σε ένα άγνωστο τοπίο, ασυνήθιστο για τις εμπειρίες μας. Στη Ρίγα, την πρωτεύουσα της Λετονίας, ή στο Βίλνιους, πρωτεύουσα της Λιθουανίας, δεν θυμάμαι καλά, ζητήσαμε να δούμε και κάποιον εκπρόσωπο της ελληνικής πρεσβείας.

Συναντηθήκαμε με έναν επίτιμο πρόξενο, ο οποίος ζούσε χρόνια εκεί και μας είπε πως δεν υπάρχει πιο αναβαθμισμένη, από αυτόν, διπλωματική αντιπροσωπεία στις βαλτικές χώρες.

Τα συμφέροντα της Ελλάδας και, προφανώς, οι σχέσεις της με τις βαλτικές χώρες δεν απαιτούσαν υψηλή διπλωματική εκπροσώπηση. Σήμερα τα πράγματα άλλαξαν.

Έκανα αυτήν την ιστορική αναφορά για να θέσω το ερώτημα: τι προκάλεσε την πολυήμερη επίσκεψη του κ. Κ. Μητσοτάκη στις βαλτικές χώρες;

Θέτοντας το ερώτημα αυτό πήρα, μέχρι στιγμής δύο απαντήσεις.

Η πρώτη είναι η οικονομική. Οι βαλτικές χώρες έχουν υψηλό επίπεδο ανεπτυγμένης τεχνολογίας σε διάφορους τομείς που ενδιαφέρουν την Ελλάδα. Πράγματι, και το 2003 που επισκέφθηκα το Ταλίν της Εσθονίας, η κυβέρνηση συνεδρίαζε με τους υπολογιστές μπροστά στους υπουργούς. Από τότε είχαν εισάγει την ψηφιακή τεχνολογία στην καθημερινότητά τους.

Δεν αποκλείεται ο πρωθυπουργός, σε μια προσπάθεια τεχνολογικής αναβάθμισης της χώρας, να πραγματοποίησε μια σχετικά πολυήμερη επίσκεψη. Άλλωστε, μια από τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας στα πρώτα χρόνια εισαγωγής του είδους στην καθημερινότητά μας ήταν η NOKIA της οποίας, ο διευθύνων σύμβουλος, αν δεν κάνω λάθος, ήταν ο Γραμματέας της νεολαίας του ΚΚ Φινλανδίας. Μην μου πείτε πως η Φινλανδία δεν ανήκει στις βαλτικές χώρες. Το γνωρίζω. Ρίξτε, όμως, μια ματιά στην ιστορία.

Σημαντικότερος, όμως, είναι ο δεύτερος λόγος που ορισμένοι θεωρούν ως αιτία της επίσκεψης του πρωθυπουργού.

Ο δεύτερος αυτός λόγος φέρει τον κ. Μητσοτάκη να εκτελεί, ουσιαστικά, αποστολή για λογαριασμό των ΗΠΑ.

Η υλοποίηση σιγά σιγά της νέας διαχωριστικής γραμμής της Rimland από τον Βερίγγειο Πορθμό ως το Σουέζ, όπως φαίνεται στον χάρτη του Μεσογειακού Κέντρου Στρατηγικών Σπουδών της Γαλλίας (FMES).

Η γραμμή αυτή περνά από τις βαλτικές χώρες και, ουσιαστικά, αποκόπτει ένα μέρος της Τουρκίας, την Ευρωπαϊκή της πλευρά και τα παράλια της Μικράς Ασίας. Είναι υπερβολή να πιστέψουμε πως μπορεί μια τέτοια πολιτική να αποτελεί αμερικανικό σχέδιο;

Όχι, αν σκεφθεί κανείς τον χάρτη του Αμερικανού συνταγματάρχη Ραλφ Πέτερς στις αρχές της δεκαετίας του 2000 που ουσιαστικά διαμέλιζε τη χώρα.

Δεν υποστηρίζουμε, φυσικά, ευφάνταστα σενάρια. Πρέπει να έχουμε πολλές ενδείξεις για να καταλήξουμε σε τέτοιες εκτιμήσεις. Αλλά, οι Αμερικανοί φαίνεται να συνειδητοποιούν σιγά σιγά πως η Τουρκία είναι τελειωμένη υπόθεση για τη Δύση. Και, πράγματι, όπως υποστηρίζουμε εδώ και καιρό, είναι.

Η Τουρκία θέλει να αποκτήσει βαθμούς αυτονομίας από την Δύση που θα της επιτρέψουν να ακροβατεί μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Αλλά αυτό ως ένα βαθμό μπορεί να γίνει αποδεκτό.

Η Τουρκία προκαλεί τις ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ την ανέχονται αλλά υπάρχει και όριο στην αμερικανική ανοχή. Η τουρκική πολιτική στη Λιβύη, η υπερβολική προσέγγιση του Πούτιν από τον Ερντογάν και το αίτημα του τούρκου προέδρου για κατασκευή και δεύτερου πυρηνικού εργοστασίου στην Τουρκία από ρωσική εταιρεία, (το πρώτο στο Ακούγιου, το δεύτερο στη Σινώπη) και φήμες (ανεπιβεβαίωτες προς το παρόν) πως η Ρωσία μετατρέπει το Ακούγιου σε ναυτική βάση της) αρχίζουν και προβληματίζουν τα κέντρα διαμόρφωσης πολιτικής στην Ουάσιγκτον.

Ορισμένα ενδεικτικά στοιχεία της αμερικανικής δυσαρέσκειας προς την Τουρκία είναι:

-Το κείμενο του Συμβουλίου Ασφαλείας που ανανεώνει την παρουσία της δύναμης του ΟΗΕ στην Λιβύη στο οποίο γίνεται αναφορά στο άρθρο 6 του Φόρουμ Πολιτικού Διαλόγου της Λιβύης, όπου καθίσταται σαφές ότι η προσωρινή κυβέρνηση δεν έχει το δικαίωμα να συνάψει συμφωνίες που δεσμεύουν τη χώρα μακροπρόθεσμα, σαφής αναφορά στο τουρκολιβυκό μνημόνιο.

-Ακριβώς τα ίδια πράγματα δήλωσε, χθες, επισήμως και ο εκπρόσωπος του State Department.

-Η υποστήριξη που παρέχουν οι ΗΠΑ στους Κούρδους της Συρίας, κάτι που ενοχλεί υπερβολικά την Τουρκία, διότι το συνδέει, και δικαίως, με υπαρξιακά της ζητήματα.

-Η άσκηση, πάνω από τα κατεχόμενα, της Αμερικανικής αεροπορίας με τα υπερσύγχρονα F-22 τα οποία οι ΗΠΑ δεν πωλούν σε καμιά χώρα και που, όπως λένε πεπειραμένοι πιλότοι, θα ήταν προτιμότερη η αγορά τους από την Ελλάδα αντί των F-35. Υπενθυμίζεται πως η υπέρπτηση των αμερικανικών αεροπλάνων πάνω από τη βόρειο Κύπρο έγινε με άδεια της Κυπριακής κυβέρνησης.

- Δεν στερείται σημασίας, επίσης, αν και εδώ έχουμε να κάνουμε με την αμερικανική δικαιοσύνη, το γεγονός ότι το αμερικανικό Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε το τουρκικό αίτημα να επανεξεταστούν οι δύο πρωτόδικες αποφάσεις για τα επεισόδια έξω από την τουρκική πρεσβευτική κατοικία στην Ουάσιγκτον.

Όλα αυτά- και άλλα πολλά- δείχνουν πως κάτι αλλάζει στην περιοχή.

Και πως όταν ο κ. Κ. Μητσοτάκης δήλωνε δεδομένος κάτι είχε στο μυαλό του. Πιστεύει πως σωστά έπραξε, αν σκεφθούμε την δήλωσή του στη συνέχεια, πως βρισκόμαστε στην σωστή πλευρά της ιστορίας.

Αυτό, βεβαίως, θα φανεί όταν το πάζλ ολοκληρωθεί.

Πάντως, εκείνη που θα δοκιμασθεί από τις εξελίξεις θα είναι η Ευρώπη. Το πως θα το δούμε. Βρισκόμαστε στην αρχή καθοριστικών αλλαγών.

Λετονία

https://www.youtube.com/watch?v=0ODWBBcPJ_4

Λιθουανία

https://www.youtube.com/watch?v=0ODWBBcPJ_4

Εσθονία

https://www.youtube.com/watch?v=B0-ymR2rtG0