Τι φοβούνται και τι ελπίζουν οι Έλληνες επιχειρηματίες μετά το Brexit
Το τέλος της περιόδου αβεβαιότητας και η αρχή μιας άλλης
10/02/2020 09:00
Από την 1η Φεβρουαρίου 2020 το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι πια μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι διαπραγματεύσεις που θα γίνουν το επόμενο διάστημα θα καθορίσουν και την οικονομική σχέση μεταξύ του πρώην μέλους και της ενιαίας αγοράς της Ε.Ε. Πως είδε ο επιχειρηματικός κόσμος αυτή την εξέλιξη; Η «ΜτΚ» ζήτησε την άποψη του πρόεδρου του Συνδέσμου Εξαγωγέων, του προέδρου του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ) και δύο επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στο «νησί».
«Πρόκειται για μία σημαντική εξέλιξη αναφορικά με το Brexit, καθώς είχαμε επισημάνει ότι το σενάριο αποχώρησης χωρίς συμφωνία θα ήταν ιδιαίτερα επιζήμιο και για τις δύο πλευρές. Από εδώ και πέρα, το μείζον ζήτημα σε αυτή την κρίσιμη φάση είναι να υπάρξει μία θετική έκβαση στις διαπραγματεύσεις των δύο πλευρών αναφορικά με τη μελλοντική τους συνεργασία και ιδιαίτερα στο εμπορικό σκέλος. Όλοι οι επιχειρηματικοί φορείς ελπίζουμε σε ένα πλαίσιο συνεργασίας φιλικό προς το επιχειρείν ώστε να συνεχιστεί απρόσκοπτα, αλλά και να ενταθεί η εξαγωγική μας δραστηριότητα στο Ηνωμένο Βασίλειο» λέει στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΣΕΒΕ) Γιώργος Κωνστνατόπουλος προσθέτοντας ότι «έχουμε τονίσει επανειλημμένα την αδήριτη ανάγκη έγκαιρης προετοιμασίας των επιχειρήσεων για την αποχώρηση, δεδομένου ότι η Ελλάδα παρουσιάζει έντονη εμπορική δραστηριότητα με το Ηνωμένο Βασίλειο».
Η αβεβαιότητα θα συνεχιστεί
«Μετά από τρεισήμισι χρόνια, το θέμα το Brexit μπαίνει σε «τροχιά» κανονικότητας, αφού έχει αρθεί ο κίνδυνος περί άτακτου Brexit και των αβέβαιων συνεπειών του για τις οικονομίες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και, φυσικά, της Μεγάλης Βρετανίας» λέει από την πλευρά του ο πρόεδρος του ΣΒΕ Αθανάσιος Σαββάκης. Ο ίδιος εκτιμά ότι επειδή τα προβλήματα είναι πολλά και περίπλοκα, μάλλον θα απασχολούν αμφότερες τις πλευρές για αρκετά ακόμη χρόνια. «Η συμφωνία για το είδος και τη μορφή των εμπορικών σχέσεων μεταξύ τους αλλά αναμένεται να καθορισθεί έως το τέλος του έτους. Επειδή ακριβώς το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί είναι πολύ ασφυκτικό, θεωρώ δύσκολη την επίλυση του συνόλου των θεμάτων μέχρι τότε, οπότε οι σχετικές διαπραγματεύσεις ίσως οδηγηθούν σε μια γενική συμφωνία πλαίσιο, οι λεπτομέρειες της οποίας θα καθορισθούν μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2021, αλλά θα ακολουθήσει τα επόμενα χρόνια η επίλυση των επιμέρους θεμάτων. Αυτό βεβαίως συνεπάγεται μέχρι τότε τη δημιουργία συνθηκών αβεβαιότητας, η οποία θα έχει συνέπειες και για τη Βρετανική οικονομία και για τις οικονομίες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Στο πλαίσιο «αυτό, οικονομικές επιπτώσεις θα υπάρξουν για όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ειδικά για την Ελλάδα, στους τομείς του τουρισμού, της ναυτιλίας, των επενδύσεων, των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, και των μεταποιημένων προϊόντων που εξάγονται από τη χώρα μας στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Γι’ αυτό ο νέος κύκλος διαπραγματεύσεων που ουσιαστικά θα ξεκινήσει άμεσα, θα πρέπει να έχει ως γνώμονα, κατά το δυνατόν, τον περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων του Brexit για τη χώρα μας, και τον όσο το δυνατόν περισσότερο σαφή προσδιορισμό των εμπορικών σχέσεων που θα διέπουν και τα δύο μέρη, από τώρα και στο εξής».
Μετά τη ρευστότητα επανέρχεται η αισιοδοξία
Ο Δημήτρης Λακασάς είναι διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Olympia Electronics που κατασκευάζει συστήματα ασφάλειας και τα εξάγει σε 72 χώρες, μεταξύ αυτών και στο Ην. Βασίλειο. «Το χειρότερο ήταν το μεσοδιάστημα, το «φεύγουμε ή μένουμε». Εκείνη την περίοδο είχαν παγώσει τα έργα. Τώρα η κατάσταση έχει ξεκαθαρίσει, είναι μη αναστρέψιμη» λέει και εκτιμά ότι σύντομα θα διαμορφωθούν οι νέες ισορροπίες. Ο κ. Λακασάς, που διετέλεσε και πρόεδρος του ΣΕΒΕ, εκτιμά ότι οι επιπτώσεις για τους Έλληνες εξαγωγείς δεν θα είναι σημαντικές, ειδικά αν η Μ. Βρετανία εξασφαλίσει μια συμφωνία παρόμοια με τις χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου. «Πιστεύω ότι δεν θα πάμε στη λογική των δασμών και της αύξησης του προστατευτισμού. Μακροπρόθεσμα η χώρα θα βρει τους ρυθμούς της και θα πρέπει οι Έλληνες εξαγωγείς να τη δουν ως μια ανερχόμενη αγορά. Αρκεί βεβαίως να χαράξουν μακροπρόθεσμη στρατηγική».
Ο Νίκος Νυφούδης διατηρεί στο Λονδίνο δύο καταστήματα εστίασης, που ταυτόχρονα είναι και σημεία πώλησης ελληνικών τροφίμων. Όπως λέει το Brexit δεν μονοπωλεί πλέον τις συζητήσεις, γιατί ο κόσμος βαρέθηκε να μιλά για το ίδιο θέμα επί πάνω από τρία χρόνια. Εδώ και έξι μήνες άρχισαν οι ανατιμήσεις… ενόψει της αποχώρησης του Ην. Βασιλείου από την Ε.Ε. για να μην μετακυλιστεί απότομα η αύξηση του κόστους λόγω των δασμών. Ένα άλλο πρόβλημα που θα επηρεάσει τις ελληνικές επιχειρήσεις (εμμέσως και τον ίδιο) είναι οι καθυστερήσεις στα τελωνεία λόγω φόρτου. Οι μεγαλύτερες εξαγωγές από την Ελλάδα (και τα πιο δημοφιλή προϊόντα στους πελάτες του) αφορούν σε γαλακτοκομικά προϊόντα, που είναι ευπαθή. Όμως το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον ίδιο είναι οι επιπτώσεις στο εργατικό δυναμικό. Εδώ και χρόνια η χώρα ήταν προορισμός για Βούλγαρους, Ρουμάνους, Πολωνούς που απασχολούνταν κυρίως σε τεχνικά επαγγέλματα αλλά και στην εστίαση, σε δουλειές δηλαδή που δεν έκαναν οι Άγλλοι. Με δεδομένο ότι το κόστος ζωής στη χώρα είναι υψηλό, ποιος θα θέλει να δουλέψει σερβιτόρος χωρίς να έχουν ξεκαθαρίσει οι όροι παραμονής του; Πάντως ο ίδιος είναι αισιόδοξος, ότι θα επέλθει ισορροπία, γιατί όπως λέει η άνοδος της λίρας, μετά την μεγάλη πτώση που καταγράφηκε μετά το δημοψήφισμα είναι σημάδι ότι η οικονομία στηρίζει τις πολιτικές αποφάσεις. Κι ένα ισχυρό νόμισμα σημαίνει μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη έναντι του ευρω.
Εξάγουμε λίγο παραπάνω από όσα εισάγουμε
Το διμερές εμπόριο Ελλάδας και Ηνωμένου Βασιλείου σε επίπεδο προϊόντων διαμορφώθηκε σε 2,6 δις. ευρώ το 2018, ενώ σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία διατηρήθηκε σε υψηλά επίπεδα και το 2019 και συγκεκριμένα σε 2,2 δις. ευρώ για το διάστημα Ιανουάριος-Νοέμβριος, παρουσιάζοντας ωστόσο μείωση κατά 7,3% συγκριτικά με το 2018. Ειδικότερα, οι ελληνικές εξαγωγές στο ενδεκάμηνο 2019 ανήλθαν σε 1.159,2 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 2,6% και οι εισαγωγές ανήλθαν σε 1.059,5 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας μείωση κατά 16,2% σε σχέση με το 2018. Μάλιστα, στο ενδεκάμηνο 2019 είναι η πρώτη φορά που καταγράφεται πλεόνασμα στο εμπορικό μας ισοζύγιο, το οποίο ανήλθε σε 99,7 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με στοιχεία που επεξεργάστηκε το Ινστιτούτο Εξαγωγικών Μελετών του ΣΕΒΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ο 7ος σημαντικότερος προορισμός με μερίδιο 3,8% για τις ελληνικές εξαγωγές, ενώ υπάρχει έντονη εξαγωγική δραστηριότητα σε πολλούς κλάδους με σημαντικότερο τα πετρελαιοειδή με μερίδιο 18,3% και τα φαρμακευτικά προϊόντα με μερίδιο 13,8%. Παράλληλα, στο Ηνωμένο Βασίλειο εξάγουμε γαλακτοκομικά προϊόντα αξίας 105,8 εκατ. ευρώ (μερίδιο 9,1%), παρασκευάσματα λαχανικών και φρούτων αξίας 85,5 εκατ. ευρώ (μερίδιο 7,4%), μηχανές, συσκευές και υλικά ηλεκτρικά αξίας 64,7 εκατ. ευρώ (μερίδιο 5,6%), χαλκό αξίας 63,5 εκατ. ευρώ (μερίδιο 5,5%), καρπούς και φρούτα νωπά αξίας 47,5 εκατ. ευρώ (μερίδιο 4,1%), πλαστικές ύλες αξίας 43,2 εκατ. ευρώ (μερίδιο 3,7%), αλουμίνιο και τεχνουργήματα αλουμινίου αξίας 38,9 εκατ. ευρώ (μερίδιο 3,4%) και διάφορα παρασκευάσματα διατροφής αξίας 35,3 εκατ. ευρώ (μερίδιο 3,0%).
Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" 9/2/2020
Από την 1η Φεβρουαρίου 2020 το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι πια μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι διαπραγματεύσεις που θα γίνουν το επόμενο διάστημα θα καθορίσουν και την οικονομική σχέση μεταξύ του πρώην μέλους και της ενιαίας αγοράς της Ε.Ε. Πως είδε ο επιχειρηματικός κόσμος αυτή την εξέλιξη; Η «ΜτΚ» ζήτησε την άποψη του πρόεδρου του Συνδέσμου Εξαγωγέων, του προέδρου του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ) και δύο επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στο «νησί».
«Πρόκειται για μία σημαντική εξέλιξη αναφορικά με το Brexit, καθώς είχαμε επισημάνει ότι το σενάριο αποχώρησης χωρίς συμφωνία θα ήταν ιδιαίτερα επιζήμιο και για τις δύο πλευρές. Από εδώ και πέρα, το μείζον ζήτημα σε αυτή την κρίσιμη φάση είναι να υπάρξει μία θετική έκβαση στις διαπραγματεύσεις των δύο πλευρών αναφορικά με τη μελλοντική τους συνεργασία και ιδιαίτερα στο εμπορικό σκέλος. Όλοι οι επιχειρηματικοί φορείς ελπίζουμε σε ένα πλαίσιο συνεργασίας φιλικό προς το επιχειρείν ώστε να συνεχιστεί απρόσκοπτα, αλλά και να ενταθεί η εξαγωγική μας δραστηριότητα στο Ηνωμένο Βασίλειο» λέει στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΣΕΒΕ) Γιώργος Κωνστνατόπουλος προσθέτοντας ότι «έχουμε τονίσει επανειλημμένα την αδήριτη ανάγκη έγκαιρης προετοιμασίας των επιχειρήσεων για την αποχώρηση, δεδομένου ότι η Ελλάδα παρουσιάζει έντονη εμπορική δραστηριότητα με το Ηνωμένο Βασίλειο».
Η αβεβαιότητα θα συνεχιστεί
«Μετά από τρεισήμισι χρόνια, το θέμα το Brexit μπαίνει σε «τροχιά» κανονικότητας, αφού έχει αρθεί ο κίνδυνος περί άτακτου Brexit και των αβέβαιων συνεπειών του για τις οικονομίες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και, φυσικά, της Μεγάλης Βρετανίας» λέει από την πλευρά του ο πρόεδρος του ΣΒΕ Αθανάσιος Σαββάκης. Ο ίδιος εκτιμά ότι επειδή τα προβλήματα είναι πολλά και περίπλοκα, μάλλον θα απασχολούν αμφότερες τις πλευρές για αρκετά ακόμη χρόνια. «Η συμφωνία για το είδος και τη μορφή των εμπορικών σχέσεων μεταξύ τους αλλά αναμένεται να καθορισθεί έως το τέλος του έτους. Επειδή ακριβώς το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί είναι πολύ ασφυκτικό, θεωρώ δύσκολη την επίλυση του συνόλου των θεμάτων μέχρι τότε, οπότε οι σχετικές διαπραγματεύσεις ίσως οδηγηθούν σε μια γενική συμφωνία πλαίσιο, οι λεπτομέρειες της οποίας θα καθορισθούν μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2021, αλλά θα ακολουθήσει τα επόμενα χρόνια η επίλυση των επιμέρους θεμάτων. Αυτό βεβαίως συνεπάγεται μέχρι τότε τη δημιουργία συνθηκών αβεβαιότητας, η οποία θα έχει συνέπειες και για τη Βρετανική οικονομία και για τις οικονομίες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Στο πλαίσιο «αυτό, οικονομικές επιπτώσεις θα υπάρξουν για όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ειδικά για την Ελλάδα, στους τομείς του τουρισμού, της ναυτιλίας, των επενδύσεων, των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, και των μεταποιημένων προϊόντων που εξάγονται από τη χώρα μας στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Γι’ αυτό ο νέος κύκλος διαπραγματεύσεων που ουσιαστικά θα ξεκινήσει άμεσα, θα πρέπει να έχει ως γνώμονα, κατά το δυνατόν, τον περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων του Brexit για τη χώρα μας, και τον όσο το δυνατόν περισσότερο σαφή προσδιορισμό των εμπορικών σχέσεων που θα διέπουν και τα δύο μέρη, από τώρα και στο εξής».
Μετά τη ρευστότητα επανέρχεται η αισιοδοξία
Ο Δημήτρης Λακασάς είναι διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Olympia Electronics που κατασκευάζει συστήματα ασφάλειας και τα εξάγει σε 72 χώρες, μεταξύ αυτών και στο Ην. Βασίλειο. «Το χειρότερο ήταν το μεσοδιάστημα, το «φεύγουμε ή μένουμε». Εκείνη την περίοδο είχαν παγώσει τα έργα. Τώρα η κατάσταση έχει ξεκαθαρίσει, είναι μη αναστρέψιμη» λέει και εκτιμά ότι σύντομα θα διαμορφωθούν οι νέες ισορροπίες. Ο κ. Λακασάς, που διετέλεσε και πρόεδρος του ΣΕΒΕ, εκτιμά ότι οι επιπτώσεις για τους Έλληνες εξαγωγείς δεν θα είναι σημαντικές, ειδικά αν η Μ. Βρετανία εξασφαλίσει μια συμφωνία παρόμοια με τις χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου. «Πιστεύω ότι δεν θα πάμε στη λογική των δασμών και της αύξησης του προστατευτισμού. Μακροπρόθεσμα η χώρα θα βρει τους ρυθμούς της και θα πρέπει οι Έλληνες εξαγωγείς να τη δουν ως μια ανερχόμενη αγορά. Αρκεί βεβαίως να χαράξουν μακροπρόθεσμη στρατηγική».
Ο Νίκος Νυφούδης διατηρεί στο Λονδίνο δύο καταστήματα εστίασης, που ταυτόχρονα είναι και σημεία πώλησης ελληνικών τροφίμων. Όπως λέει το Brexit δεν μονοπωλεί πλέον τις συζητήσεις, γιατί ο κόσμος βαρέθηκε να μιλά για το ίδιο θέμα επί πάνω από τρία χρόνια. Εδώ και έξι μήνες άρχισαν οι ανατιμήσεις… ενόψει της αποχώρησης του Ην. Βασιλείου από την Ε.Ε. για να μην μετακυλιστεί απότομα η αύξηση του κόστους λόγω των δασμών. Ένα άλλο πρόβλημα που θα επηρεάσει τις ελληνικές επιχειρήσεις (εμμέσως και τον ίδιο) είναι οι καθυστερήσεις στα τελωνεία λόγω φόρτου. Οι μεγαλύτερες εξαγωγές από την Ελλάδα (και τα πιο δημοφιλή προϊόντα στους πελάτες του) αφορούν σε γαλακτοκομικά προϊόντα, που είναι ευπαθή. Όμως το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον ίδιο είναι οι επιπτώσεις στο εργατικό δυναμικό. Εδώ και χρόνια η χώρα ήταν προορισμός για Βούλγαρους, Ρουμάνους, Πολωνούς που απασχολούνταν κυρίως σε τεχνικά επαγγέλματα αλλά και στην εστίαση, σε δουλειές δηλαδή που δεν έκαναν οι Άγλλοι. Με δεδομένο ότι το κόστος ζωής στη χώρα είναι υψηλό, ποιος θα θέλει να δουλέψει σερβιτόρος χωρίς να έχουν ξεκαθαρίσει οι όροι παραμονής του; Πάντως ο ίδιος είναι αισιόδοξος, ότι θα επέλθει ισορροπία, γιατί όπως λέει η άνοδος της λίρας, μετά την μεγάλη πτώση που καταγράφηκε μετά το δημοψήφισμα είναι σημάδι ότι η οικονομία στηρίζει τις πολιτικές αποφάσεις. Κι ένα ισχυρό νόμισμα σημαίνει μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη έναντι του ευρω.
Εξάγουμε λίγο παραπάνω από όσα εισάγουμε
Το διμερές εμπόριο Ελλάδας και Ηνωμένου Βασιλείου σε επίπεδο προϊόντων διαμορφώθηκε σε 2,6 δις. ευρώ το 2018, ενώ σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία διατηρήθηκε σε υψηλά επίπεδα και το 2019 και συγκεκριμένα σε 2,2 δις. ευρώ για το διάστημα Ιανουάριος-Νοέμβριος, παρουσιάζοντας ωστόσο μείωση κατά 7,3% συγκριτικά με το 2018. Ειδικότερα, οι ελληνικές εξαγωγές στο ενδεκάμηνο 2019 ανήλθαν σε 1.159,2 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 2,6% και οι εισαγωγές ανήλθαν σε 1.059,5 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας μείωση κατά 16,2% σε σχέση με το 2018. Μάλιστα, στο ενδεκάμηνο 2019 είναι η πρώτη φορά που καταγράφεται πλεόνασμα στο εμπορικό μας ισοζύγιο, το οποίο ανήλθε σε 99,7 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με στοιχεία που επεξεργάστηκε το Ινστιτούτο Εξαγωγικών Μελετών του ΣΕΒΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ο 7ος σημαντικότερος προορισμός με μερίδιο 3,8% για τις ελληνικές εξαγωγές, ενώ υπάρχει έντονη εξαγωγική δραστηριότητα σε πολλούς κλάδους με σημαντικότερο τα πετρελαιοειδή με μερίδιο 18,3% και τα φαρμακευτικά προϊόντα με μερίδιο 13,8%. Παράλληλα, στο Ηνωμένο Βασίλειο εξάγουμε γαλακτοκομικά προϊόντα αξίας 105,8 εκατ. ευρώ (μερίδιο 9,1%), παρασκευάσματα λαχανικών και φρούτων αξίας 85,5 εκατ. ευρώ (μερίδιο 7,4%), μηχανές, συσκευές και υλικά ηλεκτρικά αξίας 64,7 εκατ. ευρώ (μερίδιο 5,6%), χαλκό αξίας 63,5 εκατ. ευρώ (μερίδιο 5,5%), καρπούς και φρούτα νωπά αξίας 47,5 εκατ. ευρώ (μερίδιο 4,1%), πλαστικές ύλες αξίας 43,2 εκατ. ευρώ (μερίδιο 3,7%), αλουμίνιο και τεχνουργήματα αλουμινίου αξίας 38,9 εκατ. ευρώ (μερίδιο 3,4%) και διάφορα παρασκευάσματα διατροφής αξίας 35,3 εκατ. ευρώ (μερίδιο 3,0%).
Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" 9/2/2020
ΣΧΟΛΙΑ