Συνέντευξη στον Αλέξανδρο Παντελάκη

Μέσα από την ιστορία της Αλκμήνης, μίας γυναίκας γεννημένης στις αρχές του 20^ου αιώνα, ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Θεοδόσης Μίχος εστιάζει με τη γραφή του στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, από την Κατοχή μέχρι και τώρα. Η Αλκμήνη μπορεί να ιδωθεί και ως σύμβολο αφού είναι και το μόνο όνομα που αναφέρεται ανάμεσα στου ήρωες του βιβλίου και είναι η γυναίκα που βιώνει τα γεγονότα της πρόσφατης πορείας της χώρας μας, την αντίσταση, τον εμφύλιο, την ανοικοδόμηση, τον γύψο των συνταγματαρχών, την αλλαγή, τη διάψευση των υποσχέσεων…

Σαν μια ιδέα που περίμενε την ώρα της για να πάρει σάρκα και οστά, ο Θεοδόσης Μίχος, αναφέρει πως η ιστορία αυτή πηγάζει από τις αφηγήσεις που άκουγε ήδη από μικρός όταν κρυβόταν κάτω από το τραπέζι στις οικογενειακές μαζώξεις. 

Όταν αυτή η ιδέα μπήκε στη διαδικασία να γίνει πράξη, τότε μέσα από την έρευνά του διαπίστωσε ότι στην διαδρομή κάθε χώρας υπάρχουν πολλές ντροπιαστικές στιγμές. Στις παρακάτω γραμμές, ο κ. Μίχος θα μας πει ακόμη για την ανάγκη που νιώθει να εξερευνήσει το «νοσηρό πεδίο της οικογένειας», για ποιο λόγο επέλεξε να βάλει εικόνες στο βιβλίο του και πού αναζητά την έμπνευση.

Ποια ήταν η αφορμή για να γράψετε την Αλκμήνη;

Ας πούμε ότι η αφορμή ήταν η ολοκλήρωση, σχεδόν ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία του, του κύκλου προώθησης του πρώτου μου βιβλίου, «Κράτα το Σόου», οπότε σύμφωνα με τα μέχρι τότε υπαρξιακά μου δεδομένα δεν υπήρχε κανένας άλλος ουσιαστικά σοβαρός λόγος ώστε να συνεχίσω να βάζω κάτω από το χαλί την εντελώς ακατέργαστη ακόμη τότε μα εξαιρετικά συμπαγή ιδέα που θα κατέληγε στο δεύτερο βιβλίο μου, «Η Αλκμήνη και οι άλλοι», μετά από μία σχεδόν τριετή συγγραφική διαδικασία. Μία ιδέα που η γέννησή της όμως εντοπίζεται τρεις και βάλε δεκαετίες νωρίτερα. Τότε που ως μικρό παιδί ακόμη είχα τη συνήθεια στις μικρές ή μεγάλες οικογενειακές μαζώξεις να «κρύβομαι» κάτω από την τραπεζαρία και να ακούω τα πάντα χωρίς να παρεμβαίνω σε τίποτα.

Τι καταλάβατε για την Ελλάδα που ίσως δεν είχατε ανακαλύψει ανατρέχοντας στην πρόσφατη ιστορία της;

Η ιστορία κάθε χώρας είναι γεμάτη από ντροπιαστικές στιγμές. Ίσως μάλιστα να είναι περισσότερες από εκείνες με το πραγματικό ή κατά φαντασία θετικό πρόσημο, δεν ξέρω. Αυτό που ανέκαθεν όμως ήξερα είναι ότι κάποιες ντροπιαστικές στιγμές είναι πιο ντροπιαστικές από κάποιες άλλες. 

Εν προκειμένω το επιβεβαίωσα, αν θέλετε, μέσα από την εμβάθυνση της πληροφόρησής μου σχετικά όσα συνέβαιναν κάποτε στη Μακρόνησο, ερευνώντας σε επίσημους φορείς και αρχεία ώστε να υπάρχει απόλυτη ιστορική ακρίβεια σχετικά με τις συνθήκες εγκλεισμού και τον βασανισμό ενός αριστερού αγωνιστή που αποτελεί έναν από τους κεντρικούς ήρωες του βιβλίου.

Έχετε δηλώσει πως νιώθετε την ανάγκη μέσα από τη συγγραφή να εξερευνήσετε το «αναπόφευκτα νοσηρό πεδίο της οικογένειας». Σε ποια στοιχεία αναφέρεστε κυρίως;

Νοσηρό υπό την έννοια ότι είτε έχεις μεγαλώσει με έλλειμμα αγάπης είτε με περίσσια (όπως εγώ) περνάς τη μισή σου ζωή προσπαθώντας να μη γίνεις σαν τους γονείς σου, μόνο και μόνο για να ξυπνήσεις μία μέρα, να ρίξεις νερό στο πρόσωπό σου, να κοιτάξεις στον καθρέφτη και εκεί μέσα να δεις τον πατέρα σου ή τη μάνα σου ή και τους δύο μαζί, οπότε στην άλλη σου μισή ζωή, εκτός όλων των άλλων (απώλειες, διαψεύσεις, θάνατοι, αλλά και, αν είσαι τυχερός, μεστή ευτυχία) θα πρέπει να παλέψεις ώστε να συμφιλιωθείς και με αυτό.

 Το ευχάριστο είναι ότι συμβαίνει σε όλους. Το δυσάρεστο είναι ότι πολλοί δεν το αντιλαμβάνονται μέχρι να είναι πολύ αργά.

Το βιβλίο παρουσιάζει κάποιες εικόνες εποχής. Εμπνέεστε μέσα από τις εικόνες; Τι άλλο σας εμπνέει;

Ας πούμε ότι γενικά προσπαθώ να εντοπίζω στην πραγματικότητα τα «απομυθιστορηματοποιημένα» εναύσματα για να προσπαθήσω μετά να πλάσω κάποιον μύθο. Μπορεί να είναι μία φωτογραφία σαν και αυτές που έχουν χρησιμοποιηθεί στο εξώφυλλο αλλά και το εσωτερικό του δεύτερου βιβλίου μου. Μπορεί να είναι μία ιστορία που θα μου εξομολογηθεί ένα βράδυ σε ένα από τα πιο αγαπημένα μου μπαρ κάποιος ηλικιωμένος που δεν θα ξαναδώ ποτέ στη ζωή μου. Μπορεί δηλαδή να είναι οτιδήποτε. Το ζήτημα είναι να… είναι όντως κάτι.

Μετά από δύο βιβλία, πώς θα περιγράφατε τη διαδικασία της συγγραφής;

Απαιτητική, επίπονη και κοστοβόρα, με τις καλές μέρες να είναι λιγότερες από τις κακές. Αλλά δεν πειράζει. Έκαστος εφ’ ω ετάχθη.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 15 Νοεμβρίου 2020