Ενίσχυση του πρωθυπουργικού προφίλ βλέπουν στο Μαξίμου

Έτσι στο Μαξίμου εμφανίζονται ικανοποιημένοι καθώς η επίτευξη της συμφωνίας με την εκκλησία συγκέντρωσε θετικά σχόλια, τόσο από τον πολιτικό κόσμο όσο και από την κοινωνία. Παράλληλα ενισχύθηκε το προφίλ του Αλέξη Τσίπρα, καθώς απέδειξε για ακόμη μία φορά ότι μπορεί να διαπραγματεύεται και να ολοκληρώνει συμφωνίες που θεωρούνται πολύ δύσκολες. Ο πρωθυπουργός όμως μπορεί να ισχυριστεί ότι τήρησε και μία από τις βασικές του προεκλογικές δεσμεύσεις δίχως να υπολογίσει το πολιτικό κόστος, όπως έπραξε και στην περίπτωση του μακεδονικού. Μάλιστα, η δέσμευση του κ. Τσίπρα για 10.000 προσλήψεις στο δημόσιο (γιατρών, καθηγητών κτλ.), μετά τη διαγραφή από την Ενιαία Αρχή Πληρωμών 10.000 ιερέων και λαϊκών, δημιουργεί προσδοκία γα την εφαρμογή μίας πολιτικής με κοινωνικό πρόσημο, που προκύπτει από άμεσες κυβερνητικές παρεμβάσεις.

Σημαντικό είναι επίσης ότι προχωρά μία προοδευτική μεταρρύθμιση, χωρίς να έρθει η κυβέρνηση σε σύγκρουση με την Εκκλησία της Ελλάδος, σε μια περίοδο μάλιστα που η αξιωματική αντιπολίτευση καλεί σε ανένδοτο αγώνα, προκειμένου να μη «συριζοποιηθεί» το σύνταγμα κατά τη διαδικασία της αναθεώρησης. Έτσι, στις δηλώσεις κορυφαίων στελεχών της Νέας Δημοκρατίας, που έκαναν λόγο για άθεους αριστερούς και για απαγόρευση των συμβόλων στους δημοσίους χώρους, απάντησε ο ίδιος ο αρχιεπίσκοπος, βάζοντας τέλος σε μία συζήτηση που δεν πρόλαβε να ξεκινήσει. Με την κίνησή του αυτή όμως ο κ. Ιερώνυμος στερεί από τη Νέα Δημοκρατία ένα προνομιακό πεδίο αντιπαράθεσης και παίρνει σαφή θέση στις πολιτικές εξελίξεις, λίγους μήνες πριν από τις εκλογές.

Η μυστική διπλωματία των τελευταίων δύο ετών

Για περισσότερο από δύο χρόνια υπήρχαν μυστικές διαβουλεύσεις μεταξύ κυβέρνησης και εκκλησίας, προκειμένου να φτάσουν οι δύο πλευρές στο σημείο να υπογράψουν τη συμφωνία της περασμένης Τρίτης. Μια ομάδα 40άρηδων αριστερών ανέλαβε από την πλευρά της κυβέρνησης να «ρυθμίσει», έπειτα από έναν αιώνα, τις σχέσεις κράτους και εκκλησίας. Ο υπουργός Επικρατείας Δημήτρης Τζανακόπουλος, ο υπουργός Δικαιοσύνης Μιχάλης Καλογήρου, ο υπουργός Εσωτερικών Αλέξης Χαρίτσης και ο γενικός γραμματέας του υπουργικού συμβουλίου, συνταγματολόγος Ακρίτας Καϊδατζής, ήταν οι άνθρωποι που βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή των διαπραγματεύσεων με τους ανθρώπους της εκκλησίας. Από την πλευρά της αρχιεπισκοπής οι πρόθυμοι να εμπλακούν στην υπόθεση αυτή ήταν σαφώς λιγότεροι και έτσι οι στενοί συνεργάτες του αρχιεπισκόπου, μητροπολίτες Ιωαννίνων και Πατρών, ο πρωτοσύγκελος της Αρχιεπισκοπής Αθηνών Συμεών Βολιώτης και ο διευθυντής του Αγίου Όρους Κώστας Δήμτσας σήκωσαν το βάρος των συζητήσεων.

Το κρίσιμο ζήτημα για το κλείσιμο της συμφωνίας αφορούσε τη δημιουργία του ταμείου αξιοποίησης εκκλησιαστικής περιουσίας, μέσω του οποίου το κράτος αποκτά έλεγχο των αμφισβητούμενων ακινήτων της εκκλησίας. Την ευθύνη σχεδιασμού του Ταμείου και τις διαπραγματεύσεις με την εκκλησία ανέλαβε ο κ. Χαρίτσης, που έτρεξε και τη δημιουργία του ειδικού προγράμματος του ΕΣΠΑ «Καταγραφή & Αξιολόγηση της Εκκλησιαστικής Περιουσίας», στο οποίο εντάχθηκαν 22 μητροπόλεις της χώρας. Μάλιστα ο υπουργός Εσωτερικών δήλωνε σε συνομιλητές βέβαιος ότι τα έσοδα του ταμείου, θα αρκούν για να καλύψουν την ετήσια επιδότηση που θα καταβάλλει το κράτος στην εκκλησία.

Μέχρι και την τελευταία στιγμή, βουλευτές και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ δεν γνώριζαν ότι ο πρωθυπουργός θα ανακοινώσει τη συμφωνία με την εκκλησία, ενώ δεν υπήρχαν πληροφορίες και για τις διαπραγματεύσεις που είχαν προηγηθεί τους τελευταίους μήνες. Η πρώτη αντίδραση στο εσωτερικό του κόμματος ήταν αρνητική, με κυρίαρχη την αίσθηση ότι η κυβέρνηση έχει υποχωρήσει στις βασικές αρχές και θα πληγωθεί εκ νέου η αριστερή της ταυτότητα. Όσο όμως περνάει ο χρόνος, το κλίμα διαφοροποιείται και στον ΣΥΡΙΖΑ εκτιμούν ότι βρέθηκε η χρυσή τομή, προκειμένου να επιτευχθεί μία ιστορική συμφωνία και κυρίως να αποκτήσει η κυβέρνηση έναν σύμμαχο στο δρόμο για τη συνταγματική αναθεώρηση.

Καραγιαννίδης: Δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι

Αντιδράσεις δεν υπήρξαν ούτε από την κίνηση των 53+, παρά το γεγονός ότι τα μέλη της τόσο στην Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ όσο και στην Κ.Ο. είχαν εκφραστεί υπέρ του πλήρους διαχωρισμού κράτους - εκκλησίας. Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στη Δράμα και από τα βασικά στελέχη των 53+, Χρήστος Καραγιαννίδης, αποτιμά θετικά τη συμφωνία και επισημαίνει στη «ΜτΚ» ότι «σε μία συμφωνία μεταξύ δύο θεσμών δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι, και κακώς κάνουν κάποιοι τη συζήτηση με τέτοιους όρους. Αντίθετα τα ζητήματα αυτά λύνονται με συναίνεση και η συμφωνία αυτή κάνει το πρώτο βήμα διαχωρισμού εκκλησίας και κράτους στα πρότυπα της υπόλοιπης Ευρώπης και του πολιτισμένου κόσμου».

Ο κ. Καραγιαννίδης πιστεύει ότι το πλέον σημαντικό αυτήν τη στιγμή είναι ότι ανοίγει ένας διάλογος στην κοινωνία και προφανώς και στον κλήρο, για θέματα που θεωρούνταν απαγορευμένα να συζητηθούν. Μάλιστα ταυτίζεται με την άποψη του αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου ότι οι αντιδράσεις που προκύπτουν σε πολιτικό επίπεδο ξεκινούν από το φάσμα της μικρότητας και καταλήγουν ακόμη και στο εσωτερικό της εκκλησίας σε φοβίες, που όμως ήδη έχουν απαντηθεί από τον πρωθυπουργό.

Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ όμως θα κληθούν να απαντήσουν και στην κριτική που θα δεχτούν «από τα αριστερά τους», με το ΚΚΕ και την εξωκοινοβουλευτική αριστερά να κάνουν λόγο για συμφωνία-κοροϊδία.

Απαντώντας στην κριτική αυτή, ο κ. Καραγιαννίδης επισημαίνει ότι οι συμφωνίες αυτές κρίνονται ορθά μόνο αν κατανοηθεί η συγκυρία και ο συσχετισμός δύναμης στο εσωτερικό της ελληνικής κοινωνίας. «Έτσι δεν μπορεί να μην αναγνωρίζονται βήματα χειραφετητικά και προόδου που γίνονται μετά από χρόνια συντήρησης» επισημαίνει ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ.

Γ. Αμανατίδης: Το νομοσχέδιο θα λύσει και τις λίγες εκκρεμότητες

Ο Γιάννης Αμανατίδης, που συγκαταλέγεται στους θρησκευόμενους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, λέει στη «ΜτΚ» ότι «η συμφωνία αποτελεί καρπό διαλόγου και συναίνεσης για την επίλυση ιστορικών εκκρεμοτήτων και ως εκ τούτου δεν μπορεί να παρά να είναι επωφελής για το κοινωνικό σύνολο, καθώς κάνει πράξη τον εξορθολογισμό των διακριτών ρόλων εκκλησίας και κράτους, δίνει περισσότερη αυτοτέλεια και ανεξαρτησία στην εκκλησία, ενώ παράλληλα εξασφαλίζει τη μισθοδοσία των ιερέων και τα ασφαλιστικά τους δικαιώματα».

Μάλιστα ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών εκτιμά ότι η εκκλησία μπορεί να φροντίσει καλύτερα τους ιερείς της σε σχέση με το στενό δημόσιο τομέα, ενώ εμφανίζεται καθησυχαστικός και για ζητήματα που αυτήν τη στιγμή παρουσιάζονται ως εκκρεμότητες, καθώς δεν μπορούσαν να συμπεριληφθούν στην αρχική συμφωνία. «Η σύνταξη του νομοσχεδίου θα επιλαμβάνεται των όποιων προβλημάτων ή σημείων δεν διευκρινίζονται στα σημεία της αρχικής της συμφωνίας», εξηγεί ο κ. Αμανατίδης και αναφέρει χαρακτηριστικά τα θέματα που σχετίζονται με την εκκλησία της Κρήτης, των Δωδεκανήσων και τα Πατριαρχεία.

Υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ λειτουργούν και οι αντιδράσεις κληρικών

Έχοντας εξασφαλίσει την ηρεμία στο εσωτερικό του κόμματος και τη συναίνεση της ηγεσίας της εκκλησίας, στο Μαξίμου δεν φαίνεται να ανησυχούν ιδιαίτερα για τις αντιδράσεις συγκεκριμένων μητροπολιτών και του κλήρου. Στελέχη της κυβέρνησης επισημαίνουν μάλιστα ότι η κριτική που δέχεται ο αρχιεπίσκοπος από κληρικούς ενισχύει στον πολύ κόσμο την εικόνα ότι η πολιτεία έκανε μια επωφελή για την ίδια συμφωνία, που φέρνει απέναντι κομμάτια της συντήρησης. Η αδυναμία από την άλλη της Νέας Δημοκρατίας να βγει επιθετικά απέναντι στη συμφωνία δεν δημιουργεί συνθήκες πολιτικοποίησης του ζητήματος. Αντίθετα, η εκτίμηση είναι ότι οι αντιδράσεις θα περιοριστούν εντός εκκλησίας, με το κύριο βάρος της κριτικής να πέφτει στον αρχιεπίσκοπο, που «κατηγορείται» για προνομιακές σχέσεις με τον πρωθυπουργό, που και στο παρελθόν έχουν καθορίσει τη στάση του σε μια σειρά θέματα, όπως το μακεδονικό.