Πονοκεφάλους και ανησυχία προκαλεί στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, αλλά και στους συγκοινωνιακούς φορείς της Θεσσαλονίκης μία απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου που αφορά ένα σχέδιο σύμβασης μεταξύ του ΟΑΣΑ και του ΚΤΕΛ Αττικής.

Πρόκειται για την τρίτη κατά σειρά σύμβαση απευθείας ανάθεσης συγκοινωνιακού έργου από τον ΟΑΣΑ στα ΚΤΕΛ Αττικής την οποία ωστόσο, με την υπ' αρ. 637/2023 απόφασή του απέρριψε το Ζ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Η απόφαση αυτή έχει θορυβήσει και τα στελέχη του ΟΣΕΘ, του ΟΑΣΘ και του ΚΤΕΛ Θεσσαλονίκης καθώς μέσα στις επόμενες λίγες εβδομάδες πρόκειται να σταλεί προς έγκριση στο Ελεγκτικό Συνέδριο ανάλογο σχέδιο σύμβασης για την παράταση της εκχώρησης περίπου 45 αστικών λεωφορειακών γραμμών του ΟΑΣΘ στα ΚΤΕΛ.

Οι περιπτώσεις της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης έχουν αρκετές ομοιότητες. Μάλιστα, το μοντέλο της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου αστικών λεωφορειακών γραμμών στα ΚΤΕΛ ξεκίνησε πρώτα στη Θεσσαλονίκη, τον Μάιο του 2019 και το 2020 ακολούθησε η Αθήνα.

Παρότι το οικονομικό αντικείμενο αυτών των συμβάσεων ανέρχεται σε αρκετές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, εντούτοις δεν πραγματοποιήθηκαν ανοιχτοί διαγωνισμοί, αλλά οι αναθέσεις έγιναν με τη μέθοδο της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης, δηλαδή κατ' ουσία με απευθείας ανάθεση. 

Ως επιχείρημα προβλήθηκε η πανδημία και συγκεκριμένα η κατεπείγουσα ανάγκη για αύξηση των δρομολογίων με ταυτόχρονη μείωση της πληρότητας εντός των λεωφορείων. Με το ίδιο πάνω κάτω επιχείρημα, δόθηκε άλλη μία παράταση των συμβάσεων, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και τώρα έρχεται η σειρά της τρίτης ανάλογης σύμβασης απευθείας ανάθεσης.

Η σύμβαση της Αθήνας

Πρώτο υποβλήθηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο το σχέδιο σύμβασης μεταξύ ΟΑΣΑ και ΚΤΕΛ Αττικής καθώς η προηγούμενη σύμβαση έχει ήδη λήξει από τον Οκτώβριο. Προκειμένου να αιτιολογήσει το αίτημά του για τη νέα παράταση της σύμβασης ο ΟΑΣΑ επικαλείται μια σειρά λόγους, πλην βεβαίως της πανδημίας αυτή τη φορά, καθώς έχουν αρθεί όλοι οι σχετικοί περιορισμοί στις συγκοινωνίες.

Συγκεκριμένα αναφέρει ότι ήδη από τις αρχές του 2023 έχει ξεκινήσει την προετοιμασία του διαγωνισμού για την ανάθεση αυτών των γραμμών, αλλά για έκτακτους λόγους που δεν είχαν να κάνουν με τον ΟΑΣΑ η διακήρυξη του διαγωνισμού μπόρεσε να βγει στον αέρα μόλις στις 20 Οκτωβρίου κι ενώ στο μεταξύ είχε λήξει η προηγούμενη δεύτερη κατά σειρά σύμβαση εκχώρησης του συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ. 

Ειδικότερα, ο ΟΑΣΑ δικαιολογεί αυτήν την καθυστέρηση λέγοντας ότι είναι η πρώτη φορά που γίνεται ένας τέτοιος διαγωνισμός στην Ελλάδα για το συγκεκριμένο αντικείμενο, ότι χρειάστηκε να γίνουν αρκετές αλλαγές στο αρχικό σχέδιο της διακήρυξης, ότι μεσολάβησαν και οι εκλογές που προκάλεσαν καθυστέρηση κ.ο.κ.

Οι λόγοι της απόρριψης

Ωστόσο, το Ελεγκτικό Συνέδριο απέρριψε όλες αυτές τις αιτιάσεις. Στην απορριπτική απόφασή του σημειώνει μεταξύ άλλων ότι ο ΟΑΣΑ θα έπρεπε ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2020 να προετοιμάσει το σχετικό διαγωνισμό και να μην περιμένει να φτάσει το 2023.

Επιπλέον, απορρίπτει την επίκληση των εκλογών ως απρόβλεπτο παράγοντα καθώς ήταν γνωστό ότι αυτές θα γίνουν εντός του 2023 και σε κάθε περίπτωση οι εκλογές δεν προκάλεσαν καθυστέρηση μεγαλύτερη των δύο μηνών. 

Αναφέρει επίσης ότι, δεδομένου του προγραμματισμού που παρουσιάζει ο ΟΑΣΑ, σύμφωνα με τον οποίο θα απαιτηθούν 7 έως 12 μήνες για την ανακήρυξη αναδόχου και άλλοι 9 μήνες για την ανάληψη του συγκοινωνιακού έργου, όλα αυτά σημαίνουν ότι θα χρειαστεί και τέταρτη παράταση της σύμβασης απευθείας ανάθεσης.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στην απόφασή του το Ελεγκτικό Συνέδριο “η επίμαχη διαδικασία δεν θα είναι η τελευταία, αλλά αναμένεται εκ νέου απευθείας ανάθεση των εν θέματι υπηρεσιών για μακρύ χρονικό διάστημα (περίπου διετία), με αποτέλεσμα το ελεγχόμενο αντικείμενο να καταλήξει μη προσβάσιμο στον ελεύθερο ανταγωνισμό για τουλάχιστον πέντε έτη”. Το Ελεγκτικό Συνέδριο καταλήγει λέγοντας ότι “κατ' ακολουθίαν, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης”.

Οι διαφορές με τη Θεσσαλονίκη

Τις επόμενες ημέρες αναμένεται να σταλεί στο Ελεγκτικό Συνέδριο προς έγκριση ανάλογο σχέδιο σύμβασης, της τρίτης κατά σειρά μεταξύ του ΟΣΕΘ και του ΚΤΕΛ Θεσσαλονίκης για την εκχώρηση περίπου 45 λεωφορειακών γραμμών του ΟΑΣΘ στο ΚΤΕΛ έως 31 Οκτωβρίου 2024 με δυνατότητα παράτασης για άλλους περίπου τέσσερις μήνες.

Ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΣΕΘ Γιάννης Τόσκας σημειώνει στο makthes.gr ότι “οι δύο περιπτώσεις Αθήνας και Θεσσαλονίκης παρουσιάζουν πράγματι κάποιες ομοιότητες, υπάρχουν όμως και κάποιες σημαντικές διαφορές”. Σύμφωνα με τον ίδιο στη Θεσσαλονίκη υπάρχουν κάποιες παράμετροι που δεν επέτρεπαν την έγκαιρη προετοιμασία της διακήρυξης για την ανάθεση με διαγωνισμό αυτών των περίπου 45 λεωφορειακών γραμμών. 

“Το μετρό δεν έχει ξεκινήσει ακόμη, ενώ δεν έχει αποσαφηνιστεί και η χάραξη της επέκτασης προς δυτικά. Αυτό δεν επιτρέπει τον επανασχεδιασμό του συγκοινωνιακού χάρτη της οδικής αστικής συγκοινωνίας ώστε να ξέρουμε με ακρίβεια ποιες γραμμές θα συμπεριλάβουμε στον διαγωνισμό”.

Επιπλέον, εσχάτως, προστίθεται στα επιχειρήματα και η δυσκολία στις μετακινήσεις εξ αιτίας της κατασκευής του FlyOver. “Πιστεύω ότι εξ αιτίας αυτών καθώς και κάποιων άλλων ιδιαιτεροτήτων που παρουσιάζει η Θεσσαλονίκη το δικό μας σχέδιο σύμβασης δεν θα κολλήσει στο Ελεγκτικό Συνέδριο”, εκτιμά ο κ. Τόσκας.