Στον αστερισμό των διαδοχικών lockdown ζει η οικονομία με την αγορά να έχει ξεπεράσει τα όριά της καθώς η αβεβαιότητα και το άνοιξε - κλείσε σπρώχνουν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις κάθε μέρα όλο και πιο κοντά στον γκρεμό. Η εντεινόμενη κορονο-κρίση δοκιμάζει τις περιορισμένες αντοχές του επιχειρείν, επιφέροντας καίρια πλήγματα στον παραγωγικό ιστό της χώρας ενώ εγκλωβίζει την οικονομία σε μία υφεσιακή περιδίνηση διαρκείας που θέτει σε κίνδυνο την κοινωνική συνοχή.

Αν και στόχος είναι την Τρίτη 16 Μαρτίου να αρχίσει η σταδιακή επαναφορά του λιανεμπορίου με τον σχεδιασμό, ανάλογα και με τα επιδημιολογικά δεδομένα, να προβλέπει μέχρι το Πάσχα να έχει… αναστηθεί η αγορά, τα πάντα εξαρτώνται από την πορεία της πανδημίας.

Ο δρόμος ωστόσο που πρέπει να διανυθεί μέχρι να φτάσουμε στο… ξέφωτο και την πολυπόθητη απελευθέρωση της οικονομικής δραστηριότητας και την έναρξη της τουριστικής σεζόν, η οποία αποτελεί καταλύτη για την ανάταξη του ΑΕΠ, είναι δύσβατος ενώ στην πορεία καραδοκούν νάρκες και παγίδες.

Το οικονομικό επιτελείο στοχεύει στην έξοδο της οικονομίας από την εντατική πριν από το Πάσχα καθώς αν και τα ταμειακά διαθέσιμα διαμορφώνονται κοντά στα 30 δισ. ευρώ (από τα οποία τα 15 δισ. ευρώ είναι «κλειδωμένα» για την εξυπηρέτηση του χρέους), η συνεχής ανάγκη προσφυγής στις αγορές για δανεισμό (με τις αποδόσεις των ομολόγων να αυξάνονται) ούτως ώστε να καλυφθεί το κόστος των μέτρων στήριξης, απογειώνει έλλειμμα και χρέος, πιέζοντας υπέρμετρα τα κρατικά ταμεία.

Οι παρεμβάσεις τόνωσης της οικονομίας από τα 7,5 δισ. ευρώ που προβλέπονταν αρχικά για το 2020 πριν από τα νέα, πιο εκτεταμένα lockdown που επιβλήθηκαν από την αρχή του έτους, διαμορφώθηκαν τελικά στα 11 δισ. ευρώ, χωρίς να αποκλείεται να προσεγγίσουν τα 15 δισ. ευρώ. Από την αρχή της κορονο-κρίσης το πακέτο ανάσχεσης των επιπτώσεων της πανδημίας σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις έχει αγγίξει τα 27 δισ. ευρώ, σύμφωνα με το ΥΠΟΙΚ. Την ίδια στιγμή, το έλλειμμα φέτος οδεύει προς τα 15-18 δισ. ευρώ, το χρέος θα υπερβεί τα 300 δισ. ευρώ με την ανάπτυξη (από το β’ τρίμηνο και έπειτα), να μην υπερβαίνει το 3,5% του ΑΕΠ.

Κάθε ημέρα που περνά με σφραγισμένες τις δραστηριότητες (περίπου 3 δισ. ευρώ το μήνα υπολογίζεται το κόστος του lockdown από πακέτα στήριξης και απώλειες εσόδων από φόρους και εισφορές), βαθαίνουν οι πληγές στα δημόσια οικονομικά με το ενδεχόμενο να χρειαστεί παράταση των μέτρων στήριξης, πέρα από τον Απρίλιο, να προκαλεί πονοκεφάλους στο οικονομικό επιτελείο. Για να περιοριστεί η αιμορραγία στα δημόσια ταμεία, στο ΥΠΟΙΚ προσανατολίζονται σε πιο στοχευμένα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων, αν και με την οικονομική δραστηριότητα εξ ολοκλήρου «παγωμένη» δεν είναι εύκολο να επιτευχθεί κάτι τέτοιο καθώς οι ανάγκες τονωτικών παρεμβάσεων θα ενταθούν, όσο ο COVID επιμένει να πολιορκεί τη χώρα. Η επάνοδος της οικονομίας σε αναπτυξιακή τροχιά θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό και από τον τουρισμό, με στόχο τα έσοδα να προσεγγίσουν το 60% των εισπράξεων του 2019.

Το υπουργείο Οικονομικών έχει ήδη προαναγγείλει την παράταση των έκτακτων μέτρων για όσο ισχύουν οι κοινωνικοί περιορισμοί και πρόθεση της κυβέρνησης είναι να «τρέχουν» τα προγράμματα των επιστρεπτέων, ενώ για τις επιχειρήσεις που είναι κλειστές αναμένεται να παραταθούν για όσο χρειαστεί οι αναστολές συμβάσεων εργασίας και το επίδομα ειδικού σκοπού 534 ευρώ, το πρόγραμμα «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ». Παράλληλα, αναμένεται να επιδοτηθούν οι πάγιες δαπάνες των επιχειρήσεων και οι δόσεις δανείων των ΜμΕ μέσω του προγράμματος «Γέφυρα».

Η υγεία των ανθρώπων προϋπόθεση για μία υγιή οικονομία

Ο δυσεπίλυτος γρίφος που πασχίζει να λύσει η κυβέρνηση έχει να κάνει με την επίτευξη μίας δύσκολης ισορροπίας ανάμεσα στην αδήριτη ανάγκη για προστασία της δημόσιας υγείας (υγιής οικονομία χωρίς υγιείς ανθρώπους δεν υπάρχει) αλλά και στην αργή, έστω, επανεκκίνηση της οικονομίας. Από τη μία πλευρά, σε καμία περίπτωση το κράτος δεν είναι δυνατόν να αφήσει, τον παραγωγικό ιστό της χώρας έρμαιο του COVID, χωρίς καμία στήριξη και από την άλλη η εκτίναξη των δαπανών, του ελλείμματος και του χρέους χτυπά καμπανάκια δημοσιονομικού εκτροχιασμού ο οποίος δεν θα μαζεύεται εύκολα.

H πανωλεθρία της αγοράς σε νούμερα

Θηριώδεις απώλειες ύψους 41,6 δισ. ευρώ είχαν στον τζίρο τους, λόγω της πανδημίας, οι εγχώριες επιχειρήσεις πέρυσι σε σχέση με το 2019, ενώ για αυτές που τέθηκαν σε αναστολή λειτουργίας με κρατική εντολή τον Μάρτιο του 2020 η μείωση του τζίρου ανήλθε σε περίπου 10,8 δισ. ευρώ.

Όπως ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ, για το σύνολο των επιχειρήσεων και των δραστηριοτήτων της οικονομίας, ο κύκλος εργασιών το 2020 ανήλθε σε 266.083.826 χιλ. ευρώ σημειώνοντας μείωση 13,5% σε σχέση με το 2019, που είχε ανέλθει σε 307.704.921 χιλ. ευρώ.

Τη μεγαλύτερη μείωση κατά 53,4% παρουσίασαν οι επιχειρήσεις του τομέα «Δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης».

Με πτώση περίπου 4,5 δισ. ευρώ στον τζίρο κινήθηκε πέρυσι, λόγω πανδημίας και lockdown, το λιανικό εμπόριο της χώρας, ενώ περίπου 1,5 δισ. ευρώ ήταν οι απώλειες μόνο το δ’ τρίμηνο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, στο σύνολο των επιχειρήσεων του τομέα λιανικού εμπορίου, ο κύκλος εργασιών το 2020 ανήλθε σε 47,25 δισ. ευρώ σημειώνοντας μείωση 8,6% σε σχέση με το 2019, όπου είχε διαμορφωθεί σε 51,72 δισ. ευρώ.

Καθίσταται σαφές πως οι ισχυρότατοι κλυδωνισμοί που υφίσταται η αγορά ασκούν τεράστια πίεση σε επαγγελματίες και εργαζόμενους ενώ η κυβέρνηση καλείται να απορροφήσει τους κραδασμούς και να ξεδιπλώσει το πλάνο της (πέρα από τα μέτρα στήριξης που έχουν να κάνουν με αναστολές φόρων και χρηματοδοτικές διευκολύνσεις στις επιχειρήσεις) για την επόμενη μέρα της οικονομίας, όταν ο υγειονομικός εφιάλτης τελειώσει.

Το lockdown σκληραίνει, 6 στους 10 κόβονται από την επιστρεπτέα

Εκτός επιστρεπτέας έμειναν οι έξι στους δέκα επαγγελματίες που υπέβαλαν αίτηση για να ενταχθούν στον έκτο κύκλο της, όπως έδειξε ο έλεγχος των στοιχείων. Την ώρα που τα διαδοχικά lockdown «τσακίζουν» την αγορά, τα κριτήρια που τέθηκαν πετάνε, λόγω τζίρου, εκτός επιστρεπτέας πολλές επιχειρήσεις που παλεύουν για την επιβίωση. Από τις 721.396 επιχειρήσεις που υπέβαλαν αίτηση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, δικαιούχοι είναι οι 286.181.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 7 Μαρτίου 2021