Η συνεργασία του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, το κρίσιμο ζήτημα της χρηματοδότησης των έργων και το στοίχημα της επιτάχυνσης των διαγωνισμών βρέθηκαν στο επίκεντρο του δεύτερου πάνελ στο 6ο Συνέδριο Υποδομών & Μεταφορών - ITC 2023 με θέμα «ΣΔΙΤ, Παραχωρήσεις, Πρότυπες Προτάσεις, RRF: Ανάπτυξη υποδομών με τη συνεργασία κράτους και αγοράς».

Οι συμμετέχοντες συζήτησαν για τα σύγχρονα εργαλεία υλοποίησης έργων υποδομών, αλλά και τον ρόλο του τεχνικού κόσμου ώστε να επιτευχθεί το εθνικό στοίχημα της εκτέλεσης του τεράστιου προγράμματος έργων που βρίσκεται σε εξέλιξη. 

Π. Σταμπουλίδης (ΤΑΙΠΕΔ): Ισχνή η συμμετοχή των τεχνικών εταιρειών στα έργα  του ΤΑΙΠΕΔ

Έργα που αντιστοιχούν στο 2% σχεδόν του ελληνικού ΑΕΠ ωριμάζει το ΤΑΙΠΕΔ, συνολικά δηλαδή 3,5 δισ. ευρώ έργων είναι εγγεγραμμένα στο Ταμείο Ανάκαμψης, σύμφωνα με τον Παναγιώτη Σταμπουλίδη, Εντεταλμένο Σύμβουλο, Εκτελεστικό Μέλος του ΤΑΙΠΕΔ. Όπως επισήμανε, τα έργα που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης θα πρέπει να έχουν υλοποιηθεί έως τα τέλη του 2025, «άρα δεν υπάρχουν περιθώρια για καθυστερήσεις και χρονοτριβές στο κομμάτι των ωριμάνσεων». 

Ειδική αναφορά έκανε ο κ. Σταμπουλίδης στο πρόγραμμα «ΑΙΓΙΣ» για την ενίσχυση της Πολιτικής Προστασίας, τονίζοντας ότι έως το τέλος του έτους η Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας (PPF) του ΤΑΙΠΕΔ θα έχει δημοσιεύσει διαγωνισμούς, ύψους 700 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχούν στο 70% του προϋπολογισμού του προγράμματος που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Απευθυνόμενος προς τον τεχνικό κόσμο, ο κ. Σταμπουλίδης εξέφρασε την έκπληξή του, καθώς όπως είπε «η τεχνική αγορά σκέφτεται μόνο τη συμμετοχή της στα μεγάλα έργα που είναι αρκετών δισ. ευρώ, τα οποία δεν γνωρίζουμε και αν υλοποιούνται εν τέλει». 

Αυτή τη στιγμή, το ΤΑΙΠΕΔ προκηρύσσει έργα ύψους 25-40 εκατ. ευρώ εβδομαδιαίως, με τη συμμετοχή των τεχνικών εταιρειών να είναι ισχνή, σύμφωνα με τον ίδιο, ενώ συμπλήρωσε ότι δεν γνωρίζει εάν το γεγονός αυτό οφείλεται «ότι βρίσκονται απροετοίμαστες μπροστά σε έναν τόσο μεγάλο όγκο έργων». 

Κάλεσε την τεχνική αγορά να «κοιτά» το ΤΑΙΠΕΔ, καθώς στη διάρκεια των ετών κατέκτησε την αποτελεσματικότητά του ως Ταμείο, με απτό παράδειγμα τη νέα σύμβαση παραχώρησης της Αττικής Οδού. Σημείωσε, συγχρόνως, ότι πρέπει να πείσουμε την Πολιτεία να «τρέξει» περισσότερο στο κομμάτι των μεταρρυθμίσεων, ώστε να απαλειφθούν οι υπάρχουσες αγκυλώσεις.

Σημείωσε ότι είναι ευκαιρία οι πάντες να δουλέψουν ούτως ώστε να ανταπεξέλθουμε ως χώρα στις προκλήσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς «εάν δεν καταφέρουμε να εξοπλιστούμε τώρα μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, δεν θα καταφέρουμε να ανταπεξέλθουμε ποτέ».

Σ. Μιχελάκης (ΕΤΕπ): Δημόσιο και έργα ΣΔΙΤ

Στον κρίσιμο ρόλο του Δημοσίου για την προετοιμασία και την παρακολούθηση των έργων που κατασκευάζονται με συμβάσεις παραχώρησης και ΣΔΙΤ στάθηκε ο Στέλιος Μιχελάκης, Principal Advisor και Project Finance CSEE της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στην παρακολούθηση των έργων, λέγοντας ότι έχουμε μεταφέρει μέρος του κινδύνου στον ιδιωτικό τομέα και το κράτος καλείται να παρακολουθεί την προάσπιση του δημοσίου συμφέροντος και να λαμβάνει μέριμνα για τις δημοσιονομικές επιπτώσεις που μπορεί να έχουν τα συγκεκριμένα έργα.

«Αυτές οι υποδομές πρέπει να εντάσσονται σ’ έναν ευρύτερο σχεδιασμό και να αφήνουν θετικό κοινωνικό αποτύπωμα, μέσω μιας διαγωνιστικής διαδικασίας που θα προάγει τον ανταγωνισμό και θα προσελκύει κεφάλαια τόσο από το εσωτερικό όσο και από το εξωτερικό» σημείωσε ο κ. Μιχελάκης. Εξήγησε πως οποιαδήποτε έκπτωση σε αυτές τις αρχές δεν θα φανεί άμεσα, αλλά θα οδηγήσει σε ακριβότερες υποδομές, που δεν θα έχουν θετικό κοινωνικό αποτύπωμα. Όπως είπε, πάντως, η χώρα μας διαθέτει επαρκές και αποτελεσματικό θεσμικό πλαίσιο για την προετοιμασία και την εκτέλεση τέτοιων συμβάσεων, που ενδέχεται να χρήζει απλά κάποιων βελτιώσεων.

Αναλύοντας τα πλεονεκτήματα των συγχρηματοδοτήσεων και των παραχωρήσεων αναφέρθηκε στην ενδελεχή προετοιμασία του έργου και ανάλυση των κινδύνων του, τη δυνατότητα του Δημοσίου να μεταφέρει τις πληρωμές στο μέλλον, αλλά και στο γεγονός ότι τα έργα αυτά μπορούν να μείνουν εκτός του ισολογισμού της γενικής κυβέρνησης. «Πρόσθετο πλεονέκτημα αποτελεί η εξασφάλιση της χρηματοδότησης και της συντήρησης των έργων για μεγάλο χρονικό διάστημα» είπε ο Principal Advisor και Project Finance CSEE της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.

Όσον αφορά στα μειονεκτήματα, συνοψίζονται στη μεγαλύτερη πολυπλοκότητα των έργων και το υψηλότερο κόστος ανάπτυξης και παρακολούθησης, ενώ συχνά αποτελούν αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης με ιδεολογικά χαρακτηριστικά. Αναφερόμενος τέλος στο ρόλο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, τόνισε ότι έχει χρηματοδοτήσει συνολικά 262 έργα παραχωρήσεων και ΣΔΙΤ ύψους 51δις.