26/03/2022 08:00
Φωτογραφία: Αργύρης Ηλιάδης
Ο Μαργαρίτης Σχοινάς ξεδιπλώνει το νήμα της ζωής του. Μιλά για τη Θεσσαλονίκη των παιδικών του χρόνων, την αθώα -όπως λέει- Θεσσαλονίκη, τη ζωηράδα της φοιτητικής εποχής και των αμφιθεάτρων και την πίστη του από μικρός ότι θα εργασθεί για την Ευρώπη. Θυμάται το Κολέγιο της Ευρώπης στο Μπριζ και τις πρώτες επισκέψεις στις Βρυξέλλες, τις δύσκολες στιγμές του καλοκαιριού του 2015, αλλά και το άλμα που έκανε η Ευρώπη «από την ομφαλοσκόπηση στη δράση». Μιλά για τον παράλογο πόλεμο της Ρωσίας ενώ προβλέπει ότι ο ευρωπαϊκός στρατός δε θα αργήσει. Τέλος αποκαλύπτει τι σκέφτεται να κάνει μετά τη λήξη της θητείας του και ποια είναι η δικιά του Ιθάκη.
Το ραντεβού μας με τον Αντιπρόεδρο της ΕΕ Μαργαρίτη Σχοινά, ήταν λίγο μετά 9:30 σε ένα από τα ωραιότερα σημεία της Θεσσαλονίκης, με θέα τον Θερμαϊκό.
-Είναι ο πρώτος καφές που πίνετε;
Ο πρώτος και μάλιστα διπλός.
-Εσπρέσο ή κάτι άλλο;
Εσπρέσο συνήθως, ναι.
-Σε κανονικές συνθήκες πού τον πίνετε; Στο σπίτι, στο δρόμο ή στα γραφεία της Κομισιόν;
(Γελάει). Για μένα κανονικές συνθήκες δεν υπάρχουν. Όταν είμαι στις Βρυξέλλες στο σπίτι, λίγο πριν φύγω για το γραφείο. Όταν είμαι σε κίνηση -όπως τώρα καλή ώρα- πάντοτε μόλις ανοίξω τα μάτια μου (γελάει).
-Ένας, δύο, τρεις; Πόσοι χρειάζονται;
Δύο. Ένας διπλός το πρωί και ένας μονός κατά τις 11.
-Ας πιάσουμε το νήμα της ζωής σας: Γεννηθήκατε εδώ στη Θεσσαλονίκη το 1962. Δημοτικό πού πήγατε;
Δημοτικό στη Δελφών, στο 9ο δημοτικό σχολείο, γιατί τότε μέναμε στο πατρικό της μητέρας μου, που ήταν Δελφών και Καραϊσκάκη. Μετά όταν το πατρικό του πατέρα μου έγινε πολυκατοικία στο πάρκο της Κρήτης μετακομίσαμε στην ανατολική Θεσσαλονίκη. Τότε ήμουν πρώτη Γυμνασίου.
-Μετά στο θρυλικό Ε’…
Στο Ε’. Δημοτικό στη Δελφών, στο 9ο και μετά Γυμνάσιο και Λύκειο στο ιστορικό Ε’. Από τα 6 έως τα 18 μου στο δημόσιο σχολείο.
Λεζάντα: Τριών χρονών κάτω από τον Λευκό Πύργο...
-Πώς θυμάστε εκείνα τα χρόνια; Βλέπω χαμογελάτε…
Τα θυμάμαι με πολύ τρυφερότητα, με πολύ αγάπη. Ήταν χρόνια από τα οποία έχω πολύ ζωντανές εικόνες. Όταν έγινε η μεταπολίτευση ήμουν 12 χρονών. Έχω εικόνες από μια κοινωνία και μια πολιτική που αλλάζουν. Θυμάμαι ήταν τότε που ρώτησα τους γονείς μου: ‘’Τι σημαίνει αντιπολίτευση;’’, γιατί ήταν η πρώτη φορά που είχα ακούσει τον όρο (χαμογελάει). Ήταν χρόνια που η Θεσσαλονίκη ήταν πιο μικρή και πιο μαζεμένη, αλλά νοιώθαμε και εδώ τους ρυθμούς της αλλαγής και τους κραδασμούς της μετάβασης προς τη δημοκρατία, τον καθοριστικό ρόλο του Καραμανλή. Και αυτό το ένοιωθα πολύ προσωπικά και έντονα.
Λεζάντα: Ως τσολιάς στο νηπιαγωγείο
-Η Θεσσαλονίκη τότε είχε ένα πιο παρεΐστικο κλίμα…
Ναι, έτσι ήταν. Ειδικά για εμάς που περάσαμε την εφηβεία μας στην ανατολική Θεσσαλονίκη αυτό ίσχυε ακόμη περισσότερο.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τότε δεν υπήρχε ίντερνετ, δεν υπήρχε ιδιωτική τηλεόραση, ούτε κινητά. Ζούσαμε μια ζωή πολύ πιο μαζεμένη, πολύ πιο αθώα, πολύ πιο παραδοσιακή, ίσως και πιο προστατευμένη.
-Φίλοι από τότε υπάρχουν;
Ναι, οι φίλοι μου οι καρδιακοί είναι οι φίλοι εκείνης της εποχής, που οι πιο πολλοί μείνανε εδώ, κάποιοι -όπως εγώ- φύγαμε, αλλά ποτέ δε διαρρήξαμε τους δεσμούς φιλίας από εκείνη την εποχή. Μάλιστα κατά ένα περίεργο τρόπο στην πορεία «κόλλησαν» και οι γυναίκες μας μετά και κάνουν παρέα. Μια άλλη συγκολλητική ουσία γι’ αυτές τις παρέες είναι η Χαλκιδική, γιατί όλοι το καλοκαίρι είμαστε σε μια ακτίνα 15 έως 20 χιλιομέτρων και αυτό βοηθά.
-Η οικογένεια πώς ήταν; Τι θυμάστε από τις συζητήσεις στο σπίτι;
Οι γονείς μου ήταν εκπαιδευτικοί, φιλόλογοι καθηγητές. Και οι δύο ευρυγώνιοι, δηλαδή ποτέ δεν περιορίζονταν οι κουβέντες μας σε πεζά θέματα. Ο πατέρας μου είχε μια μεγάλη αγάπη και εξειδίκευση στον Όμηρο, ήξερε την Ιλιάδα και την Οδύσσεια απ’ έξω και πάντοτε τη χρησιμοποιούσε για να κάνει αναγωγές στα σύγχρονα, αναγωγές που με βοήθησαν παρά πολύ μετά και στην πολιτική. Η μητέρα μου ήταν και είναι ένας πιο πρακτικός άνθρωπος, αλλά και εκείνη είχε πάντοτε γνήσιο ενδιαφέρον για τις κοινωνικές υποθέσεις και την ιστορία. Ο οικογενειακός περίγυρος με βοήθησε παρά πολύ στη μετέπειτα ζωή μου.
-Ποιες ήταν οι εξωσχολικές σας αναμνήσεις από τη Θεσσαλονίκη εκείνων των χρόνων; Ποια ήταν τα στέκια; Τι χόμπι είχατε;
Κάπου εκεί στα 13 με 14 η βασική εξωσχολική και μεγάλης έντασης ενασχόληση ήταν για μένα το μπάσκετ. Έχω παίξει σε όλες τις παιδικές και τις εφηβικές ομάδες του Άρη και μάλιστα ήμουν και πρωταθλητής Ελλάδος με την εφηβική ομάδα
-Έχουμε και μια φωτογραφία από τότε…
Ναι, από το 1979. Το μπάσκετ λοιπόν, κατανάλωνε πολύ χρόνο της ζωής μου εκείνη την εποχή.
-Τι θέση παίζατε;
Έπαιζα Ελ, όπως το έλεγαν τότε.
-Κάτι μεταξύ 2 και 3 με σημερινούς όρους.
Ακριβώς. Η ειδικότητά μου ήταν τα μπασίματα (γελάει)…
-Το κεφάλι κάτω και μπάσιμο στη ρακέτα.
Ακριβώς. Ήμουν πιο καλός στο μπάσιμο παρά στο σουτ (γελάει).
Λεζάντα: Πρωταθλητής εφήβων με την ομάδα του Αρη το 1979. Ο Μαργαρίτης Σχοινάς διακρίνεται τρίτος απο δεξιά με το νούμερο 7
Θυμάμαι επίσης παρά πολύ τις συνεχείς μετακινήσεις μου προς το Γαλλικό Ινστιτούτο, γιατί είχα αρχίσει από μικρή ηλικία γαλλικά. Τρεις φορές την εβδομάδα. Και φυσικά τα Σαββατοκύριακα στο κέντρο και τα στέκια του. Τα πρώτα φλερτ. Τα ξέρεις, τα έχεις κάνει και εσύ…
-Ξέρω ότι είναι δύσκολο να απαντήσει κανείς γιατί επιλέγει μια ομάδα, αλλά γιατί γίνατε Άρης;
Μπορώ να απαντήσω σε αυτό. Ο πατέρας μου αλλά και τα αδέλφια του όταν ήρθαν από τη Χαλκιδική στη Θεσσαλονίκη συγκατοίκησαν στο πατρικό του πατέρα μου. Αυτό βρίσκονταν σε ευθεία γραμμή, κάτι λιγότερο από ένα χιλιόμετρο μακριά από το γήπεδο Χαριλάου. Αυτός ήταν ο ένας λόγος…
-Ακούγατε και τα γκολ, δηλαδή;
Πολλές φορές. Μετά η ανατολική Θεσσαλονίκη είχε μια ξεκάθαρη συμπάθεια προς τον Άρη. Και φυσικά ζήσαμε και τη χρυσή εποχή Γκάλη-Γιαννάκη με τους οποίους και συνδέθηκα προσωπικά που ήταν το κερασάκι στην τούρτα. Δεν είχαμε καμία αμφιβολία ότι πρέπει να είμαστε Άρης…
-Στο περίφημο «Ακρόαμα» πηγαίνατε;
Όταν ξεκίνησε το «Ακρόαμα» ήμουν μικρός. Και όταν απογειώθηκε ήμουν ήδη εκτός Θεσσαλονίκης. Δεν το έζησα με όλη του την ένταση, αλλά όλες οι παρέες μου το θυμούνται.
-Μετά η Νομική και ΑΠΘ. Πώς προέκυψε; Δική σας επιθυμία;
Οι γονείς μου ποτέ δε μου είπαν τι να κάνω. Ήμουν καλός μαθητής -και το λέω με κάθε συστολή που θα μπορούσε να ειπωθεί κάτι τέτοιο- ήμουν ο πρώτος μαθητής στο Ε’ και ήμουν και σημαιοφόρος. Είχα δηλαδή τη βεβαιότητα ότι μπορούσα να μπω όπου θέλω. Αλλά βασανίστηκα μέσα μου μέχρι την τελευταία στιγμή, αν θα προτιμούσα τη Νομική από τη Φιλοσοφική γιατί οι κουβέντες με τους γονείς μου με είχαν κάνει να αγαπήσω την κλασσική φιλολογία και την ιστορία. Μέχρι το τέλος το πάλεψα, αλλά στο μεταξύ είχε προκύψει και η σύνδεση της Ελλάδας με την Ευρώπη με την τελετή ένταξης της Ελλάδας στην Ευρώπη και τον Καραμανλή το Ζάππειο και όλα αυτά. Έτσι είδα ότι μπορώ να φτάσω σε αυτό το σκοπό πιο πολύ μέσω της Νομικής παρά μέσω της Φιλολογίας.
-Από εκείνη την περίοδο υπάρχει και η ιστορία που λέτε στους γονείς σας ότι θα δουλέψετε για την Ευρώπη;
Ήταν τον Μάιο του 79 όταν υπογράφηκε η συνθήκη της ένταξης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα στην τελετή του Ζαππείου. Ήμουν μπροστά από την ασπρόμαυρη τηλεόραση του σαλονιού και με πολύ τελετουργικό τρόπο –ήμουν τότε 17 χρονών- ανακοίνωσα στου γονείς μου ότι «αυτό είναι» και ότι «εγώ θα δουλέψω για την Ευρώπη». Γιατί θεώρησα ότι αυτό είναι κάτι σαν κάλεσμα της γενιάς μου. Μάλιστα μια από τις πιο συγκινητικές στιγμές της πορείας μου στη συνέχεια είναι ότι με αξίωσε ο Θεός να εκπροσωπήσω την Ευρωπαϊκή Ένωση στην τελετή που έγινε 40 χρόνια μετά και πάλι στο Ζάππειο, όταν γιορτάσαμε μαζί με την ευρωπαϊκή ηγεσία και την Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
-Τα φοιτητικά χρόνια ήταν μια πολιτικοποιημένη περίοδος. Περιείχε ΟΝΝΕΔ, αλλά και μαζικές συνελεύσεις. Συμμετείχατε;
Πολύ πολιτικοποίηση. Εγώ είχα πάρει ήδη ένα δρόμο πολιτικής ένταξης - επηρεασμένος από τον Καραμανλή και τη μεταπολίτευση - από τις τελευταίες τάξεις του Λυκείου που επιβεβαιώθηκε όταν μπήκα στη Νομική. Θυμίζω ότι το πολιτικό κλίμα της εποχής ήταν κατά της ΝΔ. Ήμασταν ένα χρόνο πριν την εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ και με την Αριστερά να έχει παντοδυναμία στα πανεπιστήμια. Όμως η Νομική στο ΑΠΘ ήταν πάντοτε ένα ειδικό θερμοκήπιο ιδεών. Ποτέ δεν είχαμε ακρότητες παρά την έντονη αντιπαράθεση και υπήρχε πάντα σεβασμός. Εγώ ήμουν και γνωστός λόγω μπάσκετ και κοινωνικής δραστηριότητας και οι πολιτικές μου παρεμβάσεις ήταν πάντοτε πολύ σεβαστές σε ένα περιβάλλον που ήταν αντιδεξιό και πολύ συχνά και αντιευρωπαϊκό. Γιατί ας μην ξεχνάμε ότι είναι η εποχή του ‘’ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο’’.
-Φοιτητής στο εξωτερικό. Πώς ήταν;
Μετά τη Νομική πήρα μια υποτροφία του υπουργείου Οικονομίας για το Κολλέγιο της Ευρώπης στο Μπριζ. Ήθελα πολύ να κάνω αυτές τις σπουδές – ίσως τις καλύτερες σε θέματα Ευρώπης στον κόσμο - που ήταν όμως ακριβές και δεν είμαι σίγουρος αν οι γονείς μου θα μπορούσαν να τις είχαν πληρώσει. Λέει όμως πολλά για την αξιοκρατική Ελλάδα του τότε το ότι ήταν μια υποτροφία, την οποία τη διεκδίκησαν πολλοί αλλά τελικά την πήρα εγώ. Δηλαδή ο γιός εκπαιδευτικών, ενώ οι «ανταγωνιστές» μου ήταν παιδιά δικηγόρων και γιατρών. Έτσι βρέθηκα στο Μπριζ με πολύ καλές συνθήκες και με μια γενναιόδωρη υποτροφία που μου επέτρεψε την αγάπη και την προσήλωσή μου για την Ευρώπη να την κάνω γνώση. Αυτό ήταν ουσιαστικά και το «τραμπολίνο» μου για τη μετέπειτα πορεία.
-Χτυπήσατε έτσι την πόρτα των Βρυξελλών και μπήκατε μετά;
Όχι, αλλά όσο σπούδαζα στο Μπριζ και λόγω σπουδών πηγαίναμε στις Βρυξέλες για εργασίες και επαφές. Ακόμη θυμούνται πολλοί -ανάμεσά τους και η γυναίκα μου την οποία και γνώρισα αργότερα- ότι όταν ήμουν στις Βρυξέλες έδειχνα τα κτίρια των θεσμικών οργάνων και έλεγα με αυτοπεποίθηση ότι μια ημέρα θα έρθω εδώ για να εργασθώ…
Λεζάντα: Στην αγαπημένη του Φούρκα στη Χαλκιδική με τους γιους του Στέργιο και Γιάννη. Στο ησυχαστήριό του, όπως λέει
-Σήμερα η οικογένεια είναι τετραμελής.
Τετραμελής. Ο μεγάλος μου γιος ο Στέργιος δουλεύει στον ιδιωτικό τομέα και στα χρηματοπιστωτικά και ζει στη Μαδρίτη, ο μικρός του αρέσουν πιο πολύ -όπως και σε εμένα- ο δημόσιος χώρος, η δημόσια σφαίρα και η πολιτική και εργάζεται ως κοινοβουλευτικός βοηθός στο Ευρωκοινοβούλιο.
-Η Ισπανίδα σύζυγός σας;
Εδώ και λίγες ημέρες συνταξιοδοτήθηκε μετά από μια μεγάλη επαγγελματική πορεία που έκανε και αυτή στις Βρυξέλες και απολαμβάνει την καινούργια της ζωή.
-Θα συμβουλεύατε κάποιον από τα παιδιά σας να ασχοληθεί με την πολιτική;
Ποτέ δε συμβούλευσα τα παιδιά μου με όρους παρεμβατικότητας. Πάντοτε τους έδωσα ένα πλαίσιο αξιών και ιδεών που πιστεύω ότι τους βοήθησε να διαμορφώσουν τις δικές τους απόψεις, αλλά ποτέ δεν τους είπα «τι και πώς να κάνουν». Τους βλέπω: είναι καλά παιδιά, αλλά διαφορετικοί. Ο μεγάλος έχει ένα πάθος με τον ιδιωτικό τομέα, εκεί βλέπει τη ζωή του, ο μικρός μου θυμίζει μερικές φορές τον εαυτό μου στην αντίστοιχη ηλικία (γελάει).
-Πώς αισθάνεστε; Ευρωπαίος, Έλληνας ή Θεσσαλονικιός;
Και τα τρία μαζί. Αν με πίεζες να αυτοχαρακτηρισθώ με σκωπτικό τόνο θα έλεγα ότι είμαι ο πιο τοπικιστής κοσμοπολίτης. Πάντοτε έζησα τη ζωή μου ευρυγώνια, μακροσκοπικά και ευρωπαϊκά, αλλά ποτέ δεν έχασα τη σύνδεση με τον τόπο και τις ρίζες μου, τη σύνδεση με το από πού ξεκίνησα. Πάντοτε έβλεπα την κανονική, πραγματική ζωή ως κάτι που είναι έξω από τις Βρυξέλες και όχι μέσα στα κτίρια των Βρυξελλών. Και αυτό νομίζω ότι με βοήθησε πολύ.
-Η σχέση σας με τη Θεσσαλονίκη σήμερα ποια είναι; Αγαπημένο στέκι; Τι κάνετε όταν έρχεστε εδώ;
Τώρα έρχομαι πολύ συχνά και για οικογενειακούς λόγους γιατί θέλω να βλέπω τη μητέρα μου, ο αδελφός μου και οι ανιψιές μου ζουν εδώ, αλλά έχω και πολλές θεσμικές υποχρεώσεις, τις οποίες προσπαθώ να ομαδοποιώ. Τώρα όταν έρχομαι ζω πια στο κέντρο, έγινα ένα παιδί του κέντρου. Μου αρέσει η πλατεία Αριστοτέλους, τα στέκια του κέντρου και με τους φίλους μου από την παιδική ηλικία πάντοτε βρίσκουμε χρόνο να τα πούμε. Ποτέ δεν έρχομαι στη Θεσσαλονίκη αυστηρά ως επαγγελματίας. Πάντοτε έρχομαι ως Μαργαρίτης.
-Τηλεόραση; Ελληνικά σήριαλ βλέπετε;
Όχι δε βλέπω τίποτα απ’ όλα αυτά. Δε βλέπω καθόλου τηλεόραση, γιατί έχω δημιουργήσει γύρω μου ένα σύστημα ενημέρωσης που έχει να κάνει κυρίως με πηγές διαδικτυακές και με πολύ εξειδικευμένες αποδελτιώσεις που αφορούν στα θέματα του χαρτοφυλακίου μου. Βλέπω όμως ποδόσφαιρο και που και που μπάσκετ…
-Στην Ευρώπη ποια ομάδα υποστηρίζετε;
Στην Ευρώπη είμαι Ρεάλ Μαδρίτης. Μου αρέσει η Ρεάλ. Κατά κάποιο τρόπο ισοφαρίζω έτσι και την έλλειψη τίτλων που έχει ο Άρης (γελάει).
-Και η Φούρκα στη Χαλκιδική: Εκεί είναι το ησυχαστήριο;
Όπως ξέρεις πολύ καλά το καλοκαίρι εκεί είναι η μόνη σταθερά στη ζωή μου. Έχουμε φτιάξει εκεί ένα ησυχαστήριο που μας επιτρέπει να απομονωνόμαστε και να ξεκουραζόμαστε. Και μάλιστα είμαι υπόχρεος και ευγνωμονώ και τους συγχωριανούς μου οι οποίοι καταλαβαίνουν πόσο ανάγκη έχω αυτήν την ησυχία και το σέβονται.
-Πάμε λίγο και στα πιο δύσκολα. Οπαδική βία; Πως αντιμετωπίζεται;
Είναι μια πολυπαραγοντική εξίσωση. Η δολοφονία του Άλκη την έκανε από αντικείμενο ακαδημαϊκής θεώρησης επιτακτική πολιτική ανάγκη. Πολυπαραγοντική εξίσωση σημαίνει ότι όλοι έχουν ευθύνες και όλοι κάτι πρέπει να κάνουν. Από τις ευρωπαϊκές δομές, τις ευρωπαϊκές ομοσπονδίες και το κράτος, μέχρι τις ομάδες και τις εθνικές ομοσπονδίες. Για μένα όμως η βασική ευθύνη βαραίνει τους υπευθύνους του ποδοσφαίρου σε εθνικό επίπεδο, δηλαδή τις εθνικές ομοσπονδίες που τόσο καυχιόνται και υπερηφανεύονται για την αυτονομία τους. Πρέπει όμως την αυτονομία τους να την εξασκήσουν σε αυτόν τον ευαίσθητο τομέα. Δηλαδή πρέπει να βρουν τρόπο να απαντήσουν στο θέμα της οπαδικής βίας. Και δεν εκτίμησα καθόλου τη στάση τους μετά τη δολοφονία του Άλκη. Η σιωπή τους ήταν απαράδεκτη. Το ότι η ΕΠΟ δε βρήκε τίποτα να πει με απογοητεύει βαθιά.
-Για την άλλη τη βία που βλέπουμε το τελευταίο διάστημα στις τηλεοράσεις τι λέτε; Πώς αισθάνεστε όταν το 2022 με αφορμή την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τόσες πολλές βεβαιότητες που είχαμε τις τελευταίες δεκαετίες στην Ευρώπη ανατρέπονται;
Όπως ρώτησα και εγώ τους γονείς σε ηλικία 12 χρονών τι είναι "αντιπολίτευση" υπάρχουν σήμερα νέες γενιές Ευρωπαίων που ρωτούν και ζητούν να καταλαβαίνουν "τι σημαίνει πόλεμος". Ήταν κάτι που είχαμε ξεχάσει στην Ευρώπη και το είχαμε καταχωρήσει στα μαύρα κατάστιχα της ιστορίας. Είναι ένας παράλογος πόλεμος όταν μια χώρα αρνείται σε μια άλλη χώρα το δικαίωμά της να υπάρξει ειδικά μετά από 30 χρόνια ανεξαρτησίας. Νομίζω ότι η Ρωσία που προκάλεσε αυτήν την κατάσταση αρχίζει πολύ γρήγορα να αναθεωρεί τις βασικές παραμέτρους που την οδήγησαν σε αυτό και κυρίως ψάχνει μια διέξοδο παρά μια οριστική νίκη, η οποία φαίνεται ολοένα και πιο δύσκολη. Το μόνο ίσως καλό αυτής της υπόθεσης είναι ότι «τσιμέντωσε» την Ευρώπη και τη Δύση που έδειξαν πρωτοφανή στοιχεία αρραγούς ενότητας, τα οποία ποτέ δεν είχαμε δει στο παρελθόν.
-Θα παραμείνει μια πολιτική Ευρώπη; Γιατί υπάρχουν συζητήσεις για να έχει στο μέλλον ένα πιο στρατηγικό ή ακόμη και στρατιωτικό χαρακτήρα. Πολλοί λένε ότι η Ευρώπη καθυστέρησε κιόλας να αντιδράσει.
Η Ευρώπη πέρασε τον Ρουβίκωνα της ενοποίησης και έκανε το μεγάλο, το ποιοτικό, το θεματικό άλμα της ενοποίησης με την πανδημία. Αυτό ήταν ένας καταλύτης: να πάμε από την Ευρώπη της ανάλυσης και της ομφαλοσκόπησης στην Ευρώπη της δράσης. Το γεγονός ότι μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα αγοράσαμε 4,5 δις εμβόλια, ότι εκδώσαμε 1,5 δις πιστοποιητικά και ότι φτιάξαμε το υπερ-όπλο του Ταμείου Ανάκαμψης - αυτά είναι πρωτοφανείς ιστορικές κατακτήσεις. Κάτι ανάλογο έχουμε και τώρα. Μετά την πανδημία ο πόλεμος είναι ο δεύτερος επιταχυντής της ιστορίας και μάς ωθεί σε αποφάσεις χωρίς προηγούμενο. Ήδη αυτό το καθεστώς καθολικής προστασίας που δώσαμε για όλους τους Ουκρανούς πρόσφυγες είναι μεγάλη κίνηση και τώρα το επόμενο στάδιο είναι αυτό: Η Ευρώπη της άμυνας και της κοινής εξωτερικής πολιτικής. Και εδώ έγινε ένα πρώτο πολύ σημαντικό βήμα. Για πρώτη φορά με κοινοτικά χρήματα αγοράσαμε όπλα για την Ουκρανία. Όλα αυτά ανοίγουν ένα δρόμο, στο βάθος του οποίου είναι σίγουρα η Ευρώπη της κοινής άμυνας και σίγουρα και ο ευρωπαϊκός στρατός.
-Είπατε Ταμείο Ανάκαμψης. Υπάρχει και ένα δεύτερο Ταμείο Ανάκαμψης για τα ενεργειακά στο τραπέζι της ΕΕ;
Είναι μια ιδέα που πηγαίνει και έρχεται. Νομίζω ότι η προτεραιότητα είναι να προχωρήσει το πρώτο Ταμείο Ανάκαμψης. Είμαστε ακόμη στην πρώτη φάση της εφαρμογής του πρώτου Ταμείου Ανάκαμψης. Οπότε θα είναι λίγο πρωθύστερο να πάμε σε ένα δεύτερο. Όμως τα θέματα της αντιμετώπισης της ακρίβειας στις πρώτες ύλες και της ενέργειας μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε διαφορετικά.
-Πώς;
Με παρεμβάσεις στην τιμολογιακή πολιτική. Με κοινή αγορά ενέργειας όπως κάναμε στα εμβόλια. Με αναζήτηση εναλλακτικών προμηθευτών ενέργειας, με το να συντελεστεί η ενεργειακή μετάβαση και κυρίως με το να αλλάξουμε τη δομή της αγοράς που από τη φύση της πολλές φορές δημιουργεί πληθωριστικά φαινόμενα.
-Ενδεχόμενα και με το να αγοράσει η Ευρώπη ενέργεια όπως συνέβη με τα εμβόλια;
Ναι. Αυτό θα έκανε μεγάλη διαφορά. Αν αγοράσει η Ευρώπη ενέργεια θα την αγοράσει σε καλύτερη τιμή όπως έγινε με τα εμβόλια και θα αποτρέψει τους προμηθευτές μας να λειτουργούν με το «διαίρει και βασίλευε». Να ανεβάζουν δηλαδή τις τιμές διαπραγματευόμενοι ξεχωριστά.
Λεζάντα: Με τη σημερινή πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν
-Έχετε διατελέσει σε υψηλόβαθμες θέσεις της ΕΕ την περίοδο που η Ελλάδα βρέθηκε στην κόψη του ξυραφιού. Ποια ήταν η πιο δύσκολη στιγμή από εκείνη την περίοδο; Το καλοκαίρι του 2015;
Ναι, χωρίς αμφιβολία, η πιο δύσκολη στιγμή ήταν το πρώτο εξάμηνο του 2015 και η κορύφωση αποτέλεσε η Σύνοδος Κορυφής τον Ιούλιο του 2015 μετά το δημοψήφισμα στην Ελλάδα. Μπήκαμε στη διαπραγμάτευση στις 7 ή ώρα το βράδυ και βγήκαμε στις 9 το πρωί. Σε αυτήν την άγρια νύχτα πολλές στιγμές κλονίστηκε η πίστη μου στη δυνατότητα να τα καταφέρουμε. Πολλές φορές άλλαξα χρώματα. Κιτρίνισα. Μέχρι που κάποια στιγμή βγήκε ο Γιούνκερ από την αίθουσα του Συνόδου και μου χαμογέλασε χωρίς να πει τίποτα. Τότε κατάλαβα ότι αυτό ήταν και ότι τελειώσαμε θετικά.
Λεζάντα: Με τον πρώην πρόεδρο της Κομισιόν Κλοντ Γιούνκερ. «Ο μόνος μη Έλληνας πολιτικός που είχε το στυλ της αμεσότητας»
-Έχετε συνεργαστεί στο πλαίσιο της ΕΕ με πολλούς Έλληνες πρωθυπουργούς. Ποια ήταν η αίσθησή σας;
Έχω συνεργαστεί λόγω της φύσης της δουλειάς μου με όλους τους Έλληνες πρωθυπουργούς από τον Κώστα Σημίτη και μετά. Όλοι τους δεν ήταν τυχαίοι πολιτικοί. Δε γίνεται κανείς πρωθυπουργός μιας χώρας όπως η Ελλάδα αν δεν έχει το μέταλλο που τον φέρνει εκεί. Είχαν όλοι αυτό το κοινό χαρακτηριστικό, ήταν όλοι άνθρωποι με ισχυρές ξεχωριστές προσωπικότητες. Βέβαια ο καθένας είχε το δικό του στυλ και τη δική του προσέγγιση στα πράγματα. Συνεργάστηκα με όλους και πρέπει να πω ότι όλοι προσπάθησαν γνήσια για το καλύτερο. Δε θα μπω ποτέ σε μια λογική πολιτικών καλλιστείων, αλλά δεν χωρά καμία αμφιβολία ότι απ’ όλους αυτούς που γνώρισα οι πιο εφαρμοσμένοι, και οι πιο κοντά στην πραγματικότητα ήταν ο πρώτος και ο τελευταίος. Ο Κώστας Σημίτης και ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Συνδυάζουν την πολιτική αντίληψη με τη γνώση και την τεχνοδομή, συνδυασμός που είναι κατά τη γνώμη μου ένα μεγάλο προσόν για έναν πρωθυπουργό.
-Βλέπετε ότι έχουμε ξεφύγει από το 2015;
Ναι, όχι μόνο έχουμε ξεφύγει από το 2015, αλλά έχουμε κατορθώσει και κάτι που το 2015 δεν ήταν καθόλου δεδομένο. Να κάνουμε την Ελλάδα βαρετή (χαμογελάει).
-Με ποια έννοια;
Με την έννοια ότι η Ελλάδα πια θεωρείται ότι βαδίζει γερά, σταθερά και με αυτοπεποίθηση στο δρόμο της Ευρώπης. Δεν απασχολεί αρνητικά, δε δημιουργεί έγνοιες και προβλήματα, δε δημιουργεί κραδασμούς. Φυσικά δε λύσαμε όλα τα προβλήματα, αλλά νομίζω ότι οι Έλληνες καταλαβαίνουν πια ότι σε όλα τα μεγάλα θέματα που μας απασχολούν, όπως το μεταναστευτικό, η οικονομία, η πανδημία και τώρα τη γεωπολιτική ασφάλεια, η θέση της χώρας θα ήταν πολύ χειρότερη αν είμασταν μόνοι μας, χωρίς την Ευρώπη δίπλα μας.
-Τι περιμένει η πόλη και η Ελλάδα μέχρι το τέλος της θητείας σας από την Κομισιόν; Η ατζέντα για την πόλη ποια είναι;
Δε νομίζω ότι πρέπει να μιλήσω εγώ για την πόλη. Υπάρχουν άλλοι που την εκπροσωπούν και οι οποίοι πρέπει να το κάνουν. Εγώ μιλάω πάντοτε για τη Θεσσαλονίκη με ένα μείγμα αγάπης και απόστασης που μου επιτρέπει να είμαι και πιο αντικειμενικός.
Η Θεσσαλονίκη έχει μια διαχρονική διεκδικητική ατζέντα και καλά κάνει και την έχει. Έτσι πρέπει. Ήδη έχει πετύχει πολλά, είναι μια από τις μητροπόλεις της νοτιοανατολικής Ευρώπης με ποιοτικά χαρακτηριστικά ανάπτυξης που δεν έχει κανένας ανταγωνιστής της σε μια αχτίνα 400 χιλιομέτρων. Έχει συνδυάσει πολύ καλά τον ακαδημαϊκό, τον εμπορικό και τον τουριστικό χαρακτήρα με ένα δακτύλιο πρωτογενούς παραγωγής στην περιφέρεια που επίσης μετρά. Στην επόμενη 7ετία αυτό που πιο πολύ έχει σημασία είναι να μπορέσουμε να την κάνουμε ένα κέντρο επενδυτικών και καινοτόμων δραστηριοτήτων, που και αυτό έχει ήδη ξεκινήσει με σχετικές κυρίως ξένες επενδύσεις. Έχουμε μερικά εμβληματικά σχέδια, όπως το Thess INTEC και η διασύνδεση της καινοτόμου έρευνας με την κοινωνία, την αγορά και το πανεπιστήμιο. Πιστεύω εκεί είναι το μεγάλο ζήτημα για τη Θεσσαλονίκη τα χρόνια που έρχονται.
-Η νεολαία και ο αγώνας κατά του ρατσισμού έχει γίνει ευρωπαϊκή σημαία. Πώς το βλέπετε;
Η Θεσσαλονίκη μετά το 1989 και την κατάρρευση του κομμουνισμού έχει γυρίσει το μέτωπό της προς την Ευρώπη και τα Bαλκάνια. Για πολλές δεκαετίες είχε την πλάτη της γυρισμένη προς αυτόν τον κόσμο. Αυτή η μεταστροφή την έκανε να ξαναβρεί τις ρίζες της. Τις ρίζες της ανεκτικότητας και της πολυπολιτισμικότητας. Δεν είναι τυχαίο ότι η ισραηλιτική κοινότητα ξαναβρίσκει την αυτοπεποίθησή της, ότι έχουμε πια πάρα πολλούς Τούρκους και Ισραηλινούς τουρίστες και αυτό θα έχει ένα αντίκτυπο και στην κοινωνία. Δηλαδή η κοινωνία θα γίνεται ολοένα και πιο ανεκτική, ολοένα και πιο ανοικτή στις άλλες επιρροές. Εμένα μου αρέσει να έρχομαι στη Θεσσαλονίκη και να ακούω πολλούς ξένους να μιλούν πολλές γλώσσες στο δρόμο. Αισθάνομαι ότι είμαστε στο σωστό δρόμο.
-Δε θα σας χαρακτήριζα πολιτικό, αλλά έχετε να κάνετε συνεχώς με πολιτικούς. Γεννηθήκατε εδώ, εργάζεστε πολλά χρόνια έξω και έχετε άλλες παραστάσεις. Τι είναι διαφορετικό στη χώρα μας σε ότι αφορά στην πολιτική;
(Χαμογελάει). Η δημόσια ζωή στην Ελλάδα έχει ένα στοιχείο (σκέφτεται λίγο). Πως να το πω; Μια αμεσότητα και μια προσωπική διασύνδεση όλων των εμπλεκομένων που στην κεντρική ευρωπαϊκή πολιτική δεν είναι ο κανόνας. Εκεί η πολιτική αντιπαράθεση γίνεται πολύ συχνά από απόσταση -ειδικά στην πανδημία- με επιστολές, με μανιφέστα και με ντοκουμέντα. Στην Ελλάδα παθιαζόμαστε, έχουμε αυτό το ‘’σε κοιτώ στα μάτια’’, ΄΄σου λέω και μου λες’’, ενώ οι άνθρωποι έχουν συχνά και παράλληλες διαδρομές μέσα από πανεπιστήμια και χώρους κοινωνικής δράσης. Αυτό μου αρέσει και είναι αλήθεια ότι έξω μου λείπει. Ο μόνος μη Έλληνας πολιτικός που είχε αυτό το στυλ αμεσότητας ήταν ο Γιούνκερ. Ίσως γι’ αυτό μας αγάπησε και τον αγαπήσαμε τόσο.
-Και κάτι προσωπικό για το τέλος: Τον Μάιο του 2024 λήγει η θητεία σας; Τι έπεται για τον πολιτικό Μαργαρίτη Σχοινά; Έχω ακούσει πολλά σενάρια για το τι θα κάνετε μετά. Από την άλλη ξέρω ότι συχνά στα δημόσια πράγματα δεν είναι εύκολο να απαντήσει κανείς για κάτι που θα γίνει σε 2,5 χρόνια. Τι διαθέσεις υπάρχουν;
Και εγώ έχω ακούσει πολλά πράγματα γι’ αυτά που θα κάνω μετά το τέλος της θητείας μου, αλλά όλοι αυτοί που μιλούν για τα πράγματα που θα κάνω δεν έχουν μπει στον κόπο να με ρωτήσουν (γελάει). Συνήθως προβάλλουν τις δικές τους ιδέες τάχα ως δικές μου σκέψεις.
-Εγώ σας ρωτώ πάντως.
Εσύ με ρωτάς και μπορώ να σου πω ότι το 2024 θα συμπληρώσω 35 χρόνια ενεργού πολιτικής και επαγγελματικής δράσης. Νομίζω ότι στη ζωή ενός άνδρα μετά από 35 χρόνια δουλειάς στην πρώτη γραμμή αυτό που πιο πολύ επείγει είναι ένας άλλος, διαφορετικός τρόπος ζωής που περιλαμβάνει τη συγγραφή και στη δική μου περίπτωση… την επιστροφή στη δική μου «Ιθάκη», τη Χαλκιδική.
Φωτογραφία: Αργύρης Ηλιάδης
Ο Μαργαρίτης Σχοινάς ξεδιπλώνει το νήμα της ζωής του. Μιλά για τη Θεσσαλονίκη των παιδικών του χρόνων, την αθώα -όπως λέει- Θεσσαλονίκη, τη ζωηράδα της φοιτητικής εποχής και των αμφιθεάτρων και την πίστη του από μικρός ότι θα εργασθεί για την Ευρώπη. Θυμάται το Κολέγιο της Ευρώπης στο Μπριζ και τις πρώτες επισκέψεις στις Βρυξέλλες, τις δύσκολες στιγμές του καλοκαιριού του 2015, αλλά και το άλμα που έκανε η Ευρώπη «από την ομφαλοσκόπηση στη δράση». Μιλά για τον παράλογο πόλεμο της Ρωσίας ενώ προβλέπει ότι ο ευρωπαϊκός στρατός δε θα αργήσει. Τέλος αποκαλύπτει τι σκέφτεται να κάνει μετά τη λήξη της θητείας του και ποια είναι η δικιά του Ιθάκη.
Το ραντεβού μας με τον Αντιπρόεδρο της ΕΕ Μαργαρίτη Σχοινά, ήταν λίγο μετά 9:30 σε ένα από τα ωραιότερα σημεία της Θεσσαλονίκης, με θέα τον Θερμαϊκό.
-Είναι ο πρώτος καφές που πίνετε;
Ο πρώτος και μάλιστα διπλός.
-Εσπρέσο ή κάτι άλλο;
Εσπρέσο συνήθως, ναι.
-Σε κανονικές συνθήκες πού τον πίνετε; Στο σπίτι, στο δρόμο ή στα γραφεία της Κομισιόν;
(Γελάει). Για μένα κανονικές συνθήκες δεν υπάρχουν. Όταν είμαι στις Βρυξέλλες στο σπίτι, λίγο πριν φύγω για το γραφείο. Όταν είμαι σε κίνηση -όπως τώρα καλή ώρα- πάντοτε μόλις ανοίξω τα μάτια μου (γελάει).
-Ένας, δύο, τρεις; Πόσοι χρειάζονται;
Δύο. Ένας διπλός το πρωί και ένας μονός κατά τις 11.
-Ας πιάσουμε το νήμα της ζωής σας: Γεννηθήκατε εδώ στη Θεσσαλονίκη το 1962. Δημοτικό πού πήγατε;
Δημοτικό στη Δελφών, στο 9ο δημοτικό σχολείο, γιατί τότε μέναμε στο πατρικό της μητέρας μου, που ήταν Δελφών και Καραϊσκάκη. Μετά όταν το πατρικό του πατέρα μου έγινε πολυκατοικία στο πάρκο της Κρήτης μετακομίσαμε στην ανατολική Θεσσαλονίκη. Τότε ήμουν πρώτη Γυμνασίου.
-Μετά στο θρυλικό Ε’…
Στο Ε’. Δημοτικό στη Δελφών, στο 9ο και μετά Γυμνάσιο και Λύκειο στο ιστορικό Ε’. Από τα 6 έως τα 18 μου στο δημόσιο σχολείο.
Λεζάντα: Τριών χρονών κάτω από τον Λευκό Πύργο...
-Πώς θυμάστε εκείνα τα χρόνια; Βλέπω χαμογελάτε…
Τα θυμάμαι με πολύ τρυφερότητα, με πολύ αγάπη. Ήταν χρόνια από τα οποία έχω πολύ ζωντανές εικόνες. Όταν έγινε η μεταπολίτευση ήμουν 12 χρονών. Έχω εικόνες από μια κοινωνία και μια πολιτική που αλλάζουν. Θυμάμαι ήταν τότε που ρώτησα τους γονείς μου: ‘’Τι σημαίνει αντιπολίτευση;’’, γιατί ήταν η πρώτη φορά που είχα ακούσει τον όρο (χαμογελάει). Ήταν χρόνια που η Θεσσαλονίκη ήταν πιο μικρή και πιο μαζεμένη, αλλά νοιώθαμε και εδώ τους ρυθμούς της αλλαγής και τους κραδασμούς της μετάβασης προς τη δημοκρατία, τον καθοριστικό ρόλο του Καραμανλή. Και αυτό το ένοιωθα πολύ προσωπικά και έντονα.
Λεζάντα: Ως τσολιάς στο νηπιαγωγείο
-Η Θεσσαλονίκη τότε είχε ένα πιο παρεΐστικο κλίμα…
Ναι, έτσι ήταν. Ειδικά για εμάς που περάσαμε την εφηβεία μας στην ανατολική Θεσσαλονίκη αυτό ίσχυε ακόμη περισσότερο.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τότε δεν υπήρχε ίντερνετ, δεν υπήρχε ιδιωτική τηλεόραση, ούτε κινητά. Ζούσαμε μια ζωή πολύ πιο μαζεμένη, πολύ πιο αθώα, πολύ πιο παραδοσιακή, ίσως και πιο προστατευμένη.
-Φίλοι από τότε υπάρχουν;
Ναι, οι φίλοι μου οι καρδιακοί είναι οι φίλοι εκείνης της εποχής, που οι πιο πολλοί μείνανε εδώ, κάποιοι -όπως εγώ- φύγαμε, αλλά ποτέ δε διαρρήξαμε τους δεσμούς φιλίας από εκείνη την εποχή. Μάλιστα κατά ένα περίεργο τρόπο στην πορεία «κόλλησαν» και οι γυναίκες μας μετά και κάνουν παρέα. Μια άλλη συγκολλητική ουσία γι’ αυτές τις παρέες είναι η Χαλκιδική, γιατί όλοι το καλοκαίρι είμαστε σε μια ακτίνα 15 έως 20 χιλιομέτρων και αυτό βοηθά.
-Η οικογένεια πώς ήταν; Τι θυμάστε από τις συζητήσεις στο σπίτι;
Οι γονείς μου ήταν εκπαιδευτικοί, φιλόλογοι καθηγητές. Και οι δύο ευρυγώνιοι, δηλαδή ποτέ δεν περιορίζονταν οι κουβέντες μας σε πεζά θέματα. Ο πατέρας μου είχε μια μεγάλη αγάπη και εξειδίκευση στον Όμηρο, ήξερε την Ιλιάδα και την Οδύσσεια απ’ έξω και πάντοτε τη χρησιμοποιούσε για να κάνει αναγωγές στα σύγχρονα, αναγωγές που με βοήθησαν παρά πολύ μετά και στην πολιτική. Η μητέρα μου ήταν και είναι ένας πιο πρακτικός άνθρωπος, αλλά και εκείνη είχε πάντοτε γνήσιο ενδιαφέρον για τις κοινωνικές υποθέσεις και την ιστορία. Ο οικογενειακός περίγυρος με βοήθησε παρά πολύ στη μετέπειτα ζωή μου.
-Ποιες ήταν οι εξωσχολικές σας αναμνήσεις από τη Θεσσαλονίκη εκείνων των χρόνων; Ποια ήταν τα στέκια; Τι χόμπι είχατε;
Κάπου εκεί στα 13 με 14 η βασική εξωσχολική και μεγάλης έντασης ενασχόληση ήταν για μένα το μπάσκετ. Έχω παίξει σε όλες τις παιδικές και τις εφηβικές ομάδες του Άρη και μάλιστα ήμουν και πρωταθλητής Ελλάδος με την εφηβική ομάδα
-Έχουμε και μια φωτογραφία από τότε…
Ναι, από το 1979. Το μπάσκετ λοιπόν, κατανάλωνε πολύ χρόνο της ζωής μου εκείνη την εποχή.
-Τι θέση παίζατε;
Έπαιζα Ελ, όπως το έλεγαν τότε.
-Κάτι μεταξύ 2 και 3 με σημερινούς όρους.
Ακριβώς. Η ειδικότητά μου ήταν τα μπασίματα (γελάει)…
-Το κεφάλι κάτω και μπάσιμο στη ρακέτα.
Ακριβώς. Ήμουν πιο καλός στο μπάσιμο παρά στο σουτ (γελάει).
Λεζάντα: Πρωταθλητής εφήβων με την ομάδα του Αρη το 1979. Ο Μαργαρίτης Σχοινάς διακρίνεται τρίτος απο δεξιά με το νούμερο 7
Θυμάμαι επίσης παρά πολύ τις συνεχείς μετακινήσεις μου προς το Γαλλικό Ινστιτούτο, γιατί είχα αρχίσει από μικρή ηλικία γαλλικά. Τρεις φορές την εβδομάδα. Και φυσικά τα Σαββατοκύριακα στο κέντρο και τα στέκια του. Τα πρώτα φλερτ. Τα ξέρεις, τα έχεις κάνει και εσύ…
-Ξέρω ότι είναι δύσκολο να απαντήσει κανείς γιατί επιλέγει μια ομάδα, αλλά γιατί γίνατε Άρης;
Μπορώ να απαντήσω σε αυτό. Ο πατέρας μου αλλά και τα αδέλφια του όταν ήρθαν από τη Χαλκιδική στη Θεσσαλονίκη συγκατοίκησαν στο πατρικό του πατέρα μου. Αυτό βρίσκονταν σε ευθεία γραμμή, κάτι λιγότερο από ένα χιλιόμετρο μακριά από το γήπεδο Χαριλάου. Αυτός ήταν ο ένας λόγος…
-Ακούγατε και τα γκολ, δηλαδή;
Πολλές φορές. Μετά η ανατολική Θεσσαλονίκη είχε μια ξεκάθαρη συμπάθεια προς τον Άρη. Και φυσικά ζήσαμε και τη χρυσή εποχή Γκάλη-Γιαννάκη με τους οποίους και συνδέθηκα προσωπικά που ήταν το κερασάκι στην τούρτα. Δεν είχαμε καμία αμφιβολία ότι πρέπει να είμαστε Άρης…
-Στο περίφημο «Ακρόαμα» πηγαίνατε;
Όταν ξεκίνησε το «Ακρόαμα» ήμουν μικρός. Και όταν απογειώθηκε ήμουν ήδη εκτός Θεσσαλονίκης. Δεν το έζησα με όλη του την ένταση, αλλά όλες οι παρέες μου το θυμούνται.
-Μετά η Νομική και ΑΠΘ. Πώς προέκυψε; Δική σας επιθυμία;
Οι γονείς μου ποτέ δε μου είπαν τι να κάνω. Ήμουν καλός μαθητής -και το λέω με κάθε συστολή που θα μπορούσε να ειπωθεί κάτι τέτοιο- ήμουν ο πρώτος μαθητής στο Ε’ και ήμουν και σημαιοφόρος. Είχα δηλαδή τη βεβαιότητα ότι μπορούσα να μπω όπου θέλω. Αλλά βασανίστηκα μέσα μου μέχρι την τελευταία στιγμή, αν θα προτιμούσα τη Νομική από τη Φιλοσοφική γιατί οι κουβέντες με τους γονείς μου με είχαν κάνει να αγαπήσω την κλασσική φιλολογία και την ιστορία. Μέχρι το τέλος το πάλεψα, αλλά στο μεταξύ είχε προκύψει και η σύνδεση της Ελλάδας με την Ευρώπη με την τελετή ένταξης της Ελλάδας στην Ευρώπη και τον Καραμανλή το Ζάππειο και όλα αυτά. Έτσι είδα ότι μπορώ να φτάσω σε αυτό το σκοπό πιο πολύ μέσω της Νομικής παρά μέσω της Φιλολογίας.
-Από εκείνη την περίοδο υπάρχει και η ιστορία που λέτε στους γονείς σας ότι θα δουλέψετε για την Ευρώπη;
Ήταν τον Μάιο του 79 όταν υπογράφηκε η συνθήκη της ένταξης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα στην τελετή του Ζαππείου. Ήμουν μπροστά από την ασπρόμαυρη τηλεόραση του σαλονιού και με πολύ τελετουργικό τρόπο –ήμουν τότε 17 χρονών- ανακοίνωσα στου γονείς μου ότι «αυτό είναι» και ότι «εγώ θα δουλέψω για την Ευρώπη». Γιατί θεώρησα ότι αυτό είναι κάτι σαν κάλεσμα της γενιάς μου. Μάλιστα μια από τις πιο συγκινητικές στιγμές της πορείας μου στη συνέχεια είναι ότι με αξίωσε ο Θεός να εκπροσωπήσω την Ευρωπαϊκή Ένωση στην τελετή που έγινε 40 χρόνια μετά και πάλι στο Ζάππειο, όταν γιορτάσαμε μαζί με την ευρωπαϊκή ηγεσία και την Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
-Τα φοιτητικά χρόνια ήταν μια πολιτικοποιημένη περίοδος. Περιείχε ΟΝΝΕΔ, αλλά και μαζικές συνελεύσεις. Συμμετείχατε;
Πολύ πολιτικοποίηση. Εγώ είχα πάρει ήδη ένα δρόμο πολιτικής ένταξης - επηρεασμένος από τον Καραμανλή και τη μεταπολίτευση - από τις τελευταίες τάξεις του Λυκείου που επιβεβαιώθηκε όταν μπήκα στη Νομική. Θυμίζω ότι το πολιτικό κλίμα της εποχής ήταν κατά της ΝΔ. Ήμασταν ένα χρόνο πριν την εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ και με την Αριστερά να έχει παντοδυναμία στα πανεπιστήμια. Όμως η Νομική στο ΑΠΘ ήταν πάντοτε ένα ειδικό θερμοκήπιο ιδεών. Ποτέ δεν είχαμε ακρότητες παρά την έντονη αντιπαράθεση και υπήρχε πάντα σεβασμός. Εγώ ήμουν και γνωστός λόγω μπάσκετ και κοινωνικής δραστηριότητας και οι πολιτικές μου παρεμβάσεις ήταν πάντοτε πολύ σεβαστές σε ένα περιβάλλον που ήταν αντιδεξιό και πολύ συχνά και αντιευρωπαϊκό. Γιατί ας μην ξεχνάμε ότι είναι η εποχή του ‘’ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο’’.
-Φοιτητής στο εξωτερικό. Πώς ήταν;
Μετά τη Νομική πήρα μια υποτροφία του υπουργείου Οικονομίας για το Κολλέγιο της Ευρώπης στο Μπριζ. Ήθελα πολύ να κάνω αυτές τις σπουδές – ίσως τις καλύτερες σε θέματα Ευρώπης στον κόσμο - που ήταν όμως ακριβές και δεν είμαι σίγουρος αν οι γονείς μου θα μπορούσαν να τις είχαν πληρώσει. Λέει όμως πολλά για την αξιοκρατική Ελλάδα του τότε το ότι ήταν μια υποτροφία, την οποία τη διεκδίκησαν πολλοί αλλά τελικά την πήρα εγώ. Δηλαδή ο γιός εκπαιδευτικών, ενώ οι «ανταγωνιστές» μου ήταν παιδιά δικηγόρων και γιατρών. Έτσι βρέθηκα στο Μπριζ με πολύ καλές συνθήκες και με μια γενναιόδωρη υποτροφία που μου επέτρεψε την αγάπη και την προσήλωσή μου για την Ευρώπη να την κάνω γνώση. Αυτό ήταν ουσιαστικά και το «τραμπολίνο» μου για τη μετέπειτα πορεία.
-Χτυπήσατε έτσι την πόρτα των Βρυξελλών και μπήκατε μετά;
Όχι, αλλά όσο σπούδαζα στο Μπριζ και λόγω σπουδών πηγαίναμε στις Βρυξέλες για εργασίες και επαφές. Ακόμη θυμούνται πολλοί -ανάμεσά τους και η γυναίκα μου την οποία και γνώρισα αργότερα- ότι όταν ήμουν στις Βρυξέλες έδειχνα τα κτίρια των θεσμικών οργάνων και έλεγα με αυτοπεποίθηση ότι μια ημέρα θα έρθω εδώ για να εργασθώ…
Λεζάντα: Στην αγαπημένη του Φούρκα στη Χαλκιδική με τους γιους του Στέργιο και Γιάννη. Στο ησυχαστήριό του, όπως λέει
-Σήμερα η οικογένεια είναι τετραμελής.
Τετραμελής. Ο μεγάλος μου γιος ο Στέργιος δουλεύει στον ιδιωτικό τομέα και στα χρηματοπιστωτικά και ζει στη Μαδρίτη, ο μικρός του αρέσουν πιο πολύ -όπως και σε εμένα- ο δημόσιος χώρος, η δημόσια σφαίρα και η πολιτική και εργάζεται ως κοινοβουλευτικός βοηθός στο Ευρωκοινοβούλιο.
-Η Ισπανίδα σύζυγός σας;
Εδώ και λίγες ημέρες συνταξιοδοτήθηκε μετά από μια μεγάλη επαγγελματική πορεία που έκανε και αυτή στις Βρυξέλες και απολαμβάνει την καινούργια της ζωή.
-Θα συμβουλεύατε κάποιον από τα παιδιά σας να ασχοληθεί με την πολιτική;
Ποτέ δε συμβούλευσα τα παιδιά μου με όρους παρεμβατικότητας. Πάντοτε τους έδωσα ένα πλαίσιο αξιών και ιδεών που πιστεύω ότι τους βοήθησε να διαμορφώσουν τις δικές τους απόψεις, αλλά ποτέ δεν τους είπα «τι και πώς να κάνουν». Τους βλέπω: είναι καλά παιδιά, αλλά διαφορετικοί. Ο μεγάλος έχει ένα πάθος με τον ιδιωτικό τομέα, εκεί βλέπει τη ζωή του, ο μικρός μου θυμίζει μερικές φορές τον εαυτό μου στην αντίστοιχη ηλικία (γελάει).
-Πώς αισθάνεστε; Ευρωπαίος, Έλληνας ή Θεσσαλονικιός;
Και τα τρία μαζί. Αν με πίεζες να αυτοχαρακτηρισθώ με σκωπτικό τόνο θα έλεγα ότι είμαι ο πιο τοπικιστής κοσμοπολίτης. Πάντοτε έζησα τη ζωή μου ευρυγώνια, μακροσκοπικά και ευρωπαϊκά, αλλά ποτέ δεν έχασα τη σύνδεση με τον τόπο και τις ρίζες μου, τη σύνδεση με το από πού ξεκίνησα. Πάντοτε έβλεπα την κανονική, πραγματική ζωή ως κάτι που είναι έξω από τις Βρυξέλες και όχι μέσα στα κτίρια των Βρυξελλών. Και αυτό νομίζω ότι με βοήθησε πολύ.
-Η σχέση σας με τη Θεσσαλονίκη σήμερα ποια είναι; Αγαπημένο στέκι; Τι κάνετε όταν έρχεστε εδώ;
Τώρα έρχομαι πολύ συχνά και για οικογενειακούς λόγους γιατί θέλω να βλέπω τη μητέρα μου, ο αδελφός μου και οι ανιψιές μου ζουν εδώ, αλλά έχω και πολλές θεσμικές υποχρεώσεις, τις οποίες προσπαθώ να ομαδοποιώ. Τώρα όταν έρχομαι ζω πια στο κέντρο, έγινα ένα παιδί του κέντρου. Μου αρέσει η πλατεία Αριστοτέλους, τα στέκια του κέντρου και με τους φίλους μου από την παιδική ηλικία πάντοτε βρίσκουμε χρόνο να τα πούμε. Ποτέ δεν έρχομαι στη Θεσσαλονίκη αυστηρά ως επαγγελματίας. Πάντοτε έρχομαι ως Μαργαρίτης.
-Τηλεόραση; Ελληνικά σήριαλ βλέπετε;
Όχι δε βλέπω τίποτα απ’ όλα αυτά. Δε βλέπω καθόλου τηλεόραση, γιατί έχω δημιουργήσει γύρω μου ένα σύστημα ενημέρωσης που έχει να κάνει κυρίως με πηγές διαδικτυακές και με πολύ εξειδικευμένες αποδελτιώσεις που αφορούν στα θέματα του χαρτοφυλακίου μου. Βλέπω όμως ποδόσφαιρο και που και που μπάσκετ…
-Στην Ευρώπη ποια ομάδα υποστηρίζετε;
Στην Ευρώπη είμαι Ρεάλ Μαδρίτης. Μου αρέσει η Ρεάλ. Κατά κάποιο τρόπο ισοφαρίζω έτσι και την έλλειψη τίτλων που έχει ο Άρης (γελάει).
-Και η Φούρκα στη Χαλκιδική: Εκεί είναι το ησυχαστήριο;
Όπως ξέρεις πολύ καλά το καλοκαίρι εκεί είναι η μόνη σταθερά στη ζωή μου. Έχουμε φτιάξει εκεί ένα ησυχαστήριο που μας επιτρέπει να απομονωνόμαστε και να ξεκουραζόμαστε. Και μάλιστα είμαι υπόχρεος και ευγνωμονώ και τους συγχωριανούς μου οι οποίοι καταλαβαίνουν πόσο ανάγκη έχω αυτήν την ησυχία και το σέβονται.
-Πάμε λίγο και στα πιο δύσκολα. Οπαδική βία; Πως αντιμετωπίζεται;
Είναι μια πολυπαραγοντική εξίσωση. Η δολοφονία του Άλκη την έκανε από αντικείμενο ακαδημαϊκής θεώρησης επιτακτική πολιτική ανάγκη. Πολυπαραγοντική εξίσωση σημαίνει ότι όλοι έχουν ευθύνες και όλοι κάτι πρέπει να κάνουν. Από τις ευρωπαϊκές δομές, τις ευρωπαϊκές ομοσπονδίες και το κράτος, μέχρι τις ομάδες και τις εθνικές ομοσπονδίες. Για μένα όμως η βασική ευθύνη βαραίνει τους υπευθύνους του ποδοσφαίρου σε εθνικό επίπεδο, δηλαδή τις εθνικές ομοσπονδίες που τόσο καυχιόνται και υπερηφανεύονται για την αυτονομία τους. Πρέπει όμως την αυτονομία τους να την εξασκήσουν σε αυτόν τον ευαίσθητο τομέα. Δηλαδή πρέπει να βρουν τρόπο να απαντήσουν στο θέμα της οπαδικής βίας. Και δεν εκτίμησα καθόλου τη στάση τους μετά τη δολοφονία του Άλκη. Η σιωπή τους ήταν απαράδεκτη. Το ότι η ΕΠΟ δε βρήκε τίποτα να πει με απογοητεύει βαθιά.
-Για την άλλη τη βία που βλέπουμε το τελευταίο διάστημα στις τηλεοράσεις τι λέτε; Πώς αισθάνεστε όταν το 2022 με αφορμή την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τόσες πολλές βεβαιότητες που είχαμε τις τελευταίες δεκαετίες στην Ευρώπη ανατρέπονται;
Όπως ρώτησα και εγώ τους γονείς σε ηλικία 12 χρονών τι είναι "αντιπολίτευση" υπάρχουν σήμερα νέες γενιές Ευρωπαίων που ρωτούν και ζητούν να καταλαβαίνουν "τι σημαίνει πόλεμος". Ήταν κάτι που είχαμε ξεχάσει στην Ευρώπη και το είχαμε καταχωρήσει στα μαύρα κατάστιχα της ιστορίας. Είναι ένας παράλογος πόλεμος όταν μια χώρα αρνείται σε μια άλλη χώρα το δικαίωμά της να υπάρξει ειδικά μετά από 30 χρόνια ανεξαρτησίας. Νομίζω ότι η Ρωσία που προκάλεσε αυτήν την κατάσταση αρχίζει πολύ γρήγορα να αναθεωρεί τις βασικές παραμέτρους που την οδήγησαν σε αυτό και κυρίως ψάχνει μια διέξοδο παρά μια οριστική νίκη, η οποία φαίνεται ολοένα και πιο δύσκολη. Το μόνο ίσως καλό αυτής της υπόθεσης είναι ότι «τσιμέντωσε» την Ευρώπη και τη Δύση που έδειξαν πρωτοφανή στοιχεία αρραγούς ενότητας, τα οποία ποτέ δεν είχαμε δει στο παρελθόν.
-Θα παραμείνει μια πολιτική Ευρώπη; Γιατί υπάρχουν συζητήσεις για να έχει στο μέλλον ένα πιο στρατηγικό ή ακόμη και στρατιωτικό χαρακτήρα. Πολλοί λένε ότι η Ευρώπη καθυστέρησε κιόλας να αντιδράσει.
Η Ευρώπη πέρασε τον Ρουβίκωνα της ενοποίησης και έκανε το μεγάλο, το ποιοτικό, το θεματικό άλμα της ενοποίησης με την πανδημία. Αυτό ήταν ένας καταλύτης: να πάμε από την Ευρώπη της ανάλυσης και της ομφαλοσκόπησης στην Ευρώπη της δράσης. Το γεγονός ότι μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα αγοράσαμε 4,5 δις εμβόλια, ότι εκδώσαμε 1,5 δις πιστοποιητικά και ότι φτιάξαμε το υπερ-όπλο του Ταμείου Ανάκαμψης - αυτά είναι πρωτοφανείς ιστορικές κατακτήσεις. Κάτι ανάλογο έχουμε και τώρα. Μετά την πανδημία ο πόλεμος είναι ο δεύτερος επιταχυντής της ιστορίας και μάς ωθεί σε αποφάσεις χωρίς προηγούμενο. Ήδη αυτό το καθεστώς καθολικής προστασίας που δώσαμε για όλους τους Ουκρανούς πρόσφυγες είναι μεγάλη κίνηση και τώρα το επόμενο στάδιο είναι αυτό: Η Ευρώπη της άμυνας και της κοινής εξωτερικής πολιτικής. Και εδώ έγινε ένα πρώτο πολύ σημαντικό βήμα. Για πρώτη φορά με κοινοτικά χρήματα αγοράσαμε όπλα για την Ουκρανία. Όλα αυτά ανοίγουν ένα δρόμο, στο βάθος του οποίου είναι σίγουρα η Ευρώπη της κοινής άμυνας και σίγουρα και ο ευρωπαϊκός στρατός.
-Είπατε Ταμείο Ανάκαμψης. Υπάρχει και ένα δεύτερο Ταμείο Ανάκαμψης για τα ενεργειακά στο τραπέζι της ΕΕ;
Είναι μια ιδέα που πηγαίνει και έρχεται. Νομίζω ότι η προτεραιότητα είναι να προχωρήσει το πρώτο Ταμείο Ανάκαμψης. Είμαστε ακόμη στην πρώτη φάση της εφαρμογής του πρώτου Ταμείου Ανάκαμψης. Οπότε θα είναι λίγο πρωθύστερο να πάμε σε ένα δεύτερο. Όμως τα θέματα της αντιμετώπισης της ακρίβειας στις πρώτες ύλες και της ενέργειας μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε διαφορετικά.
-Πώς;
Με παρεμβάσεις στην τιμολογιακή πολιτική. Με κοινή αγορά ενέργειας όπως κάναμε στα εμβόλια. Με αναζήτηση εναλλακτικών προμηθευτών ενέργειας, με το να συντελεστεί η ενεργειακή μετάβαση και κυρίως με το να αλλάξουμε τη δομή της αγοράς που από τη φύση της πολλές φορές δημιουργεί πληθωριστικά φαινόμενα.
-Ενδεχόμενα και με το να αγοράσει η Ευρώπη ενέργεια όπως συνέβη με τα εμβόλια;
Ναι. Αυτό θα έκανε μεγάλη διαφορά. Αν αγοράσει η Ευρώπη ενέργεια θα την αγοράσει σε καλύτερη τιμή όπως έγινε με τα εμβόλια και θα αποτρέψει τους προμηθευτές μας να λειτουργούν με το «διαίρει και βασίλευε». Να ανεβάζουν δηλαδή τις τιμές διαπραγματευόμενοι ξεχωριστά.
Λεζάντα: Με τη σημερινή πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν
-Έχετε διατελέσει σε υψηλόβαθμες θέσεις της ΕΕ την περίοδο που η Ελλάδα βρέθηκε στην κόψη του ξυραφιού. Ποια ήταν η πιο δύσκολη στιγμή από εκείνη την περίοδο; Το καλοκαίρι του 2015;
Ναι, χωρίς αμφιβολία, η πιο δύσκολη στιγμή ήταν το πρώτο εξάμηνο του 2015 και η κορύφωση αποτέλεσε η Σύνοδος Κορυφής τον Ιούλιο του 2015 μετά το δημοψήφισμα στην Ελλάδα. Μπήκαμε στη διαπραγμάτευση στις 7 ή ώρα το βράδυ και βγήκαμε στις 9 το πρωί. Σε αυτήν την άγρια νύχτα πολλές στιγμές κλονίστηκε η πίστη μου στη δυνατότητα να τα καταφέρουμε. Πολλές φορές άλλαξα χρώματα. Κιτρίνισα. Μέχρι που κάποια στιγμή βγήκε ο Γιούνκερ από την αίθουσα του Συνόδου και μου χαμογέλασε χωρίς να πει τίποτα. Τότε κατάλαβα ότι αυτό ήταν και ότι τελειώσαμε θετικά.
Λεζάντα: Με τον πρώην πρόεδρο της Κομισιόν Κλοντ Γιούνκερ. «Ο μόνος μη Έλληνας πολιτικός που είχε το στυλ της αμεσότητας»
-Έχετε συνεργαστεί στο πλαίσιο της ΕΕ με πολλούς Έλληνες πρωθυπουργούς. Ποια ήταν η αίσθησή σας;
Έχω συνεργαστεί λόγω της φύσης της δουλειάς μου με όλους τους Έλληνες πρωθυπουργούς από τον Κώστα Σημίτη και μετά. Όλοι τους δεν ήταν τυχαίοι πολιτικοί. Δε γίνεται κανείς πρωθυπουργός μιας χώρας όπως η Ελλάδα αν δεν έχει το μέταλλο που τον φέρνει εκεί. Είχαν όλοι αυτό το κοινό χαρακτηριστικό, ήταν όλοι άνθρωποι με ισχυρές ξεχωριστές προσωπικότητες. Βέβαια ο καθένας είχε το δικό του στυλ και τη δική του προσέγγιση στα πράγματα. Συνεργάστηκα με όλους και πρέπει να πω ότι όλοι προσπάθησαν γνήσια για το καλύτερο. Δε θα μπω ποτέ σε μια λογική πολιτικών καλλιστείων, αλλά δεν χωρά καμία αμφιβολία ότι απ’ όλους αυτούς που γνώρισα οι πιο εφαρμοσμένοι, και οι πιο κοντά στην πραγματικότητα ήταν ο πρώτος και ο τελευταίος. Ο Κώστας Σημίτης και ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Συνδυάζουν την πολιτική αντίληψη με τη γνώση και την τεχνοδομή, συνδυασμός που είναι κατά τη γνώμη μου ένα μεγάλο προσόν για έναν πρωθυπουργό.
-Βλέπετε ότι έχουμε ξεφύγει από το 2015;
Ναι, όχι μόνο έχουμε ξεφύγει από το 2015, αλλά έχουμε κατορθώσει και κάτι που το 2015 δεν ήταν καθόλου δεδομένο. Να κάνουμε την Ελλάδα βαρετή (χαμογελάει).
-Με ποια έννοια;
Με την έννοια ότι η Ελλάδα πια θεωρείται ότι βαδίζει γερά, σταθερά και με αυτοπεποίθηση στο δρόμο της Ευρώπης. Δεν απασχολεί αρνητικά, δε δημιουργεί έγνοιες και προβλήματα, δε δημιουργεί κραδασμούς. Φυσικά δε λύσαμε όλα τα προβλήματα, αλλά νομίζω ότι οι Έλληνες καταλαβαίνουν πια ότι σε όλα τα μεγάλα θέματα που μας απασχολούν, όπως το μεταναστευτικό, η οικονομία, η πανδημία και τώρα τη γεωπολιτική ασφάλεια, η θέση της χώρας θα ήταν πολύ χειρότερη αν είμασταν μόνοι μας, χωρίς την Ευρώπη δίπλα μας.
-Τι περιμένει η πόλη και η Ελλάδα μέχρι το τέλος της θητείας σας από την Κομισιόν; Η ατζέντα για την πόλη ποια είναι;
Δε νομίζω ότι πρέπει να μιλήσω εγώ για την πόλη. Υπάρχουν άλλοι που την εκπροσωπούν και οι οποίοι πρέπει να το κάνουν. Εγώ μιλάω πάντοτε για τη Θεσσαλονίκη με ένα μείγμα αγάπης και απόστασης που μου επιτρέπει να είμαι και πιο αντικειμενικός.
Η Θεσσαλονίκη έχει μια διαχρονική διεκδικητική ατζέντα και καλά κάνει και την έχει. Έτσι πρέπει. Ήδη έχει πετύχει πολλά, είναι μια από τις μητροπόλεις της νοτιοανατολικής Ευρώπης με ποιοτικά χαρακτηριστικά ανάπτυξης που δεν έχει κανένας ανταγωνιστής της σε μια αχτίνα 400 χιλιομέτρων. Έχει συνδυάσει πολύ καλά τον ακαδημαϊκό, τον εμπορικό και τον τουριστικό χαρακτήρα με ένα δακτύλιο πρωτογενούς παραγωγής στην περιφέρεια που επίσης μετρά. Στην επόμενη 7ετία αυτό που πιο πολύ έχει σημασία είναι να μπορέσουμε να την κάνουμε ένα κέντρο επενδυτικών και καινοτόμων δραστηριοτήτων, που και αυτό έχει ήδη ξεκινήσει με σχετικές κυρίως ξένες επενδύσεις. Έχουμε μερικά εμβληματικά σχέδια, όπως το Thess INTEC και η διασύνδεση της καινοτόμου έρευνας με την κοινωνία, την αγορά και το πανεπιστήμιο. Πιστεύω εκεί είναι το μεγάλο ζήτημα για τη Θεσσαλονίκη τα χρόνια που έρχονται.
-Η νεολαία και ο αγώνας κατά του ρατσισμού έχει γίνει ευρωπαϊκή σημαία. Πώς το βλέπετε;
Η Θεσσαλονίκη μετά το 1989 και την κατάρρευση του κομμουνισμού έχει γυρίσει το μέτωπό της προς την Ευρώπη και τα Bαλκάνια. Για πολλές δεκαετίες είχε την πλάτη της γυρισμένη προς αυτόν τον κόσμο. Αυτή η μεταστροφή την έκανε να ξαναβρεί τις ρίζες της. Τις ρίζες της ανεκτικότητας και της πολυπολιτισμικότητας. Δεν είναι τυχαίο ότι η ισραηλιτική κοινότητα ξαναβρίσκει την αυτοπεποίθησή της, ότι έχουμε πια πάρα πολλούς Τούρκους και Ισραηλινούς τουρίστες και αυτό θα έχει ένα αντίκτυπο και στην κοινωνία. Δηλαδή η κοινωνία θα γίνεται ολοένα και πιο ανεκτική, ολοένα και πιο ανοικτή στις άλλες επιρροές. Εμένα μου αρέσει να έρχομαι στη Θεσσαλονίκη και να ακούω πολλούς ξένους να μιλούν πολλές γλώσσες στο δρόμο. Αισθάνομαι ότι είμαστε στο σωστό δρόμο.
-Δε θα σας χαρακτήριζα πολιτικό, αλλά έχετε να κάνετε συνεχώς με πολιτικούς. Γεννηθήκατε εδώ, εργάζεστε πολλά χρόνια έξω και έχετε άλλες παραστάσεις. Τι είναι διαφορετικό στη χώρα μας σε ότι αφορά στην πολιτική;
(Χαμογελάει). Η δημόσια ζωή στην Ελλάδα έχει ένα στοιχείο (σκέφτεται λίγο). Πως να το πω; Μια αμεσότητα και μια προσωπική διασύνδεση όλων των εμπλεκομένων που στην κεντρική ευρωπαϊκή πολιτική δεν είναι ο κανόνας. Εκεί η πολιτική αντιπαράθεση γίνεται πολύ συχνά από απόσταση -ειδικά στην πανδημία- με επιστολές, με μανιφέστα και με ντοκουμέντα. Στην Ελλάδα παθιαζόμαστε, έχουμε αυτό το ‘’σε κοιτώ στα μάτια’’, ΄΄σου λέω και μου λες’’, ενώ οι άνθρωποι έχουν συχνά και παράλληλες διαδρομές μέσα από πανεπιστήμια και χώρους κοινωνικής δράσης. Αυτό μου αρέσει και είναι αλήθεια ότι έξω μου λείπει. Ο μόνος μη Έλληνας πολιτικός που είχε αυτό το στυλ αμεσότητας ήταν ο Γιούνκερ. Ίσως γι’ αυτό μας αγάπησε και τον αγαπήσαμε τόσο.
-Και κάτι προσωπικό για το τέλος: Τον Μάιο του 2024 λήγει η θητεία σας; Τι έπεται για τον πολιτικό Μαργαρίτη Σχοινά; Έχω ακούσει πολλά σενάρια για το τι θα κάνετε μετά. Από την άλλη ξέρω ότι συχνά στα δημόσια πράγματα δεν είναι εύκολο να απαντήσει κανείς για κάτι που θα γίνει σε 2,5 χρόνια. Τι διαθέσεις υπάρχουν;
Και εγώ έχω ακούσει πολλά πράγματα γι’ αυτά που θα κάνω μετά το τέλος της θητείας μου, αλλά όλοι αυτοί που μιλούν για τα πράγματα που θα κάνω δεν έχουν μπει στον κόπο να με ρωτήσουν (γελάει). Συνήθως προβάλλουν τις δικές τους ιδέες τάχα ως δικές μου σκέψεις.
-Εγώ σας ρωτώ πάντως.
Εσύ με ρωτάς και μπορώ να σου πω ότι το 2024 θα συμπληρώσω 35 χρόνια ενεργού πολιτικής και επαγγελματικής δράσης. Νομίζω ότι στη ζωή ενός άνδρα μετά από 35 χρόνια δουλειάς στην πρώτη γραμμή αυτό που πιο πολύ επείγει είναι ένας άλλος, διαφορετικός τρόπος ζωής που περιλαμβάνει τη συγγραφή και στη δική μου περίπτωση… την επιστροφή στη δική μου «Ιθάκη», τη Χαλκιδική.
ΣΧΟΛΙΑ