ΑΠΟΨΕΙΣ

Πόλεμος στην Ουκρανία: Απολογισμός με την Ελλάδα στο επίκεντρο. Του Παντελή Σαββίδη

Εδώ και αρκετούς μήνες βρίσκεται σε εξέλιξη το τρίτο σχέδιο των Ρώσων. Να κρατήσουν τις περιοχές που ελέγχουν και να καταλάβουν ολόκληρη την περιοχή της περιφέρειας του Ντονέσκ

 24/02/2023 12:54

Πόλεμος στην Ουκρανία: Απολογισμός με την Ελλάδα στο επίκεντρο. Του Παντελή Σαββίδη

Παντελής Σαββίδης

savvidis-pantelis-1.jpg

Ήταν το πρωί, μιας τέτοιας ημέρας πριν έναν χρόνο, όταν ξυπνήσαμε και διαβάσαμε για την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Οι περισσότεροι δεν την περίμεναν. Μεταξύ αυτών και εγώ.

Η Ρωσία, με βάση τον τρόπο που σκέφτεται την ασφάλειά της (ένας τρόπος που διακρίνει τις μεγάλες δυνάμεις και δεν είναι, μόνο, ρωσικός), εκδήλωσε τις ανησυχίες της προς τις ΗΠΑ και την διεθνή κοινότητα. Αλλά παρόλες τις δεσμεύσεις, που όλα δείχνουν πως οι αμερικανοί ανέλαβαν σε εκείνη την συνάντηση του νουνεχούς πατρός Μπούς και του Γκορμπατσώφ, δεν τήρησαν τις υποσχέσεις τους. Στην διεθνή κοινότητα δεν τηρούνται τα γραπτά, θα τηρούνταν τα προφορικά;

Ευλόγως οι αμερικανοί τους απάντησαν φέρτε αποδείξεις γι αυτό που ισχυρίζεστε. Αλλά αποδείξεις στον λόγο τιμής δεν υπάρχουν. Ο λόγος τιμής ήταν ένα μέσο διαμόρφωσης συμφωνιών πριν χιλιετίες. Η λογική έλεγε πως την Ρωσία δεν την εξυπηρετούσε μια εισβολή. Οι εξελίξεις το απέδειξαν. Θα μπορούσε να χειριστεί διπλωματικά την υπόθεση.

Ένα χρόνο μετά, η εξέλιξη του πολέμου δικαιώνει την λογική. Ο κ. Πούτιν την παρέβλεψε έχοντας εμπιστοσύνη στις στρατιωτικές δυνάμεις του και πιστεύοντας, λανθασμένα, πως οι Ουκρανοί θα τον υποδέχονταν με δάφνες.

Εφήρμοσε τρία πολεμικά σενάρια και κατέληξε στο λιγότερο αισιόδοξο. Με βάση την αρχική εντύπωση που είχε θέλησε να καταλάβει, εν είδει περιπάτου, το Κίεβο αλλά συνάντησε σθεναρή αντίσταση. Χαλαρός όπως ήταν ο ρωσικός στρατός, αφού περίμενε τις δάφνες των ουκρανών, υπέστη σημαντικές απώλειες και αποκάλυψε μεγάλες αδυναμίες.

Ανοργάνωτοι και απροετοίμαστοι, στρατιωτικά, οι Ουκρανοί απώλεσαν σημαντικά εδάφη μέχρι να συνέλθουν απο το σοκ. Όταν συνήλθαν ήρθαν αντιμέτωποι με το δεύτερο σχέδιο του Πούτιν. Να φθάσει ως την Υπερδνειστερία. Ήταν αδύνατον, όμως. Οι Ουκρανοί συντάχθηκαν με την
καταλυτική υποστήριξη σε όπλα και προσωπικό απο την Δύση και κατάφεραν να σταματήσουν την ρωσική προέλαση.

Εδώ και αρκετούς μήνες βρίσκεται σε εξέλιξη το τρίτο σχέδιο των Ρώσων. Να κρατήσουν τις περιοχές που ελέγχουν και να καταλάβουν ολόκληρη την
περιοχή της περιφέρειας του Ντονέσκ. Δεν την ελέγχουν ολόκληρη. Έτσι, θα έχουν διασφαλισμένη μια, στρατιωτικά ικανοποιητική, ζώνη απο το Ντονέσκ
και το Λουχάνσκ ως την Κριμαία.

Τον έλεγχο αυτής της ζώνης δεν θα τον εγκαταλείψουν διότι είναι ζωτικός για την υπεράσπιση της Κριμαίας. Η γέφυρα του Κέρτς μπορεί να βομβαρδισθεί και να καταστραφεί αλλά η ζώνη ελέγχου της Ρωσίας στην Ουκρανία μπορεί να υποστηριχθεί.

Η Κριμαία είναι ζωτικής σημασίας χερσόνησος στην Εύξεινο Θάλασσα. Όποιος ελέγχει την Κριμαία ελέγχει σε μεγάλο βαθμό τον Εύξεινο. Η Ρωσία δεν θα
την παραδώσει ό,τι και να γίνει. Ακόμη και αν χρειαστεί να φθάσει στα πυρηνικά. Και οι Αμερικανοί το γνωρίζουν. Πέραν της μεγάλης στρατηγικής σημασίας της, ο πληθυσμός της είναι στην πλειοψηφία του ρωσικός.

Τα ενδεχόμενα καθώς μπαίνουμε στον δεύτερο χρόνο της αναμέτρησης είναι τρία.

1.-Συνέχιση του πολέμου με το πολύ φιλόδοξο σχέδιο των ουκρανών να ανακαταλάβουν την Κριμαία και να εξωθήσουν τους Ρώσους εκτός των άλλων
κατειλημμένων περιοχών.

2.-Πάγωμα του μετώπου με την παρεμβολή αμερικανικών ή ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων μεταξύ των εμπολέμων, κάτι που θα οδηγήσει σε επικίνδυνη στρατιωτική
γειτνίαση ΗΠΑ- Ρωσίας, ενώ σήμερα οι ΗΠΑ πολεμούν σε έναν πόλεμο δι αντιπροσώπων.

3.-Έναρξη ειρηνευτικών συνομιλιών. Κάτι που προς το παρόν δεν φαίνεται αλλά παρασκηνιακά πρέπει να δρομολογείται.

Σε όλη αυτή την περιπέτεια, η Ελλάδα ορθώς κατήγγειλε την εισβολή και καλώς ενίσχυσε με οπλικά συστήματα την Ουκρανία. Το λάθος του κ. Μητσοτάκη που απηχεί και στην πολιτική της χώρας είναι ότι το "έπαιξε" πρωτοπαλίκαρο του αντιρωσισμού. Μέχρι που το κατάλαβε και, λεκτικά τουλάχιστον, επιχείρησε να διορθώσει.

Η Ουκρανία και η Κριμαία έχουν έναν βαρύ συμβολισμό για την Ελλάδα ο οποίος πρέπει να προσεχθεί.

Το χειμώνα του 1918 η συμμαχική εκστρατεία στη Μεσημβρινή Ρωσία όπως αποκαλείτο η Ουκρανία είχε και ελληνική εμπλοκή. Ο Βενιζέλος ενδιαφερόταν να έχει θετική εισήγηση της Γαλλίας στις ελληνικές διεκδικήσεις σε Θράκη και Μικρά Ασία και προθυμοποιήθηκε να συνδράμει στην εκστρατεία. Η Ελλάδα βαρυνόταν από το πραγματικό γεγονός της καθυστερημένης συμμετοχής στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Βενιζέλος σκόπευε να αλλάξει τις εντυπώσεις. Η εκστρατεία τελούσε υπό Γαλλική διοίκηση. Σε σύνολο 70 χιλιάδων ανδρών που πήραν μέρος σε αυτήν ο
ελληνικός στρατός συμμετείχε με 23.500 άτομα. Στην πραγματικότητα οι ελληνικές δυνάμεις ήταν οι πλέον αξιόμαχες. Σύντομα η εκστρατεία εξελίχθηκε σε αμυντικό αγώνα με συνεχείς οπισθοχωρήσεις των Συμμάχων.

Μέσα σε αυτό το κλίμα οι Γάλλοι αποφάσισαν να διακόψουν τις επιχειρήσεις. Τελευταίες αποχώρησαν από το μέτωπο οι ελληνικές δυνάμεις τον Απρίλιο του 1919. Οι απώλειες των δύο ελληνικών μεραρχιών ανέρχονταν σε 400 νεκρούς και 650 τραυματίες. Ο άμεσος στόχος της θετικής προσλήψεως του γεγονότος από τους συμμάχους φαίνεται ότι επιτεύχθηκε.

Μακροπρόθεσμα όμως δημιουργήθηκαν προβλήματα σε μία περιοχή με έντονο ενδιαφέρον για τα ελληνικά συμφέροντα. Σήμερα η Δύση πιέζει την Ελλάδα να στείλει και άλλον στρατιωτικό εξοπλισμό στην Ουκρανία. Ο Μητσοτάκης έκανε μια σιβυλλική δήλωση. Είπε ότι δεν θα στείλει Leopard 2. Η δήλωση ερμηνεύεται ότι μπορεί να στείλει Leopard 1 ή άλλα Leopard που μπορεί να υπάρχουν στον ελληνικό στρατό. Σε μια κρίσιμη στιγμή που όλοι, ακόμη και οι δυτικοί, δείχνουν κάποιο σκεπτικισμό σχετικά με την εξέλιξη του πολέμου ίσως θα πρέπει η Αθήνα να είναι πιο ευέλικτη και προσεκτική. Η ιστορία πρέπει να διδάσκει.

Παρά τις δημόσιες δηλώσεις, η Δύση, φαίνεται να είναι προβληματισμένη με την εξέλιξη του Πολέμου στην Ουκρανία, με σημαντικά κέντρα του αμερικανικού κατεστημένου να πιέζουν διακριτικά, αλλά δημοσίως, για διπλωματική επίλυση της διαμάχης.

Δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη και η δήλωση του εκπροσώπου του State Department την επομένη της επίσκεψης Μπλίνκεν στην Αθήνα για τον ηγετικό ρόλο της Ελλάδας σε Βαλκάνια, Ανατολική Μεσόγειο και Εύξεινο Πόντο. Έχοντας υπόψη την μεσοβέζικη στάση της Τουρκίας στην περιοχή η
Ουάσιγκτον αποδίδει ρόλους σε χώρες πιστές στην συμμαχία και την πολιτική της. Η Ελλάδα στην ήπια πολιτική θα μπορούσε, λόγω και της ιστορίας της σε όλη αυτήν την περιοχή, να προσφέρει. Αλλά καμιά σχετική επεξεργασία δεν έχει γίνει απο καμιά ελληνική κυβέρνηση.

Ο βασικός άξονας της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής είναι να σβήνονται φωτιές όταν ανάβουν. Μια πολιτική σαν και αυτήν που φαντάζεται για την Ελλάδα ο Μπλίνκεν προϋποθέτει ότι ο αθηναϊσμός θα βγει απο το καβούκι του. Προτιμά να είναι πρώτος στο χωριό παρά να συμμετέχει σε ένα ευρύτερο
πλαίσιο. Αλλά και στην Τουρκία απέδωσε ρόλο ο Μπλίνκεν. Να δεχθεί μια συνεννόηση σχετικά με την εκμετάλλευση των ενεργειακών αποθεμάτων με δέλεαρ να περάσουν όλοι οι αγωγοί απο το έδαφός της.

Ας ελπίσουμε ο πρόεδρος της καρδιάς μας να ανατρέψει τα σχέδια. Διότι μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν καταστροφική.

savvidis-pantelis-1.jpg

Ήταν το πρωί, μιας τέτοιας ημέρας πριν έναν χρόνο, όταν ξυπνήσαμε και διαβάσαμε για την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Οι περισσότεροι δεν την περίμεναν. Μεταξύ αυτών και εγώ.

Η Ρωσία, με βάση τον τρόπο που σκέφτεται την ασφάλειά της (ένας τρόπος που διακρίνει τις μεγάλες δυνάμεις και δεν είναι, μόνο, ρωσικός), εκδήλωσε τις ανησυχίες της προς τις ΗΠΑ και την διεθνή κοινότητα. Αλλά παρόλες τις δεσμεύσεις, που όλα δείχνουν πως οι αμερικανοί ανέλαβαν σε εκείνη την συνάντηση του νουνεχούς πατρός Μπούς και του Γκορμπατσώφ, δεν τήρησαν τις υποσχέσεις τους. Στην διεθνή κοινότητα δεν τηρούνται τα γραπτά, θα τηρούνταν τα προφορικά;

Ευλόγως οι αμερικανοί τους απάντησαν φέρτε αποδείξεις γι αυτό που ισχυρίζεστε. Αλλά αποδείξεις στον λόγο τιμής δεν υπάρχουν. Ο λόγος τιμής ήταν ένα μέσο διαμόρφωσης συμφωνιών πριν χιλιετίες. Η λογική έλεγε πως την Ρωσία δεν την εξυπηρετούσε μια εισβολή. Οι εξελίξεις το απέδειξαν. Θα μπορούσε να χειριστεί διπλωματικά την υπόθεση.

Ένα χρόνο μετά, η εξέλιξη του πολέμου δικαιώνει την λογική. Ο κ. Πούτιν την παρέβλεψε έχοντας εμπιστοσύνη στις στρατιωτικές δυνάμεις του και πιστεύοντας, λανθασμένα, πως οι Ουκρανοί θα τον υποδέχονταν με δάφνες.

Εφήρμοσε τρία πολεμικά σενάρια και κατέληξε στο λιγότερο αισιόδοξο. Με βάση την αρχική εντύπωση που είχε θέλησε να καταλάβει, εν είδει περιπάτου, το Κίεβο αλλά συνάντησε σθεναρή αντίσταση. Χαλαρός όπως ήταν ο ρωσικός στρατός, αφού περίμενε τις δάφνες των ουκρανών, υπέστη σημαντικές απώλειες και αποκάλυψε μεγάλες αδυναμίες.

Ανοργάνωτοι και απροετοίμαστοι, στρατιωτικά, οι Ουκρανοί απώλεσαν σημαντικά εδάφη μέχρι να συνέλθουν απο το σοκ. Όταν συνήλθαν ήρθαν αντιμέτωποι με το δεύτερο σχέδιο του Πούτιν. Να φθάσει ως την Υπερδνειστερία. Ήταν αδύνατον, όμως. Οι Ουκρανοί συντάχθηκαν με την
καταλυτική υποστήριξη σε όπλα και προσωπικό απο την Δύση και κατάφεραν να σταματήσουν την ρωσική προέλαση.

Εδώ και αρκετούς μήνες βρίσκεται σε εξέλιξη το τρίτο σχέδιο των Ρώσων. Να κρατήσουν τις περιοχές που ελέγχουν και να καταλάβουν ολόκληρη την
περιοχή της περιφέρειας του Ντονέσκ. Δεν την ελέγχουν ολόκληρη. Έτσι, θα έχουν διασφαλισμένη μια, στρατιωτικά ικανοποιητική, ζώνη απο το Ντονέσκ
και το Λουχάνσκ ως την Κριμαία.

Τον έλεγχο αυτής της ζώνης δεν θα τον εγκαταλείψουν διότι είναι ζωτικός για την υπεράσπιση της Κριμαίας. Η γέφυρα του Κέρτς μπορεί να βομβαρδισθεί και να καταστραφεί αλλά η ζώνη ελέγχου της Ρωσίας στην Ουκρανία μπορεί να υποστηριχθεί.

Η Κριμαία είναι ζωτικής σημασίας χερσόνησος στην Εύξεινο Θάλασσα. Όποιος ελέγχει την Κριμαία ελέγχει σε μεγάλο βαθμό τον Εύξεινο. Η Ρωσία δεν θα
την παραδώσει ό,τι και να γίνει. Ακόμη και αν χρειαστεί να φθάσει στα πυρηνικά. Και οι Αμερικανοί το γνωρίζουν. Πέραν της μεγάλης στρατηγικής σημασίας της, ο πληθυσμός της είναι στην πλειοψηφία του ρωσικός.

Τα ενδεχόμενα καθώς μπαίνουμε στον δεύτερο χρόνο της αναμέτρησης είναι τρία.

1.-Συνέχιση του πολέμου με το πολύ φιλόδοξο σχέδιο των ουκρανών να ανακαταλάβουν την Κριμαία και να εξωθήσουν τους Ρώσους εκτός των άλλων
κατειλημμένων περιοχών.

2.-Πάγωμα του μετώπου με την παρεμβολή αμερικανικών ή ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων μεταξύ των εμπολέμων, κάτι που θα οδηγήσει σε επικίνδυνη στρατιωτική
γειτνίαση ΗΠΑ- Ρωσίας, ενώ σήμερα οι ΗΠΑ πολεμούν σε έναν πόλεμο δι αντιπροσώπων.

3.-Έναρξη ειρηνευτικών συνομιλιών. Κάτι που προς το παρόν δεν φαίνεται αλλά παρασκηνιακά πρέπει να δρομολογείται.

Σε όλη αυτή την περιπέτεια, η Ελλάδα ορθώς κατήγγειλε την εισβολή και καλώς ενίσχυσε με οπλικά συστήματα την Ουκρανία. Το λάθος του κ. Μητσοτάκη που απηχεί και στην πολιτική της χώρας είναι ότι το "έπαιξε" πρωτοπαλίκαρο του αντιρωσισμού. Μέχρι που το κατάλαβε και, λεκτικά τουλάχιστον, επιχείρησε να διορθώσει.

Η Ουκρανία και η Κριμαία έχουν έναν βαρύ συμβολισμό για την Ελλάδα ο οποίος πρέπει να προσεχθεί.

Το χειμώνα του 1918 η συμμαχική εκστρατεία στη Μεσημβρινή Ρωσία όπως αποκαλείτο η Ουκρανία είχε και ελληνική εμπλοκή. Ο Βενιζέλος ενδιαφερόταν να έχει θετική εισήγηση της Γαλλίας στις ελληνικές διεκδικήσεις σε Θράκη και Μικρά Ασία και προθυμοποιήθηκε να συνδράμει στην εκστρατεία. Η Ελλάδα βαρυνόταν από το πραγματικό γεγονός της καθυστερημένης συμμετοχής στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Βενιζέλος σκόπευε να αλλάξει τις εντυπώσεις. Η εκστρατεία τελούσε υπό Γαλλική διοίκηση. Σε σύνολο 70 χιλιάδων ανδρών που πήραν μέρος σε αυτήν ο
ελληνικός στρατός συμμετείχε με 23.500 άτομα. Στην πραγματικότητα οι ελληνικές δυνάμεις ήταν οι πλέον αξιόμαχες. Σύντομα η εκστρατεία εξελίχθηκε σε αμυντικό αγώνα με συνεχείς οπισθοχωρήσεις των Συμμάχων.

Μέσα σε αυτό το κλίμα οι Γάλλοι αποφάσισαν να διακόψουν τις επιχειρήσεις. Τελευταίες αποχώρησαν από το μέτωπο οι ελληνικές δυνάμεις τον Απρίλιο του 1919. Οι απώλειες των δύο ελληνικών μεραρχιών ανέρχονταν σε 400 νεκρούς και 650 τραυματίες. Ο άμεσος στόχος της θετικής προσλήψεως του γεγονότος από τους συμμάχους φαίνεται ότι επιτεύχθηκε.

Μακροπρόθεσμα όμως δημιουργήθηκαν προβλήματα σε μία περιοχή με έντονο ενδιαφέρον για τα ελληνικά συμφέροντα. Σήμερα η Δύση πιέζει την Ελλάδα να στείλει και άλλον στρατιωτικό εξοπλισμό στην Ουκρανία. Ο Μητσοτάκης έκανε μια σιβυλλική δήλωση. Είπε ότι δεν θα στείλει Leopard 2. Η δήλωση ερμηνεύεται ότι μπορεί να στείλει Leopard 1 ή άλλα Leopard που μπορεί να υπάρχουν στον ελληνικό στρατό. Σε μια κρίσιμη στιγμή που όλοι, ακόμη και οι δυτικοί, δείχνουν κάποιο σκεπτικισμό σχετικά με την εξέλιξη του πολέμου ίσως θα πρέπει η Αθήνα να είναι πιο ευέλικτη και προσεκτική. Η ιστορία πρέπει να διδάσκει.

Παρά τις δημόσιες δηλώσεις, η Δύση, φαίνεται να είναι προβληματισμένη με την εξέλιξη του Πολέμου στην Ουκρανία, με σημαντικά κέντρα του αμερικανικού κατεστημένου να πιέζουν διακριτικά, αλλά δημοσίως, για διπλωματική επίλυση της διαμάχης.

Δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη και η δήλωση του εκπροσώπου του State Department την επομένη της επίσκεψης Μπλίνκεν στην Αθήνα για τον ηγετικό ρόλο της Ελλάδας σε Βαλκάνια, Ανατολική Μεσόγειο και Εύξεινο Πόντο. Έχοντας υπόψη την μεσοβέζικη στάση της Τουρκίας στην περιοχή η
Ουάσιγκτον αποδίδει ρόλους σε χώρες πιστές στην συμμαχία και την πολιτική της. Η Ελλάδα στην ήπια πολιτική θα μπορούσε, λόγω και της ιστορίας της σε όλη αυτήν την περιοχή, να προσφέρει. Αλλά καμιά σχετική επεξεργασία δεν έχει γίνει απο καμιά ελληνική κυβέρνηση.

Ο βασικός άξονας της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής είναι να σβήνονται φωτιές όταν ανάβουν. Μια πολιτική σαν και αυτήν που φαντάζεται για την Ελλάδα ο Μπλίνκεν προϋποθέτει ότι ο αθηναϊσμός θα βγει απο το καβούκι του. Προτιμά να είναι πρώτος στο χωριό παρά να συμμετέχει σε ένα ευρύτερο
πλαίσιο. Αλλά και στην Τουρκία απέδωσε ρόλο ο Μπλίνκεν. Να δεχθεί μια συνεννόηση σχετικά με την εκμετάλλευση των ενεργειακών αποθεμάτων με δέλεαρ να περάσουν όλοι οι αγωγοί απο το έδαφός της.

Ας ελπίσουμε ο πρόεδρος της καρδιάς μας να ανατρέψει τα σχέδια. Διότι μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν καταστροφική.

ΣΧΟΛΙΑ

Επιλέξτε Κατηγορία