Από το σχεδιασμό στην πράξη περνά το επόμενο διάστημα ένα από τα «mega project» της Θεσσαλονίκης, που αφορά στην ανάπλαση του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά τη μεγαλύτερη που έγινε ποτέ στην πόλη και τη δυτική της πλευρά της σε μία έκταση 330 στρεμμάτων. Στόχος είναι να παραδοθεί στους πολίτες ένα καταπράσινο πάρκο μητροπολιτικής εμβέλειας, που θα πλαισιώνεται από τρία νέα μουσεία που θα στεγάσουν τις… μνήμες και την ιστορία της Εθνικής Αντίστασης, του Προσφυγικού Ελληνισμού και τα Ευρήματα του Μετρό.

Ο σχεδιασμός είναι μεγαλεπήβολος, καθώς η ανάπλαση με τους μοντέρνους χώρους πρασίνου, βασίζεται στα πρότυπα γνωστών πάρκων μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων, περιλαμβάνοντας διαδρομές για περίπατο και ποδήλατο, επιμέρους γωνιές για αναψυχή και αθλοπαιδιές, καθώς και φύτευση δέντρων.

Το εγχείρημα οραματίστηκε ο δήμος Παύλου Μελά, αποδεικνύοντας στην πράξη ότι οι συνεργασίες μεταξύ των φορέων του δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα, μπορούν να στηρίξουν μεγάλα έργα με ανοιχτή και εύκολη πρόσβαση στους κατοίκους και τους επισκέπτες.

Μετά από σειρά γραφειοκρατικών διαδικασιών και μελετών από πλευράς δήμου, το μεγάλο έργο της ανάπλασης του αύλειου χώρου του πρώην στρατοπέδου εισέρχεται στην τελική ευθεία, καθώς στις αρχές καλοκαιριού πρόκειται να αρχίσουν οι βασικές εργασίες στο χώρο, που αποτελούν την κύρια φάση του έργου για να δοθεί σκυτάλη αργότερα στην ανακατασκευή των κτιρίων που θα στεγάσουν τα μουσεία.

Το πράσινο φως για τις εργασίες άναψε πρόσφατα το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), το οποίο εξέδωσε απόφαση επί των προσφυγών που κατατέθηκαν από τους υποψήφιους αναδόχους του έργου, μεταξύ των οποίων προκρίθηκε η εταιρεία «Δυναμική Έργων Τεχνική Ανάπτυξη ΑΤΕΒΕ».

Οι μπουλντόζες βάζουν μπρος

Ικανοποιημένος από την εξέλιξη δήλωσε μιλώντας στη «ΜτΚ» ο δήμαρχος Παύλου Μελά Δημήτρης Δεμουρτζίδης, τονίζοντας πως αν όλα πάνε καλά η αυλαία των εργασιών ανοίγει το καλοκαίρι, σηματοδοτώντας την έναρξη ενός από τα μεγαλύτερα έργα στη Θεσσαλονίκη. Ο ίδιος εξήγησε ότι όντως το ΣτΕ δικαίωσε μία από τις εταιρείες που συμμετείχαν στο διαγωνισμό και στο εξής μένει η αρμόδια επιτροπή να συντάξει το σχετικό πρακτικό, για να υπογραφεί η σχετική σύμβαση. «Όμως και σε αυτή τη φάση, που θεωρητικά είμαστε ένα βήμα πριν από την υπογραφή της σύμβασης, καθώς καλέσαμε ως δήμος να καταθέσει όλα τα απαραίτητα έγγραφα και δικαιολογητικά, μπορεί η δεύτερη εταιρεία που διεκδικούσε το έργο να καταθέσει ενστάσεις επί του φακέλου» δήλωσε ο κ. Δερμουτζίδης.

Ανέφερε ότι έχει περάσει εύλογο διάστημα και αν ο αντίδικος δεν υποβάλλει ενστάσεις το επόμενο διάστημα, δεδομένου ότι έχει το δικαίωμα, τότε ο δήμος θα προχωρήσει άμεσα στην υπογραφή της σύμβασης με την εταιρεία που προκρίθηκε στο διαγωνισμό. «Θέλω να πιστεύω ότι μετά την υπογραφή της σύμβασης αρχές καλοκαιριού και αν δεν υπάρξουν καθυστερήσεις τα συνεργεία του εργολάβου θα αρχίσουν τις εργασίες στα μέσα καλοκαιριού για την ανάπλαση του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά, δηλαδή η α’ μεγάλη φάση του έργου, που έχει διασφαλισμένη χρηματοδότηση που αγγίζει τα 20 εκατ. ευρώ από την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας» υπογράμμισε ο δήμαρχος Παύλου Μελά.

Τα έργα που σχεδιάζονται

Όπως αναφέρουν στη «ΜτΚ» εκπρόσωποι της Τεχνικής Υπηρεσίας του δήμου Παύλου Μελά, η αξιοποίηση του πρώην στρατοπέδου θα συνδυάσει δύο κεντρικά στοιχεία: Την εύκολη και ανοιχτή πρόσβαση των πολιτών στο πάρκο από τη µία πλευρά και τη δημιουργία έργων υποδομής από την άλλη, που θα συμβάλουν στη περιβαλλοντική εξυγίανση του χώρου, για την ασφαλή χρήση του από το κοινό.

Οι βασικές κατηγορίες εργασιών που περιλαμβάνονται στο έργο «Περιβαλλοντική αναβάθμιση και απόδοση σε κοινή χρήση του μητροπολιτικού πάρκου Παύλου Μελά», αφορούν: βασικές υποδομές άρδευσης, ύδρευσης, αποχέτευσης, ηλεκτροφωτισμού, εργασίες περιβαλλοντικής αναβάθμισης, δηλαδή βελτίωση εδάφους, κοπή ξερών και επικίνδυνων δέντρων, συντήρηση - καθαρισμός υφιστάμενου πρασίνου και νέες φυτεύσεις, οριοθέτηση του χώρου, προσβάσεις, είσοδοι - έξοδοι, προσωρινά μέτρα ασφαλείας διατηρητέων κτιρίων, χάραξη - προσδιορισμός βασικών διαδρομών, κατασκευή τριών αναψυκτηρίων - παρασκευαστηρίων, εξοπλισμός πάρκου με καθιστικά, πέργολες, εξέδρες παιχνιδιού κ.ά.

Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα οι εργασίες πρόκειται να ολοκληρωθούν μέσα σε 18 μήνες από την μέρα έναρξής τους, ενώ με βάση τις μελέτες θα γίνουν όλες οι βασικές υποδομές παροχών ύδρευσης, άρδευσης, αποχέτευσης και ηλεκτροφωτισμού και θα κατεδαφιστούν κτίσματα - ερείπια που είναι επικίνδυνα για τους πολίτες.

Επίσης θα γίνουν παρεμβάσεις συντήρησης και αποκατάστασης του πρασίνου, θα κοπούν τα ξερά και επικίνδυνα δένδρα, θα γίνει εκτεταμένος καθαρισμός και πολλές νέες φυτεύσεις, ενώ σχεδιάζεται και η δημιουργία δενδρόκηπου, όπου θα φυτευτούν χιλιάδες δέντρα και θάμνοι.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό θα δημιουργηθούν έξι πύλες εισόδου - εξόδου για τους πεζούς ενώ το πάρκο θα είναι ανοιχτό με βάση κάποιο ωράριο, το οποίο αναμένεται να καθοριστεί από το δημοτικό συμβούλιο στο επόμενο διάστημα.

Μουσεία οι παλιοί στρατώνες

Αναφερόμενος στην πρώτη φάση του έργου, ο δήμαρχος Παύλου Μελά ανέφερε ότι κομβικής σημασίας είναι η ανέγερση μουσείου, ένα από τα τρία που θα βρουν στέγη στους παλιούς στρατώνες. Πρόκειται για την αποκατάσταση ενός εμβληματικού κτίσματος από τα πολλά που βρίσκονται στο πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά, το κτήριο Α2, στο οποίο θα στεγαστεί το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης και το οποίο βρίσκεται παράλληλα με την οδό Λαγκαδά.

«Προχωράμε και στο μείζον θέμα των κτιρίων, καθώς έχουμε τα τεύχη δημοπράτησης και το ειδικό χωρικό σχέδιο, οπότε υπολογίζουμε να εκδώσουμε τις οικοδομικές άδειες, ούτως ώστε το 2022 να γίνει η δημοπράτηση του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης, που θα είναι το ένα από τα τρία μεγάλα μουσεία στο πάρκο» ανέφερε ο δήμαρχος Παύλου Μελά, προσθέτοντας ότι ακολουθούν το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού και το Μουσείο Ιστορίας Θεσσαλονίκης.

Το κτίριο αυτό, είπε ο κ. Δερμουρτζίδης θα στεγάσει το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, επιτελικές υπηρεσίες του δήμου καθώς και ένα χώρο εστίασης (κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος). «Έχουμε διασφαλισμένα 2,5 εκατ. ευρώ τα οποία βέβαια δεν επαρκούν και γι’ αυτό θα εντάξουμε τμήματα του συνολικού έργου στο κτίριο στο πρόγραμμα Αντώνης Τρίτσης» εξήγησε ο ίδιος, σημειώνοντας ότι καλύπτονται και οι τρεις άξονες της μελέτης, που προϋποθέτουν στέγη για υπηρεσίες του δήμου, πολιτισμό και αναψυχή.

Το συγκεκριμένο κτίριο, συνολικού εμβαδού 3.700 τ.μ. με τη διακριτική ονομασία Α2, είναι χτισμένο την περίοδο του 1895-1905, ενώ το 2003 το κέλυφος του χαρακτηρίστηκε ως μνημείο από το υπουργείο Πολιτισμού. Χρησιμοποιήθηκε σε όλη την ιστορική πορεία για διάφορους σκοπούς: αρχικά ως θάλαμος οπλιτών από τον οθωμανικό και στη συνέχεια, μετά την απελευθέρωση της πόλης, το 1912 από τον Ελληνικό στρατό, αλλά και ως φυλακή γυναικών όταν το πρώην στρατόπεδο ήλεγχαν οι δυνάμεις της γερμανικής κατοχής.

«Με την έναρξη των εργασιών, για τις οποίες ελπίζουμε να μην έχουμε καθυστερήσεις κλείνει ένας μεγάλος κύκλος πάγιων διεκδικήσεων της τοπικής κοινωνίας και ανοίγει ένας νέος για την αξιοποίησή του πρώην στρατοπέδου σε Μητροπολιτικό πάρκο», τόνισε ο δήμαρχος Παύλου Μελά, ενώ γνωστοποίησε πως ο δήμος θα ξεκινήσει μελέτες για την αξιοποίηση έξι ακόμη κτιρίων, δυο εκ των οποίων θα χρησιμοποιηθούν για την δημιουργία δυο ακόμη μουσείων.

Στέγη και για το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού

Το δεύτερο μουσείο που θα δημιουργηθεί στον ίδιο χώρο, αφορά στον Προσφυγικό Ελληνισμό που θα στεγαστεί σε ένα από τα υπό αναστήλωση κτίρια του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά, με στόχο να προβληθεί στο ευρύ κοινό η μακραίωνη ιστορία του.

Η αλλαγή σχεδίων, που είναι υπό επεξεργασία και εφόσον δοθεί έγκριση από το υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠΠΟ), προβλέπει να δοθεί επιπλέον χώρος, που συνολικά θα φτάνει τα 1.500 τ.μ και όχι στα 743 τ.μ. όπως αναφέρεται στη σύμβαση που υπογράφηκε στα μέσα του περασμένου Μαρτίου, μεταξύ του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, του δήμου Παύλου Μελά, της ΜΟΔ ΑΕ και της Μητροπολιτικής Αναπτυξιακής Θεσσαλονίκης (ΑΑΕ/ΟΤΑ).

Πρόκειται για το κτίριο Β4, όπου σύμφωνα μα πληροφορίες το μουσείο είναι δυνατόν να λειτουργήσει σε δύο ορόφους, προκειμένου να υπάρξει επαρκής χώρος για τη φιλοξενία του πλούσιου αρχειακού υλικού του, και ενδεχομένως για τη δημιουργία ειδικού τμήματος, το οποίο θα αφορά στη μελέτη και την προβολή της Γενοκτονίας.

Εξάλλου το αίτημα να διατεθεί κτίριο μεγαλύτερο εμβαδόν για τη λειτουργία του Μουσείου Προσφυγικού Ελληνισμού κατέθεσε ήδη η Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδος (ΠΟΕ), με επιστολή την οποία απέστειλε στην υπουργό Πολιτισμού, και κοινοποίησε στον περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας και τον δήμαρχο Παύλου Μελά.

«Δεν είναι τελεσίδικη καμία πρόταση, ούτε αυτή που αφορά στη στέγαση του Μουσείου σε χώρο με εμβαδόν 743 τ.μ. ούτε η άλλη που επεξεργαζόμαστε για το διπλάσια μέτρα, διαμορφώνοντας στην ουσία δύο ορόφους. Σε κάθε περίπτωση την έγκριση θα τη δώσει το υπουργείο Πολιτισμού υπό την αιγίδα του οποίου θα λειτουργήσει το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού» τόνισε η διευθύντρια των Τεχνικών Υπηρεσιών δήμου Παύλου Μελά Ασημίνα Παπαδιαμαντή.

Εξήγησε ότι προτάσεις και ιδέες υπάρχουν από όλους, ωστόσο ξεκαθάρισε ότι ο δήμος προτείνει χώρο μόνο με βάση τον πολεοδομικό σχεδιασμό και η οποία πρόταση εγκριθεί εν τέλει θα φέρει την υπογραφή του ΥΠΠΟ.

Ξεκάθαρος από την πλευρά που εμφανίστηκε και ο δήμαρχος Παύλου Μελά Δημήτρης Δεμουρτζίδης, τονίζοντας ότι «δουλεύουμε από κοινού σε αυτό το μεγάλο project και θα κάνουμε το καλύτερο δυνατό, ώστε να φτιάξουμε ένα Μουσείο που θα στεγάσει την ιστορία και τις μνήμες του Προσφυγικού Ελληνισμού».

Αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για δημιουργία ελεύθερων χώρων

Ο δήμος Παύλου Μελά προκηρύσσει Ανοικτό Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό Προσχεδίων για τη Διαμόρφωση διακριτών ελεύθερων χώρων στο Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά. Συνολικά η περιοχή παρέμβασης, αφορά έκταση του πάρκου επιφάνειας 62.061 τ.μ. και εντοπίζονται γεωγραφικά ως:

Περιοχή 1 «Η Μνήμη»: Χαρακτηρίζεται έτσι για την εμφατική παρουσία των δύο ιστορικών κτιρίων στρατωνισμού Α1 και Α2 του πρώην στρατοπέδου, η οποία πλαισιώνεται από αυτά, 43.061 τ.μ.

Περιοχή 2 «Τo Θέαμα»: Είναι στο βόρειο τμήμα του πάρκου δίπλα στο αλσύλλιο, 7.500 τ.μ.

Περιοχή 3 «Η Περιπέτεια»: Πρόκειται για το νοτιοανατολικό άκρο του πάρκου κοντά στην οδό Δαβάκη, 11.500 τ.μ.

«Επιδιώκουμε να αναδείξουμε το Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά, σε ένα απτό παράδειγμα αξιοποίησης εγκαταλελειμμένου στρατοπέδου και ανάπτυξής του μέσα στο αστικό περιβάλλον. Ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για τη διαμόρφωση των διακριτών ελεύθερων περιοχών, είναι σε εναρμόνιση με όλους τους στόχους που έχουν τεθεί στο παρελθόν, καθώς και με τις ενέργειες που έχουν στηρίξει το μακρόπνοο σχέδιο υλοποίησης του» ανέφερε ο δήμαρχος Δ. Δεμουρτζίδης.