Ξημερώματα Τετάρτης, το ρολόι δείχνει 5.51 και δύο νεαρές κοπέλες διασχίζουν τον δρόμο στην Εγνατία, από νότια προς βόρια, στο ύψος της Καμάρας. Δεν περνούν από την διάβαση, η οποία είναι λίγα μέτρα παρακάτω αλλά περπατούν στη μέση του δρόμου και κατευθύνονται προς το δέντρο με τα λουλούδια και τα σημειώματα για την άτυχη 21χρονη Εμμανουέλλα που παρασύρθηκε και τραυματίστηκε θανάσιμα στο σημείο. Μάλιστα, φτάνοντας η μία κοπέλα είπε «έτσι λένε πέρασε τον δρόμο η 21χρονη, σαν εμάς».

Το φανάρι μάλιστα εκείνη την στιγμή είναι πράσινο για τα οχήματα αλλά οι ίδιες προτίμησαν να μην περάσουν από την διάβαση, παρά το πρόσφατο δυσάρεστο γεγονός που συγκλόνισε όλη την Ελλάδα πριν από μία εβδομάδα.

Στο φως το μεγάλο ζήτημα για τους δρόμους της Θεσσαλονίκης

H παράσυρση της Εμμανουέλας από το όχημα που οδηγούσε ο 26χρονος οδηγός Αλβανικής καταγωγής τα ξημερώματα της 22^ης Νοεμβρίου, ήταν μοιραία και κόπηκε το νήμα της ζωής της ξαφνικά και άδικα. Ο κατηγορούμενος υποστηρίζει πως δεν έτρεχε με μεγάλη ταχύτητα και ότι η 21χρονη φοιτήτρια πετάχτηκε ξαφνικά στον δρόμο. 

Από την άλλη, υπάρχουν μαρτυρίες που αναφέρουν ότι ο θόρυβος της ταχύτητας του οχήματος ακούστηκε σε μεγάλη ακτίνα, ενώ για να διαφύγει φέρεται να κινήθηκε με την όπισθεν και να χτύπησε ξανά την αιμόφυρτη Εμμανουέλλα. Μάλιστα, ο δικηγόρος της οικογένειας της αδικοχαμένης φοιτήτριας, Νίκος Ρουσόπουλος, υποστηρίζει ότι ο 26χρονος «όπως οδηγούσε και όπως προκύπτει και από τις μαρτυρίες, αλλά και από τις κάμερες, δε βγήκε για να οδηγήσει. Βγήκε να θερίσει».

Το δυσάρεστο γεγονός, φέρνει στο φως ένα μεγάλο ζήτημα για τους δρόμους της Θεσσαλονίκης, που αφορά τις παρασύρσεις πεζών. Τα στοιχεία από τη Διεύθυνση Τροχαίας Θεσσαλονίκης, είναι αδιάψευστοι μάρτυρες ότι οι παρασύρσεις πεζών είναι συχνές στο πολεοδομικό συγκρότημα της πόλης και είναι ένα θέμα που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης.

Συγκεκριμένα, την τριετία 2020-2022 έχουν καταγραφεί 751 παρασύρσεις πεζών στην πόλη, εκ των οποίων οι 727 είχαν ως αποτέλεσμα μόνο τον τραυματισμό πεζού, ενώ οι 19 ήταν θανατηφόρες.

Από τον Ιανουάριο του2022 μέχρι και την Παρασκευή 2 Δεκεμβρίου, σημειώθηκαν 7 θανατηφόρες παρασύρσεις, ανάμεσα σε αυτές και η παράσυρση της 21χρονης Εμμανουέλας. Μάλιστα, μόνο τον Νοέμβριο καταγράφηκαν πέντε παρασύρσεις πεζών.

Το 2020 σημειώθηκαν 9 θανατηφόρες παρασύρσεις και το 2021, μια χρονιά με επανωτά lockdown, μειώθηκαν στις 4.

Τι φταίει

Ειδικοί και εκπρόσωποι φορέων και συλλόγων, μιλώντας στη «ΜτΚ» εστιάζουν στα αίτια των παρασύρσεων αναφέροντας τα υψηλά όρια ταχύτητας εντός αστικού ιστού, την παραβίαση του ορίου από τους οδηγούς, τη χρήση κινητών, την απροσεξία οδηγών και πεζών και γενικότερα την έλλειψη ενημέρωσης των πολιτών για την κυκλοφοριακή αγωγή.

«Ο μεγάλος αριθμός των παρασύρσεων, φαίνεται να οφείλεται στον συνδυασμό των συμπεριφορών οδηγών και πεζών. Βλέπουμε πεζούς να μην τηρούν τους κανόνες και να μην περνούν από διαβάσεις αλλά και πολλούς οδηγούς να παραβιάζουν τον ΚΟΚ. Θεωρώ ότι πλέον λόγω της χρήσης των κινητών είμαστε περισσότερο απρόσεκτοι στον δρόμο και γενικότερα δεν υπάρχει η κουλτούρα που βλέπουμε σε ευρωπαϊκές χώρες σε πεζούς και οδηγούς» λέει στη «ΜτΚ» ο αντιπεριφερειάρχης Υποδομών και Δικτύων Κεντρικής Μακεδονίας Πάρις Μπίλλιας.

Με μία μαρτυρία για παράσυρση πεζού, παρουσιάζει το πρόβλημα ο συγκοινωνιολόγος Γιώργος Δημαρέλος. «Κατέβαινα την Λαγκαδά και στο ύψος της πλατείας Δημοκρατίας ένας μεσήλικας κουβαλώντας πράγματα στα χέρια του πετάχτηκε ξαφνικά στη μέση του δρόμου και ένας οδηγός τον παρέσυρε. Τον πέταξε πραγματικά στον αέρα αλλά ευτυχώς δεν τραυματίστηκε σοβαρά. Στο δικαστήριο, όπου ήμουν μάρτυρας, τελικά αθωώθηκε ο οδηγός, διότι ο πεζός πέρασε εκτός διάβασης» αναφέρει για να εξηγήσει πως «φταίνε και οι οδηγοί και οι πεζοί στη χώρα μας. 

Οι πεζοί πρέπουν να περνούν από τις διαβάσεις αλλά οι οδηγοί έχουν την υποχρέωση να σταματούν και στις αφύλακτες διαβάσεις αλλά και να δίνουν προτεραιότητα στους πεζούς αν περάσουν από ένα άλλο σημείο. Την ίδια ώρα, το όριο ταχύτητας στα 50 χλμ./ώρα στο κέντρο της πόλης, δεν βοηθάει, πρέπει να κατέβει. Από την άλλη βλέπουμε πολλούς πεζούς να διασχίζουν δρόμους και να είναι καρφωμένοι στην οθόνη του κινητού τους».

Ο χρόνος αναμονής στα φανάρια, ίσως να επηρεάζει την αντίδραση πεζών που παραβιάζουν τον ΚΟΚ, σύμφωνα με τον κ. Δημαρέλο. «Για παράδειγμα, παρατηρούμε ότι σε κάποια φανάρια στη Τσιμισκή, ο πράσινος σηματοδότης για τα οχήματα έχει μεγάλη διάρκεια, με αποτέλεσμα κάποιοι πεζοί να χάνουν την υπομονή τους και να περνούν πριν το φανάρι γίνει κόκκινο για τους οδηγούς. Ωστόσο, η διάρκεια αυτή έχει εξήγηση, καθώς οι αρμόδιοι έχουν αποφασίσει να έχει μεγάλη διάρκεια το πράσινο ώστε να μην σχηματίζεται μεγάλη συμφόρηση οχημάτων» επισημαίνει ο συγκοινωνιολόγος.

Η προτεραιότητα από τους οδηγούς

Ο πρόεδρος της Ένωσης για τα δικαιώματα των πεζών, Γιάννης Αγγελίδης, μιλώντας στη «ΜτΚ» παρουσιάζει όσα βιώνουν οι πεζοί στους δρόμους. «Σε πολλά σημεία οι οδηγοί ξεφεύγουν και παραβιάζουν τα όρια ταχύτητας. Οι οδηγοί πρέπει να εκπαιδεύονται καλά πριν αλλά κα μετά την κατάκτηση διπλώματος. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να παραχωρούν προτεραιότητα στους πεζούς ακόμα κι αν βρίσκονται σε παραβατική θέση. Επίσης, δεν υπάρχει η απαραίτητη αστυνόμευση» λέει ο κ. Αγγελίδης.

Ωστόσο, ο πρόεδρος της Ένωσης που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη, παραδέχεται ότι και οι πεζοί έχουν μερίδιο ευθύνης. «Όντως πεζοί περνούν από μέρη που δεν υπάρχουν διαβάσεις και έχουν παραβατικές συμπεριφορές. Κάποιες φορές αναγκάζονται όμως να βγουν στον δρόμο, καθώς τα πεζοδρόμια είναι κατειλημμένα από σταθμευμένα οχήματα και αντικείμενα ή δεν υπάρχουν πουθενά διαβάσεις » τονίζει ο κ. Αγγελίδης.

Από την άλλη, ο πρόεδρος του Σωματείου Εκπαιδευτών υποψηφίων οδηγών «Ο ΛΕΥΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ» Στέλιος Κριτόπουλος αναφέρει ότι συστήνουν πάντα στους υποψήφιους να παραχωρούν προτεραιότητα στους πεζούς, αν και δεν είναι υποχρεωτικό όταν δεν περνούν από διαβάσεις. «Ο ΚΟΚ λέει ότι έχουν ευθύνη και οι πεζοί, δεν έχουν πάντα προτεραιότητα. Ωστόσο στους μαθητές μαθαίνουμε ότι πάντα σταματάμε για να περάσει ένας πεζός, όπου και αν είμαστε. Όταν πεζός πατάει στον δρόμο, ακόμα και να παρανομεί, ο οδηγός πρέπει να σταματάει, για να μην κινδυνεύσει» σημειώνει ο κ. Κριτόπουλος.

Τα «κόκκινα» σημεία στην πόλη

Σύμφωνα με πρόεδρο της Ένωσης για τα δικαιώματα των πεζών, τα περισσότερα παράπονα από πεζούς τα λαμβάνουν στη δυτική Θεσσαλονίκη. «Η κυκλοφορία στα δυτικά είναι πιο άναρχη και σχεδόν ανύπαρκτη η αστυνόμευση. Γενικότερα όμως, υπάρχουν παράπονα όπου υπάρχει μεγάλη κυκλοφορία πεζών και τα φανάρια έχουν μικρή διάρκεια για την διέλευση τους. 

Αυτό συμβαίνει σε σημεία της πόλης, όπως στην Καμάρα, όπου συγκεντρώνονται πολλοί πεζοί και ο χρόνος διέλευσης δεν επαρκεί. Το ίδιο πρόβλημα υπάρχει στις διαβάσεις από το ΑΠΘ προς την πύλη εμπορίου της ΔΕΘ, στην Εθνικής Αμύνης και μεταξύ ΔΕΘ και ΠΑΜΑΚ. Πολλά τροχαία με πεζούς σημειώνονται όμως και στην παλιά παραλία αλλά και στα δικαστήρια, όπου υπάρχει μεγάλη ροή πεζών» επισημαίνει ο κ. Αγγελίδης.

Προτεινόμενες λύσεις

H μείωση του ορίου ταχύτητας των οχημάτων σε αστικό ιστό από τα 50 χλμ./ώρα σε 30 χλμ./ώρα είναι ένα μέτρο κοινής αποδοχής. «Αν το όριο ταχύτητας πέσει, θα βοηθήσει πολύ στην αποφυγή ατυχημάτων, καθώς ακόμα και ένα όχημα να χτυπήσει πεζό, με την συγκεκριμένη ταχύτητα είναι λιγότερες οι πιθανότητες να προκαλέσει σοβαρό τραυματισμό» αναφέρει ο Στέλιος Κριτόπουλος.

Εκτός από τη μείωση του ορίου ταχύτητας, ο συγκοινωνιολόγος Γιώργος Δημαρέλος προτείνει μία σειρά από πιθανές λύσεις, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος των παρασύρσεων. 

«Θα μπορούσε να εγκατασταθούν έξυπνα φανάρια, που θα αντιλαμβάνονται τη συγκέντρωση των πεζών και να αλλάζει η σηματοδότηση αναλόγως τον αριθμό. Προς το παρόν έχουμε φανάρια που μετρούν μόνο τα οχήματα. Σαφώς, πρέπει να δίνεται προσοχή στους πεζόδρομους, όπου είναι εφικτό να υπάρχει γεωμετρική αλλαγή και να δίνεται αίσθηση ότι πεζοδρόμιο και άσφαλτος είναι στο ίδιο ύψος, ώστε να αποτρέπουν τους οδηγούς να τρέχουν. Να υπάρχει καλύτερη φροντίδα στις διαβάσεις, να είναι έντονα βαμμένες και να επιβάλλονται μηχανικά παντού τα πρόστιμα. Όσο για την συμπεριφορά των πολιτών είναι δύσκολο να αλλάξει, αλλά σταδιακά πρέπει να γίνει».

Ανακατασκευή πεζοδρομίων ζητούν και τα μέλη της Ένωσης Πεζών στη Θεσσαλονίκη. «Πολλά πεζοδρόμια είναι σε κακή κατάσταση, γεμάτα εμπόδια που είναι αδύνατον να περπατούν οι πεζοί. Επίσης, πρέπει να εφαρμοστεί ο κανονισμός του οραρίου της φορτοεκφόρτωσης, διότι γίνονται τροχαία και με μεγάλα οχήματα» λέει ο Γιάννης Αγγελίδης.

«Θα βοηθούσε πολύ, να υπάρχουν σε κάποια σημεία υπέργειες και υπόγειες διαβάσεις. Έτσι, θα υπήρχε μεγαλύτερη ασφάλεια για τους πεζούς, ειδικά σε δρόμους ταχείας κυκλοφορίας» σημειώνει ο κ. Κριτόπουλος.

Επίσης, κοινής αποδοχής είναι η ανάγκη να υπάρχει μάθημα για την κυκλοφοριακή αγωγή στα σχολεία, ώστε να γνωρίζουν οι πολίτες από μικρή ηλικία πως πρέπει να κινούνται πεζοί και οδηγοί.

Η συμπεριφορά των πεζών σε στιγμιότυπα

Οι πεζοί έχουν υποχρεώσεις για τον τρόπο που κυκλοφορούν και διασχίζουν τους δρόμους, σύμφωνα με το άρθρο 38 του ΚΟΚ.

Συγκεκριμένα, το άρθρο προβλέπει οι πεζοί να χρησιμοποιούν διαβάσεις για να διασχίζουν δρόμους, να συμμορφώνονται στα σήματα των φαναριών, σε διαβάσεις που η κυκλοφορία τόσο των πεζών όσο και των οχημάτων δεν ρυθμίζεται με φανάρια, να μην κατεβαίνουν στο οδόστρωμα πριν λάβουν υπόψη τους την απόσταση και την ταχύτητα των οχημάτων τα οποία πλησιάζουν, αν δεν υπάρχουν στο οδόστρωμα διαβάσεις πεζών, να μην κατεβαίνουν σ’ αυτό, αν δεν βεβαιωθούν ότι δεν θα παρεμποδίσουν την κυκλοφορία των οχημάτων, σε ισόπεδους οδικούς κόμβους, να διασχίζουν το οδόστρωμα βαδίζοντας παράλληλα με τα κινούμενα οχήματα, να διασχίζουν το οδόστρωμα κάθετα χωρίς να βραδυπορούν ή να σταματούν σε αυτό αδικαιολόγητα κ.ά. 

Μάλιστα, προβλέπεται στους παραβάτες και το διοικητικό πρόστιμο των 40 ευρώ, αν και σπανίως επιβάλλεται.

Με μία γρήγορη βόλτα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, μπορεί εύκολα να δει κανείς την κατάσταση που κυριαρχεί στους κεντρικούς δρόμους. Ασυνείδητοι οδηγοί που τρέχουν με μεγάλες ταχύτητες και που κάνουν επικίνδυνους ελιγμούς, υπάρχουν παντού όλες τις ώρες.

Ωστόσο, σε στιγμιότυπα θα δείτε και ότι πεζοί δεν συμπεριφέρονται στους δρόμους σύμφωνα με τον ΚΟΚ. Θέτουν σε κίνδυνο την ίδια τους τη ζωή και περνούν ανάμεσα από διερχόμενα αυτοκίνητα την ώρα που σε απόσταση αναπνοής υπάρχουν φανάρια και διαβάσεις.

Απόγευμα Πέμπτης, ώρα 4.41, όπως θα δείτε δύο κυρίες στην Εγνατία στο ύψος της στάσης του ΟΑΣΘ «Αριστοτέλους», αποφασίζουν να περάσουν τον δρόμο. Σε πολύ μικρή απόσταση υπάρχει διάβαση αλλά προτιμούν να περάσουν από το σημείο που βρίσκονται την ώρα που υπάρχει κανονική ροή οχημάτων. Δεν τους πτοεί ότι έρχεται αυτοκίνητο και μάλιστα περπατούν περιμετρικά από αυτό για να περάσουν απέναντι.

Τσιμισκή με Ικτίνου στις 4.55 μ.μ., μία κυρία αποφασίζει να περάσει τον δρόμο την ώρα που έρχονται αυτοκίνητα, ενώ θα μπορούσε να περπατήσει έως την Παλαιών Πατρών Γερμανού, όπου υπήρχε διάβαση και φανάρι για να διασχίσει την Τσιμισκή.

Λίγα φανάρια πιο κάτω, στο ύψος της Βενιζέλου, ο σηματοδότης δείχνει κόκκινο για τους πεζούς και πράσινο για τα οχήματα. Στις δύο πλευρές του δρόμου αναμένουν πολίτες για να περάσουν τον δρόμο όταν αλλάξει το φανάρι, αλλά ένας νεαρός αποφασίζει να περάσει την στιγμή που ακόμα έχουν δικαίωμα τα οχήματα να κινούνται επί της Τσιμισκή.

Μετά την Βενιζέλου, ένας ηλικιωμένος περνάει τον δρόμο από ένα σημείο όπου δεν υπάρχει διάβαση, πριν καν γίνει κόκκινο το φανάρι για τα ΙΧ. Μάλιστα, κινείται ανάμεσα από διερχόμενα αυτοκίνητα με άμεσο κίνδυνο για την ασφάλειά του.

Ανάγκη για κάμερες στους δρόμους

Ανάμεσα στις αιτίες για τον μεγάλο αριθμό τροχαίων και παρασύρσεων, αναφέρεται και η απουσία ελέγχου από κάμερες στους δρόμους. Είναι ένα ζήτημα που εξετάζεται από τις αρμόδιες αρχές, καθώς σίγουρα θα λειτουργούν αποτρεπτικά για οδηγούς που παραβιάζουν τον Κ.Ο.Κ.

Ωστόσο η ανάγκη για τις κάμερες αποδεικνύεται και στα τροχαία με εγκατάλειψη, όπως στην περίπτωση της 21χρονης Εμμανουέλας, καθώς αν υπήρχαν καταγραφικές κάμερες ο 26χρονος δράστης θα είχε εντοπιστεί αμέσως αλλά θα είχαν αποτυπωθεί πλήρως οι συνθήκες του δυστυχήματος.

Στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, υπάρχουν κάμερες σε κεντρικούς δρόμους, αλλά σύμφωνα με πληροφορίες δεν είναι καταγραφικές. Δηλαδή, δεν αποθηκεύουν υλικό αλλά δίνουν την δυνατότητα στις αρχές να βλέπουν εικόνα από τους δρόμους απευθείας και να διαχειρίζονται την κυκλοφορία.

Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ωστόσο, έχει αρχίσει τις διαδικασίες για να τοποθετηθούν καταγραφικές κάμερες σε εθνικές οδούς, όπου σημειώνονται αρκετά τροχαία.

«Στην περιφερειακή οδό υπάρχουν μόνο κάμερες διαχείρισης κυκλοφορίας. Επειδή θα αρχίσουν τα έργα για το FlyOver, τώρα δεν μπορούμε να εξετάσουμε την τοποθέτηση καμερών στον περιφερειακό. Όμως, είμαστε σε επαφή με την Τροχαία για να τοποθετήσουμε κάμερες στην Εθνική Οδό Θεσσαλονίκης–Μουδανιών και Θεσσαλονίκης–Χαλκηδόνας, όπου υπάρχουν συχνά τροχαία. Βρισκόμαστε στην φάση που είμαστε έτοιμοι για τον διαγωνισμό» δηλώνει ο αντιπεριφερειάρχης Υποδομών και Δικτύων Πάρις Μπίλλιας.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 04.12.2022