ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

Όταν η ποίηση συναντά το ποδόσφαιρο

Καρούζος, Εγγονόπουλος και Λάγιος ύμνησαν με έναν διαφορετικό τρόπο τον «βασιλιά των σπορ»

 21/03/2023 15:02

Όταν η ποίηση συναντά το ποδόσφαιρο

Ελένη Τσαλκατίδου

Εκ πρώτης όψεως ο αθλητισμός και η λογοτεχνία δεν μοιάζουν μεταξύ τους, αλλά στην πραγματικότητα έχουν πολύ περισσότερα κοινά απ’ όσα μπορούμε να φανταστούμε.

Αναμφισβήτητα πρόκειται για δύο τρόπους με τους οποίους ο άνθρωπος μπορεί να αναμετρηθεί με τα όριά του, να ανακαλύψει τον εαυτό του και να εκφρασθεί.

Ή ακόμα και μια προσπάθεια για να ανακαλύψει και να επιβεβαιώσει την ταυτότητά του, ατομική ή συλλογική.

Σε όλα τα παραπάνω πιθανότατα να οφείλεται το γεγονός ότι ο αθλητισμός αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλούς ποιητές, οι οποίοι τον μνημόνευσαν μέσα από τις δημιουργίες τους.

Το makthes.gr με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης έψαξε και βρήκε τρία ποιήματα, τα οποία είναι αφιερωμένα στον «βασιλιά των σπορ», το ποδόσφαιρο.

nikos-karouzos.jpg

Νίκος Καρούζος (1926-1990)


Νίκος Καρούζος: «Αγχώδης εμπειρία» (1969)

«Τ’ απογεύματα της Κυριακής

ανοίγω το ραδιόφωνο

σηκώνω το καπάκι της σιωπής.

Ποδόσφαιρο. Χρωματιστές φανέλες.

«Έχουμε φτάσει στο ένατο λεπτό

του πρώτου ημιχρόνου …»

Κατεβάζω το καπάκι.

Πόσο μπορούμε, αλήθεια, να κοιτάζουμε

στην ψυχή μας μέσα ολομόναχοι;

Απολαμβάνω για λίγο

συντριπτική γαλήνη

και ξανανοίγω.

«Την τελευταία στιγμή τρέχει ο Κλάφτης

και κατορθώνει να βοηθήσει την κατάσταση

προσπαθεί να προωθήσει το παιχνίδι

μαρκάρεται όμως απ’ τον Πονεμένο …» –

κλείνω.

Ησυχία με θεόκλειστα παράθυρα.

Ιδεώδης ηρεμία των δευτερολέπτων.

Ανοίγω.

Την άρνηση πνίγω.

« …ένα πλάγιο άουτ υπέρ της Ενώσεως.

Το εκτελεί γρήγορα ο Κλούβας …» –

αλλά ξανακλείνω ζαλισμένος.

Φοβερό καπάκι.

Πυκνότερη σιωπή.

Ανάβω κεράκι

και χαίρομαι την εξουσία μου.

Ο θάνατος εργάζεται εδώ και εκεί.

Ξανανοίγω.

«Κοντρολάρει έξω απ’ τη μεγάλη περιοχή …»

Όλο το γήπεδο σείεται με καταρρακτώδη βροχή.

« …τη μπάλα τώρα έχει ο Γρηγορίδης

και ψάχνει μάταια να βρει συμπαίχτη του …»

Έτσι, στοχάζομαι, προβάλλει η ψυχή

στη ματαιότητα λάμπει.

Τώρα μπερδεύτηκα πια μες στις φωνές

ουρλιάζουν τα πάντα.

« …ο Πονεμένος σουτάρει από πολύ κοντά

ο Αρχειοφύλαξ αποκρούει …»

Ν’ ανοίξω το παράθυρο

το παράθυρο, το παράθυρο.

Αυτή η ζωή … Αυτή η δύναμη …

Να ‘χει την ίδια δυνατότητα

την ησυχία και το σάλο …»


nikos-eggonopoulos.jpg

Νίκος Εγγονόπουλος (1907-1985)


Νίκος Εγγονόπουλος: «Τα γκολπόστ» (1978)

«Άκουγε τις καμπάνες που βαρούν

και τ’ ορειχάλκου τις δονήσεις

όπου τρυπάν τον καθαρό

-του κυριακάτικου πρωινού-

αγέρα

άραγες οι καμπάνες τι να μηνούν;

θα τις ακολουθήσουν μήπως

ύμνοι τραγούδια χαρές

ή πολυβόλα θ’ αντηχήσουνε

απαίσια

να σπείρουνε

τον όλεθρο ολούθε;

ένα σας λέω:

όλοι να τρέξουμε αμέσως

στα γκολπόστ

παιδιά!

στα γκολπόστ!

στα γκολποστ

άγρυπνοι

-ακοίμητοι φρουροί-

πανέτοιμοι

το μάτι εδώ εκεί

να γρηγορούμε

μην αρχίσουνε να πέφτουνε

τα τέρματα

βροχή

και

ηττηθούμε.»


ilias-lagios.webp

Ηλίας Λάγιος (1958-2005)


Ηλίας Λάγιος: «Μπαλάντα του απερχόμενου ντριπλέρ του καιρού τούτου» (1993)

«Στη δίψα μου ονειρεύομαι τον Ντιέγκο,

νεροσυρμή στην εσχατιά του πόνου

με τον Μακρή, τη Νοταρά, τον Βέγγο.

Ένας χωριάτης, πάνω στου ημιόνου

την πλάτη, με την έλλαμψη του μόνου

Έλληνος, που θα χτίσει Παρθενώνα.

Να θεωρεί με την πίκρα του αυτοκτόνου

το περιστέρι, ο Ντιέγκο Μαραντόνα.

Θολωμένο και γύφτικο το μάτι

το εναρκτήριο λάκτισμα δικό του

σ’ όλα της Γης τα μήκη και τα πλάτη.

Να κουβαλά τα φτωχικά του Νότου

στο χρυσοεπιπλωμένο αρχοντικό του.

Ως τέλειωνε της θλίψης τον αγώνα

τον είδα: είχε κακό το ριζικό του

το περιστέρι, ο Ντιέγκο Μαραντόνα.

Εκεί, στη μακρινότατη Αρτζεντίνα

η οδύνη του είναι η οικεία μας οδύνη

(κάπου στο Μετς, Μουσούρου, στην Αθήνα).

Μ’ απόκαμε η ψυχούλα και της δίνει

παρηγοριά ψυχρή την κοκαΐνη.

Α! στην οθόνη κλίναμε το γόνα,

λέγοντας: ας χαρεί λίγη γαλήνη

το περιστέρι, ο Ντιέγκο Μαραντόνα.

Κυρά της μοναξιάς, μάνα του πλήθους,

κυρά του ξεπεσμού, του χαμού μάνα,

σταμάτα του αναθέματος τους λίθους.

Κι εμπρός στον επερχόμενο χειμώνα

μέμνησο να ταΐζει στην αλάνα

το περιστέρι, το Ντιέγκο Μαραντόνα»

Εκ πρώτης όψεως ο αθλητισμός και η λογοτεχνία δεν μοιάζουν μεταξύ τους, αλλά στην πραγματικότητα έχουν πολύ περισσότερα κοινά απ’ όσα μπορούμε να φανταστούμε.

Αναμφισβήτητα πρόκειται για δύο τρόπους με τους οποίους ο άνθρωπος μπορεί να αναμετρηθεί με τα όριά του, να ανακαλύψει τον εαυτό του και να εκφρασθεί.

Ή ακόμα και μια προσπάθεια για να ανακαλύψει και να επιβεβαιώσει την ταυτότητά του, ατομική ή συλλογική.

Σε όλα τα παραπάνω πιθανότατα να οφείλεται το γεγονός ότι ο αθλητισμός αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλούς ποιητές, οι οποίοι τον μνημόνευσαν μέσα από τις δημιουργίες τους.

Το makthes.gr με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης έψαξε και βρήκε τρία ποιήματα, τα οποία είναι αφιερωμένα στον «βασιλιά των σπορ», το ποδόσφαιρο.

nikos-karouzos.jpg

Νίκος Καρούζος (1926-1990)


Νίκος Καρούζος: «Αγχώδης εμπειρία» (1969)

«Τ’ απογεύματα της Κυριακής

ανοίγω το ραδιόφωνο

σηκώνω το καπάκι της σιωπής.

Ποδόσφαιρο. Χρωματιστές φανέλες.

«Έχουμε φτάσει στο ένατο λεπτό

του πρώτου ημιχρόνου …»

Κατεβάζω το καπάκι.

Πόσο μπορούμε, αλήθεια, να κοιτάζουμε

στην ψυχή μας μέσα ολομόναχοι;

Απολαμβάνω για λίγο

συντριπτική γαλήνη

και ξανανοίγω.

«Την τελευταία στιγμή τρέχει ο Κλάφτης

και κατορθώνει να βοηθήσει την κατάσταση

προσπαθεί να προωθήσει το παιχνίδι

μαρκάρεται όμως απ’ τον Πονεμένο …» –

κλείνω.

Ησυχία με θεόκλειστα παράθυρα.

Ιδεώδης ηρεμία των δευτερολέπτων.

Ανοίγω.

Την άρνηση πνίγω.

« …ένα πλάγιο άουτ υπέρ της Ενώσεως.

Το εκτελεί γρήγορα ο Κλούβας …» –

αλλά ξανακλείνω ζαλισμένος.

Φοβερό καπάκι.

Πυκνότερη σιωπή.

Ανάβω κεράκι

και χαίρομαι την εξουσία μου.

Ο θάνατος εργάζεται εδώ και εκεί.

Ξανανοίγω.

«Κοντρολάρει έξω απ’ τη μεγάλη περιοχή …»

Όλο το γήπεδο σείεται με καταρρακτώδη βροχή.

« …τη μπάλα τώρα έχει ο Γρηγορίδης

και ψάχνει μάταια να βρει συμπαίχτη του …»

Έτσι, στοχάζομαι, προβάλλει η ψυχή

στη ματαιότητα λάμπει.

Τώρα μπερδεύτηκα πια μες στις φωνές

ουρλιάζουν τα πάντα.

« …ο Πονεμένος σουτάρει από πολύ κοντά

ο Αρχειοφύλαξ αποκρούει …»

Ν’ ανοίξω το παράθυρο

το παράθυρο, το παράθυρο.

Αυτή η ζωή … Αυτή η δύναμη …

Να ‘χει την ίδια δυνατότητα

την ησυχία και το σάλο …»


nikos-eggonopoulos.jpg

Νίκος Εγγονόπουλος (1907-1985)


Νίκος Εγγονόπουλος: «Τα γκολπόστ» (1978)

«Άκουγε τις καμπάνες που βαρούν

και τ’ ορειχάλκου τις δονήσεις

όπου τρυπάν τον καθαρό

-του κυριακάτικου πρωινού-

αγέρα

άραγες οι καμπάνες τι να μηνούν;

θα τις ακολουθήσουν μήπως

ύμνοι τραγούδια χαρές

ή πολυβόλα θ’ αντηχήσουνε

απαίσια

να σπείρουνε

τον όλεθρο ολούθε;

ένα σας λέω:

όλοι να τρέξουμε αμέσως

στα γκολπόστ

παιδιά!

στα γκολπόστ!

στα γκολποστ

άγρυπνοι

-ακοίμητοι φρουροί-

πανέτοιμοι

το μάτι εδώ εκεί

να γρηγορούμε

μην αρχίσουνε να πέφτουνε

τα τέρματα

βροχή

και

ηττηθούμε.»


ilias-lagios.webp

Ηλίας Λάγιος (1958-2005)


Ηλίας Λάγιος: «Μπαλάντα του απερχόμενου ντριπλέρ του καιρού τούτου» (1993)

«Στη δίψα μου ονειρεύομαι τον Ντιέγκο,

νεροσυρμή στην εσχατιά του πόνου

με τον Μακρή, τη Νοταρά, τον Βέγγο.

Ένας χωριάτης, πάνω στου ημιόνου

την πλάτη, με την έλλαμψη του μόνου

Έλληνος, που θα χτίσει Παρθενώνα.

Να θεωρεί με την πίκρα του αυτοκτόνου

το περιστέρι, ο Ντιέγκο Μαραντόνα.

Θολωμένο και γύφτικο το μάτι

το εναρκτήριο λάκτισμα δικό του

σ’ όλα της Γης τα μήκη και τα πλάτη.

Να κουβαλά τα φτωχικά του Νότου

στο χρυσοεπιπλωμένο αρχοντικό του.

Ως τέλειωνε της θλίψης τον αγώνα

τον είδα: είχε κακό το ριζικό του

το περιστέρι, ο Ντιέγκο Μαραντόνα.

Εκεί, στη μακρινότατη Αρτζεντίνα

η οδύνη του είναι η οικεία μας οδύνη

(κάπου στο Μετς, Μουσούρου, στην Αθήνα).

Μ’ απόκαμε η ψυχούλα και της δίνει

παρηγοριά ψυχρή την κοκαΐνη.

Α! στην οθόνη κλίναμε το γόνα,

λέγοντας: ας χαρεί λίγη γαλήνη

το περιστέρι, ο Ντιέγκο Μαραντόνα.

Κυρά της μοναξιάς, μάνα του πλήθους,

κυρά του ξεπεσμού, του χαμού μάνα,

σταμάτα του αναθέματος τους λίθους.

Κι εμπρός στον επερχόμενο χειμώνα

μέμνησο να ταΐζει στην αλάνα

το περιστέρι, το Ντιέγκο Μαραντόνα»

ΣΧΟΛΙΑ

Επιλέξτε Κατηγορία