ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ορυκτός πλούτος και αρχαία κοινωνία του Κιλκίς: Πώς συνέλεγαν οι ντόπιοι τον χρυσό; (υπέροχες εικόνες)

Ένα πρωτότυπο Εργαστήριο από την ΕΦΑ της περιοχής το αποκαλύπτει

 19/05/2022 16:05

Ορυκτός πλούτος και αρχαία κοινωνία του Κιλκίς: Πώς συνέλεγαν οι ντόπιοι τον χρυσό; (υπέροχες εικόνες)

Κυριακή Τσολάκη

Η ιστορία ευρύτερα του Κιλκίς –σύμφωνα με τον καθηγητή του ΑΠΘ κ. Βασίλη Μέλφο, γεωλόγο-ορυκτολόγο– είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον ορυκτό του πλούτο.

Τα πλούσια κοιτάσματα στην περιοχή των Κρουσσίων ήταν γνωστά από την αρχαιότητα.

Η εκμετάλλευσή τους μαρτυρείται από τα διάσπαρτα αρχαία μεταλλεία σε όλη την περιοχή.

Περιέχουν κυρίως χρυσό, σίδηρο, ψευδάργυρο, μόλυβδο, χαλκό, μολυβδαίνιο και αντιμόνιο, καθώς και άλλα σπάνια μέταλλα.

Μερικά από τα σημαντικότερα κοιτάσματα βρίσκονται στη Βάθη, το Μυριόφυτο, την Κορυφή, το Γερακαριό, την Ποντοκερασιά, το Λαοδικηνό και την Κορωνούδα.

kroyssia1.jpg

ΒΑΘΗ

Τώρα, την Παρασκευή 20 Μαΐου 2022, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κιλκίς διοργανώνει ένα πρωτότυπο Εργαστήριο (Workshop) στο πλαίσιο του διασυνοριακού προγράμματος INTERREG Eλλάδα – Δημοκρατία της Β. Μακεδονίας 2014-2020, στο οποίο συμμετέχει με άλλους 3 εταίρους, με τίτλο έργου ‘Ευρωπός-Παλατιανό & Στόβοι: Ευρωπαϊκές πολιτιστικές αξίες του παρελθόντος και του μέλλοντος’. Αντικείμενο του Εργαστηρίου η γνωριμία αρχαιολόγων και άλλων ερευνητών καθώς και του μη ειδικού κοινού με τον ορυκτό πλούτο των Κρουσσίων, στο ΒΑ τμήμα της Π.Ε. Κιλκίς, και η επίδρασή του στην αρχαία κοινωνία της περιοχής.

Το κοίτασμα της Βάθης

Ένα από τα σημαντικά παραδείγματα ορυκτού πλούτου είναι το κοίτασμα της Βάθης, όπου υπάρχει πυκνό δίκτυο αρχαίων υπόγειων μεταλλείων, που πιστοποιεί την εντατική εξόρυξη του χαλκού και του χρυσού κατά την αρχαιότητα.

Οι έντονες πράσινες και κυανές αποχρώσεις στα πετρώματα της Βάθης δείχνουν την παρουσία των δύο ορυκτών του χαλκού, του μαλαχίτη (πράσινο) & του αζουρίτη (κυανό).

3-dpYeA.jpg

ΒΑΘΗ

Ο χρυσός στον Εχέδωρο ποταμό (νυν Γαλλικός)

Με τη διαδικασία της διάβρωσης, όπως εξηγεί ο κ. Μέλφος, αποκολλώνται από τα μητρικά πετρώματα οι μικροσκοπικοί κόκκοι χρυσού και μέσω του νερού μεταφέρονται, μαζί με τα υπόλοιπα υλικά, στις κοίτες των ποταμών, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας φυσικός εμπλουτισμός σε χρυσό. Με αυτόν τον τρόπο σχηματίστηκε το κοίτασμα προσχωματικού χρυσού μέσα στα ιζήματα και τις αποθέσεις του Εχέδωρου ποταμού.

Οι ντόπιοι, για να συλλέξουν τα ψήγματα χρυσού, κούρευαν δέρματα από κατσίκες και τα βύθιζαν στο νερό. Αλλά και η  λατινική ονομασία του Gallicum, που είναι παράφραση του Callicum, σχετίζεται με την αρχαία ελληνική λέξη «Καλλικώα» ή «Καλλικώς», που παραπέμπει στην τεχνική συγκέντρωσης του χρυσού από τον ποταμό με δέρμα από κατσίκες, όπως και στην ιστορία με το Χρυσόμαλλο Δέρας.

Η αρχαία πόλη στο Παλατιανό

Η ρωμαϊκή πόλη στο Παλατιανό (το αρχαίο Ίωρον;) ήταν πυκνοκατοικημένη. Οι γειτονιές της εκτείνονταν αμφιθεατρικά σε επάλληλα επίπεδα, με τα κτίσματα και τους δρόμους να είναι προσαρμοσμένα στο φυσικό ανάγλυφο. Στην Α. γειτονιά της αποκαλύφθηκε σημαντικό τιμητικό ηρώο επιφανούς οικογένειας με τέσσερα μαρμάρινα αγάλματα, τρία ανδρικών μορφών και ένα γυναικείας (φωτογραφία εξωφύλλου).

toy-archaiologhikou-choroy-palatianou-kilkis-i-gheitonia-toy-irooy-19042007.jpg

ΠΑΛΑΤΙΑΝΟ, ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ

Κατάλοιπα της ρωμαϊκής πόλης στο Παλατιανό

Πολλά ευρήματα παραπέμπουν στην καθημερινότητα της αρχαίας πόλης, όπως σε γυναικείες οικοτεχνικές δραστηριότητες (π.χ. γνέσιμο και ύφανση) και στη γυναικεία φιλαρέσκεια (π.χ. κοσμήματα), σε παιδικά παιχνίδια (π.χ. πήλινα ζωόμορφα τροχήλατα αμαξάκια) και σε αγροτικές εργασίες των ανδρών (π.χ. σιδερένια γεωργικά εργαλεία). Επιπλέον την ύπαρξη εργαστηρίων και χώρων λατρείας φανερώνουν οι μήτρες κατασκευής ειδωλίων, λυχναριών και πήλινων αγγείων, τα σιδερένια, χάλκινα και οστέινα εργαλεία, οι πήλινες και μολύβδινες αγνύθες και τα πήλινα και χάλκινα ειδώλια θεών, όπως της Κυβέλης και του Ερμή.

apopsi-tis-romaikis-polis-sto-palatiano-kilkis-kathos-kai-ipodomes-koinouaristera.jpg

ΠΑΛΑΤΙΑΝΟ - ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΡΩΜΑΪΚΗΣ ΠΟΛΗΣ


Οι Μακεδόνες βασιλείς, όπως ο Αλέξανδρος ο Α΄ κατά τον Ηρόδοτο, στήριζαν την οικονομική ισχύ τους στα μεταλλεία, όπως όπως μας πληροφορεί η δρ Γεωργία Στρατούλη, Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κιλκίς.

marmarino-aghalma-dionysoy-aemk40.gif

ΠΑΛΑΤΙΑΝΟ - ΜΑΡΜΑΡΙΝΟ ΑΓΑΛΜΑ ΔΙΟΝΥΣΟΥ

kilkis-pilina-amaksidia-ippon-paidika-paichnidia.gif
ΠΑΛΑΤΙΑΝΟ - ΠΗΛΙΝΑ ΑΜΑΞΙΔΙΑ ΙΠΠΩΝ, ΠΑΙΔΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ 

Επισημαίνει, επίσης, η κ. Στρατούλη, ότι στην κοιλάδα του Εχέδωρου, αναγνωρίζεται πλήθος καταλοίπων διαχρονικής δραστηριότητας, μεταξύ των οποίων η σημαντική αρχαία πόλη στο Παλατιανό. Βρίσκεται περίπου 20 χλμ ΒΑ της πόλης του Κιλκίς και κατείχε περίοπτη και στρατηγικής σημασίας θέση για τον έλεγχο των μετακινήσεων και της επικοινωνίας, αλλά και των κοιτασμάτων της γειτονικής Βάθης.
kilkis-geniki-apopsi-tis-amfitheatrikis-klimakotis-diataksis-choron-katoikias-erghastirion-ka-toy-a-tmimatos-tis-romaikis-polis.jpg

ΠΑΛΑΤΙΑΝΟ - ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΚΛΙΜΑΚΩΤΗΣ ΔΙΑΤΑΞΗΣ ΧΩΡΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ, ΕΡΤΑΣΤΗΡΙΩΝ Κ.Α. ΤΟΥ Α ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΡΩΜΑΪΚΗΣ ΠΟΛΗΣ

pilino-ghinaikio-eidolio-aemk-17.gif

ΠΑΛΑΤΙΑΝΟ. ΠΗΛΙΝΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΕΙΔΩΛΙΟ



Η ιστορία ευρύτερα του Κιλκίς –σύμφωνα με τον καθηγητή του ΑΠΘ κ. Βασίλη Μέλφο, γεωλόγο-ορυκτολόγο– είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον ορυκτό του πλούτο.

Τα πλούσια κοιτάσματα στην περιοχή των Κρουσσίων ήταν γνωστά από την αρχαιότητα.

Η εκμετάλλευσή τους μαρτυρείται από τα διάσπαρτα αρχαία μεταλλεία σε όλη την περιοχή.

Περιέχουν κυρίως χρυσό, σίδηρο, ψευδάργυρο, μόλυβδο, χαλκό, μολυβδαίνιο και αντιμόνιο, καθώς και άλλα σπάνια μέταλλα.

Μερικά από τα σημαντικότερα κοιτάσματα βρίσκονται στη Βάθη, το Μυριόφυτο, την Κορυφή, το Γερακαριό, την Ποντοκερασιά, το Λαοδικηνό και την Κορωνούδα.

kroyssia1.jpg

ΒΑΘΗ

Τώρα, την Παρασκευή 20 Μαΐου 2022, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κιλκίς διοργανώνει ένα πρωτότυπο Εργαστήριο (Workshop) στο πλαίσιο του διασυνοριακού προγράμματος INTERREG Eλλάδα – Δημοκρατία της Β. Μακεδονίας 2014-2020, στο οποίο συμμετέχει με άλλους 3 εταίρους, με τίτλο έργου ‘Ευρωπός-Παλατιανό & Στόβοι: Ευρωπαϊκές πολιτιστικές αξίες του παρελθόντος και του μέλλοντος’. Αντικείμενο του Εργαστηρίου η γνωριμία αρχαιολόγων και άλλων ερευνητών καθώς και του μη ειδικού κοινού με τον ορυκτό πλούτο των Κρουσσίων, στο ΒΑ τμήμα της Π.Ε. Κιλκίς, και η επίδρασή του στην αρχαία κοινωνία της περιοχής.

Το κοίτασμα της Βάθης

Ένα από τα σημαντικά παραδείγματα ορυκτού πλούτου είναι το κοίτασμα της Βάθης, όπου υπάρχει πυκνό δίκτυο αρχαίων υπόγειων μεταλλείων, που πιστοποιεί την εντατική εξόρυξη του χαλκού και του χρυσού κατά την αρχαιότητα.

Οι έντονες πράσινες και κυανές αποχρώσεις στα πετρώματα της Βάθης δείχνουν την παρουσία των δύο ορυκτών του χαλκού, του μαλαχίτη (πράσινο) & του αζουρίτη (κυανό).

3-dpYeA.jpg

ΒΑΘΗ

Ο χρυσός στον Εχέδωρο ποταμό (νυν Γαλλικός)

Με τη διαδικασία της διάβρωσης, όπως εξηγεί ο κ. Μέλφος, αποκολλώνται από τα μητρικά πετρώματα οι μικροσκοπικοί κόκκοι χρυσού και μέσω του νερού μεταφέρονται, μαζί με τα υπόλοιπα υλικά, στις κοίτες των ποταμών, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας φυσικός εμπλουτισμός σε χρυσό. Με αυτόν τον τρόπο σχηματίστηκε το κοίτασμα προσχωματικού χρυσού μέσα στα ιζήματα και τις αποθέσεις του Εχέδωρου ποταμού.

Οι ντόπιοι, για να συλλέξουν τα ψήγματα χρυσού, κούρευαν δέρματα από κατσίκες και τα βύθιζαν στο νερό. Αλλά και η  λατινική ονομασία του Gallicum, που είναι παράφραση του Callicum, σχετίζεται με την αρχαία ελληνική λέξη «Καλλικώα» ή «Καλλικώς», που παραπέμπει στην τεχνική συγκέντρωσης του χρυσού από τον ποταμό με δέρμα από κατσίκες, όπως και στην ιστορία με το Χρυσόμαλλο Δέρας.

Η αρχαία πόλη στο Παλατιανό

Η ρωμαϊκή πόλη στο Παλατιανό (το αρχαίο Ίωρον;) ήταν πυκνοκατοικημένη. Οι γειτονιές της εκτείνονταν αμφιθεατρικά σε επάλληλα επίπεδα, με τα κτίσματα και τους δρόμους να είναι προσαρμοσμένα στο φυσικό ανάγλυφο. Στην Α. γειτονιά της αποκαλύφθηκε σημαντικό τιμητικό ηρώο επιφανούς οικογένειας με τέσσερα μαρμάρινα αγάλματα, τρία ανδρικών μορφών και ένα γυναικείας (φωτογραφία εξωφύλλου).

toy-archaiologhikou-choroy-palatianou-kilkis-i-gheitonia-toy-irooy-19042007.jpg

ΠΑΛΑΤΙΑΝΟ, ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ

Κατάλοιπα της ρωμαϊκής πόλης στο Παλατιανό

Πολλά ευρήματα παραπέμπουν στην καθημερινότητα της αρχαίας πόλης, όπως σε γυναικείες οικοτεχνικές δραστηριότητες (π.χ. γνέσιμο και ύφανση) και στη γυναικεία φιλαρέσκεια (π.χ. κοσμήματα), σε παιδικά παιχνίδια (π.χ. πήλινα ζωόμορφα τροχήλατα αμαξάκια) και σε αγροτικές εργασίες των ανδρών (π.χ. σιδερένια γεωργικά εργαλεία). Επιπλέον την ύπαρξη εργαστηρίων και χώρων λατρείας φανερώνουν οι μήτρες κατασκευής ειδωλίων, λυχναριών και πήλινων αγγείων, τα σιδερένια, χάλκινα και οστέινα εργαλεία, οι πήλινες και μολύβδινες αγνύθες και τα πήλινα και χάλκινα ειδώλια θεών, όπως της Κυβέλης και του Ερμή.

apopsi-tis-romaikis-polis-sto-palatiano-kilkis-kathos-kai-ipodomes-koinouaristera.jpg

ΠΑΛΑΤΙΑΝΟ - ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΡΩΜΑΪΚΗΣ ΠΟΛΗΣ


Οι Μακεδόνες βασιλείς, όπως ο Αλέξανδρος ο Α΄ κατά τον Ηρόδοτο, στήριζαν την οικονομική ισχύ τους στα μεταλλεία, όπως όπως μας πληροφορεί η δρ Γεωργία Στρατούλη, Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κιλκίς.

marmarino-aghalma-dionysoy-aemk40.gif

ΠΑΛΑΤΙΑΝΟ - ΜΑΡΜΑΡΙΝΟ ΑΓΑΛΜΑ ΔΙΟΝΥΣΟΥ

kilkis-pilina-amaksidia-ippon-paidika-paichnidia.gif
ΠΑΛΑΤΙΑΝΟ - ΠΗΛΙΝΑ ΑΜΑΞΙΔΙΑ ΙΠΠΩΝ, ΠΑΙΔΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ 

Επισημαίνει, επίσης, η κ. Στρατούλη, ότι στην κοιλάδα του Εχέδωρου, αναγνωρίζεται πλήθος καταλοίπων διαχρονικής δραστηριότητας, μεταξύ των οποίων η σημαντική αρχαία πόλη στο Παλατιανό. Βρίσκεται περίπου 20 χλμ ΒΑ της πόλης του Κιλκίς και κατείχε περίοπτη και στρατηγικής σημασίας θέση για τον έλεγχο των μετακινήσεων και της επικοινωνίας, αλλά και των κοιτασμάτων της γειτονικής Βάθης.
kilkis-geniki-apopsi-tis-amfitheatrikis-klimakotis-diataksis-choron-katoikias-erghastirion-ka-toy-a-tmimatos-tis-romaikis-polis.jpg

ΠΑΛΑΤΙΑΝΟ - ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΚΛΙΜΑΚΩΤΗΣ ΔΙΑΤΑΞΗΣ ΧΩΡΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ, ΕΡΤΑΣΤΗΡΙΩΝ Κ.Α. ΤΟΥ Α ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΡΩΜΑΪΚΗΣ ΠΟΛΗΣ

pilino-ghinaikio-eidolio-aemk-17.gif

ΠΑΛΑΤΙΑΝΟ. ΠΗΛΙΝΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΕΙΔΩΛΙΟ



ΣΧΟΛΙΑ

Επιλέξτε Κατηγορία