Δρ Ευάγγελος Μαμαλούκας, Dip Clin Neurol, MSc, PhD

Νευρoλόγος

Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης

Η νόσος Πάρκινσον είναι μία χρόνια εκφυλιστική διαταραχή που προσβάλλει συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου, τη μέλαινα ουσία. Αυτή σχετίζεται με τον συντονισμό των κινήσεων και αποτελείται από νευρικά κύτταρα που παράγουν μία ουσία, την ντοπαμίνη. Η ουσία αυτή είναι ένας χημικός διαβιβαστής υπεύθυνος μεταξύ άλλων για τον έλεγχο των κινήσεων.

Η αιτία της νόσου είναι εν πολλοίς άγνωστη.Παρόλο που δεν υπάρχει ριζική ίαση, υφίστανται θεραπείες φαρμακευτικές ή ακόμα και χειρουργικές που μπορούν να βελτιώσουν τα συμπτώματα. Αν και η νόσος Πάρκινσον δεν είναι αφ’ εαυτού της θανατηφόρος, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές και μεγάλη έκπτωση στην ποιότητα ζωής του ασθενούς.

Νόσος Πάρκινσον και συμπτώματα

Τα συμπτώματα γενικά εμφανίζονται βραδέως με την πάροδο ετών και όχι με τον ίδιο τρόπο σε όλους τους ασθενείς. Συνήθως παρατηρείται τρέμουλο στα χέρια, που μοιάζει σαν ο ασθενής να μετράει κέρματα (τρόμος δίκην καταμέτρησης κερμάτων). Επίσης, εμφανίζεται καθυστέρηση στην έναρξη και διεκπεραίωση της κίνησης (βραδυκινησία), δυσκαμψία των μελών και δυσκολία στη βάδιση και στη διατήρηση της ισορροπίας.

Ο μηχανισμός πρόκλησης αυτών των συμπτωμάτων συνίσταται στην προοδευτική μείωση των κυττάρων που παράγουν ντοπαμίνη λόγω εκφύλισης.

Η διάγνωση είναι κατά βάση κλινική, δηλαδή τίθεται από τον νευρολόγο μετά τη λήψη του ιστορικού και τη διενέργεια της κλινικής εξέτασης. Οι παρακλινικές εξετάσεις (μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου, SPECT κ.ά.) βοηθούν κυρίως στον αποκλεισμό άλλων νόσων με παρόμοια συμπτωματολογία.

Οι θεραπείες

Η επικρατέστερη θεραπεία είναι η χορήγηση φαρμάκων που έχουν ως βάση τη λεβοντόπα, μία ουσία που στον οργανισμό μετατρέπεται σε ντοπαμίνη και αναπληρώνει το έλλειμμα. Επίσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν, ιδιαίτερα στα αρχικά στάδια της νόσου και άλλες φαρμακευτικές ουσίες, που μιμούνται τη δράση της ντοπαμίνης ή προάγουν την έκκρισή της. Σημαντικό ρόλο επίσης παίζει η φυσικοθεραπεία και η εργοθεραπεία για τη διατήρηση ικανοποιητικής κινητικότητας. Τα τελευταία χρόνια έχουν δοκιμαστεί επίσης αντιοξειδωτικές ουσίες, όπως το συνένζυμο Q10, αλλά και η φαρμακευτική κάνναβη. Στα προχωρημένα στάδια της νόσου η από του στόματος φαρμακευτική θεραπεία χάνει γρήγορα την αποτελεσματικότητά της και για αυτό χορηγείται σε συνεχώς περισσότερες ημερήσιες δόσεις, σε σημείο που αυτό καθίσταται μη πρακτικό για τον ασθενή, αλλά και μη αποτελεσματικό για τον έλεγχο των συμπτωμάτων. Σε αυτή την περίπτωση μπορούμε να προχωρήσουμε σε χειρουργική θεραπεία, η οποία συνίσταται στην τοποθέτηση ηλεκτροδίων δια μέσου του κρανίου στον εγκέφαλο με σκοπό τον ηλεκτρικό ερεθισμό συγκεκριμένων περιοχών των οποίων ο ερεθισμός βελτιώνει τα συμπτώματα.

Μια άλλη καινοτόμος και λιγότερο επεμβατική μέθοδος συνίσταται στη συνεχή 24ωρη έγχυση υγρού σκευάσματος λεβοντόπας στο έντερο δια μέσου σωλήνα που τοποθετείται από το κοιλιακό τοίχωμα στο στομάχι (μόνιμη γαστροστομία). Η μέθοδος αυτή μπορεί να εξαλείψει ή να μεταθέσει για το μέλλον την ανάγκη για χειρουργική θεραπεία, η οποία άλλωστε είναι ιδιαιτέρως επεμβατική και όχι άμοιρη σοβαρών επιπλοκών. Τα βασικά πλεονεκτήματα της 24ωρης έγχυσης μέσω γαστροστομίας είναι:

• Ο ασθενής απαλλάσσεται από την πολλαπλή λήψη πλήθους δισκίων κατά τη διάρκεια της ημέρας.
• Η απορρόφηση του φαρμάκου είναι καλύτερη και ομαλότερη, δηλαδή χωρίς απότομες αυξομειώσεις.
• Μειώνεται το φαινόμενο on-off και το φαινόμενο του παγώματος, κατά τα οποία ο ασθενής ξαφνικά ακινητοποιείται μόλις εξασθενήσει η δράση της τελευταίας δόσης των από του στόματος φαρμάκων.
• Συνολικά επιτυγχάνεται αποτελεσματικότερος έλεγχος της νόσου και βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.