Γράφει ο Μάκης Γαλανόπουλος

Η πρόσφατη απόφαση της ΟΥΕΦΑ να επιβάλει ποινή αποκλεισμού δύο ετών από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις στην ομάδα της Μάντσεστερ Σίτι, πλέον προστίμου 30 εκατ. ευρώ, λόγω παραβίασης κανόνων του FFP (διογκώθηκαν έσοδα χορηγιών), επανέφερε στην επικαιρότητα το θέμα των ειδικών αυτών Κανονισμών, που καθιέρωσε η ευρωπαϊκή ομοσπονδία ποδοσφαίρου το 2011 (τρέχουσα έκδοση 2018, ΟΥΕΦΑ Club Licensing and Financial Fair Play Regulations). Στην τωρινή χρονική συγκυρία το εγχώριο ενδιαφέρον αυξάνεται ακόμα περισσότερο, λόγω του ότι ο ΠΑΟΚ δεν πραγματοποίησε καμία μεταγραφή την περίοδο του Δεκεμβρίου (για πρώτη φορά στα χρόνια ιδιοκτησίας Ιβάν Σαββίδη), γεγονός που εξηγήθηκε ότι οφείλεται σε περιορισμούς λόγω FFP.

Σκοπός του εν λόγω Κανονισμού ήταν να αποτρέψει τους συλλόγους να ξοδεύουν πέραν των δυνατοτήτων τους, αλλά και να καταστήσει βιώσιμο το επίπεδο του χρέους που μεταφέρουν οι περισσότεροι σύλλογοι. Να αποφευχθεί αυτό που ο Μισέλ Πλατινί συνήθιζε να ονομάζει «οικονομικό ντόπινγκ» στο ποδόσφαιρο.

Η ΟΥΕΦΑ κατηγορήθηκε από πολλούς ότι ουσιαστικά βοηθούσε μεγάλους συλλόγους, που ήταν ήδη στο δρόμο των μεγάλων επιτυχιών και προϋπολογισμών (Ρεάλ Μαδρίτης, Μπαρτσελόνα, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ), αποτρέποντας «νεόπλουτους» συλλόγους (Μάντσεστερ Σίτι, Τσέλσι, Παρί Σεν Ζερμέν), να φθάσουν στην κορυφή, ενώ οι ιδιοκτήτες τους είχαν την οικονομική δυνατότητα να ξοδέψουν ίδια κεφάλαια προκειμένου να το κατορθώσουν.

Είναι γεγονός ότι υπάρχουν γκρίζες ζώνες στους Κανονισμούς CL&FFPR, στo τι θεωρείται παράβαση, αλλά και τις επιβαλλόμενες ποινές, που αποφασίζονται αφού κριθεί μία ομάδα ένοχη από το ειδικό Σώμα Οικονομικού Ελέγχου Συλλόγων. Η διαφορετικότητα μάλιστα των ποινών και του είδους των παραβάσεων είναι εντυπωσιακή. Από μη αποδεκτά έσοδα, μη αποδεκτές χορηγίες, μη αποδεκτά έξοδα έως και ληξιπρόθεσμες οφειλές.

Η τελευταία κατηγορία μάλιστα χρήζει ιδιαίτερης αναφοράς, επειδή υπάρχει ισχυρή νομολογία λόγω της προσφυγής στο CAS της Μάλαγα εναντίον της ΟΥΕΦΑ (CAS Decision 2013/A/3067), που είχε απαγορεύσει τότε τη συμμετοχή της σε ευρωπαϊκές διοργανώσεις για δύο χρόνια στα επόμενα τέσσερα, λόγω του ότι ο σύλλογος είχε ληξιπρόθεσμες οφειλές σε άλλους αθλητικούς συλλόγους ύψους 3.85 εκ. ευρώ, καθώς και τις ισπανικές δημόσιες αρχές 5,58 εκατ. ευρώ. Μάλιστα το CAS είχε απορρίψει την προσωρινή συμφωνία αναστολής πληρωμών της ομάδας με το ισπανικό δημόσιο και τη θέση της ότι δεν μπορεί να θεωρηθεί η ίδια υπεύθυνη για την αργοπορία των ισπανικών αρχών. Το CAS αποφάσισε ότι οι κανονισμοί CL&FFPR ορίζουν το ληξιπρόθεσμο χρέος ως πληρωμές που δεν έγιναν «σύμφωνα με τους συμφωνηθέντες όρους» και δεν έλαβε υπ’ όψιν την αργοπορία του ισπανικού δημοσίου.

Η περίοδος παρακολούθησης

Η βασική αρχή του FFP είναι ότι σε μία περίοδο παρακολούθησης (monitoring period), που είναι τριετής (διετής κατά το παρελθόν), η διαφορά των εξόδων με τα έσοδα που εξετάζει και αποδέχεται η ΟΥΕΦΑ (break-even), δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το κρίσιμο όριο των 5 εκατ. ευρώ. Το ποσό προκύπτει αθροιστικά για τα 3 έτη και όχι 5 εκατ. ευρώ ετησίως. Τα ετήσια break-evens αφορούν τρέχουσες περιόδους αναφοράς (reporting period T) και αθροίζονται προκειμένου να προκύψει το break-even της περιόδου παρακολούθησης T, T-1, T-2 (άρθρα 59-60).

Το δεύτερο κρίσιμο όριο οριοθετείται στα 30 εκατ. ευρώ (παλαιότερα 45 εκατ. ευρώ). Ένα άνοιγμα ενός συλλόγου σε βάθος 3ετίας (περίοδος παρακολούθησης) μέχρι του ποσού αυτού, θα πρέπει να καλυφθεί από τους μετόχους ή τα ενδιαφερόμενα μέρη (πχ. με αύξηση μετοχικού κεφαλαίου) έως το ποσό των 5 εκ. ευρώ (άρθρο 61). Σε περίπτωση που ο σύλλογος παρουσιάζει υπέρβαση του ποσού αυτού, η υπόθεση διαβιβάζεται από την Ελεγκτική Επιτροπή στο Σώμα Οικονομικού Ελέγχου Συλλόγων, για να επιβάλλει τις προβλεπόμενες ποινές.

Ενώ η ΟΥΕΦΑ χρησιμοποιεί οικονομικούς όρους και λογικές (break-even), τα σχετικά έσοδα και έξοδα δεν προκύπτουν από καθαρά οικονομικές λογιστικές εγγραφές, αλλά από ότι αποδέχεται ως τέτοια το Παράρτημα Χ (σελ. 83-99) των Κανονισμών. Συγκεκριμένα, θεωρούνται έσοδα ότι προκύπτει από εισιτήρια, χορηγίες, διαφημίσεις, δικαιώματα ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων, εμπορικές δραστηριότητες, χρηματικά έπαθλα της ΟΥΕΦΑ, λειτουργικά έσοδα, μεταγραφές ή διαθέσεις παιχτών, αποτίμηση ενσώματων ακινητοποιήσεων και χρηματοοικονομικά έσοδα ως αποτέλεσμα ξένου συναλλάγματος. Αντίστοιχα, θεωρούνται έξοδα μισθολογικές και ασφαλιστικές εισφορές εργαζομένων, έξοδα απόκτησης παιχτών, απόσβεση αξίας παιχτών, έξοδα χρηματοδότησης και μερισμάτων.

Το break-even δεν περιλαμβάνει δαπάνες που αφορούν την κατασκευή γηπέδου ή τις ακαδημίες του συλλόγου (κατασκευή και ενοίκιο εγκαταστάσεων, λειτουργικά έξοδα, μισθοί προπονητών, χώροι φιλοξενίας παιδιών κτλ), δηλαδή δαπάνες που συνεισφέρουν θετικά στη μελλοντική αυτονομία του συλλόγου, ακόμα κι αν αφαιρούν πόρους σε παρόντα χρόνο. Δεν περιλαμβάνονται επίσης φορολογικά έσοδα ή έξοδα, ούτε υπολογίζονται αποσβέσεις σε πάγια ή άυλα περιουσιακά στοιχεία, εκτός των εγγραφών παιχτών.

Ειδική αναφορά πραγματοποιείται στο εδάφιο F «Related party transactions and fair value of related party transactions» του Παραρτήματος Χ των Κανονισμών, διότι αφορά γκρίζα ζώνη, βάσει της οποίας τιμωρήθηκε προσφάτως η Μάντσεστερ Σίτι (εκκρεμεί η προσφυγή τους στο CAS). Οι χορηγίες από εταιρείες των ιδιοκτητών ή συγγενών αυτών, επιτρέπονται μεν, αλλά η ΟΥΕΦΑ ενεργοποιεί μηχανισμό ελέγχου για να κρίνει βάσει ‘δίκαιων τιμών’ αγοράς αν ανταποκρίνονται σε αντίστοιχες προηγούμενες χορηγίες στην ομάδα ή αν συγκρίνονται με αντίστοιχες χορηγίες άλλων ομάδων της ίδιας χώρας. Σε περίπτωση που κριθεί διογκωμένη η χορηγία, αποφασίζει η ίδια το ποσό που θα θεωρηθεί ως σχετικό έσοδο στο break-even.

Το εύρος των ποινών

Η μεγαλύτερη όμως γκρίζα ζώνη είναι ότι οι ποινές ταξινομούνται σε διάφορα επίπεδα, χωρίς να συνδέονται με συγκεκριμένα παραπτώματα. Η ΟΥΕΦΑ αποφασίζει κατά το δοκούν από τις οριζόμενες στον Πειθαρχικό Κανονισμό (art 6, p 9) ποινές :

προειδοποίηση, επίπληξη, πρόστιμο, απαγόρευση πώλησης εισιτηρίων για εκτός έδρας αγώνες, ακύρωση αποτελέσματος αγώνα, επανάληψη αγώνα, αφαίρεση βαθμών από τρέχουσες ή μελλοντικές διοργανώσεις (φάση ομίλων Τσάμπιονς Λιγκ και Γιουρόπα Λιγκ), απόρριψη αγώνα, αγώνες κεκλεισμένων των θυρών, πλήρες ή μερικό κλείσιμο γηπέδου, διεξαγωγή αγώνα σε τρίτη χώρα, παρακράτηση εσόδων από διοργάνωση της ΟΥΕΦΑ, απαγόρευση μεταγραφών με δικαίωμα συμμετοχής σε διοργανώσεις της ΟΥΕΦΑ, περιορισμός των παιχτών που ένας σύλλογος μπορεί να δηλώσει σε ευρωπαϊκή συμμετοχή, αποκλεισμός από τρέχουσες ή μελλοντικές ευρωπαϊκές συμμετοχές, απόσυρση τίτλου ή βραβείου και ανάκληση άδειας.

Εν κατακλείδι τα παραπτώματα, που τιμωρούνται αφορούν την παραβίαση του break-even κατά την περίοδο παρακολούθησης (3 έτη), τόσο στο πρώτο κρίσιμο όριο των 5 εκατ. ευρώ, όσο και το δεύτερο των 30 εκατ. ευρώ (με υποχρεωτική κάλυψη από τους μετόχους ή τα ενδιαφερόμενα μέρη). Εμπίπτουν επίσης παραπτώματα που αφορούν ληξιπρόθεσμες οφειλές σε ποδοσφαιριστές, προπονητές, άλλες ομάδες και δημόσιες αρχές, που η ομάδα δεν έχει διακανονίσει προσκομίζοντας εγκαίρως το έγγραφο διακανονισμού κατά τον έλεγχο (ενδιαφέρει αρκετές ελληνικές ομάδες).

Τέλος, δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής ότι η ΟΥΕΦΑ διαπραγματεύεται με τον υπό έλεγχο σύλλογο την ποινή του, δηλαδή αν ο σύλλογος παραδεχθεί την ενοχή του απολαμβάνει ελαφρύτερης ποινής. Το επόμενο στάδιο είναι το CAS που σε περίπτωση προσφυγής παραχωρεί προτεραιότητα στην εκδίκαση σχετικών υποθέσεων, ώστε να μην παρατηρούνται καθυστερήσεις ενόψει των διασυλλογικών διοργανώσεων της επόμενης περιόδου.