Σταθερά πτωτική τροχιά ακολουθεί το τελευταίο διάστημα η ανεργία αλλά τα διαφορετικά νούμερα που δίνουν οι αρμόδιες υπηρεσίες, έστω και αν εξηγούνται λόγω διαφορετικής μεθοδολογίας, αν μη τι άλλο δημιουργούν σύγχυση για τον πραγματικό αριθμό των ανέργων αλλά και την αποτελεσματικότητα των πολιτικών που ακολουθούνται για την μείωσή τους.

Για να αρχίσουμε να ξετυλίγουμε το κουβάρι της ανεργίας, πρέπει να συμφωνήσουμε για το επίπεδο στο οποίο βρίσκεται, κάτι που όπως θα διαπιστώσουμε δεν είναι δεδομένο λόγω διαφορετικής ερμηνείας στη... μετάφραση.

Η διαφορά ανάμεσα στα νούμερα της Δημόσιας Υπηρεσίας (ΔΥΠΑ, πρώην ΟΑΕΔ) και της ΕΛΣΤΑΤ, με μία πρώτη ανάγνωση ξενίζει.

Σύμφωνα με τη ΔΥΠΑ, το σύνολο των εγγεγραμμένων για τον Μάρτιο ανήλθε σε 1.035.580 άτομα (ποσοστό περίπου 22%), καταγράφοντας μείωση κατά 56.929 άτομα σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους και μείωση κατά 38.993 άτομα σε σχέση με τον Φεβρουάριο του 2023. Οι προετοιμασίες ενόψει της θερινής περιόδου σίγουρα έπαιξαν ρόλο στην προσγείωση των ποσοστών της ανεργίας.

Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ για τον Mάρτιο, μήνα στον οποίο αναφέρονται οι πιο πρόσφατες μετρήσεις της έρευνας εργατικού δυναμικού, οι άνεργοι δεν ξεπέρασαν τους 508.744 (ποσοστό 10,9%), σημειώνοντας μείωση κατά 100.395 άτομα σε σχέση με τον Μάρτιο 2022 (16,5%) και κατά 14.096 άτομα σε σχέση με τον Φεβρουάριο 2023 (2,7%).

Πού οφείλεται όμως αυτή η διαφορά στα ποσοστά; H EΛΣΤΑΤ μετρά τον αριθμό των ανέργων και το ποσοστό της ανεργίας με βάση εκτιμήσεις που προκύπτουν από τις δειγματοληπτικές έρευνες εργατικού δυναμικού που η ίδια διεξάγει.

Επιπλέον χρησιμοποιεί διεθνείς ορισμούς βάσει των οποίων άνεργοι χαρακτηρίζονται τα «άτομα τα οποία (α) δεν εργάζονται, (β) είναι άμεσα διαθέσιμα να αναλάβουν εργασία και (γ) αναζητούσαν ενεργά εργασία τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες».

Η ΔΥΠΑ μετρά τους εγγεγραμμένους στο μητρώο ανεργίας και δεν είναι συγκρίσιμη, καθώς κάθε κράτος θέτει διαφορετικές προϋποθέσεις εγγραφής. Με άλλα λόγια, κάποιος μπορεί να εργάζεται και η ΔΥΠΑ να τον έχει καταχωρημένο ως άνεργο ενώ η ΕΛΣΤΑΤ να τον εντάσσει στους εργαζόμενους, κάτι που εξηγεί και τις μεγάλες διαφορές στα νούμερα.

Επιπλέον, τα πολύ υψηλά ποσοστά μαύρης εργασίας στην Ελλάδα «αλλοιώνουν» τα επίσημα νούμερα καθώς όπως είναι προφανές κανείς δεν μπορεί με ακρίβεια να τα καταγράψει.

Τον Μάρτιο οι επιδοτούμενοι άνεργοι ήταν 195.365, μειωμένοι κατά 43.831 (-18,3%) μέσα σε ένα μήνα. Σε σχέση με τον περυσινό Μάρτιο, παρατηρείται αύξηση κατά 32.508 άτομα. Βέβαια, σε σχέση με το σύνολο των ανέργων, οι φετινοί επιδοτούμενοι αντιστοιχούν στο 18,86%, κάτι που σημαίνει ότι λιγότεροι από ένας στους πέντε λαμβάνουν κάποιας μορφής επιδότηση από τη ΔΥΠΑ.

Η περιφέρεια Αττικής και η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας καταγράφουν τον μεγαλύτερο αριθμό εγγεγραμμένων ο οποίος ανέρχεται σε 325.185 άτομα (ποσοστό 31,4%) και 195.336 άτομα (ποσοστό 18,9%) αντίστοιχα.

Οι μακροχρόνια άνεργοι, δηλαδή όσοι είναι στη λίστα της ΔΥΠΑ περισσότερο από 12 μήνες, αποτελούν για έναν ακόμη μήνα την πλειονότητα των ανέργων, καθώς αριθμούν 533.314 άτομα.

Σε σχέση με την ηλικία, η κατηγορία 30-44 ετών συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο αριθμό εγγεγραμμένων (344.426 άτομα, ή 33,3%), ενώ όσον αφορά το εκπαιδευτικό επίπεδο, αυτό της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης συγκεντρώνει 493.662 άτομα.

Aν καταφύγουμε στα στοιχεία της Εργάνης θα διαπιστώσουμε πως για την περίοδο Ιανουάριος – Μάρτιος 2023, οι αναγγελίες προσλήψεων ανήλθαν στις 619.788 θέσεις εργασίας και οι αποχωρήσεις έφτασαν τις 562.301, εκ των οποίων οι 332.062 ήταν αποτέλεσμα καταγγελιών συβάσεων αορίστου χρόνου ή λήξεων συβάσεων ορισμένου χρόνου και οι 230.239 οικειοθελείς αποχωρήσεις. Έτσι, το ισοζύγιο των ροών μισθωτής απασχόλησης του πρώτου τριμήνου ήταν θετικό κατά 57.487 θέσεις εργασίας. Και αυτό ήταν το υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί από το 2001.

Βέβαια την αναμφίβολα θετική εικόνα θολώνει το γεγονός πως για την ίδια περίοδο το 52,71% των νέων θέσεων εργασίας ήταν ευέλικτης μορφής.

Τι ισχύει για τους εγγεγραμμένους ανέργους

Από τον Οκτώβριο του 2022 έχουν τεθεί σε εφαρμογή ριζικές αλλαγές και ποινολόγιο που θα εφαρμόζεται στους εγγεγραμμένους ανέργους του της ΔΥΠΑ στην περίπτωση που δεν αποδέχονται προτεινόμενες θέσεις εργασίας. Οι παραβάτες θα χάνουν το επίδομα, θα διαγράφονται και θα καταβάλλουν και πρόστιμο που ξεκινά από 500 ευρώ και φτάνει έως και 10.000 ευρώ ανάλογα με το εύρος της παράβασης.

O εγγεγραμμένος άνεργος θα διαγράφεται από τα Μητρώα της ΔΥΠΑ για δύο χρόνια, εφόσον του προσφερθούν τρεις κατάλληλες δουλειές, (που θα τις έχουν επιλέξει οι εργασιακοί σύμβουλοι) και τις απορρίψει και τις τρεις.

Ποινές και αναδρομική επιστροφή επιδομάτων επιφέρει η εγγραφή και παραμονή του ανέργου στο ψηφιακό μητρώο, ενώ ταυτοχρόνως απασχολείται με σύμβαση ή σχέση εργασίας ή ασκεί επάγγελμα ή δεν έχει διακόψει το επάγγελμά του.

Τα επιδόματα

Το επίδομα ανεργίας που λαμβάνουν περίπου 200.000 άτομα από την 1η Απριλίου, μετά τη νέα αύξηση του κατώτατου μισθού, διαμορφώνεται στα 479 ευρώ. Το ύψος του επιδόματος ανεργίας ορίζεται σε ποσοστό 55% του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, ανεξαρτήτως από το αν ο άνεργος αμειβόταν με μηνιαίο μισθό ή ημερομίσθιο (προσαυξανόμενο κατά 10% για κάθε προστατευόμενο μέλος).

Οι εποχικοί εργαζόμενοι λαμβάνουν επίδομα εφάπαξ για τρεις μήνες (Οκτώβριος – Δεκέμβριος) από 557 ευρώ – 1.219 ευρώ.

Επίδομα 200 ευρώ δικαιούνται οι μακροχρόνια άνεργοι (όσοι έχουν συμπληρώσει κατά την ημερομηνία υποβολής της σχετικής αίτησης χρόνο ανεργίας αδιαλείπτως από 12 έως 24 μήνες) από 20 έως 66 ετών, των οποίων έχει λήξει η τακτική επιδότηση και δεν πρέπει το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα να υπερβαίνει τα 10.000 ευρώ, ενώ προσαυξάνεται κατά 586,08 ευρώ για κάθε ανήλικο τέκνο.

Aυτή τη στιγμή «τρέχουν» από τη ΔΥΠΑ πάνω από 12 επιδοτούμενα προγράμματα κατάρτισης, απασχόλησης και επιδότησης επιχειρήσεων που στοχεύουν στην απασχόληση 50.000 ανέργων.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 07.05.2023