Όσα συνέβησαν τους τελευταίους μήνες στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με τις δύο αποτυχημένες απόπειρες εκλογής νέου πρύτανη, αναδεικνύουν με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο, πόσο εσφαλμένος είναι ο “νόμος Κεραμέως” για την ανάδειξη των διοικήσεων των πανεπιστημίων. Αν λάβουμε δε υπόψη και όσα συνέβησαν χθες, κατά την τελευταία συνεδρίαση των έξι εσωτερικών μελών του Συμβουλίου Διοίκησης, ο νόμος, εκτός από εσφαλμένος μπορεί να αποδειχθεί και επικίνδυνος για το κύρος του πανεπιστημίου, καθώς αφήνει περιθώρια, εάν δεν εξωθεί κιόλας, σε συμφωνίες και συναλλαγές κάτω από το τραπέζι.

Ένας νόμος ο οποίος περιορίζει τη δημοκρατική λειτουργία των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, όχι μόνο γιατί καθιστά την εκλογή πρύτανη υπόθεση ουσιαστικά τεσσάρων, μόλις, ατόμων, αλλά και επειδή καθιστά τον πρύτανη παντοδύναμο και κατ' ουσία, ανέλεγκτο.

Τον περασμένο Μάιο, κατά την πρώτη απόπειρα εκλογής Συμβουλίου Διοίκησης στο ΑΠΘ, η διαδικασία κατέστη άγονη καθώς τα έξι εσωτερικά μέλη δεν κατόρθωσαν να συμφωνήσουν στην εκλογή των πέντε εξωτερικών μελών, ώστε στη συνέχεια, το 11μελες Συμβούλιο να προχωρήσει στην εκλογή του πρύτανη. Η διαδικασία επαναλήφθηκε τον Σεπτέμβριο όπου από τις νέες εκλογές, προέκυψαν οι ίδιοι έξι οι οποίοι είχαν αποτύχει λίγους μήνες νωρίτερα να ολοκληρώσουν τη διαδικασία. Ήταν, συνεπώς μοιραίο να οδηγηθεί το ΑΠΘ στο ίδιο αδιέξοδο.

Μετά τρεις άγονες ψηφοφορίες μεταξύ των έξι, εκ των οποίων οι πέντε ενδιαφέρονται για το πρυτανικό αξίωμα, διαπιστώθηκε ότι δεν υπήρχαν οι απαιτούμενες τέσσερις ψήφοι ώστε να εκλεγούν τα πέντε εξωτερικά μέλη του Συμβουλίου καθώς ο νόμος απαιτεί ελάχιστη πλειοψηφία 4/6· παρότι τρεις εκ των έξι (Φείδας, Αποστολίδης, Ζωγραφίδης) είχαν ήδη συγκροτήσει ομάδα, αλλά δεν κατάφεραν να εξασφαλίσουν τον τέταρτο. Όπως, μάλιστα, ειπώθηκε χθες, στη διάρκεια της συνεδρίασης, η ομάδα των τριών συγκροτήθηκε στη βάση συμφωνίας ότι οι κ. Φείδας και Αποστολίδης, θα μοιράζονταν την τετραετή θητεία του πρύτανη. Δεν ενθυμούμαι να υπάρχει ανάλογο προηγούμενο σε ελληνικό πανεπιστήμιο, αλλά σε κάθε περίπτωση, μια τέτοια διευθέτηση δεν προστατεύει το κύρος του πανεπιστημίου. Επιπλέον, δεν λαμβάνει υπόψη τη βούληση της πλειοψηφίας των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας η οποία στις εκλογές για την ανάδειξη των έξι εσωτερικών μελών, ανέδειξε άλλους στις δύο πρώτες θέσεις (Αναστασιάδη και Στυλιανίδη).

Η συμφωνία των τριών δεν πέρασε κι αυτό είναι προς όφελος του κύρους του ΑΠΘ. Τώρα η “μάχη” μετατίθεται στη Σύγκλητο, τα 58 μέλη της οποίας θα κληθούν να κάνουν εκείνα τη δουλειά που δεν κατάφεραν να κάνουν οι έξι. Να εκλέξουν δηλαδή τα πέντε εξωτερικά μέλη από ένα σύνολο 15 υποψηφίων, ώστε στη συνέχεια να εκλεγεί ο πρύτανης.

Η ανάμειξη της Συγκλήτου επινοήθηκε και πέρασε εκ των υστέρων με ειδική τροπολογία, ώστε να αρθεί το αδιέξοδο, το οποίο είχε παρουσιαστεί νωρίτερα και στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Ωστόσο, και η λύση αυτή είναι προβληματική καθώς ακυρώνει ουσιαστικά τη βούληση των μελών ΔΕΠ, αφού παρακάμπτονται τα έξι εσωτερικά μέλη που είχαν εκλεγεί με καθολική ηλεκτρονική ψηφοφορία και ο τελικός λόγος περνά σε ένα όργανο (Σύγκλητο) το οποίο δεν έχει καμία νομιμοποίηση και είναι κατ’ ουσία απερχόμενο.

Ο τρόπος εκλογής των οργάνων διοίκησης των πανεπιστημίων, όπως καθορίζεται με το νόμο Κεραμέως, είναι πολλαπλά προβληματικός. Για πολλούς λόγους. Δύο εξ αυτών είναι οι ακόλουθοι:

1. Όποιος υποψήφιος πρύτανης καταφέρει να εξασφαλίσει άλλες τρεις ψήφους μεταξύ των έξι εσωτερικών μελών του Συμβουλίου Διοίκησης γίνεται ο απόλυτος άρχων του πανεπιστημίου. Εκλέγεται πρύτανης και συγχρόνως πρόεδρος του Συμβουλίου, ορίζει τους αντιπρυτάνεις, αλλά και τους κοσμήτορες των Σχολών κ.ο.κ.

2. Το 11μελες Συμβούλιο Διοίκησης δεν συγκροτείται, στο σύνολό του, με αξιολογικά κριτήρια αφού, τα πέντε εξωτερικά μέλη του επιλέγονται, όχι αναγκαστικά με βάση τα προσόντα τους, αλλά με κριτήριο ποιον θα ψηφίσουν για πρύτανη. Στη δε Σύγκλητο προβλέπεται, σε περίπτωση ισοψηφίας η επιλογή των πέντε να γίνει με κλήρωση!

Τα πανεπιστήμια χρειάζονται εμπνευσμένες διοικήσεις, οι οποίες να διαθέτουν τη μέγιστη δυνατή πολιτική νομιμοποίηση. Διαδικασίες σαν κι αυτές που προβλέπει ο νόμος Κεραμέως δεν εξυπηρετούν αυτόν τον σκοπό γι' αυτό και η νέα ηγεσία του υπουργείου Παιδείας θα πρέπει να προχωρήσει στην κατάργησή του, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το συγκεκριμένο σκέλος του.