Πλώρη για την επαναφορά του σε προμνημονιακά επίπεδα από την Πρωταπριλιά (δε θα είναι ψέμα) έχει τραβήξει ο κατώτατος μισθός, με τα σενάρια για το που θα κάτσει η μπίλια, σε μία χρονιά πολλαπλών εκλογών, να δίνουν και να παίρνουν.

Όσον αφορά το ύψος της αύξησης, θεωρείται δεδομένο ότι ο κατώτατος µισθός θα αυξηθεί κατ’ ελάχιστον στα 751 ευρώ και θα επανέλθει στα προµνηµονιακά επίπεδα. Με την εν λόγω αύξηση κατά 39 ευρώ µηνιαίως ο κατώτατος µε µία τριετία θα ανέβει στα 827 από τα 784 ευρώ (αύξηση 43 ευρώ).

Ο κατώτατος µε δύο τριετίες από τα 856 θα ανέβει στα 903 ευρώ (αύξηση 47 ευρώ) και ο κατώτατος µε τρεις τριετίες από τα 927 ευρώ θα ανέβει στα 978 ευρώ (αύξηση 51 ευρώ).

Ωστόσομ το σενάριο που παίζει δυνατά προβλέπει αύξηση του κατώτατου κατά 7,75%- 8%, όσο δηλαδή αυξήθηκαν και οι συντάξεις, για να δοθεί μία ουσιαστική ενίσχυση στους χαμηλόμισθους, την ώρα που η ακρίβεια «καταπίνει» τα εισοδήματά τους. Αυτό οδηγεί σε νέο κατώτατο µισθό κοντά στα 768-770 ευρώ (αύξηση κατά 55-57 ευρώ).

Eπειδή πάντως οι εκλογές κοντοζυγώνουν, δεν αποκλείεται η κυβέρνηση… να τα δώσει όλα αποφασίζοντας αύξηση κοντά στο ύψος του πληθωρισµού, έως και 9,5%, αν και κάτι τέτοιο, αυτή τη στιγμή, δεν είναι η πιθανότερη εκδοχή. Σε µία τέτοια περίπτωση ο νέος κατώτατος µισθός θα αυξηθεί κατά 67 ευρώ και θα διαµορφωθεί στα 780 ευρώ τον µήνα.

Το μεγάλο στοίχημα είναι η ουσιαστική αύξηση, όχι μόνο του κατώτατου, αλλά όλων των μισθών στον ιδιωτικό τομέα οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις έχουν μείνει «παγωμένοι» στη μνημονιακή κατάψυξη, χωρίς όμως να τεθούν σε κίνδυνο η βιωσιμότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και οι αντοχές της ελληνικής οικονομίας.

Ικανή και αναγκαία συνθήκη για να κερδηθεί το στοίχημα είναι η καθιέρωση ξανά των συλλογικών διαπραγματεύσεων μεταξύ των κοινωνικών εταίρων (να συζητούν δηλαδή εργαζόμενοι και εργοδότες για το ύψος των μισθών) που θα ανοίξει τον δρόμο για την επιστροφή των συλλογικών συμβάσεων εργασίας οι οποίες πριν από τη λαίλαπα των μνημονίων προστάτευαν πάνω από το 60% των εργαζόμενων.

Οι θέσεις των κοινωνικών εταίρων

Η ΓΣΕΕ ζητά αύξηση του κατώτατου μισθού στα 850 ευρώ, σε συνδυασμό με την επαναφορά των τριετιών, οι οποίες παραμένουν «παγωμένες» από το 2012 και μετά. Επίσης, στις μόνιμες διεκδικήσεις της Συνομοσπονδίας συγκαταλέγεται και το αίτημα για επαναφορά του δικαιώματος προσδιορισμού των κατώτατων αποδοχών από τους κοινωνικούς εταίρους.

Οι εργοδότες (ΣΕΒ, ΣΒΕ) από την πλευρά τους, αφού επισημαίνουν πως ο κατώτατος µισθός, αρχής γενοµένης από τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, έχει συνολικά αυξηθεί κατά 22%, εστιάζουν στην περαιτέρω µείωση του µη µισθολογικού κόστους (εισφορές). Μάλιστα, επικαλούνται την κυβερνητική δέσμευση για συνολική ελάφρυνση, την τετραετία 2019-2023 κατά 5 ποσοστιαίες µονάδες. Οι εισφορές από το 2019 έχουν μειωθεί συνολικά κατά 4,40%. Αναφορικά με το κρίσιμο ζήτημα της επαναφοράς των συλλογικών διαπραγματεύσεων, σφυρίζουν αδιάφορα…

Οι µικροµεσαίοι (ΕΣΕΕ, ΓΣΕΒΕΕ) βρίσκονται κάπου στη μέση. Ναι μεν θεωρούν ότι η αύξηση του κατώτατου µισθού τους ωφελεί αφού θα επιστρέψει στα ταµεία τους µε τη µορφή αύξησης της κατανάλωσης, αλλά εκφράζουν ανησυχίες για το ενδεχόμενο να μην είναι σε θέση, μέσα στις ασφυκτικές συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί με τους τζίρους σε ελεύθερη πτώση, να δώσουν τον νέο κατώτατο στους εργαζομένους τους.

Σε αυτό το περιοριστικό πλαίσιο, παράλληλα µε την αύξηση του κατώτατου µισθού ζητούν επιτακτικά µέτρα για τη στήριξη των επιχειρήσεων, όπως είναι η µείωση των εισφορών, η ολοκληρωτική κατάργηση του τέλους επιτηδεύµατος και η καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας. Ταυτόχρονα, τάσσονται υπέρ της επαναφοράς των συλλογικών διαπραγματεύσεων.

Την ίδια στιγμή, καμπανάκι χτυπά ο ΟΟΣΑ για τον κατώτατο μισθό καθώς στην έκθεση του αναφέρεται πως οι αυξήσεις στους μισθούς επιτείνουν τις πληθωριστικές πιέσεις. Όπως αναφέρεται στη έκθεση, η αύξηση του κατώτατου μισθού είναι πιθανό να οδηγήσει σε αυξήσεις στους μισθούς για τους εργαζόμενους που αμείβονται πάνω από τον κατώτατο μισθό, επεκτείνοντας τη συνολική αύξηση των μισθών και συμβάλλοντας στη διεύρυνση του πληθωρισμού.

Ωστόσο, την ίδια στιγμή ο Οργανισμός παραδέχεται ότι ο κατώτατος μισθός στη χώρα μας είναι ο δεύτερος πιο κοντά στο όριο της φτώχειας σε σύγκριση με τις χώρες μέλη του ΟΟΣΑ. Γι’ αυτό και συστήνει ένα σύστημα κοινωνικής στήριξης των φτωχών νοικοκυριών, το οποίο δε θα συνδέεται με τον κατώτατο μισθό .

Αξίζει να σημειωθεί πως σήμερα, μετά και την τελευταία αύξηση που έχει τεθεί σε ισχύ από 1ης Μαΐου του 2022, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 9η θέση ανάμεσα σε 21 χώρες της ΕΕ που έχουν νομοθετημένο κατώτατο μισθό, από την 11η που βρισκόταν μέχρι πρότινος. Συγκεκριμένα με την αύξηση κατά 7,5% στα 831,8 ευρώ σε 12μηνη βάση, οι κατώτατες αποδοχές στη χώρα μας ανεβαίνουν στην κατάταξη κατά 2 θέσεις ξεπερνώντας την Πορτογαλία (822,5 ευρώ) και την Μάλτα (792,26 ευρώ).

Βήμα - βήμα προς τον νέο κατώτατο

Με τροπολογία του υπουργείου Εργασίας επισπεύδεται η εκκίνηση και η διεξαγωγή της διαδικασίας για τον καθορισμό του κατώτατου μισθού για το 2023, προκειμένου ο νέος αυξημένος κατώτατος μισθός να αρχίσει να ισχύει από την 1η Απριλίου 2023.

Πιο συγκεκριμένα, αναφορικά με τα χρονοδιαγράμματα που προβλέπει η κείμενη νομοθεσία για κάθε στάδιο της διαδικασίας, προβλέπεται ότι:

Ειδικότερα, σύμφωνα με την τροπολογία:

α) Η αποστολή έγγραφης πρόσκλησης από την Επιτροπή Συντονισμού της διαβούλευσης προς εξειδικευμένους επιστημονικούς και ερευνητικούς φορείς για τη σύνταξη έκθεσης για την αξιολόγηση του ισχύοντος νομοθετημένου κατώτατου μισθού θα πραγματοποιηθεί έως τις 20 Ιανουαρίου 2023.

β) Η σύνταξη και η υποβολή της έκθεσης θα λάβουν χώρα το αργότερο έως τις 3 Φεβρουαρίου 2023.

γ) Η διαβίβαση του υπομνήματος και της τεκμηρίωσης κάθε διαβουλευομένου από την Επιτροπή Συντονισμού της διαβούλευσης προς τους λοιπούς εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων, με πρόσκληση για προφορική διαβούλευση, θα πραγματοποιηθεί το αργότερο έως τις 10 Φεβρουαρίου 2023.

δ) Η διαβίβαση όλων των υπομνημάτων και της τεκμηρίωσης των διαβουλευομένων, καθώς και της έκθεσης των εξειδικευμένων επιστημονικών και ερευνητικών φορέων, στο Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) προς σύνταξη Σχεδίου Πορίσματος Διαβούλευσης, θα πραγματοποιηθεί το αργότερο έως τις 20 Φεβρουαρίου 2023.

ε) Το σχέδιο του πορίσματος διαβούλευσης θα ολοκληρωθεί το αργότερο έως τις 28 Φεβρουαρίου 2023.

στ) Τέλος, η εισήγηση του υπουργού εργασίας προς το Υπουργικό Συμβούλιο για τον καθορισμό του κατώτατου μισθού των υπαλλήλων και του κατώτατου ημερομισθίου των εργατοτεχνιτών θα υποβληθεί το αργότερο έως τις 10 Μαρτίου 2023.

Η αύξηση του κατώτατου μισθού αφορά σε έναν στους τέσσερις μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα, δηλαδή 650.000 εργαζομένους που απασχολούνται με πλήρη ή μερική απασχόληση. Η νέα αύξηση του κατώτατου μισθού θα τραβήξει προς τα πάνω μία σειρά από επιδόματα προς τα πάνω, με πρώτο το επίδομα ανεργίας, το οποίο, με άνοδο του κατώτατου κατά 5,5%, θα ανέβει από τα 438 ευρώ που είναι σήμερα στα 461,82 ευρώ.

Με αύξηση κατά 8%, το επίδομα ανεργίας θα διαμορφωθεί στα 473 ευρώ, ενώ, με μία αύξηση 9,5%, θα αυξηθεί ακόμα περισσότερο και θα διαμορφωθεί στα 479,3 ευρώ.

Το ύψος του επιδόματος ανεργίας ορίζεται σε ποσοστό 55% του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, ανεξαρτήτως αν ο άνεργος αμειβόταν με μηνιαίο μισθό ή ημερομίσθιο (προσαυξανόμενο κατά 10% για κάθε προστατευόμενο μέλος). Αντίθετα, το ειδικό επίδομα μακροχρόνιας ανεργίας, το οποίο ανέρχεται σε 200 ευρώ τον μήνα, δεν θα αυξηθεί, καθώς πρόκειται για σταθερό ποσό.

Η αύξηση του κατώτατου μισθού θα συμπαρασύρει προς τα πάνω και μια σειρά από επιδόματα, όπως:

- Επίσχεσης εργασίας

- Ειδικό εποχιακό

- Ειδικό βοήθημα μετά τη λήξη επιδότησης λόγω ανεργίας

- Ειδικό βοήθημα μετά από τρίμηνο παραμονής στα μητρώα του ΟΑΕΔ

- Ειδικό βοήθημα σε όσους εξέτισαν ποινή στερητική της ελευθερίας

- Αφερεγγυότητας του εργοδότη

- Διαθεσιμότητας

- Παροχή προστασίας της Μητρότητας

- Μαθητείας

- Ασκούμενων σπουδαστών ΤΕΙ

- Πρακτική άσκηση φοιτητών σχολών τουριστικής εκπαίδευσης

- Ειδική επιδότηση εκδοροσφαγέων

- Ειδική συμπληρωματική παροχή ανεργίας φορτοεκφορτωτών

- Επιδότηση λόγω ανεργίας των ξεναγών

- Επιδότηση λόγω ανεργίας αδελφών νοσοκόμων

- Επιδότηση λόγω ανεργίας δασεργατών

- Επιδότηση λόγω ανεργίας ρητινοσυλλεκτών

- Βοήθημα ανεργίας ασφαλισμένων τ.ΕΤΑΠ-ΜΜΕ

- Βοήθημα ανεργίας ασφαλισμένων τ. ΟΑΕΕ

- Βοήθημα ανεργίας ασφαλισμένων τ. ΕΤΑΑ

- Άδειας συμμετοχής σε εξετάσεις για σπουδαστές, φοιτητές, μαθητές που είναι εργαζόμενοι

- Προγράμματα απασχόλησης

Οι τριετίες… περνούν, οι εργαζόμενοι στον άσο

Χωρίς απτό όφελος στο πορτοφόλι τους φαίνεται πως θα παραμείνουν το 2023 οι παλαιότεροι εργαζόμενοι που έχουν προϋπηρεσία, καθώς αν και η ανεργία εμφανίζει πτωτικές τάσεις δεν θα κατρακυλήσει κάτω από το 10%, ώστε να «ξεπαγώσουν» οι τριετίες και να λάβουν οι μισθωτοί πάλι επιδόματα προϋπηρεσίας. 

Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού, το ποσοστό ανεργίας δεν εκτιμάται ότι θα πέσει κατά μέσο όρο κάτω από 12,7% (από 12,6% φέτος). Αυτό σημαίνει πως οι μισθωτοί που εισπράττουν τον κατώτατο μισθό και έχουν προϋπηρεσία πάνω από τρία έτη μάλλον θα μείνουν… με την όρεξη για επιδόματα τριετιών.