Έπειτα από χρόνια υπομονής και στη συνέχεια οργής για τις καθυστερήσεις, πλέον φαίνεται ότι δεν έχουν κουράγιο να παρακολουθήσουν το «σίριαλ» της εξέλιξης των έργων του μετρό στο σταθμό Βενιζέλου -είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις δύο στους δέκα καταστηματάρχες με τους οποίους μιλήσαμε είδαν ένα μέρος μόνο της ειδικής συνεδρίασης του δημοτικού συμβουλίου για το θέμα. Η ενημέρωση των περισσοτέρων είναι αποσπασματική, συχνά προέρχεται από όσα άκουσαν από τους εργαζόμενους στο εργοτάξιο. Κα

νείς δεν είναι σε θέση να αποφασίσει ποια είναι η βέλτιστη λύση και είναι έτοιμοι να αποδεχτούν όποια λύση τους παρουσιαστεί, αρκεί να έχουν την υπόσχεση ότι θα τελειώσει. Στο άκουσμα της πληροφορίας ότι μετά την απόσπαση των αρχαίων θα ακολουθήσει νέος γύρος ανασκαφών και στην προοπτική προσφυγών στο Συμβούλιο της Επικρατείας τους πιάνει απελπισία. Συχνά στα λίγα λεπτά που κρατά η κουβέντα μας αμφιταλαντεύονται, αλλάζοντας γνώμη για το αν η συντομότερη λύση είναι η απόσπαση των αρχαίων ή η διατήρησή τους κατά χώραν.

• Βενιζέλου (κάτω από την Εγνατία)
• 
  
• «Θέλουμε να τελειώσει το έργο, γιατί τόσα χρόνια κρατάμε τις δουλειές μας με το ζόρι» μου λέει η κ. Δήμητρα Φιλίππου, που από το 2004 διατηρεί κατάστημα με υποδήματα επί της οδού Βενιζέλου, κάτω από την Εγνατία. «Λίγα χρόνια δουλέψαμε καλά, μετά ήρθαν οι λαμαρίνες και η γενικότερη υποβάθμιση της περιοχής» σχολιάζει. Όταν τη ρωτάμε ποια λύση θεωρεί ότι είναι η καλύτερη, τουλάχιστον από άποψη χρόνου ολοκλήρωσης του έργου, απαντά: «Είμαι μπερδεμένη. Φοβάμαι ότι το θέμα έχει πολιτικοποιηθεί. Χρειάζεται ένας ανεξάρτητος φορέας, χωρίς κομματικές εξαρτήσεις, που να μελετήσει το πού βρισκόμαστε και ποια είναι η βέλτιστη λύση. Αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχει ούτε χρονοδιάγραμμα ούτε εμπιστοσύνη σε όσα μας λένε».
• 
  
• Πλατεία Καπνεργάτη
  
• 
  
• Περάσαμε απέναντι, στην πλατεία Καπνεργάτη, εκεί όπου σχεδιάζεται η είσοδος στο σταθμό Βενιζέλου. «Τόσα χρόνια βιώνουμε την πλήρη αδιαφορία όχι μόνο εμείς, όλη η πόλη» λέει με αγανάκτηση ο κ. Κώστας Θεοφιλίδης, ιδιοκτήτης κοσμηματοπωλείου. Αν το μετρό ολοκληρωθεί σε 18 χρόνια «δεν θα προλάβω όχι να ωφεληθώ αλλά ούτε να κάνω απόσβεση τη χασούρα». Επιπλέον, όπως λέει, τόσα χρόνια δημιουργούνται διαφορετικές αγοραστικές συνήθειες και «για τα σημερινά νέα παιδιά, που μεγάλωσαν με την εικόνα των καταστημάτων του κέντρου πίσω από τις λαμαρίνες, αγορά είναι τα πολυκαταστήματα στα ανατολικά». Είναι πεπεισμένος ότι «επί 12 χρόνια δεν υπάρχει πλάνο. Φτάσαμε σήμερα και ακόμη αναζητάμε μία λύση για τα αρχαία». Ανήσυχος προσπαθεί να αλιεύσει πληροφορίες από τους εργαζόμενους στο εργοτάξιο. «Μου είπαν ότι αν πάρουν τα αρχαία, θα χρειαστεί λιγότερος χρόνος για την κατασκευή του σταθμού. Όλοι έχουν δίκιο. Και η Αττικό Μετρό και οι αρχαιολόγοι που λένε ότι είναι σημαντικά τα αρχαία. Να δεχτώ ότι η λύση θα βρισκόταν σε μερικούς μήνες. Αλλά όλα έχουν ένα όριο». Τον ρωτάμε ποια κατά την άποψή του είναι η καλύτερη λύση. «Δεν θα το πω εγώ. Τη λύση να τη βρουν οι ειδικοί» λέει, συμπληρώνοντας: «εκτός κι αν και αυτοί θέλουν να δικαιωθούν ή να κερδίσουν κάτι».

• Εγνατία (δυτικά της Βενιζέλου)
• Στρίβοντας αριστερά επί της οδού Εγνατία, συναντήσαμε τον Γιάννη και τον Δημήτρη Κοροκυθάκη, που διατηρούν κατάστημα με ρούχα. Θυμούνται σαν σήμερα εκείνη την ημέρα του Σεπτεμβρίου, πριν από 12 χρόνια, που το μαγαζί τους κλείστηκε πίσω από λαμαρίνες. «Έπειτα από δύο χρόνια ήρθε και η κρίση σαν ταφόπλακα και μας αποτελείωσε. Τη ζημιά την έχουμε υποστεί στο πετσί μας και ούτε βγαίνουμε στους δρόμους ούτε φωνάζουμε. Ποιος θα πληρώσει το κόστος των καθυστερήσεων;» διερωτώνται, ερώτημα που μοιάζει ρητορικό. «Να τα σηκώσουν τα αρχαία, να γίνει επιτέλους ο σταθμός και να τα τοποθετήσουν και πάλι, όπως στην Αγίας Σοφίας. Αφού θα επανατοποθετηθεί το 85% των αρχαίων, κι αφού υπάρχει προηγούμενο με αποσπάσεις και επανατοποθετήσεις σε άλλα μετρό, εδώ πού είναι το πρόβλημα;» λένε στην αρχή της κουβέντας μας. Το ενδεχόμενο να δοθεί η υπόλοιπη γραμμή σε κυκλοφορία, πλην του σταθμού Βενιζέλου (όπως προέβλεπε το σχέδιο της προηγούμενης διοίκησης της Αττικό Μετρό) τους προβληματίζει. «Ουδέν μονιμότερο του προσωρινού, στην Ελλάδα ζούμε, μπορεί να συνεχίζουν να μαλώνουν και τελικά να παραλείψουν το σταθμό» λένε. Από την άλλη, τους προβληματίζει και η αναφορά των αρχαιολόγων στο δημοτικό συμβούλιο, ότι αν αποσπαστούν τα αρχαία θα πρέπει να γίνουν εκ νέου ανασκαφές, σε βάθος 3,5 μέτρων, που μπορεί να διαρκέσουν έως και 45 μήνες αλλά και το ενδεχόμενο να γίνουν προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας. «Αν ξεκινήσουμε φτου κι από την αρχή ανασκαφές, θα φτάσουμε 2029 και δεν θα έχουμε μετρό. Ήμαρτον. Δεν μας έμεινε άλλο κουράγιο. Ας βρουν την πιο σύντομη λύση να τελειώνουμε».
• 
  
• Αλκαζάρ

«Η διχαστική ρητορική στο συγκεκριμένο ζήτημα για μένα είναι ύποπτη και προς τις δύο πλευρές» λέει ο Γιώργος Κουρτίδης, συνιδρυτής του The caravan, Bed and breakfast, που βρίσκεται στην περιοχή του Αλκαζάρ. Είμαι ο τελευταίος που θα πω τι είναι σωστό, τι λάθος. Και δεν είναι κακό να μη γνωρίζεις την ουσία της κατάστασης, αφού δεν έχεις την πληροφόρηση που θα σε οδηγήσει σε ένα ασφαλές συμπέρασμα. Θα έλεγα ότι περισσότερο εμπιστεύομαι τους επιστήμονες-αρχαιολόγους παρά τους πολιτικούς. Αν και γενικά γνωρίζουμε πως η αλήθεια πάντα βρίσκεται κοντά στη μέση. Μια μέση όμως που έπειτα από δεκαπέντε χρόνια δεν έχει μπορέσει η πόλη να βρει και να πορευτεί. Και αυτή είναι η μεγαλύτερη αποτυχία όλων μας».

«Τουλάχιστον ας μας έδιναν 1.000 ευρώ αποζημίωση για κάθε χρόνο που κατασκευάζεται το μετρό. Είναι 13 χρόνια τώρα, είμαστε κουρασμένοι» μας λέει η κ. Παρθένα Ιωαννίδου, που διατηρεί κατάστημα με παπούτσια πίσω από το Αλκαζάρ. Η ίδια είναι υπέρ του να παραμείνουν τα αρχαία στη θέση τους γιατί «αν φύγουν δεν θα τοποθετηθούν πάλι πίσω όπως είναι. Το πολύ το κυρ ελέησον το βαριέται κι ο παπάς, αν μείνουν τα αρχαία, θα προχωρήσει το έργο. Είναι λάθος να φύγουν, είναι άδικο για την πόλη» λέει με θέρμη. Στην κουβέντα μας παρεμβαίνει ο παλιός της γείτονας κ. Γιάννης Μυστακίδης, που διατηρούσε κατάστημα με τσάντες ακριβώς δίπλα, αλλά πριν από δύο χρόνια έκλεισε και λόγω των έργων του μετρό. «Τα είπε ωραία ο δήμαρχος. Χρειαζόμαστε πρακτικές λύσεις, όχι θεωρίες. Μέχρι τώρα έκαναν εγκαίνια δέκα φορές αλλά με τους μουσαμάδες και τις ζωγραφιές το έργο θα τελειώσει το 2024».

• Βενιζέλου (άνωθεν της οδού Εγνατία)
• Λίγο πιο πέρα, στην οδό Βενιζέλου πάνω από την Εγνατία, διατηρούν κατάστημα οπτικών η Αγνή Λαμπροπούλου και ο Μαουρίτσιο Σέρρα (φωτ.). «Ήρθαμε το 2004 εδώ και από το 2006 ακούμε συνεχώς χρονοδιαγράμματα -το 2012, το 2018- που μετά ανατρέπονται. Ακόμα και στην κυκλοφοριακή διευθέτηση, που μας είπαν ότι θα κρατούσε μόνο 2,5 μήνες, έχουμε καθυστέρηση, πέρασαν πέντε μήνες, χάσαμε την καλοκαιρινή σεζόν που δουλεύαμε καλά κι ακόμη ο δρόμος δεν άνοιξε» λέει ο κ. Σέρρα. Η κ. Λαμπροπούλου ανησυχεί για την εξέλιξη της υπόθεσης του σταθμού Βενιζέλου. «Τώρα θα μαλώνουν οι μεν με τους δε για το ποια λύση είναι η καλύτερη; Θα μπλοκάρουν το έργο οι αρχαιολόγοι; Κι όλα αυτά εις βάρος των πολιτών; Γιατί άλλαξε η λύση για το σταθμό; Ούτε κι αυτό που είπε ο πρωθυπουργός με καλύπτει. Έτσι όπως γίνεται η συζήτηση, δεν μου εμπνέει κανενός είδους εμπιστοσύνη. Δεν ακούμε ξεκάθαρες κουβέντες» λέει. Ο κ. Σέρρα αυθόρμητα συγκρίνει τα όσα συμβαίνουν στη Θεσσαλονίκη με την περίπτωση του μετρό στη χώρα καταγωγής του, την Ιταλία. «Και εκεί υπάρχουν πολλά αρχαία αλλά η λύση βρίσκεται σε δύο, τρεις, τέσσερις μήνες. Εδώ τόσα χρόνια σκάβουν, σπάνε γκρεμίζουν και εγκαινιάζουν. Δείτε τι έγινε στην πλατεία Διοικητηρίου».
  

• Εγνατία (ανατολικά της Βενιζέλου)

Στην οδό Εγνατία, μεταξύ Βενιζέλου και Χαλκέων, εκεί δηλαδή που τα καταστήματα «εξαφανίστηκαν» πίσω από τις λαμαρίνες, διατηρούν κοσμηματοπωλείο και εργαστήριο αργυροχρυσοχοΐας οι αδελφοί Τιμόθεος και Σίμος Μπίνης. Στη γειτονιά τους τα περισσότερα καταστήματα έκλεισαν. «Για μας περισσότερο κι από την κρίση μάς επηρέασαν οι λαμαρίνες. Έχουμε πτώση πάνω από 50% στον τζίρο μας, αντέξαμε γιατί χαμηλώσαμε τις προσδοκίες μας και διατηρήσαμε το πελατολόγιό μας λόγω του εργαστηρίου» λένε. Για τον Τιμόθεο Μπίνη είναι απορίας άξιο «πώς μας λένε τώρα ότι το να σηκώσουν τα αρχαία είναι πιο σύντομη λύση από το να συνεχίσουν οι εργασίες που άρχισαν; Στην αρχή συμφωνούσα να φύγουν τα αρχαία, και αν το αποφάσιζαν το 2014 ίσως να τελειώναμε πιο γρήγορα, αλλά τώρα; Αν πάνε χαμένα 5 χρόνια; Μήπως πρόκειται για αντίδραση και απωθημένο όσων το 2014 είδαν ότι δεν πέρασε η δική τους πρόταση; Εκεί προβληματίζομαι».

«Με ενδιαφέρει όποια λύση οδηγεί πιο γρήγορα στη λειτουργία του μετρό. Αλλά δεν είμαι πεπεισμένος ποια είναι αυτή. Υπάρχουν τόσοι αστάθμητοι παράγοντες» σχολιάζει ο Σίμος Μπίνης.

Είναι άρρωστη αυτή η κατάσταση

«Δεν είναι εύκολο για μας που δεν είμαστε ειδικοί να έχουμε μια αποκρυσταλλωμένη άποψη Όλοι οι κυβερνητικοί είναι υπέρ της απόσπασης, όλοι οι άλλοι κατά» λέει ο Χρήστος Νικολόπουλος, πρόεδρος του Συλλόγου Επαγγελματιών Ιστορικού Κέντρου, σχολιάζοντας ότι το θέμα έχει πολιτικοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό. «Είναι άρρωστη αυτή η κατάσταση, έχει καταστρέψει ανθρώπους και περιουσίες η καθυστέρηση του έργου. Ο κόσμος καταστρέφεται, πρέπει να σταματήσουν οι αντιδικίες, δεν αντέχει η πόλη. Το μετρό να τελειώσει κάποια στιγμή» σημειώνει. Πώς όμως; «Εφόσον όπως μας λένε η λύση της διατήρησης των αρχαίων εγκυμονεί κινδύνους σε θέματα ασφαλείας, ας προχωρήσει η απόσπαση όπως έγινε στην Αγίας Σοφίας. Γιατί αν μείνουν τα αρχαία και την περίοδο των δοκιμών διαπιστωθεί ότι υπάρχει επικινδυνότητα, τι θα γίνει; Καταστρέφεται το έργο;».

«Φυσικά θέλουμε τα αρχαία, αλλά πρώτη προτεραιότητα είναι η ασφάλεια των επιβατών. Εγώ δεν είμαι ειδικός, οι ειδικοί πρέπει να βρουν τη βέλτιστη λύση» λέει από την πλευρά του ο πρόεδρος των κοσμηματοπωλών Θεσσαλονίκης Πέτρος Καλπακίδης. Όπως λέει, στην ευρύτερη περιοχή γύρω από το εργοτάξιο του μετρό έκλεισαν πάνω από 20 κοσμηματοπωλεία, ενώ τα υπόλοιπα φυτοζωούν.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 13 Οκτωβρίου 2019