27/11/2020 07:00
Η αναμενόμενη απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι μάλλον όχι. Ο εθισμός όλων μας στο πλαστικό είναι τόσο μεγάλος που δεν μπορούμε να φανταστούμε την καθημερινότητά μας χωρίς αυτό, καθώς όλα γύρω μας είναι φτιαγμένα από αυτό. Σακούλες σκουπιδιών, μπουκάλια με νερό, τάπερ για φαγητό, ποτήρια για τον καφέ, στυλό, σαμπουάν, αυτοκίνητα, λεωφορεία. Σχεδόν ό,τι κι αν χρησιμοποιούμε περιέχει πλαστικό.
Και πού πάει τελικά όλο αυτό το πλαστικό;
Στις θάλασσες και εν συνεχεία στο πιάτο μας… Το πλαστικό σκοτώνει θαλάσσια ζώα, επιδρά αρνητικά στα θαλάσσια οικοσυστήματα και εισέρχεται στην τροφική αλυσίδα.
Στην Ελλάδα, στο 89% των ψαριών τριών ειδών (γαύρος, κολιός, παλαμίδα) που εξετάστηκαν εντοπίστηκαν 6,36 μικροΐνες πλαστικού (Έρευνα ΕΛΚΕΘΕ - Χριστίνα Ζέρη), ενώ στο 80% των δειγμάτων πόσιμου νερού που ελέγχθηκαν παγκοσμίως βρέθηκαν μικροΐνες πλαστικού.
Επιπλέον, σύμφωνα με την έρευνα του Κέντρου Διεθνούς Περιβαλλοντικού Δικαίου (CIEL) -Plastic & Health: The Hidden Costs of a Plastic Planet, February 2019- η χώρα μας καταναλώνει περίπου 0,6 εκατομμύρια τόνους πλαστικών το χρόνο και ανακυκλώνει μόλις το 20%.
Είναι χαρακτηριστικό το ότι καθημερινά στην Ελλάδα σερβίρονται κατά μέσο όρο 1.000.000 πλαστικά ποτήρια μόνο για καφέ.
Η Ελλάδα γυρίζει σελίδα
Η ελληνική κυβέρνηση, θέλοντας τα ενισχύσει το ήδη υπάρχον νομικό πλαίσιο για τον περιορισμό της πλαστικής ρύπανσης προχωρά, από τις πρώτες στην Ευρώπη, στην εφαρμογή του νομοσχεδίου του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που ανταποκρίνεται στην ευρωπαϊκή Οδηγία 2019/904/ΕΕ σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον» και συγκεκριμένα στο Άρθρο 4 που αφορά στην απόσυρση των Πλαστικών Μίας Χρήσης και έχει προθεσμία εφαρμογής τον Ιούλιο του 2021.
Σύμφωνα με ευρωπαϊκές και εθνικές μελέτες (Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε), το 50% του συνόλου των πλαστικών απορριμμάτων αντιστοιχεί σε πλαστικά αντικείμενα μίας χρήσης.
Έτσι, μπορεί η πανδημία να μην συνέβαλε στον δραστικό περιορισμό της χρήσης των πλαστικών μιας χρήσης -μιας και οι μάσκες, τα γάντια αλλά και οι συσκευασίες τροφίμων χωριστά για λαχανικά ή φρούτα είναι μία πραγματικότητα-, ωστόσο η Ελλάδα αποφάσισε να περάσει σύντομα σε μία νέα, πιο «πράσινη» εποχή.
Από τις 3 Ιουλίου 2021, θα αφήσει πίσω μία για πάντα δέκα κατηγορίες πλαστικών μίας χρήσης. Πρόκειται για μαχαιροπήρουνα, πλαστικά πιάτα, καλαμάκια, περιέκτες και κυπελλάκια ποτών από φελιζόλ, περιέκτες τροφίμων από φελιζόλ, αναδευτήρες ποτών, μπατονέτες, στηρίγματα για μπαλόνια, καθώς και πάσης φύσεως προϊόντα που διασπώνται σε μικροπλαστικά, τα λεγόμενα οξοδιασπώμενα πλαστικά, τα οποία θρυμματίζονται.
Οι επιχειρήσεις θα έχουν δυνατότητα να τα πωλούν έως και τον Οκτώβριο του ίδιου έτους προκειμένου να εξαντλήσουν τα αποθέματά τους. Στόχος της απαγόρευσης των παραπάνω προϊόντων είναι η μείωση της κατανάλωσης σε πλαστικά ποτήρια και πλαστικούς περιέκτες τροφίμων κατά 30% μέχρι το 2024 και κατά 60% μέχρι το 2026. Στο Δημόσιο η εφαρμογή της απόσυρσης των πλαστικών μιας χρήσης ξεκινά έξι μήνες νωρίτερα, δηλαδή από τις αρχές του χρόνου, καθώς πρέπει να δώσει το καλό παράδειγμα.
Κίνητρα για μείωση χρήσης των πλαστικών που δεν απαγορεύονται
Στην κατεύθυνση της μείωσης των πλαστικών φιαλών, ήδη από την 1η Ιουλίου 2021 οι δήμοι υποχρεούνται να διαθέτουν δημόσιες βρύσες για τη δωρεάν παροχή πόσιμου νερού σε δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις, παιδικές χαρές και χώρους συνάθροισης κοινού, ώστε να μην χρησιμοποιείται εμφιαλωμένο.
Επίσης, από 01/01/2021 μπαίνει ενιαίο τέλος στις πλαστικές σακούλες. Μέχρι σήμερα, οι έμποροι έχουν την υποχρέωση να εισπράττουν και να αποδίδουν στο κράτος ειδικό περιβαλλοντικό τέλος 0,09 ευρώ για κάθε λεπτή πλαστική σακούλα μεταφοράς, πάχους 15 έως 50 μm. Δηλαδή, επεκτείνεται το τέλος και στις πιο χοντρές σακούλες, ώστε να κλείσει «το παραθυράκι» αποφυγής της πληρωμής του περιβαλλοντικού τέλους για όσους παρήγαγαν πιο χοντρή σακούλα και να αντιμετωπιστεί πιο ολιστικά η ρύπανση από τα πλαστικά μιας χρήσης.
Αντίστοιχο τέλος λοιπόν θα μπει και σε όσα πλαστικά ποτήρια θα εξακολουθούν να κυκλοφορούν αλλά και πλαστικά καπάκια αυτών -μιας και θα λογίζονται ως ξεχωριστά προϊόντα- και στους περιέκτες τροφίμων, από 01/01/2022. Το τέλος έχει ύψος 0,05 ευρώ και θα επιβάλλεται χωριστά για το ποτήρι ή τον περιέκτη και το καπάκι του. Η περιβαλλοντική αυτή εισφορά θα έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα καθώς τα χρήματα που θα συλλέγονται θα πηγαίνουν στο Πράσινο Ταμείο και θα επιστρέφονται στους δήμους και τις Περιφέρειες για δράσεις καταπολέμησης της περιβαλλοντικής ρύπανσης που προκαλούν τα εν λόγω προϊόντα.
Το νομοσχέδιο προβλέπει επίσης ότι από τον Ιανουάριο του 2022 οι επιχειρήσεις εστίασης θα πρέπει να κάνουν μία μικρή έκπτωση σε όσους πελάτες φέρνουν τα δικά τους σκεύη και παράλληλα υποχρεούνται να διαθέτουν προς πώληση επαναχρησιμοποιούμενα σκεύη, για εκείνους που είναι ευαισθητοποιημένοι σχετικά με το περιβάλλον και θέλουν να αγοράσουν επαναχρησιμοποιούμενο ποτήρι, για παράδειγμα, για να πιουν τον καφέ τους.
Κατά τη διανομή προϊόντων (delivery) οι επιχειρήσεις θα πρέπει να ενημερώνουν τον καταναλωτή για τη διαθεσιμότητα επαναχρησιμοποιήσιμων προϊόντων.
Επίσης, διευρύνεται η περιβαλλοντική σήμανση σε όλα τα Πλαστικά Μιας Χρήσης που εμπίπτουν στην Οδηγία από 03/01/2022, ώστε να γνωρίζουν οι πολίτες ποια προϊόντα προορίζονται για επαναχρησιμοποίηση, ποια για ανακύκλωση και ποια για κομποστοποίηση.
Από τις 5 Ιανουαρίου 2023, θα τεθεί σε εφαρμογή το πανελλαδικό σύστημα επιστροφής εγγύησης στον πολίτη για τα πλαστικά μπουκάλια. Βάσει του συγκεκριμένου συστήματος εγγυοδοσίας, οι πολίτες θα επιβαρύνονται με λίγα λεπτά στην τιμή της πλαστικής φιάλης τη στιγμή της αγοράς της, αλλά θα λαμβάνουν πίσω τα επιπλέον χρήματα, ως ανταμοιβή για τη συμμετοχή τους στην ανακύκλωση όταν την επιστρέφουν στο κατάστημα μετά την κατανάλωση του προϊόντος. Για την αποτελεσματική εφαρμογή του μέτρου αυτού και τον καθορισμό του ύψους της εγγύησης θα πραγματοποιηθεί μελέτη εφαρμογής έως τον Ιούλιο του 2021.
Οι κυρώσεις
To νομοσχέδιο προβλέπει όμως ότι θα υπάρχουν και πρόστιμα και κάποιου είδους τιμωρία σε όσους εμπόρους, βιομήχανους και επιχειρηματίες εξακολουθήσουν να διαθέτουν όλα όσα θα απαγορευτούν, όπως έγινε και με την απαγόρευση του καπνίσματος.
Ειδικότερα, στον παραγωγό θα επιβάλλεται πρόστιμο -1% επί του κύκλου εργασιών του, το προηγούμενο έτος, ενώ στην επιχείρηση εστίασης 5 ευρώ ανά τεμάχιο προϊόντος που διέθεσε στην αγορά (ελάχιστο πρόστιμο 500 ευρώ).
Η Πράσινη πολιτική δεν έχει κομματικό χρώμα
Η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να επιβάλει τις διατάξεις του Πράσινου νομοσχεδίου και να περάσει σε μία νέα εποχή σε σχέση με τα πλαστικά μιας χρήσης, γιατί, σύμφωνα με τον κ. Χατζηδάκη, το «οφείλουμε στο περιβάλλον, στη δημόσια υγεία και στα παιδιά μας». Κάτι που γίνεται υιοθετώντας πολιτικές όπως η απολιγνιτοποίηση και το πρόγραμμα «Εξοικονομώ», το οποίο όχι μόνο διευκολύνει τα νοικοκυριά αλλά συμβάλει στην ενεργειακή εξοικονόμηση, άρα και στην προστασία του περιβάλλοντος.
Στην εκστρατεία για τα πλαστικά μιας χρήσης πέραν του υπουργείου Περιβάλλοντος, συμμετέχει ενεργά το Κοινωφελές Ίδρυμα Α.Κ. Λασκαρίδης αλλά και μία σειρά από προσωπικότητες, δημόσια πρόσωπα, άνθρωποι του πνεύματος και των τεχνών οι οποίοι γίνονται κι αυτοί πρεσβευτές του μηνύματος.
Ένα από αυτά τα πρόσωπα είναι η σχεδιάστρια Σήλια Κριθαριώτη, η οποία σχεδίασε τις πάνινες τσάντες που θα διανεμηθούν το προσεχές διάστημα σε 3,5 εκατ. σπίτια σε όλη τη χώρα. Οι τσάντες αυτές, με ζωγραφισμένα ψάρια με σώματα καλυμμένα από πλαστικές σακούλες, συμβάλλουν στην περιβαλλοντική συνείδηση, σε μία προσπάθεια να καταργηθεί η χρήση της πλαστικής σακούλας.
Κι αν όχι πλαστικά μιας χρήσης, τότε τι;
Η Γιολάντα Σωτηροπούλου ιδιοκτήτρια του «SKGECOSHOP» καταστήματος με Οικολογικά Βιοδιασπώμενα Είδη Εστίασης & Συσκευασίας από Φυσικά Υλικά μίλησε στη «ΜτΚ» για τα βιοδιασπώμενα και κοσμποστοποιήσιμα προϊόντα που διαθέτει στο κατάστημά της. «Η αντικατάσταση των πλαστικών με τα βιοδιασπώμενα είναι εφικτή, καθώς η γκάμα που υπάρχει πλέον είναι ικανή να αντικαταστήσει και το πιο ‘ιδιαίτερο’ πλαστικό», λέει η κ. Σωτηροπούλου.
Πρόκειται για προϊόντα από φυσικά υλικά, τα οποία, μετά την απόρριψή τους, διασπώνται στα βασικά συστατικά τους και επιστρέφουν εκεί από όπου προήλθαν, δηλαδή στη γη.
Τα είδη από τα υλικά αυτά απορρίπτονται στους καφέ κάδους.
Μερικά από τα προϊόντα που μπορεί να βρει κανείς στο κατάστημα είναι κουτιά και δοχεία φαγητού, μαχαιροπήρουνα, πιάτα, ποτήρια και σακούλες, όλα φτιαγμένα από φυσικά υλικά όπως φύλλα φοίνικα, ζαχαροκάλαμο, PLA (άμυλο), χαρτόνι FSC, χαρτόνι από μπαμπού, πολτό ξύλου, ξύλο σημύδας και ενώ μοιάζουν με πλαστικά, δεν είναι.
Η εστίαση επιλέγει βιοδιασπώμενα υλικά
Ο κλάδος της εστίασης έχει παρουσιάσει ιδιαίτερα μεγάλη άνοδο στη χρήση των βιοδιασπώμενων προϊόντων σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, γεγονός το οποίο οφείλεται και στην πιο οικολογική στάση των καταναλωτών. Τα τελευταία χρόνια είναι αρκετά ισχυρή η πίεση των καταναλωτών στα καταστήματα για χρήση λιγότερου πλαστικού, καθώς η προστασία του περιβάλλοντος είναι πλέον μία ισχυρή παγκόσμια τάση.
«Η νοοτροπία του κόσμου έχει αλλάξει και συνεχίζει να αλλάζει. Παρόλα αυτά έχουμε να διανύσουμε μεγάλο δρόμο ακόμη», λέει η κ. Σωτηροπούλου. «Ο βιγκανισμός έχει συμβάλλει πολύ για την στροφή του κόσμου σε φυσικές λύσεις», συμπληρώνει.
Όπως εξηγεί, οι νεοσύστατες κυρίως επιχειρήσεις είναι αυτές που προτιμούν περισσότερο τα φυσικά υλικά, καθώς θέλουν να βγουν με ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην αγορά. Οι ήδη υπάρχουσες επιχειρήσεις είναι κάπως διστακτικές, μιας και πρέπει να το κόστος των βιοδιασπώμενων είναι πιο υψηλό σε σχέση με την πλαστική «λύση». Τα καλαμάκια και οι σακούλες είναι αυτά που έχουν αναλογικά μικρότερο κόστος για μία επιχείρηση και άρα πιο εύκολο να γίνει από εκεί η αρχή.
Το Πράσινο Νομοσχέδιο είναι στο σωστό δρόμο, όμως σίγουρα θα πρέπει αν γίνουν και κάποιες βελτιώσεις.
«Ως επιχειρηματίας αλλά και ως καταναλωτής περιμένω να δοθούν κίνητρα από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, όχι μόνο με την μορφή περιβαλλοντικού τέλους για τη χρήση πλαστικών αλλά και με τη μορφή ευνοϊκότερης μεταχείρισης για τις επιχειρήσεις που ήδη χρησιμοποιούν βιοδιασπώμενες συσκευασίες», αναφέρει η κ. Σωτηροπούλου.
«Ένα σημαντικό βήμα, που είναι ταυτόχρονα και κίνητρο για να ‘σπρώξει’ μία επιχείρηση στην αλλαγή, είναι η μείωση του ΦΠΑ στα συγκεκριμένα είδη. Κάτι που θα βοηθήσει και τους καταναλωτές να τα επιλέξουν», μας εξηγεί.
Προσθέτει δε ότι βήματα όπως το σχέδιο για μια πιο ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων με καφέ κάδους σε κάθε γειτονιά, διαχωρισμό απορριμμάτων, σωστή ανακύκλωση υλικών και κυρίως εκπαίδευση πάνω σε αυτό το τόσο σημαντικό θέμα, είναι πολύ σημαντικές κινήσεις που το υπουργείο πρέπει να κάνει άμεσα.
Δεν είναι αργά για το λύσουμε το πρόβλημα
Η ζωή μας μόνο προς το καλύτερο μπορεί να επηρεαστεί, αν μειώσουμε τη χρήση πλαστικών. Σύμφωνα με έρευνες, η μεγάλη χρήση πλαστικού στην καθημερινότητα μας επιβαρύνει εκτός από το περιβάλλον και την υγεία μας. Όταν, λόγου χάρη, επιλέγουμε να συσκευάσουμε τρόφιμα σε ένα δοχείο από φυσικό υλικό σε αντίθεση με ένα πλαστικό, η γεύση είναι πολύ ανώτερη.
Περισσότερες πληροφορίες για την εκστρατεία «Ελλάδα, χωρίς πλαστικά μιας χρήσης» μπορείτε να βρείτε εδώ.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 22 Νοεμβρίου 2020
Η αναμενόμενη απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι μάλλον όχι. Ο εθισμός όλων μας στο πλαστικό είναι τόσο μεγάλος που δεν μπορούμε να φανταστούμε την καθημερινότητά μας χωρίς αυτό, καθώς όλα γύρω μας είναι φτιαγμένα από αυτό. Σακούλες σκουπιδιών, μπουκάλια με νερό, τάπερ για φαγητό, ποτήρια για τον καφέ, στυλό, σαμπουάν, αυτοκίνητα, λεωφορεία. Σχεδόν ό,τι κι αν χρησιμοποιούμε περιέχει πλαστικό.
Και πού πάει τελικά όλο αυτό το πλαστικό;
Στις θάλασσες και εν συνεχεία στο πιάτο μας… Το πλαστικό σκοτώνει θαλάσσια ζώα, επιδρά αρνητικά στα θαλάσσια οικοσυστήματα και εισέρχεται στην τροφική αλυσίδα.
Στην Ελλάδα, στο 89% των ψαριών τριών ειδών (γαύρος, κολιός, παλαμίδα) που εξετάστηκαν εντοπίστηκαν 6,36 μικροΐνες πλαστικού (Έρευνα ΕΛΚΕΘΕ - Χριστίνα Ζέρη), ενώ στο 80% των δειγμάτων πόσιμου νερού που ελέγχθηκαν παγκοσμίως βρέθηκαν μικροΐνες πλαστικού.
Επιπλέον, σύμφωνα με την έρευνα του Κέντρου Διεθνούς Περιβαλλοντικού Δικαίου (CIEL) -Plastic & Health: The Hidden Costs of a Plastic Planet, February 2019- η χώρα μας καταναλώνει περίπου 0,6 εκατομμύρια τόνους πλαστικών το χρόνο και ανακυκλώνει μόλις το 20%.
Είναι χαρακτηριστικό το ότι καθημερινά στην Ελλάδα σερβίρονται κατά μέσο όρο 1.000.000 πλαστικά ποτήρια μόνο για καφέ.
Η Ελλάδα γυρίζει σελίδα
Η ελληνική κυβέρνηση, θέλοντας τα ενισχύσει το ήδη υπάρχον νομικό πλαίσιο για τον περιορισμό της πλαστικής ρύπανσης προχωρά, από τις πρώτες στην Ευρώπη, στην εφαρμογή του νομοσχεδίου του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που ανταποκρίνεται στην ευρωπαϊκή Οδηγία 2019/904/ΕΕ σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον» και συγκεκριμένα στο Άρθρο 4 που αφορά στην απόσυρση των Πλαστικών Μίας Χρήσης και έχει προθεσμία εφαρμογής τον Ιούλιο του 2021.
Σύμφωνα με ευρωπαϊκές και εθνικές μελέτες (Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε), το 50% του συνόλου των πλαστικών απορριμμάτων αντιστοιχεί σε πλαστικά αντικείμενα μίας χρήσης.
Έτσι, μπορεί η πανδημία να μην συνέβαλε στον δραστικό περιορισμό της χρήσης των πλαστικών μιας χρήσης -μιας και οι μάσκες, τα γάντια αλλά και οι συσκευασίες τροφίμων χωριστά για λαχανικά ή φρούτα είναι μία πραγματικότητα-, ωστόσο η Ελλάδα αποφάσισε να περάσει σύντομα σε μία νέα, πιο «πράσινη» εποχή.
Από τις 3 Ιουλίου 2021, θα αφήσει πίσω μία για πάντα δέκα κατηγορίες πλαστικών μίας χρήσης. Πρόκειται για μαχαιροπήρουνα, πλαστικά πιάτα, καλαμάκια, περιέκτες και κυπελλάκια ποτών από φελιζόλ, περιέκτες τροφίμων από φελιζόλ, αναδευτήρες ποτών, μπατονέτες, στηρίγματα για μπαλόνια, καθώς και πάσης φύσεως προϊόντα που διασπώνται σε μικροπλαστικά, τα λεγόμενα οξοδιασπώμενα πλαστικά, τα οποία θρυμματίζονται.
Οι επιχειρήσεις θα έχουν δυνατότητα να τα πωλούν έως και τον Οκτώβριο του ίδιου έτους προκειμένου να εξαντλήσουν τα αποθέματά τους. Στόχος της απαγόρευσης των παραπάνω προϊόντων είναι η μείωση της κατανάλωσης σε πλαστικά ποτήρια και πλαστικούς περιέκτες τροφίμων κατά 30% μέχρι το 2024 και κατά 60% μέχρι το 2026. Στο Δημόσιο η εφαρμογή της απόσυρσης των πλαστικών μιας χρήσης ξεκινά έξι μήνες νωρίτερα, δηλαδή από τις αρχές του χρόνου, καθώς πρέπει να δώσει το καλό παράδειγμα.
Κίνητρα για μείωση χρήσης των πλαστικών που δεν απαγορεύονται
Στην κατεύθυνση της μείωσης των πλαστικών φιαλών, ήδη από την 1η Ιουλίου 2021 οι δήμοι υποχρεούνται να διαθέτουν δημόσιες βρύσες για τη δωρεάν παροχή πόσιμου νερού σε δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις, παιδικές χαρές και χώρους συνάθροισης κοινού, ώστε να μην χρησιμοποιείται εμφιαλωμένο.
Επίσης, από 01/01/2021 μπαίνει ενιαίο τέλος στις πλαστικές σακούλες. Μέχρι σήμερα, οι έμποροι έχουν την υποχρέωση να εισπράττουν και να αποδίδουν στο κράτος ειδικό περιβαλλοντικό τέλος 0,09 ευρώ για κάθε λεπτή πλαστική σακούλα μεταφοράς, πάχους 15 έως 50 μm. Δηλαδή, επεκτείνεται το τέλος και στις πιο χοντρές σακούλες, ώστε να κλείσει «το παραθυράκι» αποφυγής της πληρωμής του περιβαλλοντικού τέλους για όσους παρήγαγαν πιο χοντρή σακούλα και να αντιμετωπιστεί πιο ολιστικά η ρύπανση από τα πλαστικά μιας χρήσης.
Αντίστοιχο τέλος λοιπόν θα μπει και σε όσα πλαστικά ποτήρια θα εξακολουθούν να κυκλοφορούν αλλά και πλαστικά καπάκια αυτών -μιας και θα λογίζονται ως ξεχωριστά προϊόντα- και στους περιέκτες τροφίμων, από 01/01/2022. Το τέλος έχει ύψος 0,05 ευρώ και θα επιβάλλεται χωριστά για το ποτήρι ή τον περιέκτη και το καπάκι του. Η περιβαλλοντική αυτή εισφορά θα έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα καθώς τα χρήματα που θα συλλέγονται θα πηγαίνουν στο Πράσινο Ταμείο και θα επιστρέφονται στους δήμους και τις Περιφέρειες για δράσεις καταπολέμησης της περιβαλλοντικής ρύπανσης που προκαλούν τα εν λόγω προϊόντα.
Το νομοσχέδιο προβλέπει επίσης ότι από τον Ιανουάριο του 2022 οι επιχειρήσεις εστίασης θα πρέπει να κάνουν μία μικρή έκπτωση σε όσους πελάτες φέρνουν τα δικά τους σκεύη και παράλληλα υποχρεούνται να διαθέτουν προς πώληση επαναχρησιμοποιούμενα σκεύη, για εκείνους που είναι ευαισθητοποιημένοι σχετικά με το περιβάλλον και θέλουν να αγοράσουν επαναχρησιμοποιούμενο ποτήρι, για παράδειγμα, για να πιουν τον καφέ τους.
Κατά τη διανομή προϊόντων (delivery) οι επιχειρήσεις θα πρέπει να ενημερώνουν τον καταναλωτή για τη διαθεσιμότητα επαναχρησιμοποιήσιμων προϊόντων.
Επίσης, διευρύνεται η περιβαλλοντική σήμανση σε όλα τα Πλαστικά Μιας Χρήσης που εμπίπτουν στην Οδηγία από 03/01/2022, ώστε να γνωρίζουν οι πολίτες ποια προϊόντα προορίζονται για επαναχρησιμοποίηση, ποια για ανακύκλωση και ποια για κομποστοποίηση.
Από τις 5 Ιανουαρίου 2023, θα τεθεί σε εφαρμογή το πανελλαδικό σύστημα επιστροφής εγγύησης στον πολίτη για τα πλαστικά μπουκάλια. Βάσει του συγκεκριμένου συστήματος εγγυοδοσίας, οι πολίτες θα επιβαρύνονται με λίγα λεπτά στην τιμή της πλαστικής φιάλης τη στιγμή της αγοράς της, αλλά θα λαμβάνουν πίσω τα επιπλέον χρήματα, ως ανταμοιβή για τη συμμετοχή τους στην ανακύκλωση όταν την επιστρέφουν στο κατάστημα μετά την κατανάλωση του προϊόντος. Για την αποτελεσματική εφαρμογή του μέτρου αυτού και τον καθορισμό του ύψους της εγγύησης θα πραγματοποιηθεί μελέτη εφαρμογής έως τον Ιούλιο του 2021.
Οι κυρώσεις
To νομοσχέδιο προβλέπει όμως ότι θα υπάρχουν και πρόστιμα και κάποιου είδους τιμωρία σε όσους εμπόρους, βιομήχανους και επιχειρηματίες εξακολουθήσουν να διαθέτουν όλα όσα θα απαγορευτούν, όπως έγινε και με την απαγόρευση του καπνίσματος.
Ειδικότερα, στον παραγωγό θα επιβάλλεται πρόστιμο -1% επί του κύκλου εργασιών του, το προηγούμενο έτος, ενώ στην επιχείρηση εστίασης 5 ευρώ ανά τεμάχιο προϊόντος που διέθεσε στην αγορά (ελάχιστο πρόστιμο 500 ευρώ).
Η Πράσινη πολιτική δεν έχει κομματικό χρώμα
Η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να επιβάλει τις διατάξεις του Πράσινου νομοσχεδίου και να περάσει σε μία νέα εποχή σε σχέση με τα πλαστικά μιας χρήσης, γιατί, σύμφωνα με τον κ. Χατζηδάκη, το «οφείλουμε στο περιβάλλον, στη δημόσια υγεία και στα παιδιά μας». Κάτι που γίνεται υιοθετώντας πολιτικές όπως η απολιγνιτοποίηση και το πρόγραμμα «Εξοικονομώ», το οποίο όχι μόνο διευκολύνει τα νοικοκυριά αλλά συμβάλει στην ενεργειακή εξοικονόμηση, άρα και στην προστασία του περιβάλλοντος.
Στην εκστρατεία για τα πλαστικά μιας χρήσης πέραν του υπουργείου Περιβάλλοντος, συμμετέχει ενεργά το Κοινωφελές Ίδρυμα Α.Κ. Λασκαρίδης αλλά και μία σειρά από προσωπικότητες, δημόσια πρόσωπα, άνθρωποι του πνεύματος και των τεχνών οι οποίοι γίνονται κι αυτοί πρεσβευτές του μηνύματος.
Ένα από αυτά τα πρόσωπα είναι η σχεδιάστρια Σήλια Κριθαριώτη, η οποία σχεδίασε τις πάνινες τσάντες που θα διανεμηθούν το προσεχές διάστημα σε 3,5 εκατ. σπίτια σε όλη τη χώρα. Οι τσάντες αυτές, με ζωγραφισμένα ψάρια με σώματα καλυμμένα από πλαστικές σακούλες, συμβάλλουν στην περιβαλλοντική συνείδηση, σε μία προσπάθεια να καταργηθεί η χρήση της πλαστικής σακούλας.
Κι αν όχι πλαστικά μιας χρήσης, τότε τι;
Η Γιολάντα Σωτηροπούλου ιδιοκτήτρια του «SKGECOSHOP» καταστήματος με Οικολογικά Βιοδιασπώμενα Είδη Εστίασης & Συσκευασίας από Φυσικά Υλικά μίλησε στη «ΜτΚ» για τα βιοδιασπώμενα και κοσμποστοποιήσιμα προϊόντα που διαθέτει στο κατάστημά της. «Η αντικατάσταση των πλαστικών με τα βιοδιασπώμενα είναι εφικτή, καθώς η γκάμα που υπάρχει πλέον είναι ικανή να αντικαταστήσει και το πιο ‘ιδιαίτερο’ πλαστικό», λέει η κ. Σωτηροπούλου.
Πρόκειται για προϊόντα από φυσικά υλικά, τα οποία, μετά την απόρριψή τους, διασπώνται στα βασικά συστατικά τους και επιστρέφουν εκεί από όπου προήλθαν, δηλαδή στη γη.
Τα είδη από τα υλικά αυτά απορρίπτονται στους καφέ κάδους.
Μερικά από τα προϊόντα που μπορεί να βρει κανείς στο κατάστημα είναι κουτιά και δοχεία φαγητού, μαχαιροπήρουνα, πιάτα, ποτήρια και σακούλες, όλα φτιαγμένα από φυσικά υλικά όπως φύλλα φοίνικα, ζαχαροκάλαμο, PLA (άμυλο), χαρτόνι FSC, χαρτόνι από μπαμπού, πολτό ξύλου, ξύλο σημύδας και ενώ μοιάζουν με πλαστικά, δεν είναι.
Η εστίαση επιλέγει βιοδιασπώμενα υλικά
Ο κλάδος της εστίασης έχει παρουσιάσει ιδιαίτερα μεγάλη άνοδο στη χρήση των βιοδιασπώμενων προϊόντων σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, γεγονός το οποίο οφείλεται και στην πιο οικολογική στάση των καταναλωτών. Τα τελευταία χρόνια είναι αρκετά ισχυρή η πίεση των καταναλωτών στα καταστήματα για χρήση λιγότερου πλαστικού, καθώς η προστασία του περιβάλλοντος είναι πλέον μία ισχυρή παγκόσμια τάση.
«Η νοοτροπία του κόσμου έχει αλλάξει και συνεχίζει να αλλάζει. Παρόλα αυτά έχουμε να διανύσουμε μεγάλο δρόμο ακόμη», λέει η κ. Σωτηροπούλου. «Ο βιγκανισμός έχει συμβάλλει πολύ για την στροφή του κόσμου σε φυσικές λύσεις», συμπληρώνει.
Όπως εξηγεί, οι νεοσύστατες κυρίως επιχειρήσεις είναι αυτές που προτιμούν περισσότερο τα φυσικά υλικά, καθώς θέλουν να βγουν με ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην αγορά. Οι ήδη υπάρχουσες επιχειρήσεις είναι κάπως διστακτικές, μιας και πρέπει να το κόστος των βιοδιασπώμενων είναι πιο υψηλό σε σχέση με την πλαστική «λύση». Τα καλαμάκια και οι σακούλες είναι αυτά που έχουν αναλογικά μικρότερο κόστος για μία επιχείρηση και άρα πιο εύκολο να γίνει από εκεί η αρχή.
Το Πράσινο Νομοσχέδιο είναι στο σωστό δρόμο, όμως σίγουρα θα πρέπει αν γίνουν και κάποιες βελτιώσεις.
«Ως επιχειρηματίας αλλά και ως καταναλωτής περιμένω να δοθούν κίνητρα από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, όχι μόνο με την μορφή περιβαλλοντικού τέλους για τη χρήση πλαστικών αλλά και με τη μορφή ευνοϊκότερης μεταχείρισης για τις επιχειρήσεις που ήδη χρησιμοποιούν βιοδιασπώμενες συσκευασίες», αναφέρει η κ. Σωτηροπούλου.
«Ένα σημαντικό βήμα, που είναι ταυτόχρονα και κίνητρο για να ‘σπρώξει’ μία επιχείρηση στην αλλαγή, είναι η μείωση του ΦΠΑ στα συγκεκριμένα είδη. Κάτι που θα βοηθήσει και τους καταναλωτές να τα επιλέξουν», μας εξηγεί.
Προσθέτει δε ότι βήματα όπως το σχέδιο για μια πιο ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων με καφέ κάδους σε κάθε γειτονιά, διαχωρισμό απορριμμάτων, σωστή ανακύκλωση υλικών και κυρίως εκπαίδευση πάνω σε αυτό το τόσο σημαντικό θέμα, είναι πολύ σημαντικές κινήσεις που το υπουργείο πρέπει να κάνει άμεσα.
Δεν είναι αργά για το λύσουμε το πρόβλημα
Η ζωή μας μόνο προς το καλύτερο μπορεί να επηρεαστεί, αν μειώσουμε τη χρήση πλαστικών. Σύμφωνα με έρευνες, η μεγάλη χρήση πλαστικού στην καθημερινότητα μας επιβαρύνει εκτός από το περιβάλλον και την υγεία μας. Όταν, λόγου χάρη, επιλέγουμε να συσκευάσουμε τρόφιμα σε ένα δοχείο από φυσικό υλικό σε αντίθεση με ένα πλαστικό, η γεύση είναι πολύ ανώτερη.
Περισσότερες πληροφορίες για την εκστρατεία «Ελλάδα, χωρίς πλαστικά μιας χρήσης» μπορείτε να βρείτε εδώ.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 22 Νοεμβρίου 2020
ΣΧΟΛΙΑ