27/06/2023 07:00
«Ζήτησαν σε ζευγάρι ομοφυλόφιλων να μαζευτεί γιατί ενοχλούσαν τους πελάτες», «Ξυλοκόπησαν και πέταξαν μπογιές σε ομοφυλόφιλο φοιτητή»,«Γρονθοκόπησε τρανς γυναίκα γιατί τον ενόχλησε η φωνή της». Οι παραπάνω τίτλοι ειδήσεων γράφτηκαν τους πρώτους μήνες του 2023 βγάζοντας στο φως τον «μεσαίωνα» και το επικίνδυνο σκοτάδι που κουβαλούν ορισμένοι μέσα τους. Ας είμαστε ειλικρινείς. Δεν είναι εύκολο να είσαι ΛΟΑΤΚΙ+ άτομο σε μία Ελλάδα όπου η ετεροκανονικότητα είναι τόσο βαθιά ριζωμένη και τα βήματα προς την πρόοδο γίνονται αργά, σε βάθος δεκαετιών και με το νομοθετικό σύστημα να βρίθει παραλήψεων και εκκρεμοτήτων.
«Όταν οι αποκλεισμοί είναι θεσμοποιημένοι συνεχίζουν να υπάρχουν ρητορική μίσους και ακραίες μορφές βίας. Ουσιαστικές αλλαγές δεν έχουν γίνει παρά μικρά βήματα και ανάλογα το πώς εξυπηρετούν την εκάστοτε κυβέρνηση. Η Ελλάδα είναι μία κοινωνία στην οποία η θρησκεία έχει πολύ μεγάλη σημασία, κυριαρχεί η αντίληψη του βιολογικού φύλου και είναι δύσκολη η κατανόηση του κοινωνικού φύλου. Επίσης, είμαστε κυρίως μία πατριαρχική κοινωνία η οποία θεωρεί υποδεέστερο οτιδήποτε θηλυκό. Όταν λοιπόν μία θηλυκότητα διεκδικεί δικαιώματα είναι και υποδεέστερη και επικίνδυνη για την κοινωνία. Μάλιστα, με την άνοδο της ακροδεξιάς και τον συντηρητισμό που βλέπουμε γύρω μας κεκτημένα δικαιώματα μπορεί να χαθούν», εξηγεί στη «ΜτΚ» ο Σταύρος Μπουφίδης, ψυχίατρος – ψυχοθεραπευτής και μέλος του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών.
«Αν ένα τρανς άτομο σήμερα έχει κάνει νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου, λόγω της τρανς υπόστασής του δεν μπορεί να διοριστεί στα σώματα ασφαλείας, στην πυροσβεστική και σε άλλες θέσεις του δημοσίου. Αυτό είναι βασικός αποκλεισμός. Πέραν της νομοθεσίας για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, η χώρα μας είναι απαραίτητο να συμμορφωθεί με τη τροποποίηση των ταξινομητικών καταλόγων ψυχικών διαταραχών, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι τα τρανς πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών δεν θα στιγματίζονται, σύμφωνα με την Απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την αναθεώρηση του διεθνούς ταξινομητικού καταλόγου, το Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 22.11.2012, τη δήλωση της Παγκόσμιας Επαγγελματικής Ένωσης για την Υγεία των Διεμφυλικών (WPATH) στις 15.11.2017, και τη θέση του Κλάδου Διαπολιτισμικής Ψυχιατρικής της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (ΕΨΕ)», δηλώνει ο κ. Μπουφίδης αναδεικνύοντας μία από τις βασικές διεκδικήσεις του ΣΥΔ.
Συζητώντας για τη φετινή διοργάνωση του Thessaloniki Pride o κ. Μπουφίδης σχολιάζει την αλλαγή στον τόπο διεξαγωγής της διοργάνωσης καθώς για πρώτη φορά τα κιόσκια, το stage και οι εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν στη Νότια Πύλη των εγκαταστάσεων της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Ο ίδιος κάνει λόγο για μία ατυχέστατη επιλογή σε θεσμικό επίπεδο παρομοιάζοντας τη ΔΕΘ με «ντουλάπα»:
«Το Pride δεν είναι πανηγύρι, δεν είναι φεστιβάλ, έχει πολιτική σημασία και σκοπός του είναι η ορατότητα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Φέτος αποφασίστηκε το Pride να γίνει στη Νότια Πύλη της ΔΕΘ ενόψει του EUROPRIDE, για περισσότερο χώρο. Εδώ όμως δημιουργούνται κάποια ερωτήματα: θα χωρέσει περισσότερος κόσμος στη ΔΕΘ από ότι θα χωρούσε από τον Λευκό Πύργο μέχρι το Άγαλμα του Μ. Αλεξάνδρου; Μήπως είναι μία επιλογή φόβου; Στη Θεσσαλονίκη, σε θεσμικό επίπεδο δεν δηλώνουν ομοφοβικοί όμως με αυτή την επιλογή τι μήνυμα περνούν; Είναι αυτό που ακούμε και κάνει μεγαλύτερο και βαθύτερο το τραύμα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, το «μην προκαλείτε». Οπότε μια χαρά μας βάλανε σε μία ντουλάπα φέτος. Η επιλογή του τόπου διεξαγωγής φέτος είναι ατυχέστατη. Ο ένας σκοπός του pride είναι η συμμετοχή των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων ώστε να δείξουν ορατότητα και να πολεμήσουν τους εσωτερικούς δαίμονες που έχουν, είναι δηλαδή θεραπευτικό. Ο άλλος σκοπός είναι πολιτικός. Να δείξουμε δηλαδή ότι υπάρχουμε και ότι διεκδικούμε ίσα δικαιώματα. Αν κάποιος νιώθει πρόκληση πρέπει να δει γιατί το νιώθει και αυτό δεν αφορά την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα».
Η μαζικότητα του απελευθερωτικού κινήματος της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας γεννά την ελπίδα για ένα πιο συμπεριληπτικό αύριο και οι φωνές που διεκδικούν δυναμώνουν. Ωστόσο, πρέπει να ενωθούν με την πολιτική βούληση για να έρθει η αλλαγή.
«Το coming out έχει πολλαπλάσια οφέλη από το να κρύβεσαι»
Το 2016 ο αστυνομικός Μιχάλης Λώλης, μίλησε ανοιχτά για τον σεξουαλικό προσανατολισμό του, ρίχνοντας, όπως λέει ο ίδιος, «βόμβα μεγατόνων» στην ΕΛΑΣ.
«Πριν κάνεις coming out ζεις δύο παράλληλες ζωές. Στη μία δεν λες ότι είσαι gay ή προσποιείσαι και τον straight – εγώ απλά δεν έλεγα ότι είμαι gay- και στην άλλη είσαι με τον σύντροφό σου και όσους γνωρίζουν. Εγώ αφενός δεν άντεχα άλλο να το κάνω αυτό και αφετέρου θεωρούσα πολύ σημαντικό να κάνω coming out ως αστυνομικός που εργάζεται στην προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στην καταπολέμηση του ρατσισμού.
Θυμάμαι την επόμενη μέρα. Νόμιζα ότι με κοιτάνε όλοι, ότι το έγραφα στο κούτελο. Οι ανώτεροί μου, οι αρχηγοί, ο τότε υπουργός, οι προϊστάμενοι έπρεπε να μπουν σε μία διαδικασία να χειριστούν έναν υφιστάμενο gay ή και το προσωπικό μου τώρα που είμαι διοικητής. Είναι περίεργο και πρόκειται για μία συνεχή διαδικασία αλλά τελικά όλοι στέκονται στον χαρακτήρα.
Πέρασα πειθαρχικά γιατί “προκάλεσα”. Στο μυαλό ενός μέσου πολίτη η αντίληψη της διεκδίκησης είναι πρόκληση γιατί του ταράζεις την κανονικότητα, την ησυχία και σου λέει τι μας νοιάζει τι κάνεις στο κρεβάτι σου; Εμείς δεν λέμε τι κάνουμε στο κρεβάτι μας, οι straight το λένε. Σταδιακά οι ακραίες φωνές σιώπησαν και πλέον δεν ασχολούνται μαζί μου. Με γνώρισαν ακόμα και κάποιοι που σκέφτονταν στερεοτυπικά και ανακάλεσαν. Η αστυνομία αποδείχθηκε πολύ δεκτική. Το να κάνεις coming out έχει πολλαπλάσια οφέλη από το να κρύβεσαι. Δεν σημαίνει όμως πως μόνο η ορατότητα φτάνει», αναφέρει ο κ. Λώλης στη «ΜτΚ» .
Ύστερα από δύο χρόνια, η ανάρτηση μίας φωτογραφίας στην οποία ανταλλάσσει ένα φιλί με τον τότε σύντροφό του μπροστά από την ελληνική σημαία στάθηκε αρκετή για πυροδοτήσει σκληρές αντιδράσεις: «Εκεί έσπασαν τα ταμεία. Με έπαιζαν από πρωινάδικα μέχρι τις ειδήσεις. Εκεί εναντιώθηκαν ακόμα περισσότεροι. Αλλά από κοντά δεν μου είπε ποτέ κανένας τίποτα. Οι straight δεν αντέχουν την ειλικρίνεια των gay όταν το κάνουν με σθένος και σοβαρότητα.
Με καλούσαν συνεχώς να περάσω πειθαρχικά. Συνάδελφοι έκαναν αναφορές κρυφά και με ψεύτικα mail ότι προσβάλω την αστυνομία, τα σύμβολα και πώς μπορώ να υπηρετώ ως αστυνομικός. Άλλοι με ανέβαζαν σε κλειστές ομάδες αστυνομικών στα social και με έκαναν ρεζίλι. Πάλεψαν πολύ. Ένας ταξίαρχος από την Κρήτη μού είχε κάνει αναφορά για το πώς μπήκα στην αστυνομία ως άνδρας και πώς γίνεται να υπηρετώ, ζητώντας να με διώξουν. Μου είχαν κάνει μήνυση για βλασφημία κλπ. Όλα όμως μπήκαν στο αρχείο.
Υπήρχαν στιγμές που το βάρος ήταν τεράστιο. Αλλά δεν απάντησα ποτέ σε κανέναν και πάω μπροστά. Ήθελα να είμαι ένα καλό παράδειγμα για τους συναδέλφους gay, τα παιδιά της επαρχίας κλπ. που μπορεί να έπαιρναν θάρρος από τις κινήσεις μου».
Σήμερα ο ίδιος είναι Διοικητής του Τμήματος Αντιμετώπισης Ρατσιστικής Βίας Αττικής και συνεχίζει να διεκδικεί έναν καλύτερο κόσμο τόσο από τη θέση του στην ΕΛΑΣ όσο και μέσω της Δράσης Αστυνομικών για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
«Η ορατότητα είναι πολύ σημαντική για κοινωνικούς λόγους, για να δείξουμε στην πλειοψηφία ότι είμαστε μία μειονότητα ανθρώπων και υπάρχουμε. Σε σχέση με τις άλλες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες είμαστε η μόνη κατηγορία που στην αρχή δεν μας αποδέχεται κανείς, δεν έχουμε απαραίτητα την στήριξη των οικογενειών μας. Οπότε η ορατότητα είναι πολύ σημαντική ακριβώς για να δείξουμε στον κόσμο ότι είμαστε εδώ και υπάρχουμε. Από εκεί και πέρα τίθεται θέμα ασφάλειας και το πόσο αντέχει ένας άνθρωπος την ομοφοβία.
Στα ΛΟΑΤΚΙ άτομα που αποφασίζουν να βγουν μπροστά ή αντιμετωπίζουν το οποιοδήποτε πρόβλημα, η αστυνομία είναι εδώ και μπορούν να καλούν το 100 ή το 11414 για την καταγγελία ρατσιστικών εγκλημάτων. Θέλω να νιώθουν ασφαλή και να ξέρουν πως η αστυνομία θα είναι ένα καταφύγιο για τα θύματα ομοφοβίας», σημειώνει.
«Είστε παντού»
Από το 2012 και μέχρι σήμερα, κάθε χρόνο, η «καρδιά» της Θεσσαλονίκης πλημμυρίζει από αγάπη με την πολύχρωμη διοργάνωση του Thessaloniki Pride.
«Είμαστε μία μειονότητα με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου νόμιζαν πως επειδή θέλαμε να βγαίνουμε στο δημόσιο χώρο η ορατότητα αφορούσε το σεξ. Η ομοφυλοφιλία όμως έχει και την κοινωνική της διάσταση. Διακινούνταν όμως διάφορα τέρατα γύρω από αυτό και δαιμονοποιήσεις. Η μεγαλύτερη αντίσταση σε εμάς ήταν στο δημόσιο λόγο και διοργανωνόταν κυρίως από παραεκκλησιαστικούς κύκλους», θυμάται ο Απόστολος Καραμπαΐρης, μέλος του ΔΣ του Thessaloniki Pride.
«Ωστόσο, η επικοινωνία μας και η εικόνα μας κέρδισε την εμπιστοσύνη του κόσμου. Εμείς δεν θέλουμε να διαρρηγνύουμε τις κοινωνικές σχέσεις ούτε τους θεσμούς και αυτό η μεγάλη πλειοψηφία το κατάλαβε. Ειδικά το Thessaloniki Pride δεν ξεκίνησε με ΛΟΑΤΚΙ άτομα "εναντίον" των straight αλλά με άτομα που υποστηρίζουν την αποδοχή εναντίον εκείνων που θέλουν τους αποκλεισμούς. Αυτό συνεχίζει μέχρι σήμερα και το μεγαλύτερο μέρος της παρέλασης είναι straight άτομα που υποστηρίζουν την αγάπη», επισημαίνει ο ίδιος.
«Παλαιότερα οι χορηγοί μάς έλεγαν ότι μας καταλαβαίνουν αλλά δεν θέλουν να χάσουν πελάτες και αντίστοιχα οι πολιτικοί έλεγαν ότι η ανοιχτή υποστήριξη θα είχε για εκείνους ένα πολιτικό κόστος. Τώρα θέλουν να φανούν ότι το στηρίζουν και αυτό το οφείλουμε στον κ. Μπουτάρη. Ο κ. Μπουτάρης βγήκε και μας στήριξε χωρίς περιστροφές και απέδειξε πως όχι μόνο δεν υπήρχε κανένα πολιτικό κόστος αλλά και υπήρχε όφελος.
Τότε πολλοί διαφωνούσαν σιωπηλά. Τώρα, επειδή υπάρχει μία ορατότητα ακούς συχνά το επιχείρημα “είστε παντού”. Επειδή υπάρχουμε μέσα στη ζωή πρέπει και να φαινόμαστε. Επίσης πλέον έχουμε πολλούς συμμάχους που μιλούν για αυτό και οφείλεται στην μαζικότητα του Pride. Διάβαζα κάποια στιγμή σε μία έρευνα πως οι άνθρωποι τείνουν να έχουν την γνώμη που έχει η πλειοψηφία οπότε τώρα λόγω του κόσμου που μαζεύεται στο Pride υπάρχει η εικόνα ότι είμαστε κυρίαρχο αφήγημα και πολλοί που διαφωνούν διστάζουν να εκφραστούν δημόσια. Πρέπει να καταλάβουν ότι ο λόγος μίσους δεν είναι αποδεκτός και μπορεί να οδηγήσει σε αυτοκτονίες και εγκλήματα. Αγωνιζόμαστε να εφαρμοστεί ο νόμος που διαχωρίζει την ελευθερία του λόγου από το κήρυγμα μίσους γιατί ο νόμος υπάρχει αλλά είναι λίγα τα περιστατικά που εφαρμόζεται», τονίζει ο κ. Καραμπαΐρης.
Ερχόμενος στο σήμερα το μέλος του ΔΣ του Thessaloniki Pride, προχωρά σε μία καίρια διαπίστωση σχετικά με την πρόοδο της ελληνικής κοινωνίας: «Τώρα διοργανώνουμε το Europride και αυτό απαιτεί να εμπλακούν περισσότεροι φορείς και βλέπουμε πως υπάρχει μία απροθυμία. Αισθανόμαστε ότι η κοινωνία μας ανέχεται αλλά μας αποδέχεται; Υπό άλλες συνθήκες αν φέρναμε στην πόλη ένα πανευρωπαϊκό γεγονός θα έτρεχαν όλοι».
«Δειλό βήμα η ένταξη της σεξουαλικής αγωγής ως θεματική στα Εργαστήρια Δεξιοτήτων»
«Πως μπορούν τα παιδιά να φανταστούν έναν κόσμο όπου το καθένα μπορεί να είναι ο εαυτός του, να υπερβούν τα έμφυλα στερεότυπα, να αποκτήσουν θετική εικόνα για ΛΟΑΤΚΙ+ χαρακτήρες, να γνωρίσουν την οικογενειακή ποικιλομορφία όταν αυτά δεν συμπεριλαμβάνονται στο παιδαγωγικό υλικό;», διερωτάται, μεταξύ άλλων, η Δήμητρα Κογκίδου, Καθηγήτρια ΑΠΘ, Συντονίστρια του Δικτύου των Επιτροπών Ισότητας των Φύλων στα ΑΕΙ, αναδεικνύοντας τη σημασία της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στην εξάλειψη του ρατσισμού και των στερεοτύπων γύρω από τη διαφορετικότητα.
Στρέφοντας το βλέμμα στην ελληνική πραγματικότητα και την εκπαίδευση, η ακαδημαϊκός τονίζει πως «η έμφυλη ισότητα και η συμπερίληψη της ποικιλομορφίας του φύλου και της σεξουαλικότητας δεν αποτελούν βασικές στρατηγικές επιλογές του ελληνικού σχολείου, αν και θα μπορούσε να αποτελέσει ένα προνομιακό πεδίο παρέμβασης προς όφελος των ίδιων των υποκειμένων και γενικότερα της κοινωνίας. Τεχνογνωσία υπάρχει, πολιτική βούληση δεν υπάρχει για να περάσουμε από την αποσιώπηση στη συμπερίληψη της ποικιλομορφίας του φύλου και της σεξουαλικότητας στην εκπαίδευση.
Από το 2021 η σεξουαλική αγωγή εντάχθηκε ως θεματική στα Εργαστήρια Δεξιοτήτων, αλλά πρόκειται για ένα δειλό βήμα. Το θέμα δεν περιορίζεται στην εισαγωγή της στην εκπαίδευση αλλά και στον τρόπο υλοποίησης του εγχειρήματος, το πλαίσιο και τους μαθησιακούς στόχους, το περιεχόμενο, τις μεθόδους και πρακτικές, την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών και την ολόπλευρη στήριξή τους από τις εκπαιδευτικές αρχές».
«Αόρατοι» γονείς σε ένα μόνιμο coming out
Πριν από πεντέμισι χρόνια το όνειρο της Λίο και της συζύγου της έγινε πραγματικότητα όταν κράτησαν για πρώτη φορά στην αγκαλιά τους τον γιο τους. Έπειτα από 18 χρόνια kοινής ζωής ως ζευγάρι, ξεκίνησαν να διασχίζουν το μονοπάτι της γονεϊκότητας.
Το «τέρας» της γραφειοκρατίας ήταν - και παραμένει- ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια που έπρεπε να υπερνικήσουν καθώς στα μάτια του Έλληνα νομοθέτη η οικογένεια που ονειρευόταν η Λίο και η σύζυγός της δεν υπάρχει. Η ελληνική νομοθεσία βλέπει μόνο μία μαμά γεγονός που καθιστά την μη βιολογική μητέρα… «αόρατη».
«Ο ένας γονιός είναι “αόρατος”. Δεν έχει δικαιώματα στο παιδί και το παιδί δεν έχει δικαιώματα στον αόρατο γονιό. Εγώ ως βιολογική μαμά του παιδιού είμαι η μόνη εγγεγραμμένη γονέας του στο πιστοποιητικό γέννησης», εξηγεί στη «ΜτΚ» η Λίο.
Στο ίδιο πιστοποιητικό γέννησης, στην ενότητα «όνομα πατρός» δεσπόζει η λέξη «άνευ». «Είναι βαθιά προσβλητικό. Μας δίνουν την “επιλογή” αν θέλουμε να επινοήσουμε ένα όνομα πατρός για να μην είναι κενό και αντιμετωπίσουν πρόβλημα τα παιδιά. Αν θέλουν τα παιδιά μας να μην αντιμετωπίσουν προβλήματα ας κάνουν συμπεριληπτικούς τους νόμους», επισημαίνει η ίδια.
Προκειμένου να κινήσουν τις ιατρικές διαδικασίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, οι δύο επίδοξες μητέρες, έπρεπε να λύσουν το σύμφωνο συμβίωσης που είχαν συνάψει μιας και «δεν επιτρέπεται σε μία ομόφυλη γυναίκα που έχει σύμφωνο συμβίωσης με άλλη γυναίκα να προχωρήσει σε οποιαδήποτε βοήθεια αναπαραγωγής». Μόλις γεννήθηκε ο γιος τους έκαναν ένα νέο σύμφωνο συμβίωσης ώστε σε περίπτωση που συμβεί κάτι στη βιολογική μητέρα, η δεύτερη γονέας του παιδιού να έχει νομικά ερείσματα για να διεκδικήσει την κηδεμονία του.
«Εκτός από το σύμφωνο, έχω συντάξει και διαθήκη στην οποία δηλώνω την επιθυμία μου να αναλάβει εκείνη την κηδεμονία του παιδιού μας αν μου συμβεί κάτι. Η πραγματικότητα όμως είναι πως αν πάθω κάτι το παιδί θα χάσει δύο γονείς και θα πάει είτε στους πλησιέστερους βιολογικούς συγγενείς μου είτε σε ίδρυμα. Η σύζυγός μου θα πρέπει να κινηθεί δικαστικά και να ελπίζει στη διακριτική ευχέρεια του κάθε δικαστή», αναφέρει η Λίο.
Το αγοράκι τους μεγαλώνει αρμονικά, σε ένα συμπεριληπτικό περιβάλλον όπου μαθαίνει τη διαφορετικότητα και σε ένα σχολικό πλαίσιο που αποδέχεται την οικογένειά του ακριβώς όπως είναι:
«Τα παιδιά δεν έχουν ρατσισμό και ομοφοβία μέσα τους. Αυτά τους τα διδάσκουν οι ενήλικες», λέει.
Ωστόσο, η εμμονή της Πολιτείας να μην αντικρύζει την πραγματικότητα βάζει εμπόδια στην καθημερινότητα των ομόφυλων οικογενειών αναγκάζοντας τους γονείς να βρίσκονται σε ένα διαρκές coming out ή να βασανίζονται από επιπρόσθετα άγχη και φόβους:
«Αν χρειαστεί να φύγω για λίγες μέρες θα πρέπει να κάνω εξουσιοδότηση στη σύζυγό μου για να μπορεί να πάρει το παιδί από το σχολείο και σε περίπτωση που το παιδί πάθει κάτι να έχει το χαρτί για να το πάει στο νοσοκομείο.
Όταν πήγαμε να τον γράψουμε στο δημοτικό δεν βάλαμε στοιχεία πατέρα και βάλαμε τα στοιχεία της συζύγου μου στο κομμάτι της επικοινωνίας. Όταν παραδώσαμε το χαρτί εξηγήσαμε ότι είμαστε δύο μαμάδες και ο διευθυντής με ρώτησε αν πέθανε ο πατέρας. Αυτή η διαδικασία είναι ένα μόνιμο coming out σε κάθε δραστηριότητα του παιδιού που πρέπει να εξηγώ γιατί δεν έχουμε γράψει στοιχεία πατέρα», καταλήγει η Λίο.
«Σαν έτοιμη από καιρό» η ελληνική κοινωνία για τις ομόφυλες οικογένειες
«Ήρθε μεγάλη χαρά στο σπίτι μας. Η σύζυγός μου είναι η βιολογική μητέρα. Οι συγγενείς μας δεν είχαν κανένα θέμα όπως και ο περίγυρό μας ο οποίος είναι γεμάτος με ετερόφυλα ζευγάρια. Κατάλαβα πως η κοινωνία είναι έτοιμη και κακώς πιστεύουμε το αντίθετο. Ούτε στο σχολείο είχαμε ποτέ πρόβλημα. Υπήρχαν κάποιες εκπλήξεις αλλά μεμονωμένες». Μόνο ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο μπορούν να προσφέρουν τα λόγια της Λένας τα οποία μάλιστα κατακρημνίζουν το αφήγημα περί μίας κοινωνίας η οποία ακόμα δεν είναι έτοιμη να χωρέσει τις ομόφυλες οικογένειες.
Εδώ και δέκα χρόνια η Λένα και η σύζυγός της μεγαλώνουν τον γιο τους φανερά και περήφανα περιμένοντας να γίνουν ορατές στα μάτια του κράτους:
«Είμαι η αόρατη μητέρα αλλά με δέχονται όλοι στο σχολικό περιβάλλον. Εμένα όμως με πειράζει, νιώθω ένα ψυχολογικό μειονέκτημα γιατί μου στερούν βασικό μου δικαίωμα και επίσης σκέφτομαι τι θα γίνει αν πάθει κάτι η σύζυγός μου».
Στο καθόλου μακρινό 2022 η οικογένεια της Λένας ήρθε αντιμέτωπη με ένα σημαντικό πρόβλημα το οποίο τελικά διευθετήθηκε λόγω… δημοσιότητας και ενδεχομένως λόγω ανθρωπιάς(;):
«Είχαμε θέμα με την ασφάλεια του παιδιού. Η βιολογική μητέρα ήταν ασφαλισμένη σε εμένα λόγω του συμφώνου συμβίωσης και λόγω του ότι η ίδια δεν δούλευε για χρόνια για να είναι στο σπίτι με το παιδί. Ωστόσο, το παιδί δεν μπορούσε να ασφαλιστεί γιατί δεν δεχόντουσαν ότι υπήρχε κάποια σύνδεση μαζί μου, αφού δεν μας αποδεχόντουσαν σαν οικογένεια. Έφτασα μέχρι το υπουργείο εσωτερικών και στο υπ. Υγείας και μας βοήθησε και η δημοσιοποίηση του θέματος και έγινε η υποχώρηση να φαίνεται το παιδί ως εξαρτώμενο μέλος από εμένα. Δεν ξέρω αν έγινε αυτή η παραχώρηση ως ένδειξη ανθρωπιάς».
«Πρέπει η νομοθεσία να καλύπτει κι εμάς. Αν οι οικογένειές μας γίνουν ορατές στα μάτια του νομοθέτη θα σωπάσουν και οι όποιες ρατσιστικές φωνές υπάρχουν και θα είμαστε όλοι πιο ασφαλείς», καταλήγει η Λένα περικλείοντας σε δύο μόνο προτάσεις την ουσία των αγώνων και των διεκδικήσεων για ισότητα, ισονομία και συμπερίληψη.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 25.06.2023
«Ζήτησαν σε ζευγάρι ομοφυλόφιλων να μαζευτεί γιατί ενοχλούσαν τους πελάτες», «Ξυλοκόπησαν και πέταξαν μπογιές σε ομοφυλόφιλο φοιτητή»,«Γρονθοκόπησε τρανς γυναίκα γιατί τον ενόχλησε η φωνή της». Οι παραπάνω τίτλοι ειδήσεων γράφτηκαν τους πρώτους μήνες του 2023 βγάζοντας στο φως τον «μεσαίωνα» και το επικίνδυνο σκοτάδι που κουβαλούν ορισμένοι μέσα τους. Ας είμαστε ειλικρινείς. Δεν είναι εύκολο να είσαι ΛΟΑΤΚΙ+ άτομο σε μία Ελλάδα όπου η ετεροκανονικότητα είναι τόσο βαθιά ριζωμένη και τα βήματα προς την πρόοδο γίνονται αργά, σε βάθος δεκαετιών και με το νομοθετικό σύστημα να βρίθει παραλήψεων και εκκρεμοτήτων.
«Όταν οι αποκλεισμοί είναι θεσμοποιημένοι συνεχίζουν να υπάρχουν ρητορική μίσους και ακραίες μορφές βίας. Ουσιαστικές αλλαγές δεν έχουν γίνει παρά μικρά βήματα και ανάλογα το πώς εξυπηρετούν την εκάστοτε κυβέρνηση. Η Ελλάδα είναι μία κοινωνία στην οποία η θρησκεία έχει πολύ μεγάλη σημασία, κυριαρχεί η αντίληψη του βιολογικού φύλου και είναι δύσκολη η κατανόηση του κοινωνικού φύλου. Επίσης, είμαστε κυρίως μία πατριαρχική κοινωνία η οποία θεωρεί υποδεέστερο οτιδήποτε θηλυκό. Όταν λοιπόν μία θηλυκότητα διεκδικεί δικαιώματα είναι και υποδεέστερη και επικίνδυνη για την κοινωνία. Μάλιστα, με την άνοδο της ακροδεξιάς και τον συντηρητισμό που βλέπουμε γύρω μας κεκτημένα δικαιώματα μπορεί να χαθούν», εξηγεί στη «ΜτΚ» ο Σταύρος Μπουφίδης, ψυχίατρος – ψυχοθεραπευτής και μέλος του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών.
«Αν ένα τρανς άτομο σήμερα έχει κάνει νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου, λόγω της τρανς υπόστασής του δεν μπορεί να διοριστεί στα σώματα ασφαλείας, στην πυροσβεστική και σε άλλες θέσεις του δημοσίου. Αυτό είναι βασικός αποκλεισμός. Πέραν της νομοθεσίας για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, η χώρα μας είναι απαραίτητο να συμμορφωθεί με τη τροποποίηση των ταξινομητικών καταλόγων ψυχικών διαταραχών, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι τα τρανς πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών δεν θα στιγματίζονται, σύμφωνα με την Απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την αναθεώρηση του διεθνούς ταξινομητικού καταλόγου, το Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 22.11.2012, τη δήλωση της Παγκόσμιας Επαγγελματικής Ένωσης για την Υγεία των Διεμφυλικών (WPATH) στις 15.11.2017, και τη θέση του Κλάδου Διαπολιτισμικής Ψυχιατρικής της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (ΕΨΕ)», δηλώνει ο κ. Μπουφίδης αναδεικνύοντας μία από τις βασικές διεκδικήσεις του ΣΥΔ.
Συζητώντας για τη φετινή διοργάνωση του Thessaloniki Pride o κ. Μπουφίδης σχολιάζει την αλλαγή στον τόπο διεξαγωγής της διοργάνωσης καθώς για πρώτη φορά τα κιόσκια, το stage και οι εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν στη Νότια Πύλη των εγκαταστάσεων της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Ο ίδιος κάνει λόγο για μία ατυχέστατη επιλογή σε θεσμικό επίπεδο παρομοιάζοντας τη ΔΕΘ με «ντουλάπα»:
«Το Pride δεν είναι πανηγύρι, δεν είναι φεστιβάλ, έχει πολιτική σημασία και σκοπός του είναι η ορατότητα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Φέτος αποφασίστηκε το Pride να γίνει στη Νότια Πύλη της ΔΕΘ ενόψει του EUROPRIDE, για περισσότερο χώρο. Εδώ όμως δημιουργούνται κάποια ερωτήματα: θα χωρέσει περισσότερος κόσμος στη ΔΕΘ από ότι θα χωρούσε από τον Λευκό Πύργο μέχρι το Άγαλμα του Μ. Αλεξάνδρου; Μήπως είναι μία επιλογή φόβου; Στη Θεσσαλονίκη, σε θεσμικό επίπεδο δεν δηλώνουν ομοφοβικοί όμως με αυτή την επιλογή τι μήνυμα περνούν; Είναι αυτό που ακούμε και κάνει μεγαλύτερο και βαθύτερο το τραύμα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, το «μην προκαλείτε». Οπότε μια χαρά μας βάλανε σε μία ντουλάπα φέτος. Η επιλογή του τόπου διεξαγωγής φέτος είναι ατυχέστατη. Ο ένας σκοπός του pride είναι η συμμετοχή των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων ώστε να δείξουν ορατότητα και να πολεμήσουν τους εσωτερικούς δαίμονες που έχουν, είναι δηλαδή θεραπευτικό. Ο άλλος σκοπός είναι πολιτικός. Να δείξουμε δηλαδή ότι υπάρχουμε και ότι διεκδικούμε ίσα δικαιώματα. Αν κάποιος νιώθει πρόκληση πρέπει να δει γιατί το νιώθει και αυτό δεν αφορά την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα».
Η μαζικότητα του απελευθερωτικού κινήματος της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας γεννά την ελπίδα για ένα πιο συμπεριληπτικό αύριο και οι φωνές που διεκδικούν δυναμώνουν. Ωστόσο, πρέπει να ενωθούν με την πολιτική βούληση για να έρθει η αλλαγή.
«Το coming out έχει πολλαπλάσια οφέλη από το να κρύβεσαι»
Το 2016 ο αστυνομικός Μιχάλης Λώλης, μίλησε ανοιχτά για τον σεξουαλικό προσανατολισμό του, ρίχνοντας, όπως λέει ο ίδιος, «βόμβα μεγατόνων» στην ΕΛΑΣ.
«Πριν κάνεις coming out ζεις δύο παράλληλες ζωές. Στη μία δεν λες ότι είσαι gay ή προσποιείσαι και τον straight – εγώ απλά δεν έλεγα ότι είμαι gay- και στην άλλη είσαι με τον σύντροφό σου και όσους γνωρίζουν. Εγώ αφενός δεν άντεχα άλλο να το κάνω αυτό και αφετέρου θεωρούσα πολύ σημαντικό να κάνω coming out ως αστυνομικός που εργάζεται στην προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στην καταπολέμηση του ρατσισμού.
Θυμάμαι την επόμενη μέρα. Νόμιζα ότι με κοιτάνε όλοι, ότι το έγραφα στο κούτελο. Οι ανώτεροί μου, οι αρχηγοί, ο τότε υπουργός, οι προϊστάμενοι έπρεπε να μπουν σε μία διαδικασία να χειριστούν έναν υφιστάμενο gay ή και το προσωπικό μου τώρα που είμαι διοικητής. Είναι περίεργο και πρόκειται για μία συνεχή διαδικασία αλλά τελικά όλοι στέκονται στον χαρακτήρα.
Πέρασα πειθαρχικά γιατί “προκάλεσα”. Στο μυαλό ενός μέσου πολίτη η αντίληψη της διεκδίκησης είναι πρόκληση γιατί του ταράζεις την κανονικότητα, την ησυχία και σου λέει τι μας νοιάζει τι κάνεις στο κρεβάτι σου; Εμείς δεν λέμε τι κάνουμε στο κρεβάτι μας, οι straight το λένε. Σταδιακά οι ακραίες φωνές σιώπησαν και πλέον δεν ασχολούνται μαζί μου. Με γνώρισαν ακόμα και κάποιοι που σκέφτονταν στερεοτυπικά και ανακάλεσαν. Η αστυνομία αποδείχθηκε πολύ δεκτική. Το να κάνεις coming out έχει πολλαπλάσια οφέλη από το να κρύβεσαι. Δεν σημαίνει όμως πως μόνο η ορατότητα φτάνει», αναφέρει ο κ. Λώλης στη «ΜτΚ» .
Ύστερα από δύο χρόνια, η ανάρτηση μίας φωτογραφίας στην οποία ανταλλάσσει ένα φιλί με τον τότε σύντροφό του μπροστά από την ελληνική σημαία στάθηκε αρκετή για πυροδοτήσει σκληρές αντιδράσεις: «Εκεί έσπασαν τα ταμεία. Με έπαιζαν από πρωινάδικα μέχρι τις ειδήσεις. Εκεί εναντιώθηκαν ακόμα περισσότεροι. Αλλά από κοντά δεν μου είπε ποτέ κανένας τίποτα. Οι straight δεν αντέχουν την ειλικρίνεια των gay όταν το κάνουν με σθένος και σοβαρότητα.
Με καλούσαν συνεχώς να περάσω πειθαρχικά. Συνάδελφοι έκαναν αναφορές κρυφά και με ψεύτικα mail ότι προσβάλω την αστυνομία, τα σύμβολα και πώς μπορώ να υπηρετώ ως αστυνομικός. Άλλοι με ανέβαζαν σε κλειστές ομάδες αστυνομικών στα social και με έκαναν ρεζίλι. Πάλεψαν πολύ. Ένας ταξίαρχος από την Κρήτη μού είχε κάνει αναφορά για το πώς μπήκα στην αστυνομία ως άνδρας και πώς γίνεται να υπηρετώ, ζητώντας να με διώξουν. Μου είχαν κάνει μήνυση για βλασφημία κλπ. Όλα όμως μπήκαν στο αρχείο.
Υπήρχαν στιγμές που το βάρος ήταν τεράστιο. Αλλά δεν απάντησα ποτέ σε κανέναν και πάω μπροστά. Ήθελα να είμαι ένα καλό παράδειγμα για τους συναδέλφους gay, τα παιδιά της επαρχίας κλπ. που μπορεί να έπαιρναν θάρρος από τις κινήσεις μου».
Σήμερα ο ίδιος είναι Διοικητής του Τμήματος Αντιμετώπισης Ρατσιστικής Βίας Αττικής και συνεχίζει να διεκδικεί έναν καλύτερο κόσμο τόσο από τη θέση του στην ΕΛΑΣ όσο και μέσω της Δράσης Αστυνομικών για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
«Η ορατότητα είναι πολύ σημαντική για κοινωνικούς λόγους, για να δείξουμε στην πλειοψηφία ότι είμαστε μία μειονότητα ανθρώπων και υπάρχουμε. Σε σχέση με τις άλλες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες είμαστε η μόνη κατηγορία που στην αρχή δεν μας αποδέχεται κανείς, δεν έχουμε απαραίτητα την στήριξη των οικογενειών μας. Οπότε η ορατότητα είναι πολύ σημαντική ακριβώς για να δείξουμε στον κόσμο ότι είμαστε εδώ και υπάρχουμε. Από εκεί και πέρα τίθεται θέμα ασφάλειας και το πόσο αντέχει ένας άνθρωπος την ομοφοβία.
Στα ΛΟΑΤΚΙ άτομα που αποφασίζουν να βγουν μπροστά ή αντιμετωπίζουν το οποιοδήποτε πρόβλημα, η αστυνομία είναι εδώ και μπορούν να καλούν το 100 ή το 11414 για την καταγγελία ρατσιστικών εγκλημάτων. Θέλω να νιώθουν ασφαλή και να ξέρουν πως η αστυνομία θα είναι ένα καταφύγιο για τα θύματα ομοφοβίας», σημειώνει.
«Είστε παντού»
Από το 2012 και μέχρι σήμερα, κάθε χρόνο, η «καρδιά» της Θεσσαλονίκης πλημμυρίζει από αγάπη με την πολύχρωμη διοργάνωση του Thessaloniki Pride.
«Είμαστε μία μειονότητα με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου νόμιζαν πως επειδή θέλαμε να βγαίνουμε στο δημόσιο χώρο η ορατότητα αφορούσε το σεξ. Η ομοφυλοφιλία όμως έχει και την κοινωνική της διάσταση. Διακινούνταν όμως διάφορα τέρατα γύρω από αυτό και δαιμονοποιήσεις. Η μεγαλύτερη αντίσταση σε εμάς ήταν στο δημόσιο λόγο και διοργανωνόταν κυρίως από παραεκκλησιαστικούς κύκλους», θυμάται ο Απόστολος Καραμπαΐρης, μέλος του ΔΣ του Thessaloniki Pride.
«Ωστόσο, η επικοινωνία μας και η εικόνα μας κέρδισε την εμπιστοσύνη του κόσμου. Εμείς δεν θέλουμε να διαρρηγνύουμε τις κοινωνικές σχέσεις ούτε τους θεσμούς και αυτό η μεγάλη πλειοψηφία το κατάλαβε. Ειδικά το Thessaloniki Pride δεν ξεκίνησε με ΛΟΑΤΚΙ άτομα "εναντίον" των straight αλλά με άτομα που υποστηρίζουν την αποδοχή εναντίον εκείνων που θέλουν τους αποκλεισμούς. Αυτό συνεχίζει μέχρι σήμερα και το μεγαλύτερο μέρος της παρέλασης είναι straight άτομα που υποστηρίζουν την αγάπη», επισημαίνει ο ίδιος.
«Παλαιότερα οι χορηγοί μάς έλεγαν ότι μας καταλαβαίνουν αλλά δεν θέλουν να χάσουν πελάτες και αντίστοιχα οι πολιτικοί έλεγαν ότι η ανοιχτή υποστήριξη θα είχε για εκείνους ένα πολιτικό κόστος. Τώρα θέλουν να φανούν ότι το στηρίζουν και αυτό το οφείλουμε στον κ. Μπουτάρη. Ο κ. Μπουτάρης βγήκε και μας στήριξε χωρίς περιστροφές και απέδειξε πως όχι μόνο δεν υπήρχε κανένα πολιτικό κόστος αλλά και υπήρχε όφελος.
Τότε πολλοί διαφωνούσαν σιωπηλά. Τώρα, επειδή υπάρχει μία ορατότητα ακούς συχνά το επιχείρημα “είστε παντού”. Επειδή υπάρχουμε μέσα στη ζωή πρέπει και να φαινόμαστε. Επίσης πλέον έχουμε πολλούς συμμάχους που μιλούν για αυτό και οφείλεται στην μαζικότητα του Pride. Διάβαζα κάποια στιγμή σε μία έρευνα πως οι άνθρωποι τείνουν να έχουν την γνώμη που έχει η πλειοψηφία οπότε τώρα λόγω του κόσμου που μαζεύεται στο Pride υπάρχει η εικόνα ότι είμαστε κυρίαρχο αφήγημα και πολλοί που διαφωνούν διστάζουν να εκφραστούν δημόσια. Πρέπει να καταλάβουν ότι ο λόγος μίσους δεν είναι αποδεκτός και μπορεί να οδηγήσει σε αυτοκτονίες και εγκλήματα. Αγωνιζόμαστε να εφαρμοστεί ο νόμος που διαχωρίζει την ελευθερία του λόγου από το κήρυγμα μίσους γιατί ο νόμος υπάρχει αλλά είναι λίγα τα περιστατικά που εφαρμόζεται», τονίζει ο κ. Καραμπαΐρης.
Ερχόμενος στο σήμερα το μέλος του ΔΣ του Thessaloniki Pride, προχωρά σε μία καίρια διαπίστωση σχετικά με την πρόοδο της ελληνικής κοινωνίας: «Τώρα διοργανώνουμε το Europride και αυτό απαιτεί να εμπλακούν περισσότεροι φορείς και βλέπουμε πως υπάρχει μία απροθυμία. Αισθανόμαστε ότι η κοινωνία μας ανέχεται αλλά μας αποδέχεται; Υπό άλλες συνθήκες αν φέρναμε στην πόλη ένα πανευρωπαϊκό γεγονός θα έτρεχαν όλοι».
«Δειλό βήμα η ένταξη της σεξουαλικής αγωγής ως θεματική στα Εργαστήρια Δεξιοτήτων»
«Πως μπορούν τα παιδιά να φανταστούν έναν κόσμο όπου το καθένα μπορεί να είναι ο εαυτός του, να υπερβούν τα έμφυλα στερεότυπα, να αποκτήσουν θετική εικόνα για ΛΟΑΤΚΙ+ χαρακτήρες, να γνωρίσουν την οικογενειακή ποικιλομορφία όταν αυτά δεν συμπεριλαμβάνονται στο παιδαγωγικό υλικό;», διερωτάται, μεταξύ άλλων, η Δήμητρα Κογκίδου, Καθηγήτρια ΑΠΘ, Συντονίστρια του Δικτύου των Επιτροπών Ισότητας των Φύλων στα ΑΕΙ, αναδεικνύοντας τη σημασία της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στην εξάλειψη του ρατσισμού και των στερεοτύπων γύρω από τη διαφορετικότητα.
Στρέφοντας το βλέμμα στην ελληνική πραγματικότητα και την εκπαίδευση, η ακαδημαϊκός τονίζει πως «η έμφυλη ισότητα και η συμπερίληψη της ποικιλομορφίας του φύλου και της σεξουαλικότητας δεν αποτελούν βασικές στρατηγικές επιλογές του ελληνικού σχολείου, αν και θα μπορούσε να αποτελέσει ένα προνομιακό πεδίο παρέμβασης προς όφελος των ίδιων των υποκειμένων και γενικότερα της κοινωνίας. Τεχνογνωσία υπάρχει, πολιτική βούληση δεν υπάρχει για να περάσουμε από την αποσιώπηση στη συμπερίληψη της ποικιλομορφίας του φύλου και της σεξουαλικότητας στην εκπαίδευση.
Από το 2021 η σεξουαλική αγωγή εντάχθηκε ως θεματική στα Εργαστήρια Δεξιοτήτων, αλλά πρόκειται για ένα δειλό βήμα. Το θέμα δεν περιορίζεται στην εισαγωγή της στην εκπαίδευση αλλά και στον τρόπο υλοποίησης του εγχειρήματος, το πλαίσιο και τους μαθησιακούς στόχους, το περιεχόμενο, τις μεθόδους και πρακτικές, την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών και την ολόπλευρη στήριξή τους από τις εκπαιδευτικές αρχές».
«Αόρατοι» γονείς σε ένα μόνιμο coming out
Πριν από πεντέμισι χρόνια το όνειρο της Λίο και της συζύγου της έγινε πραγματικότητα όταν κράτησαν για πρώτη φορά στην αγκαλιά τους τον γιο τους. Έπειτα από 18 χρόνια kοινής ζωής ως ζευγάρι, ξεκίνησαν να διασχίζουν το μονοπάτι της γονεϊκότητας.
Το «τέρας» της γραφειοκρατίας ήταν - και παραμένει- ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια που έπρεπε να υπερνικήσουν καθώς στα μάτια του Έλληνα νομοθέτη η οικογένεια που ονειρευόταν η Λίο και η σύζυγός της δεν υπάρχει. Η ελληνική νομοθεσία βλέπει μόνο μία μαμά γεγονός που καθιστά την μη βιολογική μητέρα… «αόρατη».
«Ο ένας γονιός είναι “αόρατος”. Δεν έχει δικαιώματα στο παιδί και το παιδί δεν έχει δικαιώματα στον αόρατο γονιό. Εγώ ως βιολογική μαμά του παιδιού είμαι η μόνη εγγεγραμμένη γονέας του στο πιστοποιητικό γέννησης», εξηγεί στη «ΜτΚ» η Λίο.
Στο ίδιο πιστοποιητικό γέννησης, στην ενότητα «όνομα πατρός» δεσπόζει η λέξη «άνευ». «Είναι βαθιά προσβλητικό. Μας δίνουν την “επιλογή” αν θέλουμε να επινοήσουμε ένα όνομα πατρός για να μην είναι κενό και αντιμετωπίσουν πρόβλημα τα παιδιά. Αν θέλουν τα παιδιά μας να μην αντιμετωπίσουν προβλήματα ας κάνουν συμπεριληπτικούς τους νόμους», επισημαίνει η ίδια.
Προκειμένου να κινήσουν τις ιατρικές διαδικασίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, οι δύο επίδοξες μητέρες, έπρεπε να λύσουν το σύμφωνο συμβίωσης που είχαν συνάψει μιας και «δεν επιτρέπεται σε μία ομόφυλη γυναίκα που έχει σύμφωνο συμβίωσης με άλλη γυναίκα να προχωρήσει σε οποιαδήποτε βοήθεια αναπαραγωγής». Μόλις γεννήθηκε ο γιος τους έκαναν ένα νέο σύμφωνο συμβίωσης ώστε σε περίπτωση που συμβεί κάτι στη βιολογική μητέρα, η δεύτερη γονέας του παιδιού να έχει νομικά ερείσματα για να διεκδικήσει την κηδεμονία του.
«Εκτός από το σύμφωνο, έχω συντάξει και διαθήκη στην οποία δηλώνω την επιθυμία μου να αναλάβει εκείνη την κηδεμονία του παιδιού μας αν μου συμβεί κάτι. Η πραγματικότητα όμως είναι πως αν πάθω κάτι το παιδί θα χάσει δύο γονείς και θα πάει είτε στους πλησιέστερους βιολογικούς συγγενείς μου είτε σε ίδρυμα. Η σύζυγός μου θα πρέπει να κινηθεί δικαστικά και να ελπίζει στη διακριτική ευχέρεια του κάθε δικαστή», αναφέρει η Λίο.
Το αγοράκι τους μεγαλώνει αρμονικά, σε ένα συμπεριληπτικό περιβάλλον όπου μαθαίνει τη διαφορετικότητα και σε ένα σχολικό πλαίσιο που αποδέχεται την οικογένειά του ακριβώς όπως είναι:
«Τα παιδιά δεν έχουν ρατσισμό και ομοφοβία μέσα τους. Αυτά τους τα διδάσκουν οι ενήλικες», λέει.
Ωστόσο, η εμμονή της Πολιτείας να μην αντικρύζει την πραγματικότητα βάζει εμπόδια στην καθημερινότητα των ομόφυλων οικογενειών αναγκάζοντας τους γονείς να βρίσκονται σε ένα διαρκές coming out ή να βασανίζονται από επιπρόσθετα άγχη και φόβους:
«Αν χρειαστεί να φύγω για λίγες μέρες θα πρέπει να κάνω εξουσιοδότηση στη σύζυγό μου για να μπορεί να πάρει το παιδί από το σχολείο και σε περίπτωση που το παιδί πάθει κάτι να έχει το χαρτί για να το πάει στο νοσοκομείο.
Όταν πήγαμε να τον γράψουμε στο δημοτικό δεν βάλαμε στοιχεία πατέρα και βάλαμε τα στοιχεία της συζύγου μου στο κομμάτι της επικοινωνίας. Όταν παραδώσαμε το χαρτί εξηγήσαμε ότι είμαστε δύο μαμάδες και ο διευθυντής με ρώτησε αν πέθανε ο πατέρας. Αυτή η διαδικασία είναι ένα μόνιμο coming out σε κάθε δραστηριότητα του παιδιού που πρέπει να εξηγώ γιατί δεν έχουμε γράψει στοιχεία πατέρα», καταλήγει η Λίο.
«Σαν έτοιμη από καιρό» η ελληνική κοινωνία για τις ομόφυλες οικογένειες
«Ήρθε μεγάλη χαρά στο σπίτι μας. Η σύζυγός μου είναι η βιολογική μητέρα. Οι συγγενείς μας δεν είχαν κανένα θέμα όπως και ο περίγυρό μας ο οποίος είναι γεμάτος με ετερόφυλα ζευγάρια. Κατάλαβα πως η κοινωνία είναι έτοιμη και κακώς πιστεύουμε το αντίθετο. Ούτε στο σχολείο είχαμε ποτέ πρόβλημα. Υπήρχαν κάποιες εκπλήξεις αλλά μεμονωμένες». Μόνο ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο μπορούν να προσφέρουν τα λόγια της Λένας τα οποία μάλιστα κατακρημνίζουν το αφήγημα περί μίας κοινωνίας η οποία ακόμα δεν είναι έτοιμη να χωρέσει τις ομόφυλες οικογένειες.
Εδώ και δέκα χρόνια η Λένα και η σύζυγός της μεγαλώνουν τον γιο τους φανερά και περήφανα περιμένοντας να γίνουν ορατές στα μάτια του κράτους:
«Είμαι η αόρατη μητέρα αλλά με δέχονται όλοι στο σχολικό περιβάλλον. Εμένα όμως με πειράζει, νιώθω ένα ψυχολογικό μειονέκτημα γιατί μου στερούν βασικό μου δικαίωμα και επίσης σκέφτομαι τι θα γίνει αν πάθει κάτι η σύζυγός μου».
Στο καθόλου μακρινό 2022 η οικογένεια της Λένας ήρθε αντιμέτωπη με ένα σημαντικό πρόβλημα το οποίο τελικά διευθετήθηκε λόγω… δημοσιότητας και ενδεχομένως λόγω ανθρωπιάς(;):
«Είχαμε θέμα με την ασφάλεια του παιδιού. Η βιολογική μητέρα ήταν ασφαλισμένη σε εμένα λόγω του συμφώνου συμβίωσης και λόγω του ότι η ίδια δεν δούλευε για χρόνια για να είναι στο σπίτι με το παιδί. Ωστόσο, το παιδί δεν μπορούσε να ασφαλιστεί γιατί δεν δεχόντουσαν ότι υπήρχε κάποια σύνδεση μαζί μου, αφού δεν μας αποδεχόντουσαν σαν οικογένεια. Έφτασα μέχρι το υπουργείο εσωτερικών και στο υπ. Υγείας και μας βοήθησε και η δημοσιοποίηση του θέματος και έγινε η υποχώρηση να φαίνεται το παιδί ως εξαρτώμενο μέλος από εμένα. Δεν ξέρω αν έγινε αυτή η παραχώρηση ως ένδειξη ανθρωπιάς».
«Πρέπει η νομοθεσία να καλύπτει κι εμάς. Αν οι οικογένειές μας γίνουν ορατές στα μάτια του νομοθέτη θα σωπάσουν και οι όποιες ρατσιστικές φωνές υπάρχουν και θα είμαστε όλοι πιο ασφαλείς», καταλήγει η Λένα περικλείοντας σε δύο μόνο προτάσεις την ουσία των αγώνων και των διεκδικήσεων για ισότητα, ισονομία και συμπερίληψη.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 25.06.2023
ΣΧΟΛΙΑ