Η έξοδος από την ύφεση που επιδεινώνεται από την εμφάνιση της πανδημίας και τα νέα δεδομένα που δημιουργούνται, απαιτούν τον επανασχεδιασμό της ελληνικής οικονομίας δίνοντας έμφαση στις δημόσιες επενδύσεις, όπως τονίζει στη «ΜτΚ» ο Λευτέρης Τσουλφίδης (φωτ), καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, με γνωστικό αντικείμενο την Ιστορία Οικονομικών Θεωριών. 

Ο ίδιος εστιάζει στον ενεργότερο ρόλο που θα πρέπει να έχει ο δημόσιος τομέας, ενώ αναφέρεται και στην αναγκαιότητα στροφής στις εναλλακτικές μορφές τουρισμού, που περικλείουν τα ποιοτικά και όχι μαζικά χαρακτηριστικά των επισκεπτών που κυριαρχούσαν μέχρι τώρα.

Στην εισήγησή σας στον κύκλο συζητήσεων που διοργάνωσε το ΠΑΜΑΚ, αναφέρεστε στη σημερινή ύφεση που όπως λέτε δεν είναι κάτι το πρωτόγνωρο, κάνοντας λόγο για επανασχεδιασμό της ελληνικής οικονομίας δίνοντας έμφαση στις δημόσιες επενδύσεις που θα πρέπει να έχουν προτεραιότητα έναντι της δημόσιας κατανάλωσης. Κάτι τέτοιο δεν θα αποδυνάμωνε την αγορά σε μια δύσκολη περίοδο;

Στην ιστορία έχουν καταγραφεί υφέσεις διαφόρων ειδών. Βραχυχρόνιες που εμφανίζονται κάθε 3-4 χρόνια, μεσοχρόνιες που εμφανίζονται κάθε 10-12 χρόνια και άλλες πολύ περισσότερο μακροχρόνιες που διαρκούν ολόκληρες δεκαετίες. Η ύφεση που βρισκόμαστε ήδη από το 2007-2008, έχει επιδεινωθεί από τον κορονοϊό που πρόσφατα έπληξε την οικονομία. Υπό αυτές τις συνθήκες, η πιο οργανωμένη δύναμη στην κοινωνία παραμένει το κράτος, το οποίο θα πρέπει να αναλάβει πολύ περισσότερες πρωτοβουλίες από ότι στο παρελθόν. 

Είναι ειρωνικό, ότι τις πρωτοβουλίες αυτές τις αναλαμβάνουν και κυβερνήσεις που είναι υπέρ του λιγότερου και μη παρεμβατικού κράτους. Εντούτοις, διαπιστώνουμε, όλο και περισσότερο, ότι ο ιδιωτικός τομέας βασιζόμενος στις δικές του δυνάμεις δεν μπορεί να κάνει κάτι το εντελώς διαφορετικό και έτσι να συνεισφέρει στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας.

Επομένως, ο ρόλος του κράτους γίνεται ιδιαίτερα σημαντικός καθώς μπορεί να δώσει ώθηση στην οικονομία αναλαμβάνοντας επενδυτικά σχέδια που ο ιδιωτικός τομέας δεν είναι σε θέση να αναλάβει. Το αποτέλεσμα που θα παραχθεί θα είναι ωφέλιμο για όλους, δηλαδή θα συγκρατηθεί η ανεργία και ο ιδιωτικός τομέας θα μπορέσει να ορθοποδήσει.

Αυτή είναι η απάντησή σας και στον ενεργότερο και πιο ενισχυτικό ρόλο που υποστηρίζετε ότι θα πρέπει να έχει ο δημόσιος τομέας σε σχέση με τον ιδιωτικό;

Οι δυο τομείς είναι συγκοινωνούντα δοχεία δεν μπορεί να υπάρξει ο ένας χωρίς τον άλλον. Σε αυτή την φάση ο ρόλος του δημόσιου τομέα είναι πολύ πιο επιτακτικός και αποφασιστικός από ό,τι θα ήταν ο ρόλος του ιδιωτικού τομέα. Όλοι περιμένουμε από το κράτος να αναλάβει τις πρωτοβουλίες που αμβλύνουν τις επιπτώσεις της κρίσης. Άλλωστε αυτό γίνεται όχι μόνο στην Ελλάδα και στην ΕΕ, αλλά και σε άλλες χώρες, όπως στις ΗΠΑ και θα έλεγα ότι το κράτος θα πρέπει να είναι πολύ περισσότερο ενεργό προκειμένου να συγκρατήσει την απασχόληση σε υψηλά επίπεδα, ώστε να μην αυξηθεί περαιτέρω η ανεργία.

Δηλαδή, σε ποια κατεύθυνση θα πρέπει να στραφεί ο δημόσιος τομέας;

Η απάντηση είναι προφανώς στις περισσότερες επενδύσεις σε έργα υποδομής, υγεία, παιδεία, έρευνα και τεχνολογία που αποδίδουν μακροχρόνια την ώρα που ο ιδιωτικός τομέας προσπαθεί να επιβιώσει. Αντίθετα η δημόσια κατανάλωση, παρότι αναγκαία, ενίοτε προκλητική, σε κάθε περίπτωση τα αποτελέσματά της είναι βραχυχρόνια και στο τέλος μπορεί να χειροτερεύσει αντί να καλυτερεύσει την κατάσταση.

Για την έξοδο από την ύφεση, βάζετε εκτός των άλλων το ζήτημα της επανασχεδίασης του τουρισμού...

Δεν μπορούμε απλά και μόνο να βασιζόμαστε στον μαζικό τουρισμό, στα μεγάλα ξενοδοχεία και στο πλήθος τουριστών σε ένα συγκεκριμένο μέρος. Αλλά ακόμα και αν αυτό γίνεται, τότε θα πρέπει να σχεδιάσουμε καλύτερα την εφοδιαστική αλυσίδα μέσω της οποίας γίνεται η τροφοδοσία των ξενοδοχείων.

Το λέω αυτό επειδή είναι συχνό το φαινόμενο τέτοιου είδους επιχειρήσεις να μην αυξάνουν όσο θα έπρεπε την εγχώρια απασχόληση και ο εφοδιασμός τους, σε μεγάλο βαθμό, να γίνεται μέσω εισαγωγών. Στη φάση που βρισκόμαστε είναι βέβαιο ότι δεν έχουμε άλλες επιλογές, ωστόσο θα πρέπει να ξανασκεφτούμε και να σχεδιάσουμε καλύτερα εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όπως π.χ. ιαματικό, ιατρικό, θρησκευτικό κ.ά. είδη τουρισμού, που δεν έχουν μαζικά, αλλά ποιοτικά χαρακτηριστικά, και με επισκέπτες που δεν είναι παθητικοί καταναλωτές «τουριστικού προϊόντος» αλλά ενεργοί επισκέπτες καθώς συναναστρέφονται τους κατοίκους των περιοχών που διαμένουν και έτσι γίνονται γνώστες της ιστορίας και γενικότερα του πολιτισμού τους.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 06/07 Ιουνίου 2020