Το ερώτημα "τι θα κάνει το Πεκίνο με τον Πούτιν;" πλανιέται πάνω από ολόκληρη τη Δύση, καθώς η στάση της ισχυρότερης -ίσως- χώρας του κόσμου, παίζει καταλυτικό ρόλο στα τεκταινόμενα στην Ουκρανία.

Με την Κίνα να εμφανίζεται ως σύμμαχος του Πούτιν και να μην έχει μιλήσει για εισβολή, παρά μόνο να συνιστά αυτοσυγκράτηση, το γεωπολιτικό παιχνίδι είναι ασαφές.

Με ανοιχτή επιστολή τους πέντε έγκριτοι ιστορικοί της Κίνας καταδικάζουν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και ζητούν από τον πρόεδρο της χώρας τους να πάρει επιτέλους θέση καθώς όπως χαρακτηριστικά γράφουν "είναι άσπρο ή μαύρο".

Σύμφωνα με τον βρετανικό "Guardian" για τον Xu Guoqi, έναν Κινέζο ιστορικό, η απροθυμία του Πεκίνου να καταγγείλει την εισβολή του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία είναι ανησυχητική. «Είμαι ιστορικός με εξειδίκευση στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Ευρώπη μπήκε κοιμώμενη σε μια τεράστια σύγκρουση πριν από 100 χρόνια, η οποία είχε επίσης τεράστιες συνέπειες για την Κίνα», είπε ο Xu. «Ο κόσμος μπορεί να βρίσκεται ξανά στο σημείο χωρίς επιστροφή». 

 Αλλά κοιτάζοντας πώς ανταποκρίνονται οι Κινέζοι διπλωμάτες σε αυτό και πώς οι Κινέζοι μίλησαν για αυτό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την περασμένη εβδομάδα, δήλωσε στον "Guardian": «Φοβάμαι ότι φαίνεται ότι δεν έχουμε μάθει ακόμα το μάθημα από τις τραγωδίες του παρελθόντος. Ως ιστορικός είμαι πολύ απογοητευμένος». 

 Το πρωί του Σαββάτου, πέντε διάσημοι Κινέζοι ιστορικοί - συμπεριλαμβανομένου του Xu - έγραψαν μια ανοιχτή επιστολή καταγγέλλοντας τη δράση της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας και καλώντας για ειρήνη. Οι συντάκτες της επιστολής ελπίζουν να πείσουν το Πεκίνο να κάνει πιο ξεκάθαρη τη στάση του: ότι αυτό που κάνει η Ρωσία είναι λάθος και η Κίνα πρέπει να το πει δυνατά. 

«Σε τι θα οδηγήσει αυτός ο πόλεμος; Θα οδηγήσει σε παγκόσμιο πόλεμο μεγάλης κλίμακας;» αναρωτιούνται οι ιστορικοί ανά τον κόσμο. «Οι μεγάλες καταστροφές στην ιστορία ξεκίνησαν συχνά με τοπικές συγκρούσεις. Αντιταχθήκαμε σθεναρά στον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας. Η εισβολή της Ρωσίας σε ένα κυρίαρχο κράτος με τη βία… αποτελεί παραβίαση των κανόνων των διεθνών σχέσεων που βασίζονται στον καταστατικό χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και παραβίαση του υπάρχοντος διεθνούς δικαίου». Δημόσια, η Κίνα αντιτίθεται σε κάθε πράξη που παραβιάζει την εδαφική ακεραιότητα. Ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, Γουάνγκ Γι, διατύπωσε ξανά αυτή τη θέση σε μια μεταμεσονύχτια ανάρτηση που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο του υπουργείου του την Παρασκευή. Αλλά κατά τη διάρκεια της περασμένης εβδομάδας, καθώς σκοτώθηκαν άμαχοι και οι δυτικές κυρώσεις εντάθηκαν, το Πεκίνο συνέχισε να απηχεί το επιχείρημα του Πούτιν ότι η δράση της Μόσχας είναι απάντηση στην επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά. 

 Ως Κινέζοι ιστορικοί, δεν επιθυμούμε να δούμε την Κίνα να παρασύρεται σε κάτι που θα βλάψει θεμελιωδώς την τρέχουσα παγκόσμια τάξη πραγμάτων, τονίζει ο δρ. Xu Guoqi «Πιστεύουν πραγματικά σε αυτό; Αξίζει [τον κόπο] η Κίνα να υπονομεύσει τη δική της αξιοπιστία για να υπερασπιστεί το ανυπεράσπιστο; Φοβάμαι ότι ξεγελάστηκαν από τον Πούτιν», είπε ο Xu, τονίζοντας ότι αυτός και οι συνάδελφοί του έγραψαν αυτή την επιστολή επειδή αγαπούν τη χώρα και δεν επιθυμούν μια πιθανή παγκόσμια τραγωδία να σταματήσει το μέλλον της Κίνας. «Τα πράγματα σε αυτή την περίπτωση είναι άσπρο ή μαύρο», συνέχισε. «Πρόκειται για εισβολή. Όπως λέει και η κινεζική παροιμία: δεν μπορείς να καβαλήσεις ένα ελάφι βαφτίζοντάς το άλογο. Ως Κινέζοι ιστορικοί, δεν επιθυμούμε να δούμε την Κίνα να παρασύρεται σε κάτι που θα βλάψει θεμελιωδώς την τρέχουσα παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Για την αγάπη της ανθρωπότητας, την παγκόσμια ειρήνη και ανάπτυξη, θα πρέπει να το καταστήσουμε σαφές». 

 Αλλά η ανοιχτή επιστολή του Xu και των συναδέλφων του αφαιρέθηκε γρήγορα από τους λογοκριτές του Διαδικτύου μετά από δύο ώρες και 40 λεπτά online. Και, ίσως δεν αποτελεί έκπληξη, τα φιλοπολεμικά κινέζικα τρολ κατήγγειλαν τους συγγραφείς –που εδρεύουν στο Ναντζίνγκ, το Πεκίνο, το Χονγκ Κονγκ και τη Σαγκάη– ως «επαίσχυντους» και «προδοτικούς». «Γιατί δεν είπατε τίποτα κατά τη διάρκεια της εισβολής της Δύσης στο Ιράκ», είπε ειρωνικά ένας. 

Αλλάζει στάση το Πεκίνο;

 Είναι δύσκολο να μετρηθεί η κοινή γνώμη στην Κίνα, αλλά τις τελευταίες ημέρες, ενώ οι διπλωμάτες του Πεκίνου αγωνίζονται για να επικρατήσει αυτοσυγκράτηση, πολλοί Κινέζοι εθνικιστές εξέφρασαν τον θαυμασμό τους για τον Πούτιν στο Διαδίκτυο. Κάποιοι χαρακτήρισαν τον Ρώσο ηγέτη «τον μεγαλύτερο στρατηγό αυτού του αιώνα». Άλλοι είπαν ότι η Κίνα θα πρέπει να αξιοποιήσει την τρέχουσα κατάσταση για να «πάρει πίσω την Ταϊβάν». Αλλά την ίδια στιγμή, οι λογοκριτές δεν έχουν καταφέρει να σβήσουν όλες τις αντιπολεμικές θέσεις. Στο WeChat, για παράδειγμα, πολλοί έχουν συζητούν ανοιχτά την κατάσταση στην Ουκρανία. Την Κυριακή, καθώς ο Πούτιν διέταξε τον στρατό του να θέσει τις πυρηνικές δυνάμεις της Ρωσίας σε κατάσταση συναγερμού, ορισμένοι χρήστες δημοσίευσαν μια δήλωση του 1994 στην οποία η Κίνα παρότρυνε όλα τα κράτη που διαθέτουν πυρηνικά όπλα να μην χρησιμοποιούν ή να απειλούν να χρησιμοποιήσουν πυρηνικά όπλα εναντίον κρατών που δεν τα διαθέτουν. συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μερικοί από εκείνους που είναι κατά της δράσης της Ρωσίας μιλούν επίσης ανοιχτά – αν και συχνά αντιμετωπίζονται από τα τρολ υπέρ του πολέμου που τους κατηγορούν ότι είναι «αδύναμοι» και «αφελείς». «Αν η Ρωσία έχει προβλήματα με το ΝΑΤΟ, θα πρέπει να ασχοληθεί με το ΝΑΤΟ, γιατί να εισβάλει στην Ουκρανία;» μια ερώτηση σε ένα βίντεο WeChat που προσέλκυσε πάνω από μισό εκατομμύριο προβολές σε διάστημα ωρών. 

 Υπάρχει μακρά ιστορία Κινέζων διανοουμένων που μιλούν ανοιχτά, ατομικά ή συλλογικά, για μεγάλα εσωτερικά και διεθνή ζητήματα, συμπεριλαμβανομένων των τρόπων που αμφισβητούν τις επίσημες πολιτικές, δήλωσε ο καθηγητής Jeff Wasserstrom, ιστορικός της σύγχρονης Κίνας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Irvine. «Μερικές φορές οι κίνδυνοι που εμπεριέχονται είναι μικροί, αλλά σε άλλα σημεία είναι πραγματικά τολμηρό να εμπλακούμε σε αυτήν την πρακτική ». Ωστόσο, ο Wasserstrom είπε ότι η επιστολή των πέντε διακεκριμένων Κινέζων ιστορικών ήταν ιδιαίτερα αξιοσημείωτη λόγω της αυστηροποίησης της ελευθερίας του λόγου στις κινεζικές πανεπιστημιουπόλεις – τόσο στην ηπειρωτική χώρα όσο και στο Χονγκ Κονγκ.