Η Κίνα ετοιμάζεται σήμερα να περάσει την 33η επέτειο από την αιματηρή καταστολή στην πλατεία Τιενανμέν του Πεκίνου χωρίς την παραμικρή εκδήλωση προς τιμή των θυμάτων, κυρίως στο Χονγκ Κονγκ όπου η αστυνομία έχει προειδοποιήσει ότι οποιαδήποτε συγκέντρωση θα είναι παράνομη.

Εδώ και 33 χρόνια οι κινεζικές αρχές κάνουν ό,τι μπορούν για να σβήσουν τα γεγονότα στην Τιενανμέν από τη συλλογική μνήμη των Κινέζων: το γεγονός δεν αναφέρεται στα βιβλία της Ιστορίας, ενώ οι συζητήσεις στο διαδίκτυο για το θέμα λογοκρίνονται συστηματικά.

Την 4η Ιουνίου 1989, το κινεζικό κομμουνιστικό καθεστώς έστειλε στρατιώτες και άρματα μάχης να καταστείλουν τους ανθρώπους που επί εβδομάδες είχαν καταλάβει την πλατεία Τιενανμέν διαδηλώνοντας ειρηνικά υπέρ της δημοκρατίας και κατά της διαφθοράς. Από την καταστολή του κινήματος σκοτώθηκαν εκατοντάδες άνθρωποι, περισσότεροι από χίλιοι, σύμφωνα με εκτιμήσεις.

Το ζήτημα παραμένει ταμπού στην ηπειρωτική Κίνα.

Μέχρι το 2020 το το Χονγκ Κονγκ ήταν η μόνη περιοχή της Κίνας όπου γίνονταν ανεκτές εκδηλώσεις και αποτίσεις φόρου τιμής στα θύματα της Τιενανμέν. Τη χρονιά εκείνη το Πεκίνο επέβαλε στην ημιαυτόνομη επαρχία δρακόντεια νομοθεσία περί εθνικής ασφάλειας η οποία έχει στόχο να καταπνίξει οποιαδήποτε φωνή διαφωνίας, μετά τις τεράστιες φιλοδημοκρατικές διαδηλώσεις του 2019.

Έκτοτε οι τοπικές αρχές προσπαθούν να σβήσουν οποιοδήποτε ίχνος ανάμνησης της Τιενανμέν.

Παράνομη ολονυκτία

Η αστυνομία στο Χονγκ Κονγκ έκλεισε χθες Παρασκευή μεγάλο μέρος του πάρκου της Βικτώριας, όπου γινόταν ως το 2019 ολονυκτία με κεριά, και προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε συγκέντρωση εκεί σε ανάμνηση των θυμάτων της καταστολής θα είναι παράνομη.

Οι ολονυκτίες στο Χονγκ Κονγκ απαγορεύθηκαν το 2020 και το 2021 στο όνομα της αντιμετώπισης της πανδημίας covid-19. Πέρυσι διαλύθηκε και η Συμμαχία του Χονγκ Κονγκ που οργάνωνε την ολονυκτία στο πάρκο Βικτόρια, το Μουσείο της 4ης Ιονυίου που είχε δημιουργήσει έκλεισε και τα στελέχη της συνελήφθησαν.

Ο πρώην επικεφαλής της Συμμαχίας, ο Λι Τσεκ-γιαν, που είναι φυλακισμένος, ανακοίνωσε ότι την 4η Ιουνίου θα νηστέψει και μέσα στο κελί του θα ανάψει ένα σπίρτο και θα τραγουδήσει τραγούδια στη μνήμη των θυμάτων της καταστολής.

“Πιστεύω ότι οι πολίτες του Χονγκ Κονγκ θα ενωθούν μαζί μου για να τιμήσουν την 4 Ιουνίου με κάθε ειλικρίνεια, χρησιμοποιώντας τα δικά τους μέσα για να εκφράσουν τη δέσμευσή τους στη δημοκρατία”, ανέφερε σε διαδικτυακή του επιστολή.

Άλλο πρώην μέλος της Συμμαχίας, ο Λέουνγκ Καμ- γουάι, εξήγησε ότι οι αρχές υποκινούν σκοπίμως την αυτολογοκρισία αποφεύγοντας να διευκρινίσουν τι είναι νόμιμο και τι όχι. “Ελπίζω όσοι επιθυμούν να τιμήσουν τη μνήμη των θυμάτων να βρουν τον δικό τους τρόπο να το πράξουν”, σημείωσε ο Λέουνγκ.

Η έλλειψη ξεκάθαρων κανόνων ώθησε τους τελευταίους μήνες έξι πανεπιστήμια του Χονγκ Κονγκ να αποκαθηλώσουν μνημεία για την Τιενανμέν που είχαν στηθεί στους χώρους τους.

Και ένας από τους τελευταίους τρόπους που είχαν οι κάτοικοι του Χονγκ Κονγκ να θυμούνται τα γεγονότα στην Τιενανμέν, οι λειτουργίες στις καθολικές εκκλησίες, ακυρώθηκαν φέτος επίσης λόγω της ανησυχίας για διώξεις.

Πλέον μόνο στο εξωτερικό μπορεί να τιμηθεί η επέτειος από την καταστολή στην Τιενανμέν, με αντιφρονούντες να έχουν δημιουργήσει μουσεία στις ΗΠΑ.

Εκτός Κίνας ολονυκτίες έχουν προγραμματιστεί σε πολλές χώρες. Η Διεθνής Αμνηστία συντονίζει περίπου είκοσι από αυτές για να “ζητήσει να αποδοθεί δικαιοσύνη και σε ένδειξη αλληλεγγύης προς το Χονγκ Κονγκ”.