Με αφορμή τον μεγάλο αριθμό κεραυνών που συνόδευσαν τις βροχές και τις καταιγίδες που σημειώθηκαν χθες το μεσημέρι στην περιοχή της Αττικής ο μετεωρολόγος Μιχάλης Σιούτας μας δίνει χρήσιμες πληροφορίες για το φαινόμενο, την θέση του στη μυθολογία καθώς και τους τρόπους που μπορούμε να προστατευθούμε.

Του Μιχάλη Σιούτα

Κεραυνός είναι ο ηλεκτρισμός που μεταφέρεται από τα σύννεφα προς τη Γη με την ηλεκτρική εκκένωση της αστραπής. Συνοδεύεται πάντοτε με βροντή και δεν υπάρχει αστραπή χωρίς βροντή. Είναι πολύ ισχυρό φυσικό φαινόμενο που συμβαίνει στη διάρκεια των καταιγίδων, με καταστροφικές ζημιές, την πρόκληση πυρκαγιών, ενώ είναι επικίνδυνο για τη ζωή μας.

Οι πρώτες δοξασίες και θεωρίες για το σχηματισμό των κεραυνών δημιουργήθηκαν πριν πολλές χιλιάδες χρόνια. Στη μυθολογία μας, ο πατέρας των θεών ο Δίας κατείχε το τρομακτικό αυτό όπλο, τη δύναμη να δημιουργεί και να ρίχνει τους κεραυνούς για να πολεμά τους εχθρούς ή να τιμωρεί τους ασεβείς.

Ο κεραυνός εμφανίζεται στα καταιγιδοφόρα σύννεφα όπου τα ισχυρά ανοδικά ρεύματα δημιουργούν στατικό ηλεκτρισμό στους αιωρούμενους παγοκρυστάλλους και στα νεφοσταγονίδια. Στην κορυφή των νεφών εμφανίζονται θετικά ηλεκτρικά φορτία ενώ στη βάση τα αρνητικά φορτία. Όταν ένα σύννεφο συγκεντρώσει μεγάλα ηλεκτρικά φορτία τότε προκαλείται ηλεκτρική εκκένωση που είναι η αστραπή, ή κεραυνός που ονομάζεται η αστραπή που φθάνει στο έδαφος.

Η βροντή προκαλείται από την απότομη διαστολή του αέρα εξαιτίας της μεγάλης θερμοκρασίας της αστραπής που φθάνει και τους 30.000 βαθμούς Κελσίου, αρκετά μεγαλύτερη και από αυτή στην επιφάνεια του Ήλιου που φθάνει τους 6.000 βαθμούς Κελσίου. Μια αστραπή διοχετεύει ηλεκτρικό ρεύμα της τάξης των 20.000 Αμπέρ. Η ισχύς του ηλεκτρικού ρεύματος ισχυρής καταιγίδας φθάνει τα 1.000 Giga Watts, που αν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί είναι αρκετό να τροφοδοτήσει ολόκληρες τις ΗΠΑ για 20 λεπτά. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι εξαιτίας της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη, οι κεραυνοί καθώς και οι καταστροφές που προκαλούν θα αυξάνονται.

Που εμφανίζονται συχνότερα κεραυνοί στην Ελλάδα

Κεραυνοί σημειώνονται σε οποιαδήποτε περιοχή στην ξηρά ή στη θάλασσα στη διάρκεια μιας καταιγίδας. Στη χώρα μας μεγαλύτερη συχνότητα αστραπών-κεραυνών εμφανίζεται στα ορεινά της Ροδόπης, της Ηπείρου, της Δυτικής Στερεάς και της Πελοποννήσου, ενώ μικρότερη είναι η συχνότητα στις θαλάσσιες περιοχές. Στη Μακεδονία κεραυνοί με μεγαλύτερη συχνότητα εμφανίζονται στα ορεινά της Κοζάνης, της Ημαθίας, της Χαλκιδικής, των Σερρών και της Δράμας. Σχετικά αυξημένοι εμφανίζονται επίσης και στις θαλάσσιες περιοχές τις Χαλκιδικής.

Προστασία από Κεραυνούς

Πρέπει να γνωρίζουμε ότι η κεραυνοί πέφτουν στη διάρκεια καταιγίδα, μπορεί να πέσουν σε οποιαδήποτε περιοχή και μάλιστα συνήθως πλήττουν το ψηλότερο σημείο μιας ανοιχτής περιοχής.

Έτσι στη διάρκεια καταιγίδας, θα πρέπει να προτιμούμε να παραμένουμε στο σπίτι και γενικά σε κλειστό χώρο ή να μένουμε σε κλειστό όχημα, όπως τρένο, αυτοκίνητο, λεωφορείο κλπ.

Να αποφεύγουμε, μικρά απροστάτευτα κτίρια, αχυρώνες, υπόστεγα, σκηνές, κλπ, ενώ οι πιο επικίνδυνοι χώροι είναι μεμονωμένα δένδρα, κορυφές βουνών, λόφων, και ταράτσες κτιρίων, υπαίθριοι αθλητικοί χώροι, γήπεδα, υπαίθρια πάρκινγκ, πισίνες, λίμνες και παραλίες, μεταλλικοί φράχτες, απλώστρες ρούχων, σύρματα και εναέρια καλώδια, καθώς και σιδηροδρομικές γραμμές που μπορούν να μεταφέρουν τον κεραυνό. Είναι πολύ επικίνδυνο στη διάρκεια καταιγίδας να είμαστε σε ανοιχτά οχήματα, μοτοσυκλέτες,  τρακτέρ, ανοιχτές βάρκες, κλπ.