Καθιερώνεται από φέτος το Λογοτεχνικό Βραβείο Γκονκούρ Ελλάδας
Σε λίγες μέρες η απονομή του - τι λέει στο makthes.gr o γάλλος πρόξενος στη Θεσσαλονίκη Φιλίπ Ρε
04/07/2020 09:00
Είναι ένα από τα σημαντικότερα λογοτεχνικά βραβεία της Γαλλίας και απονέμεται κάθε χρόνο στις αρχές Νοεμβρίου στον συγγραφέα του καλύτερου πεζού έργου μυθοπλασίας της χρονιάς. Πρόκειται για το βραβείο Γκονκούρ που είναι πολυαναμενόνο στους λογοτεχνικούς κύκλους όλης της Ευρώπης.
Η ιστορία του είναι μακρά. Εμπνευστές του ήταν οι αδελφοί Εντμόν και Ζυλ Γκονκούρ, ενώ η πρώτη απονομή του έγινε το 1903.
Απευθύνεται σε μυθιστορήματα, παράλληλα όμως ετησίως απονέμονται και άλλα βραβεία για άλλα λογοτεχνικά είδη, ενώ από το 1988 έχει θεσμοθετηθεί και το βραβείο Γκονκούρ για μαθητές λυκείου.
Τώρα, ο θεσμός απλώνεται και στη χώρα μας, αφού φέτος πρόκειται να απονεμηθεί το Βραβείο Γκονκούρ Ελλάδας μετά την επισφράγιση της συνεργασίας του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης με την Ακαδημία Γκονκούρ το 2019.
Η όλη διοργάνωση είναι προϊόν μιας τυχαίας συνάντησης του Γάλλου προξένου της Θεσσαλονίκης και διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης Φιλίπ Ρε με δύο γνωστούς Γάλλους συγγραφείς, το μέλος της Ακαδημίας Pierre Assouline (Πιερ Ασουλίν) και τον σημερινό πρόεδρό της Didier Decoin (Ντιντιέ Ντεκουάν). «Ερωτευμένοι με την Ελλάδα, με ενθάρρυναν να υποβάλω την υποψηφιότητα του Γαλλικού Ινστιτούτου να δημιουργήσει και να οργανώσει την ‘Επιλογή Βραβείου Γκονκούρ-Ελλάδα’. Είμαι περήφανος που διοργανώνω αυτήν την πρώτη φορά, παρά τις δυσκολίες μετά τον εγκλεισμό. Για μένα, αυτό είναι ένα επιπλέον ορόσημο που εμπλουτίζει πολιτιστικές ανταλλαγές μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας, αυτή τη φορά γύρω από τη σύγχρονη λογοτεχνία. Είναι επίσης μια καινοτόμος δράση για ενίσχυση της Γαλλοφωνίας στην Ελλάδα, όπως και άλλες δράσεις που ήθελα να ξεκινήσω τα τέσσερα χρόνια της παρουσίας μου στη Θεσσαλονίκη», λέει στο makthes.gr ο Γάλλος πρόξενος στη Θεσσαλονίκη.
Συμμετέχουν συνολικά 37 γαλλόφωνοι μαθητές – φοιτητές
Το βραβείο θα αναδειχθεί από πέντε κριτικές επιτροπές φοιτητών των τμημάτων Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ και του ΕΚΠΑ, του τμήματος Ξένων Γλωσσών, Mετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου, του Τμήματος Νομικής του Δημοκρίτειου Παν. Θράκης και του Ελληνογαλλικού Σχολείου Θεσσαλονίκης τις οποίες συντονίζουν το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με την Πρεσβεία της Γαλλίας στην Ελλάδα και το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθήνας.
Στις επιτροπές συμμετέχουν συνολικά 37 μαθητές – φοιτητές, που δούλεψαν με βάση την τελική επιλογή των τεσσάρων έργων που προκρίθηκαν φέτος από την Ακαδημία Γκονκούρ: «Tous les hommes n'habitent pas le monde de la même façon» του Jean-Paul Dubois, «Soif» της Αμελί Νοτόμπ, «La part du fils» του Jean-Luc Coatalem και «Extérieur monde» του Olivier Rolin. «Πρέπει να παραδεχτώ ότι ο ενθουσιασμός και το κίνητρό τους υπερβαίνει τις προσδοκίες μας. Δημιουργήσαμε τις πέντε αυτές επιτροπές με πέντε δυναμικούς καθηγητές γαλλικών. Οι ίδιοι οι συμμετέχοντες αναφέρουν ότι αυτό το βραβείο τους ανάγκασε να πειθαρχήσουν και να σεβαστούν τον ρυθμό της ανάγνωσης, να καταγράψουν τις εντυπώσεις και τα επιχειρήματά τους για την επιλογή και υπεράσπιση του αγαπημένου τους βιβλίου και τους επέτρεψε να ανακαλύψουν τη σύγχρονη γαλλική λογοτεχνία. Παρά τον εγκλεισμό, παραμείναμε σε επαφή μαζί τους και οι πέντε επιτροπές διατήρησαν τις δεσμεύσεις ανάγνωσης για να καταλήξουνε στην τελική κριτική επιτροπή», τονίζει ο διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης.
ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
Η τελετή απονομής του βραβείου επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο της 17ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης τον περασμένο Μάιο αλλά ο κορονοϊός που έγινε η αιτία να αναβληθεί η διοργάνωση το μετέθεσε για το καλοκαίρι. Έτσι, θα απονεμηθεί διαδικτυακά στις 11 Ιουλίου παρουσία του Προέδρου της Ακαδημίας Γκονκούρ, Ντιντιέ Ντεκουάν, αλλά και του επίτιμου προέδρου της ελληνικής διάκρισης και συγγραφέα Δημήτρη Δημητριάδη. «Για όλο αυτό ενεργοποιήθηκαν επικεφαλείς τμημάτων γαλλικής γλώσσας, μετάφρασης, εκπαιδευτικοί γαλλικής γλώσσας. Ήταν σημαντικό ότι οι καθηγητές αποφάσισαν να ξεκινήσουν την περιπέτεια συγκροτώντας επιτροπές με γαλλόφωνους φοιτητές-τριες που θα έδειχναν ενδιαφέρον να συμμετάσχουν εθελοντικά. Αρχικά δύσπιστοι, ανέπτυξαν στην πορεία μεγάλο ενδιαφέρον για αυτήν την πρωτότυπη εξωσχολική άσκηση. Ελπίζουμε ότι η επιτυχία αυτής της πρώτης διοργάνωσης θα ενθαρρύνει και άλλα πανεπιστημιακά τμήματα να συμμετάσχουν μαζί μας το 2021», επισημαίνει ο Φιλίπ Ρε.
«Πρέπει συνεχώς να καινοτομούμε»
Ο ίδιος, από τη μέχρι τώρα εμπειρία του στην Ελλάδα, καταθέτει στο makthes.gr την άποψή του για την απήχηση της γαλλικής λογοτεχνίας στη χώρα μας: «Η γαλλική λογοτεχνία, κλασική και σύγχρονη, έχει ήδη έντονη παρουσία στην Ελλάδα. Πολλά γαλλικά έργα έχουν μεταφραστεί στην ελληνική γλώσσα και πολλοί Γάλλοι συγγραφείς είναι διάσημοι στο ελληνικό κοινό. Αλλά δεν είναι ποτέ αρκετό! Πρέπει συνεχώς να καινοτομούμε, να παρακινούμε, να γνωρίζουμε για να πείσουμε τους αναγνώστες, ειδικά τους νέους αναγνώστες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης εκσυγχρόνισε πρόσφατα τη βιβλιοθήκη πολυμέσων του και άνοιξε τις πόρτες του, από το 2017, στο γαλλικό βιβλιοπωλείο ‘Le Livre Ouvert’. Επιδιώκουμε τον ίδιο στόχο με το Βραβείο Γκονκούρ-Ελλάδα», καταλήγει.
Η ιδέα ξεκίνησε από την Πολωνία
Σημειώνεται ότι η ιδέα της δημιουργίας ενός λογοτεχνικού βραβείου Γκονκούρ εκτός Γαλλίας γεννήθηκε στην Πολωνία πριν από 21 χρόνια. Με πρωτοβουλία του τότε διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου στην Κρακοβία και με τη συμφωνία της Ακαδημίας, μια κριτική επιτροπή γαλλόφωνων φοιτητών ψήφισε το δικό της βραβείο Γκονκούρ, με βάση την πρώτη επιλογή. Έκτοτε, έγινε παράδοση στην Πολωνία και εξαπλώθηκε σε 20 χώρες με τον τίτλο Βραβείο-Επιλογή Γκονκούρ Εξωτερικού.
Ο διαγωνισμός διοργανώνεται από τα Γαλλικά Ινστιτούτα και την Ακαδημία. Απευθύνεται σε μαθητές-τριες γαλλικών Σχολείων και φοιτητών-τριών, επομένως οι εκπαιδευτικοί είναι εκεί μόνο για να διευκολύνουν την οργάνωση και τον εσωτερικό συντονισμό της εκάστοτε επιτροπής. Σε γενικές γραμμές οι επιτροπές αποφασίζουν αφού διαβάσουν τη δεύτερη επιλογή του Γκονκούρ, μια λίστα οκτώ τίτλων ή τεσσάρων τίτλων. Για ορισμένες χώρες, όπως η Ελλάδα, η επιλογή γίνεται σύμφωνα με τους τέσσερις φιναλίστ του Γκονκούρ της Γαλλίας. Οι επιτροπές έχουν την υποχρέωση να διαβάσουν τα μυθιστορήματα στα γαλλικά και να τεκμηριώσουν την επιλογή τους κατά τη διάρκεια της συζήτησης και της τελικής απονομής στη γαλλική γλώσσα.
Αυτή την πρώτη φορά για την Ελλάδα υπεύθυνοι καθηγητές στις πέντε κριτικές επιτροπές είναι οι: Μιχάλης Πολίτης (Ιόνιο πανεπιστήμιο), Ευγενία Γραμματικοπούλου (ΑΠΘ), Dimitri Roboly (ΕΚΠΑ), Στέφανος Γραβάνη (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης), Céline Hubineau (Εκπαιδευτικός στο Γαλλικό Σχολείο Θεσ/νίκης).
Είναι ένα από τα σημαντικότερα λογοτεχνικά βραβεία της Γαλλίας και απονέμεται κάθε χρόνο στις αρχές Νοεμβρίου στον συγγραφέα του καλύτερου πεζού έργου μυθοπλασίας της χρονιάς. Πρόκειται για το βραβείο Γκονκούρ που είναι πολυαναμενόνο στους λογοτεχνικούς κύκλους όλης της Ευρώπης.
Η ιστορία του είναι μακρά. Εμπνευστές του ήταν οι αδελφοί Εντμόν και Ζυλ Γκονκούρ, ενώ η πρώτη απονομή του έγινε το 1903.
Απευθύνεται σε μυθιστορήματα, παράλληλα όμως ετησίως απονέμονται και άλλα βραβεία για άλλα λογοτεχνικά είδη, ενώ από το 1988 έχει θεσμοθετηθεί και το βραβείο Γκονκούρ για μαθητές λυκείου.
Τώρα, ο θεσμός απλώνεται και στη χώρα μας, αφού φέτος πρόκειται να απονεμηθεί το Βραβείο Γκονκούρ Ελλάδας μετά την επισφράγιση της συνεργασίας του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης με την Ακαδημία Γκονκούρ το 2019.
Η όλη διοργάνωση είναι προϊόν μιας τυχαίας συνάντησης του Γάλλου προξένου της Θεσσαλονίκης και διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης Φιλίπ Ρε με δύο γνωστούς Γάλλους συγγραφείς, το μέλος της Ακαδημίας Pierre Assouline (Πιερ Ασουλίν) και τον σημερινό πρόεδρό της Didier Decoin (Ντιντιέ Ντεκουάν). «Ερωτευμένοι με την Ελλάδα, με ενθάρρυναν να υποβάλω την υποψηφιότητα του Γαλλικού Ινστιτούτου να δημιουργήσει και να οργανώσει την ‘Επιλογή Βραβείου Γκονκούρ-Ελλάδα’. Είμαι περήφανος που διοργανώνω αυτήν την πρώτη φορά, παρά τις δυσκολίες μετά τον εγκλεισμό. Για μένα, αυτό είναι ένα επιπλέον ορόσημο που εμπλουτίζει πολιτιστικές ανταλλαγές μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας, αυτή τη φορά γύρω από τη σύγχρονη λογοτεχνία. Είναι επίσης μια καινοτόμος δράση για ενίσχυση της Γαλλοφωνίας στην Ελλάδα, όπως και άλλες δράσεις που ήθελα να ξεκινήσω τα τέσσερα χρόνια της παρουσίας μου στη Θεσσαλονίκη», λέει στο makthes.gr ο Γάλλος πρόξενος στη Θεσσαλονίκη.
Συμμετέχουν συνολικά 37 γαλλόφωνοι μαθητές – φοιτητές
Το βραβείο θα αναδειχθεί από πέντε κριτικές επιτροπές φοιτητών των τμημάτων Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ και του ΕΚΠΑ, του τμήματος Ξένων Γλωσσών, Mετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου, του Τμήματος Νομικής του Δημοκρίτειου Παν. Θράκης και του Ελληνογαλλικού Σχολείου Θεσσαλονίκης τις οποίες συντονίζουν το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με την Πρεσβεία της Γαλλίας στην Ελλάδα και το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθήνας.
Στις επιτροπές συμμετέχουν συνολικά 37 μαθητές – φοιτητές, που δούλεψαν με βάση την τελική επιλογή των τεσσάρων έργων που προκρίθηκαν φέτος από την Ακαδημία Γκονκούρ: «Tous les hommes n'habitent pas le monde de la même façon» του Jean-Paul Dubois, «Soif» της Αμελί Νοτόμπ, «La part du fils» του Jean-Luc Coatalem και «Extérieur monde» του Olivier Rolin. «Πρέπει να παραδεχτώ ότι ο ενθουσιασμός και το κίνητρό τους υπερβαίνει τις προσδοκίες μας. Δημιουργήσαμε τις πέντε αυτές επιτροπές με πέντε δυναμικούς καθηγητές γαλλικών. Οι ίδιοι οι συμμετέχοντες αναφέρουν ότι αυτό το βραβείο τους ανάγκασε να πειθαρχήσουν και να σεβαστούν τον ρυθμό της ανάγνωσης, να καταγράψουν τις εντυπώσεις και τα επιχειρήματά τους για την επιλογή και υπεράσπιση του αγαπημένου τους βιβλίου και τους επέτρεψε να ανακαλύψουν τη σύγχρονη γαλλική λογοτεχνία. Παρά τον εγκλεισμό, παραμείναμε σε επαφή μαζί τους και οι πέντε επιτροπές διατήρησαν τις δεσμεύσεις ανάγνωσης για να καταλήξουνε στην τελική κριτική επιτροπή», τονίζει ο διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης.
ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
Η τελετή απονομής του βραβείου επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο της 17ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης τον περασμένο Μάιο αλλά ο κορονοϊός που έγινε η αιτία να αναβληθεί η διοργάνωση το μετέθεσε για το καλοκαίρι. Έτσι, θα απονεμηθεί διαδικτυακά στις 11 Ιουλίου παρουσία του Προέδρου της Ακαδημίας Γκονκούρ, Ντιντιέ Ντεκουάν, αλλά και του επίτιμου προέδρου της ελληνικής διάκρισης και συγγραφέα Δημήτρη Δημητριάδη. «Για όλο αυτό ενεργοποιήθηκαν επικεφαλείς τμημάτων γαλλικής γλώσσας, μετάφρασης, εκπαιδευτικοί γαλλικής γλώσσας. Ήταν σημαντικό ότι οι καθηγητές αποφάσισαν να ξεκινήσουν την περιπέτεια συγκροτώντας επιτροπές με γαλλόφωνους φοιτητές-τριες που θα έδειχναν ενδιαφέρον να συμμετάσχουν εθελοντικά. Αρχικά δύσπιστοι, ανέπτυξαν στην πορεία μεγάλο ενδιαφέρον για αυτήν την πρωτότυπη εξωσχολική άσκηση. Ελπίζουμε ότι η επιτυχία αυτής της πρώτης διοργάνωσης θα ενθαρρύνει και άλλα πανεπιστημιακά τμήματα να συμμετάσχουν μαζί μας το 2021», επισημαίνει ο Φιλίπ Ρε.
«Πρέπει συνεχώς να καινοτομούμε»
Ο ίδιος, από τη μέχρι τώρα εμπειρία του στην Ελλάδα, καταθέτει στο makthes.gr την άποψή του για την απήχηση της γαλλικής λογοτεχνίας στη χώρα μας: «Η γαλλική λογοτεχνία, κλασική και σύγχρονη, έχει ήδη έντονη παρουσία στην Ελλάδα. Πολλά γαλλικά έργα έχουν μεταφραστεί στην ελληνική γλώσσα και πολλοί Γάλλοι συγγραφείς είναι διάσημοι στο ελληνικό κοινό. Αλλά δεν είναι ποτέ αρκετό! Πρέπει συνεχώς να καινοτομούμε, να παρακινούμε, να γνωρίζουμε για να πείσουμε τους αναγνώστες, ειδικά τους νέους αναγνώστες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης εκσυγχρόνισε πρόσφατα τη βιβλιοθήκη πολυμέσων του και άνοιξε τις πόρτες του, από το 2017, στο γαλλικό βιβλιοπωλείο ‘Le Livre Ouvert’. Επιδιώκουμε τον ίδιο στόχο με το Βραβείο Γκονκούρ-Ελλάδα», καταλήγει.
Η ιδέα ξεκίνησε από την Πολωνία
Σημειώνεται ότι η ιδέα της δημιουργίας ενός λογοτεχνικού βραβείου Γκονκούρ εκτός Γαλλίας γεννήθηκε στην Πολωνία πριν από 21 χρόνια. Με πρωτοβουλία του τότε διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου στην Κρακοβία και με τη συμφωνία της Ακαδημίας, μια κριτική επιτροπή γαλλόφωνων φοιτητών ψήφισε το δικό της βραβείο Γκονκούρ, με βάση την πρώτη επιλογή. Έκτοτε, έγινε παράδοση στην Πολωνία και εξαπλώθηκε σε 20 χώρες με τον τίτλο Βραβείο-Επιλογή Γκονκούρ Εξωτερικού.
Ο διαγωνισμός διοργανώνεται από τα Γαλλικά Ινστιτούτα και την Ακαδημία. Απευθύνεται σε μαθητές-τριες γαλλικών Σχολείων και φοιτητών-τριών, επομένως οι εκπαιδευτικοί είναι εκεί μόνο για να διευκολύνουν την οργάνωση και τον εσωτερικό συντονισμό της εκάστοτε επιτροπής. Σε γενικές γραμμές οι επιτροπές αποφασίζουν αφού διαβάσουν τη δεύτερη επιλογή του Γκονκούρ, μια λίστα οκτώ τίτλων ή τεσσάρων τίτλων. Για ορισμένες χώρες, όπως η Ελλάδα, η επιλογή γίνεται σύμφωνα με τους τέσσερις φιναλίστ του Γκονκούρ της Γαλλίας. Οι επιτροπές έχουν την υποχρέωση να διαβάσουν τα μυθιστορήματα στα γαλλικά και να τεκμηριώσουν την επιλογή τους κατά τη διάρκεια της συζήτησης και της τελικής απονομής στη γαλλική γλώσσα.
Αυτή την πρώτη φορά για την Ελλάδα υπεύθυνοι καθηγητές στις πέντε κριτικές επιτροπές είναι οι: Μιχάλης Πολίτης (Ιόνιο πανεπιστήμιο), Ευγενία Γραμματικοπούλου (ΑΠΘ), Dimitri Roboly (ΕΚΠΑ), Στέφανος Γραβάνη (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης), Céline Hubineau (Εκπαιδευτικός στο Γαλλικό Σχολείο Θεσ/νίκης).
ΣΧΟΛΙΑ