«Ο προϋπολογισμός του 2021 αντανακλά πλήρως την κυβερνητική ‘ελλειμματική’ πολιτική στήριξης της κοινωνίας και της οικονομίας» εκτιμά μιλώντας στη «ΜτΚ» η βουλευτής, αναπληρώτρια τομεάρχης Οικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Κατερίνα Παπανάτσιου.

Την εβδομάδα αυτή ψηφίστηκε ο προϋπολογισμός της κυβέρνησης για το 2021. Πώς τοποθετείστε σε σχέση με το μείγμα οικονομικής πολιτικής που περιλαμβάνει; Τι θα αλλάζατε και τι θα κρατούσατε;

Ο προϋπολογισμός του 2021 αντανακλά πλήρως την κυβερνητική «ελλειμματική» πολιτική στήριξης της κοινωνίας και της οικονομίας, ενώ δεν εμπεριέχει κανένα νέο μέτρο ενίσχυσης. 

Η ελληνική οικονομία κατέγραψε νέα βαθιά ύφεση, 11,7%, στο 3ο τρίμηνο του 2020, γεγονός που τη φέρνει στην τελευταία θέση της Ευρώπης, επιβεβαιώνοντας ότι δεν ελήφθησαν μέτρα, στην κατάλληλη ποσότητα και ποιότητα και στον σωστό χρόνο, όπως επισημαίναμε διαρκώς από την έναρξη της πανδημίας.

Η διαφορά μας με τη κυβέρνηση, έγκειται στο γεγονός ότι εμείς βλέπουμε μακροπρόθεσμα ως «επένδυση» την ενίσχυση της κατανάλωσης, την παροχή ρευστότητας. Υπό αυτό το πρίσμα, δεν έχει τόση σημασία να σας πω ότι θα κρατούσαμε την επιστρεπτέα ενίσχυση, αλλά θα την είχαμε π.χ. εξαρχής ως μη επιστρεπτέα, γιατί ως γνωστόν «ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος». 

Ένα παρόμοιο μέτρο δηλαδή, που δείχνει την δομική διαφορά πολιτικής. Σίγουρα όμως, δεν θα κρατούσαμε τις αντεργατικές πολιτικές για τις δαπάνες τις εργασίας, τους μισθούς, τις απλήρωτες υπερωρίες, τη μείωση κατά 580 εκατ. των δαπανών για την Υγεία και τον υποτιθέμενα έσοδα από την ρευστοποίηση της περιουσίας μέσω του νέου πτωχευτικού κώδικα.

Η πανδημία έχει επιφέρει τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις σε παγκόσμια κλίμακα. Θα μπορέσει η ελληνική οικονομία να ανακτήσει το χαμένο έδαφος, και αν ναι σε πόσο χρονικό διάστημα;

Ο υπουργός Οικονομικών υπέπεσε σ’ ένα ατόπημα κατά τη διάρκεια της συζήτησης του προϋπολογισμού, παρουσίασε στοιχεία που έδειχναν ότι είμαστε κάτω από τον Ευρωπαϊκό Μέσο Όρο, αυτό που τονίζαμε και εμείς δηλαδή, αλλά είπε ότι είμαστε καλύτερα σε σχέση με τον Μ.Ο. της Ευρώπης στο 9μηνο! 

Η Eurostat εμφανίζει τη χώρα μας να έχει τη δεύτερη μεγαλύτερη μείωση εισοδημάτων και την τρίτη μεγαλύτερη μείωση στα εισοδήματα των εργαζομένων, καταγράφοντας τον χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης. Ο ΟΟΣΑ σημειώνει πως η ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονομίας θα κινηθεί το 2021, στο 0,9%. 

Η ετήσια έρευνα SAFE της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σημειώνει πως οι ΜμΕ της χώρας παρουσιάζουν μία από τις μεγαλύτερες μειώσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ταυτόχρονα, γίνεται η παραδοχή ότι το Ταμείο Ανάκαμψης θα συνεισφέρει ένα πρόσθετο 2,1% στο ΑΕΠ του 2021. Ουσιαστικά, προβλέπεται ότι το 45% περίπου της προβλεπόμενης ανάπτυξης και ανάκτησης για το 2021 θα προέλθει από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. 

Αυτό όμως, δεν αποτελεί σοβαρό σχεδιασμό και νομίζω μας δίνει την απάντηση στο ερώτημά σας. Δεν μπορούμε να προβλέψουμε ακριβώς, αλλά γνωρίζουμε ότι οι βαθιές οικονομικές-κοινωνικές συνέπειες των σημερινών πολιτικών θα γίνουν αφόρητα αισθητές σε δεύτερο χρόνο.

Αν η ύφεση το 2021 είναι ανεξέλεγκτη, υπάρχει κίνδυνος νέων μνημονίων και περαιτέρω επιτροπείας;

Το σημείο κλειδί είναι ότι θα μπορούσε να μην είναι ανεξέλεγκτη! Αν ακολουθούσαμε διαφορετική κατεύθυνση, όπως τόσες χώρες, που κατανόησαν αυτό που ορίζει η οικονομική επιστήμη για περιόδους κρίσεων. Να το πούμε απλά, για να διατηρήσω την προσφορά και να τονώσω τη ζήτηση, πρέπει να δαπανήσω, για να προστατεύσω την υγεία πρέπει να δαπανήσω. Αυτή η περίοδος, αναδεικνύει ερωτήματα για τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το κράτος, ως παρέμβαση ύστατης καταφυγής ή ρυθμιστή της αγοράς.

Εγείρονται ζητήματα για το ρόλο του κράτους σε βασικούς πυλώνες του Κοινωνικού Κράτους, όπως της παιδείας, της υγείας και της εργασίας. Αυτά τα ερωτήματα δεν είναι ξεπερασμένα, όπως ήθελε η κυρίαρχη αντίληψη να πιστεύουμε, απλώς κρύβονταν κάτω από την επιφάνεια της «ανάπτυξης» και της όποιας «συναίνεσης». Αυτό ήταν το πάθημα από την δεκαετή οικονομική κρίση, που δεν έγινε μάθημα στη ΝΔ.

Δεν είναι όμως το θέμα οι σκληροί όροι επιτροπείας, αλλά η εφαρμογή των εκάστοτε πολιτικών. Είναι ή όχι «μνημονιακής» έμπνευσης η θεσμοθέτηση των απλήρωτων υπερωριών; Είναι «μνημονιακής» έμπνευσης η ρευστοποίηση της περιουσίας των πολιτών; Είναι «μνημονιακής» έμπνευσης η επιχειρούμενη βίαιη αναδιάρθρωση της αγοράς με αφορμή την πανδημία; 

Είναι σκληρές νεοφιλελεύθερες επιλογές που κάποτε φάνταζαν εκτός πραγματικότητας, «εκλαϊκεύτηκαν» με το «μαζί τα φάγαμε» των μνημονίων που ακολούθησαν τη χρεοκοπία της χώρας το 2010, και έκτοτε αποτελούν προμετωπίδα της συντηρητικής παράταξης, καλυμμένα με δήθεν φιλοαναπτυξιακή λογική. 

Σε αυτά, προσθέστε και τη φράση του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών, κ. Σκυλακακή, πως το κάθε ευρώ που δαπανάμε τώρα, είναι μελλοντικοί φόροι που θα αναπληρωθούν και βγάλτε τα δικά σας συμπεράσματα.

Σε τι βαθμό έχουν «πειραχτεί» τα περίφημα 37 δισ. ευρώ του ταμειακού αποθέματος της χώρας; Πόσο εύκολο είναι να ξαναγεμίσει ο κρατικός «κουμπαράς»;

Να ξεκαθαρίσουμε κάτι, το 2014 δεν υπήρχε Ενιαίος Λογαριασμός Θησαυροφυλακίου. Τα μόνα χρήματα που μπορούσε το κράτος να χρησιμοποιήσει ήταν όσα υπήρχαν στην Τράπεζα της Ελλάδος. Ο κ. Σταϊκούρας τον Απρίλιο κατέθεσε έγγραφα στη Βουλή που αποδεικνύουν ότι αυτά τα ποσά ήταν 3 δισ. το 2014. Παράλληλα, το «μαξιλάρι» τότε εμφανιζόταν μειωμένο κατά 11 δισ. Ο ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε να δημιουργήσει Ενιαίο Λογαριασμό Θησαυροφυλακίου και αποθέματα ασφαλείας, παραδίνοντας ένα ποσό άνω των 37 δισ. 

Το υπουργείο Οικονομικών με την τελευταία τοποθέτησή του, μπερδεύει ξανά τα νούμερα, αλλά ισχυρίζεται ότι τα συνολικά ταμειακά διαθέσιμα είναι περίπου 37 δισ. Υπάρχει λοιπόν, ο λογαριασμός που έφτιαξε ο ΣΥΡΙΖΑ, το παραδέχονται, τον χρησιμοποιούν, αλλά δεν μας λένε πως. 

Στη διάρκεια της πανδημίας γίναμε μάρτυρες της αδιαφάνειας του Σκόιλ Ελικίκου, των μασκών αλεξίπτωτο και στις άνισες ενισχύσεις ΜΜΕ. Όταν πρόκειται για χρήματα του ελληνικού λαού όμως, πρέπει όχι απλώς να είμαστε προσεκτικοί/ες, αλλά να λογοδοτούμε χωρίς περιστροφές. Η παρούσα κυβέρνηση δείχνει να μην το καταλαβαίνει αυτό.

Από την πρώτη στιγμή ασκείτε κριτική στην κυβέρνηση για τα μέτρα που λαμβάνει για τη στήριξη της οικονομίας, ενώ αντιπροτείνετε πιο γενναία μέτρα στήριξης επιχειρήσεων και εργαζομένων. Είναι όμως ρεαλιστικό το πακέτο μέτρων που προτείνετε;

Τι είναι ρεαλιστικό καθορίζεται από τις ανάγκες των πολιτών. Η αποτίμηση της απόδοσης του «ρεαλισμού» των προτάσεων κάθε φορέα, θα γίνει σε δεύτερο στάδιο. Αυτό που έχει σημασία εν προκειμένω, είναι ότι ο κ. Σταϊκούρας παραδέχτηκε τον Απρίλιο ότι υπήρχαν διαθέσιμα ύψους 13,7 δισ. 

Τώρα σημειώνει πως έχουν επανέλθει από τη μείωση του Απριλίου και τα οποία προφανώς είναι αξιοποιήσιμα για δημοσιονομική επέκταση. Ο κ. υπουργός επικαλείται μέτρα στήριξης της οικονομίας και της κοινωνίας ύψους 24 δισ. φέτος, ο προϋπολογισμός όμως δείχνει ότι έχουν δαπανηθεί μόλις 6,7 δισ. μέχρι και τον Οκτώβριο, από τα οποία τα 3,1 δισ. ήταν δάνεια. Καταλαβαίνουμε τι προσπαθεί να κρύψει η κυβέρνηση για το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ.

Όταν παρουσιάσαμε τη πρότασή «Μένουμε Όρθιοι», η κυβέρνηση όχι μόνο δεν την αξιοποίησε, αλλά αρνήθηκε να συμμετάσχει σε ένα διάλογο. 

Το «Μένουμε Όρθιοι 2» αποτέλεσε τη συνέχεια του προηγούμενου, με όρους αναπροσαρμογής, αφορούσε δαπάνες της τάξης των 13 δισ. σχετικά με την ενίσχυση της Υγείας, της Εργασίας, το Εισόδημα Έκτακτης Ανάγκης. Καταθέσαμε νέο πρόγραμμα στη ΔΕΘ, που αφορούσε 15.000 προσλήψεις σε υγεία και παιδεία. 

Η ΝΔ αθροίζει τον όγκο των προγραμμάτων για να καταλήξει στο συμπέρασμα του μη «ρεαλιστικού» σχεδίου με στόχο να υπεκφύγει της συζήτησης. Ήταν η πρώτη φορά που αξιωματική αντιπολίτευση κατέθεσε στην κυβέρνηση μία κοστολογημένη πρόταση. Τα προγράμματα του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι αθροιστικά, γιατί ποτέ δεν υιοθετήθηκαν, απλά εξελίσσονταν.