Η γειτονική μας Χαλκιδική, μια περιοχή που φημίζεται για τον τουρισμό της, δεν έχει να προσφέρει μόνο λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και θερινή διασκέδαση… Δεν είναι όμορφη μόνο το καλοκαίρι, ενώ ο πλούτος της δεν είναι μόνο αγροτικός και τουριστικός αλλά και… αρχαιολογικός!

Μάλιστα, τα αρχαιολογικά ευρήματα και οι χώροι τα οποία μπορεί να δει και να επισκεφθεί κάθε περιηγητής είναι τόσα που οι καλοκαιρινοί μήνες δεν φτάνουν για να τα προλάβει κάποιος...

Από την πατρίδα του Αριστοτέλη, τα Αρχαία Στάγειρα, μέχρι τα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Πολυγύρου και το Κέντρο Βυζαντινού Πολιτισμού στα Νέα Φλογητά και από την αρχαία Όλυνθο και το ιερό του Ποσειδώνα στο Ποσείδι , μέχρι τη διώρυγα του Ξέρξη στα Νέα Ρόδα, η Χαλκιδική είναι μια περιοχή που βρίθει, όπως και όλη η Ελλάδα, από αρχαιολογικούς θησαυρούς και πολύτιμα κατάλοιπα της ιστορικής μας κληρονομιάς, άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο γνωστά, όπως και από αρχαιολογικούς χώρους, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο ανεσκαμμένους.

Αυτό επιβεβαιώνεται για ακόμη μια φορά μέσα από την ημερίδα «Η τοπική κεραμική παραγωγή στη Χαλκιδική κατά τους Ιστορικούς Χρόνους», η οποία πραγματοποιείται αυτή την ώρα στην αίθουσα «Μανόλης Ανδρόνικος» του Αρχαιολογικού Μουσείο Θεσσαλονίκης από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής σε συνεργασία με το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.

Στην κατάμεστη αίθουσα αναπτύχθηκαν από γνωστούς αρχαιολόγους θέματα κεραμικής για γνωστές θέσεις όπως η Λαγόμαντρα Νικήτης, το νεκροταφείο του Άη Γιάννη της Νικήτης, το ιερό του Διός στο όρος Ίταμος Σιθωνίας, η αρχαία Άφυτης κ.α. «Πραγματικά σαν τη Χαλκιδική δεν έχει, αλλά και για την αρχαιολογία. Αυτό πρέπει να το τονίζουμε. Δεν είναι μόνο το φυσικό περιβάλλον και οι παραλίες και ίσως και οι γεύσεις και η γευσιγνωσία, είναι και η ιστορία, που καταγράφεται από τη βαθιά προϊστορία μέχρι την εγκατάσταση των προσφύγων κατά τη δεύτερη δεκαετία του 20^ου αιώνα, όπως βεβαίως και οι αρχαιολογικοί τόποι», τονίζει στο makthes.gr o προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους Γιώργος Σκιαδαρέσης.

Ένα από τα μεγαλύτερα νεκροταφεία της Εποχής του Σιδήρου στη Βόρεια Ελλάδα

Ενδεικτικά, αναφερόμαστε στην εισήγηση των Ελένης Λαμπροθανάση, Νομικής Γάργαλη και Χαρίκλειας Κορομηλά που ανέπτυξαν το θέμα της κεραμικής της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου από το νεκροταφείο του Άη Γιάννη Νικήτης στον δήμο Σιθωνίας. Το νεκροταφείο, που εκτείνεται χρονικά από την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου μέχρι και τους Κλασικούς Χρόνους, εντοπίστηκε εντός του οικοπέδου όπου αναπτύσσεται μεγάλη τουριστική επένδυση.

Ο χώρος είναι ιδιαίτερα σημαντικός, καθώς πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα νεκροταφεία της Εποχής του Σιδήρου στη Βόρεια Ελλάδα, με μεγάλο αριθμό και ποικιλία ταφών και πολλά κτερίσματα.
Έως τώρα έχουν εντοπιστεί και ερευνηθεί συνολικά 1314 ταφές ποικίλων τύπων, που περιλαμβάνουν εγχυτρισμούς (ταφή μέσα σε πίθους ή αμφορείς), κιβωτιόσχημους τάφους, ταφικές θήκες, λακκοειδείς τάφους με ή δίχως κάλυψη και 1 σαρκοφάγο. Μεγάλο μέρος των κτερισμάτων από το νεκροταφείο, τα οποία προέκυψαν από την ανασκαφική έρευνα των ετών 2019-2020 συντηρήθηκε, καταγράφηκε και ψηφιοποιήθηκε σε μεγάλο μέρος στο πλαίσιο του έργου που υλοποιεί η ΕΦΑ Χαλκιδικής και Αγίου Όρους: «Μετακινήσεις πληθυσμών και υλικός πολιτισμός: ψηφιακή αποτύπωση της Χαλκιδικής από την Προϊστορία έως τους Ιστορικούς Χρόνους».

ΕΛΕΝΗ ΛΑΜΠΡΟΘΑΝΑΣΗ

Τα κτερίσματα των τάφων είναι ως επί το πλείστον απλά, πήλινα σκεύη, αλλά και πιο πολυτελή αντικείμενα, όπως κοσμήματα και γυάλινα αγγεία. Μεγάλο μέρος της κεραμικής αποτελούν τα αγγεία της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου. Η ανασκαφική έρευνα συνεχίζεται και φέτος από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους, στη νότια περιοχή του οικοπέδου.

ΚΕΡΑΜΙΚΟ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟΥ

«Μετακινήσεις πληθυσμών και υλικός πολιτισμός»

Το έργο με τίτλο «Μετακινήσεις πληθυσμών και υλικός πολιτισμός: Ψηφιακή αποτύπωση της Χαλκιδικής από την Προϊστορία έως τους ιστορικούς χρόνους», του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία», που υλοποιείται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους, στο πλαίσιο του οποίου πραγματοποιείται και η ημερίδα, ολοκληρώνεται στο τέλος της φετινής χρονιάς. Περιλαμβάνει δε δύο υποέργα. Το ένα αφορά τη συντήρηση των αρχαιολογικών ευρημάτων του νεκροταφείου Αγίου Ιωάννη Νικήτης που προαναφέρθηκε , αλλά και τα ψηφιδωτά της αρχαίας Ολύνθου. Το δεύτερο υποέργο που είναι καθαρά ψηφιακό είναι πολυεπίπεδο. «Πρόκειται για έναν ψηφιακό ξεναγό, μια εφαρμογή που θα είναι σε λίγο διαθέσιμη για κινητά τηλέφωνα, όπου ο επισκέπτης θα έχει τη δυνατότητα να μπορεί να επισκεφθεί ψηφιακά σημαντικές πόλεις – αποικίες της Χαλκιδικής καθώς όπως ακούστηκε στο συνέδριο η Χαλκιδική είναι μια περιοχή που κατοικήθηκε σε μεγάλο βαθμό από αποίκους της νοτίου Ελλάδας. Παράλληλα σε σημερινές σύγχρονες πόλεις τα κατάλοιπα δεν φαίνονται γιατί κυριαρχεί ο σύγχρονος πολεοδομικός ιστός, ωστόσο όμως με αυτή την εφαρμογή θα μπορεί ο επισκέπτης να παίρνει πληροφορίες, να βλέπει αυτά που δεν είναι εμφανή και να ακούει ταυτόχρονα την ιστορία του τόπου».

Παράλληλα, στο πλαίσιο του έργου δημιουργείται και η ιστοσελίδα της ΕΦΑ. «Θα έχει τεράστια πληροφορία όσον αφορά τα μνημεία, τους αρχαιολογικούς χώρους της Χαλκιδικής και του Αγίου Όρους με πρωτότυπο υλικό και κείμενα και βέβαια πληροφορίες για την εξυπηρέτηση του πολίτη».

Εξάλλου, ειδικά στον αρχαιολογικό χώρο της Ολύνθου θα δημιουργηθεί ένα ψηφιακό κέντρο ενημέρωσης (Info Kiosk), που θα παρουσιάζει πολλαπλώς μέσω εφαρμογών και video animation την ιστορία της πόλης αλλά και την ιστορία της έρευνας.«Βέβαια όλα αυτά δεν θα μπορούσαν να έχουν γίνει αν δεν υπήρχε μια τεράστια δουλειά ψηφιοποίησης αντικειμένων φωτογράφησης, καταγραφής, τεκμηρίωσης. Εν πολλοίς αυτά που είδατε τώρα στον Άγιο Ιωάννη είναι αποτέλεσμα μιας βαθιάς βιβλιογραφικής έρευνας, καταγραφής, τεκμηρίωσης, συγκριτικής μελέτης και έτσι προκύπτουν συμπεράσματα τα οποία είναι και μοναδικά ίσως για τη Χαλκιδική, έρχονται να συμπληρώσουν συμπεράσματα στα οποία έχουν καταλήξει ήδη συνάδελφοι τα προηγούμενα χρόνια και, βέβαια, η έρευνα εξελίσσεται και μεταλλάσσεται διαρκώς», καταλήγει ο κ. Σκιαδαρέσης.