Ένα μήνα νωρίτερα, σε σχέση με πέρυσι, αλλά και με προηγούμενα χρόνια, έκανε την εμφάνισή του το πρώτο κρούσμα ιού του Δυτικού Νείλου. Σύμφωνα με τη χθεσινή ανακοίνωση του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) το πρώτο περιστατικό λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου εντοπίστηκε στη Μητροπολιτική Ενότητα Θεσσαλονίκης και ειδικότερα στο δήμο Αμπελοκήπων-Μενεμένης. Πέρυσι τα πρώτα τρία κρούσματα, όλα στο δήμο Πέλλας, είχαν ανακοινωθεί στις 2 Αυγούστου.

Σύμφωνα με πληροφορίες του makthes.gr ο ΕΟΔΥ όπως και τα αρμόδια εργαστήρια τα οποία ελέγχουν τα διάφορα δείγματα αίματος από ύποπτα κρούσματα ήταν σε επιφυλακή και ανέμεναν πως από μέρα σε μέρα θα εμφανιστεί το πρώτο περιστατικό τέτοιας λοίμωξης. Ο λόγος είναι ότι, πολύ πριν να εμφανιστεί στον άνθρωπο, ο ιός είχε ήδη ανιχνευτεί στο δίκτυο των πουλερικών το οποίο έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια σε περίπου εξήντα σημεία της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας προκειμένου να παρακολουθείται ο πληθυσμός των κουνουπιών και φυσικά και η διάδοση του μολυσματικού ιού ο οποίος μεταδίδεται από συγκεκριμένο είδος αυτού του ενοχλητικού εντόμου.

Όπως εξηγεί στο makthes.gr ο Σπύρος Μουρελάτος, Δρ. Βιολογίας, εκπρόσωπος της εταιρείας «Οικοανάπτυξη» η οποία υλοποιεί το επίγειο πρόγραμμα καταπολέμησης των κουνουπιών στην Κεντρική Μακεδονία “φέτος ανιχνεύσαμε τον ιό στο δίκτυο των πουλερικών, ήδη από τις αρχές Ιουνίου. Είμαστε δηλαδή ένα μήνα μπροστά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Στη συνέχεια τον ανιχνεύσαμε και στα δείγματα βιολογικού υλικού τα οποία λαμβάνονται από κουνούπια, συνεπώς ήταν θέμα χρόνου να έχουμε το πρώτο περιστατικό λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου”.

Μια πρώτη εξήγηση που δίνει ο ίδιος είναι ότι “φέτος, ενώ η όχληση από τα κουνούπια είναι έως τώρα απολύτως διαχειρίσιμη και παρά τα υψηλά ύψη βροχής του Ιουνίου, υπάρχει ωστόσο, μεγάλος πληθυσμός από κουνούπια culex μέσω των οποίων μεταδίδεται ο ιός”. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι φέτος θα πρέπει λογικά να αναμένονται αρκετά περισσότερα κρούσματα σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Σημειώνεται ότι πέρυσι έως τις 30 Ιουλίου είχαν διαγνωστεί δέκα κρούσματα και είχε υπάρξει και ένας θάνατος από επιπλοκές της λοίμωξης. Σύμφωνα με όσα έχουν καταγραφεί τα προηγούμενα χρόνια, η κρίσιμη περίοδος είναι συνήθως το δίμηνο Αυγούστου – Σεπτεμβρίου. Όπως φαίνεται, όμως, φέτος και ο Ιούλιος θα δώσει πιθανότατα αρκετά κρούσματα.

Τα προηγούμενα χρόνια

Αναλυτικά στοιχεία για τον ιό του δυτικού Νείλου υπάρχουν από το 2010 και εντεύθεν. Στην Κ. Μακεδονία την περίοδο 2010-2013 είχαν διαγνωστεί 323 κρούσματα. Άλλα 157 τη διετία 2018-2019, 91 το 2020 και 46 το 2021. Σε πανελλαδικό επίπεδο, τα πρώτα τρία χρόνια καταγραφής των στοιχείων υπήρξαν αρκετά κρούσματα (262 το 2010, 100 το 2011 και 162 το 2012), αλλά στη συνέχεια υπήρξε μια σταδιακή κάμψη με 86 κρούσματα το 2013 και 15 το 2014. Μάλιστα ακολούθησαν δύο χρόνια, το 2015 και το 2016 χωρίς κανένα κρούσμα πανελλαδικά για να ακολουθήσει στη συνέχεια σταδιακή άνοδος με 48 περιστατικά το 2017, 317 το 2019 που ήταν και η χειρότερη χρονιά έως τώρα, 227 το 2019, 138 το 2020 και μόλις 56 το 2021. Στο διάστημα αυτό, από το 2010 έως το 2021 σημειώθηκαν και 198 θάνατοι, σε σύνολο 1.410 κρουσμάτων (ποσοστό 14%) οι οποίοι αποδίδονται στη λοίμωξη από τον ιό του δυτικού Νείλου.

Για την περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας η χειρότερη χρονιά ήταν το 2020 με 91 κρούσματα ιού του δυτικού Νείλου, δηλαδή περίπου διπλάσια από το μέσο όρο της δεκαετίας που ήταν 48. Το 2021 κυμάνθηκε στον μέσο όρο με 46 κρούσματα και αναμένεται εάν φέτος θα επιβεβαιωθούν οι πρώτες εκτιμήσεις που θέλουν τον αριθμό να είναι αρκετά μεγαλύτερος.

Οι περιοχές με τα περισσότερα κρούσματα

Τη δεκαετία 2010-2020 στην ΠΚΜ είχαν εντοπιστεί συνολικά 571 κρούσματα ιού του δυτικού Νείλου εκ των οποίων τα 79 (ποσοστό 13,8%) ήταν στο δήμο Πέλλας. Δεύτερος πιο επιβαρυμένος δήμος είναι αυτός της Αλεξάνδρειας στην Ημαθία με 55 κρούσματα (9,6%) και ακολουθούν οι δήμοι Θεσσαλονίκης με 38 (6,6%) και Βέροιας με 33 (5,8%).
Η εξήγηση, σύμφωνα με τον κ. Μουρελάτο είναι ότι “στις περιοχές της Πέλλας και της Ημαθίας υπάρχει πολύ μεγάλη συγκέντρωση κουνουπιών και ταυτόχρονα μεγάλη πυκνότητα οικισμών, παράγοντες που ευνοούν τη μετάδοση του ιού”. Αρκετά κρούσματα σημειώνονται και σε χωριά των Σερρών, με εξαίρεση πέρυσι. Είναι ενδεικτικό ότι το 2020 στην περιοχή των Σερρών είχαν διαγνωστεί 56 κρούσματα σε σύνολο 91 στην Κ. Μακεδονία (ποσοστό 61,5%).

Πώς μεταδίδεται

Ο ιός του δυτικού Νείλου μεταδίδεται κυρίως μέσω του τσιμπήματος μολυσμένων κουνουπιών της οικογένειας culex. Η βασική δεξαμενή του ιού στη φύση είναι κυρίως τα άγρια πτηνά, από όπου μολύνονται τα κουνούπια, ενώ οι άνθρωποι δεν μεταδίδουν περαιτέρω τον ιό σε άλλα κουνούπια.

Η πλειονότητα των ανθρώπων που μολύνονται με τον ιό είναι ασυμπτωματικοί, περίπου 20% εμφανίζουν ήπια συμπτώματα ιογενούς συνδρομής και λιγότεροι από 1% παρουσιάζουν σοβαρότερες εκδηλώσεις από το κεντρικό νευρικό σύστημα, κυρίως εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα, οξεία χαλαρή παράλυση. Οι πιο σοβαρές εκδηλώσεις εμφανίζονται συνήθως σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς και γενικά άτομα με χρόνια υποκείμενα νοσήματα.

Μέτρα προστασίας

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ επειδή η επιδημιολογία του ιού καθορίζεται από πολλούς παράγοντες, οι περιοχές κυκλοφορίας του ιού και εμφάνισης κρουσμάτων δεν μπορούν να προβλεφθούν με ασφάλεια. Ως εκ τούτου, συνιστά να τηρούνται τα ατομικά μέτρα προστασίας από τα κουνούπια, σε όλη την επικράτεια, καθ’ όλη την περίοδο κυκλοφορίας των κουνουπιών. Συγκεκριμένα, ο ΕΟΔΥ συνιστά:

• Χρησιμοποιείτε εγκεκριμένα εντομοαπωθητικά σώματος και περιβάλλοντος (σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης), σήτες, κουνουπιέρες, κλιματιστικά/ ανεμιστήρες, κατάλληλα (μακριά) ρούχα.
• Μην αφήνετε στάσιμα νερά πουθενά (έτσι, βοηθάτε ουσιαστικά στον περιορισμό των εστιών αναπαραγωγής των κουνουπιών στους ιδιωτικούς χώρους).

Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και άτομα με χρόνια υποκείμενα νοσήματα πρέπει να παίρνουν τα μέτρα τους με ιδιαίτερη συνέπεια.

ΠΙΝΑΚΑΣ: Κρούσματα ιού Δυτικού Νείλου στην Κεντρική Μακεδονία