Η υπερβολική ζέστη επιτείνει τα προβλήματα υγείας και εν τέλει κοστίζει σε ανθρώπινες ζωές, ιδίως σε ευάλωτες κατηγορίες πληθυσμού, ηλικιωμένους και ασθενείς που υποφέρουν από χρόνιες παθήσεις.

Οι παρατεταμένες περίοδοι με πολύ υψηλές θερμοκρασίες επηρεάζουν την θερμοφυσιολογία του ανθρώπου δημιουργώντας θερμικό στρες, το οποίο με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε πρόωρο θάνατο.

Κατά μέσο όρο 92 άνθρωποι πέθαιναν στη Θεσσαλονίκη κάθε χρόνο, εξαιτίας των υψηλών θερμοκρασιών, σύμφωνα με μελέτη της υποψήφιας διδακτόρισσας Δάφνης Παρλιάρη που δημοσιεύτηκε στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Atmosphere.

Η μελέτη εξέτασε δεδομένα τόσο της θερμοκρασίας που επικρατούσε στη Θεσσαλονίκη, όσο και των αιτιών των θανάτων από φυσικά αίτια, που καταγράφηκαν την περίοδο 2006-2016.

«Βρήκαμε ξεκάθαρη συσχέτιση ανάμεσα στον υπό εξέταση θερμικό δείκτη (Tappmax, φαινόμενη θερμοκρασία) και στη θνησιμότητα για τον πληθυσμό του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης» τονίζει στη «ΜτΚ» η κ. Παρλιάρη. «Συγκεκριμένες αιτίες θανάτου που “παραδοσιακά” συσχετίζονται με υψηλές θερμοκρασίες, στη δική μας έρευνα όντως δίνουν υψηλότερο ρίσκο από όλες τις αιτίες θανάτου. Ενδεικτικά, στους 35°C το ρίσκο από όλες τις αιτίες θανάτου είναι 17%, ενώ το ρίσκο από καρδιαγγειακά αίτια είναι 20% και από αναπνευστικά αίτια 47%».

Στα 11 χρόνια που εξετάζει η μελέτη, οι θάνατοι που αποδίδονται σε θερμοκρασίες υψηλότερες των 35° (όλες οι αιτίες θανάτου) για τον ευρύτερο πληθυσμό είναι 1.007 σε σύνολο 73.990. Σε ετήσια βάση, αυτό σημαίνει ότι κατά μέσο όρο 92 άνθρωποι πέθαιναν στη Θεσσαλονίκη κάθε χρόνο, εξαιτίας των υψηλών θερμοκρασιών. Συγκεκριμένα, η έρευνα καταλήγει στα εξής συμπεράσματα:

• Οι χαμηλές θερμοκρασίες συσχετίζονται με πολύ μικρότερες τιμές ρίσκου σε σχέση με τις υψηλές. Ενδεικτικά, το ρίσκο στους 2.5°C είναι +5%, ενώ στους 35°C +17%. «Επομένως για τη Θεσσαλονίκη, πρέπει να δοθεί έμφαση στις υψηλές θερμοκρασίες όπου ο πληθυσμός κινδυνεύει περισσότερο».
• Οι υψηλές θερμοκρασίες (άνω των 35°C) αυξάνουν εκθετικά τον κίνδυνο θνησιμότητας, με περαιτέρω και πιο εμφανή αύξηση στις ακραία υψηλές τιμές του θερμικού δείκτη άνω των 40°C. Ενδεικτικά, το ρίσκο θανάτου από όλες τις αιτίες στους 35°C είναι +17% ενώ στους 43°C φτάνει πάνω από το +30%.
• Τα ηλικιωμένα άτομα (65+) διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από το γενικό πληθυσμό. Στους 35°C το ρίσκο για τα ηλικιωμένα άτομα είναι 25% ενώ για τον ευρύτερο πληθυσμό 17%.

Η φλεγόμενη Μεσόγειος

Σύμφωνα με έτερη έρευνα, που δημοσιεύθηκε προ δεκαημέρου στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Νature medicine, η Ελλάδα ήταν η δεύτερη σε θανάτους ανά εκατομμύριο από τη ζέστη το καλοκαίρι του 2022. Πέρσι η Ευρώπη βίωσε ένα από τα πιο ζεστά καλοκαίρια και σύμφωνα με τη μελέτη υπολογίζεται ότι συνολικά 61.672 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από αίτια που σχετίζονται με τη ζέστη.

Στην Ελλάδα βέβαια το καλοκαίρι του 2022 ήταν ηπιότερο, τόσο σε σχέση με το καλοκαίρι του 2021 και το φετινό, όσο και συγκριτικά με την υπόλοιπη Ευρώπη. Παρόλα αυτά, σύμφωνα με τη μελέτη η χώρα μας κατατάχθηκε στη δεύτερη θέση με τους περισσότερους θανάτους που σχετίζονται με τη ζέστη (280 ανά εκατομμύριο), με πρώτη την Ιταλία, και στις επόμενες θέσεις να ακολουθούν Ισπανία και Πορτογαλία.

Είναι σαφές ότι οι κάτοικοι των μεσογειακών χωρών αντιμετωπίζουν το σοβαρότερο πρόβλημα χώρες. Μάλιστα, σύμφωνα με τους ερευνητές, στην καρδιά του καλοκαιριού, μεταξύ 11 Ιουλίου και 14 Αυγούστου 2022, συνολικά 3.092 θάνατοι που σχετίζονταν με την ζέστη καταγράφηκαν μόνο στην Ελλάδα.

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 23.07.2023