13/02/2022 18:00
H επελαύνουσα ακρίβεια συνθλίβει εισοδήματα και τζίρους προκαλώντας ισχυρά ηλεκτροσόκ σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, θέτοντας παράλληλα σε άμεσο κίνδυνο την ομαλή πορεία της οικονομίας προς την επίτευξη υψηλών ρυθμών ανάπτυξης οι οποίες θα «ισοφαρίσουν» τις απώλειες από το κορονοσόκ που υπέστη η παραγωγική αλυσίδα.
Το παλιρροικό κύμα ανατιμήσεων επιφέρει «σεισμικές δονήσεις» πολλών ρίχτερ στα θεμέλια της οικονομικής δραστηριότητας, ασφυκτικές πιέσεις στα πορτοφόλια των νοικοκυριών και φόβους για μοιραία πισωγυρίσματα στην τροχιά ανάκαμψης της οικονομίας. Οι δυσβάσταχτες αυξήσεις αν συνδυαστούν και με την μόνιμη… αβεβαιότητα που γεννά η πανδημία και οι μεταλλάξεις της συνθέτουν ένα επικίνδυνο κοκτέιλ.
Σε αυτό το θολό τοπίο, ο πρωτογενής τομέας (βιοτεχνίες, βιομηχανίες, μεταποίηση) δοκιμάζεται σκληρά καθώς το ξέφρενο ράλι του κόστους ενέργειας εκτοξεύει τις λειτουργικές δαπάνες ενώ μέρος του κύματος αυξήσεων (και στις πρώτες ύλες) αναπόφευκτα θα περάσει στους καταναλωτές για να μείνουν όρθιες οι επιχειρήσεις. Ειδικά οι μικρομεσαίοι δεν έχουν σχεδόν κανένα περιθώριο να ελέγξουν την… πανδημία ανατιμήσεων χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η βιωσιμότητα των επιχειρήσεών τους.
Την στιγμή που ο πληθωρισμός απογειώνεται το κύμα ακρίβειας απειλεί να πνίξει νοικοκυριά και επιχειρήσεις με τους λογαριασμούς ρεύματος και αερίου που αντικρίζουν οι καταναλωτές να προκαλούν πολλαπλά… εγκεφαλικά, παρά τις επιδοτήσεις που καλύπτουν ένα μέρος του επιπλέον κόστους.
Παράλληλα, οι αυξήσεις σε βασικά καταναλωτικά αγαθά αγγίζουν ακόμα και το 20% με το καλάθι της νοικοκυράς να αδειάζει με τους πολίτες να αγοράζουν τα απολύτως απαραίτητα. Οι τιμές τράβηξαν την ανηφόρα καθώς καταγράφονται, πέρα από την ενέργεια, ανατιμήσεις και σε είδη πρώτης ανάγκης.
Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα
Υπό αυτό το πρίσμα, η ανησυχία στο οικονομικό επιτελείο είναι έντονη με το ξέφρενο ράλι των τιμών να απειλεί με εκτροχιασμό ιδιωτική κατανάλωση (οι πολίτες θα περιοριστούν στις αγορές των απολύτως αναγκαίων) και επενδύσεις οι οποίες μπορεί να ανασταλούν εξαιτίας της συνεχούς ανόδου στο κόστος των πρώτων υλών. Κλειδί για να αποτραπούν οι δυσμενείς αυτές εξελίξεις είναι η διάρκεια του… φαινομένου της ακρίβειας αλλά και τα αντισταθμιστικά μέτρα που θα ληφθούν για να τεθεί υπό σχετικό έλεγχο η κατάσταση. Μέχρι τώρα οι χλιαρές κυβερνητικές παρεμβάσεις που έχουν περιοριστεί κυρίως στις επιδοτήσεις για να καλυφθεί μέρος της αύξησης στους λογαριασμούς ρεύματος και αερίου, έχουν αποτύχει να βάλουν φρένο στην ακρίβεια.
Με το κύμα των ανατιμήσεων, που ξεκίνησε από την ενέργεια και πλέον έχει μεταφερθεί σε βασικά προϊόντα, να μην έχει ορατό τέλος οι οικογενειακοί προϋπολογισμοί απειλούνται με εκτροχιασμό και στην κυβέρνηση ζυγίζουν πιθανά μέτρα αν και παρατηρείται αναβλητικότητα στις αποφάσεις, εστιάζοντας πρωτίστως στα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.
Πρόσθετο «πονοκέφαλο» στο οικονομικό επιτελείο προκαλεί το ό,τι δεν μπορούν να γίνουν προβλέψεις για τη διάρκεια του κύματος των ανατιμήσεων, με αποτέλεσμα να προκύπτουν διαρκώς νέες ανάγκες. Την ώρα που και με δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών πέφτουν στο τραπέζι σενάρια για μείωση ΦΠΑ στα τρόφιμα και του ΕΦΚ στα καύσιμα, τα στενά δημοσιονομικά περιθώρια που υπάρχουν «κρατάνε» το οικονομικό επιτελείο από την υιοθέτησή τους, αν και δεν θα πρέπει να αποκλείονται παρεμβάσεις σε αυτή την κατεύθυνση αν συνεχιστεί επί μακρόν η άνοδος των τιμών στα ράφια. Σε κάθε περίπτωση τα περιθώρια είναι λεπτά, από την μία οι πολίτες δεινοπαθούν, από την άλλη τα κρατικά ταμεία αιμορραγούν…
Τι ζητά η αγορά
«Αναμφίβολα τα μέτρα που έχει λάβει η κυβέρνηση είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, ωστόσο δεν αρκούν για να αντιμετωπίσουν τη λαίλαπα που έχει προκαλέσει η ενεργειακή κρίση, που είναι άγνωστο μέχρι πότε θα διαρκέσει. Εκτιμώ πως η κυβέρνηση πρέπει να ξαναδεί το θέμα του ενεργειακού κόστους, λαμβάνοντας μια σειρά μέτρων και επιδοτώντας με μεγαλύτερο ποσό τους λογαριασμούς του ρεύματος, καθώς με όσα ισχύουν σήμερα οι επιχειρήσεις δεν θα μπορέσουν να αποπληρώσουν τις ήδη φορτωμένες υποχρεώσεις τους», επισημαίνει ο πρόεδρος του ΒΕΘ, Αναστάσιος Καπνοπώλης.
«Αναμφίβολα, όσο καλές προθέσεις και να υπάρχουν είναι αδύνατον μετά από τις συνεχείς ανατιμήσεις οι επιχειρηματίες να συγκρατήσουν τις αυξήσεις και να μην τις περάσουν στο καταναλωτές», τονίζει προτείνοντας συγκεκριμένες παρεμβάσεις για να μπει φρένο στις αναπόφευκτες αυξήσεις των τιμών.
1. Μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων των επιχειρήσεων σε συνδυασμό με τη διαγραφή χρεών που δημιουργήθηκαν κατά την πανδημία.
2. Επιδότηση του κόστους κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος από τις επιχειρήσεις διότι σε πάρα πολλές από αυτές αποτελεί βασικότατο συντελεστή του κόστους των παραγόμενων προϊόντων τους.
3. Μείωση του ΦΠΑ σε όλα τα βασικά αγαθά και μεταφορά τους από το 13% στο 6%.
4. Επιδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων, μέσω προγραμμάτων ΕΣΠΑ, ώστε να παράγουν μέρος του συνόλου της ηλεκτρικής ενέργειας που χρησιμοποιούν.
5. Ειδική χρηματοδοτική μέριμνα για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις για προμήθεια α’ υλών και προετοιμασία παραγγελιών προς εξαγωγή.
6. Μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα καύσιμα των επαγγελματικών αυτοκινήτων.
7. Κυβερνητική μέριμνα για άνοιγμα της στρόφιγγας του τραπεζικού συστήματος για στήριξη της ρευστότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
«Βραχυκύκλωμα» και στην εστίαση
Καμπάνα κινδύνου κρούει και ο πρόεδρος της Ένωσης Εστιατόρων, Ψητοπωλών και Καφέ - Μπαρ Νομού Θεσσαλονίκης Γιάννης Φιλοκώστας ο οποίος στέκεται ιδιαίτερα στο τσουνάμι ανατιμήσεων που απειλεί να βάλει το τελευταίο καρφί στο φέρετρο της εστίασης. «Οι αυξήσεις στο ενεργειακό κόστος και στις πρώτες ύλες απειλούν να μας αποτελειώσουν, πολλές επιχειρήσεις βρίσκονται στα όριά τους. Αν δεν γίνει κάτι δραστικό θα έχουμε λουκέτα», τονίζει.
Το πληθωριστικό φάντασμα σκιάζει την οικονομία
Το ένα ρεκόρ μετά το άλλο καταρρίπτει ο πληθωρισμός, καθώς το κύμα ανατιμήσεων ενισχύθηκε, όπως αναμενόταν άλλωστε, τον Ιανουάριο. Το πλέον ανησυχητικό είναι ότι ακόμη δεν υπάρχουν ορατά σημάδια τιθάσευσης αυτού του κύματος, καθώς παραμένουν σε υψηλά επίπεδα οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, των τροφίμων και αγροτικών πρώτων υλών, ενώ πλέον καταγράφονται πολύ σημαντικές αυξήσεις και στις τιμές των υγρών καυσίμων. Η πρόσφατη κακοκαιρία προκαλεί ήδη αυξήσεις τιμών στα νωπά φρούτα και λαχανικά, ενώ οι τελευταίες πολιτικές εξελίξεις στην Ανατολική Ευρώπη, και δη η ένταση ανάμεσα σε Ρωσία και Ουκρανία θα κρατήσουν ψηλά τις τιμές.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Eurostat, ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή στην Ελλάδα τον Ιανουάριο προβλέπεται ότι διαμορφώθηκε σε 5,5% έναντι ετήσιας μεταβολής 4,4% τον Δεκέμβριο του 2021. Εάν η εκτίμηση της Eurostat επιβεβαιωθεί, τότε ο εν λόγω δείκτης θα έχει σημειώσει την υψηλότερη τιμή των τελευταίων 11 ετών.
Βαραίνει επικίνδυνα το καλάθι της νοικοκυράς
Εδώ και μήνες εξελίσσεται ένα μπαράζ ανατιμήσεων σε δεκάδες προϊόντα, επιβαρύνοντας τα εισοδήματα και τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.
Μέσα σε έναν χρόνο οι τιμές σημείωσαν αξιοσημείωτη άνοδο καθώς καταγράφονται ανατιμήσεις σε αγαθά που αποτελούν το «καλάθι της νοικοκυράς», όπως, μεταξύ άλλων, σε: αρνί-κατσίκι (21,3%), ελαιόλαδο (18,5%), άλλα βρώσιμα έλαια (16,7%), πατάτες (11,9%), νωπά ψάρια (9,8%), ψωμί (4,3%), τυριά (3,5%), αλεύρι (5%-20%), είδη ζαχαροπλαστικής (20%), καφέ (3%-10%), ρύζι Αμερικής (8%), σοκολάτες και ζαχαρώδη (5%-7%), μαρμελάδες (4%-10%), ελιές (5%), κονσέρβες (5%), ξύδι (8%), βρεφικό γάλα (4%), γλυκά κουταλιού (4%-10%), σαπούνι (4%), κρασιά (3%-10%), πατατάκια (4,5%), μπαταρίες (8%), δημητριακά (έως 6%) και φρυγανιές (5,5%).
Στο… Θεό η βενζίνη, φρένο στις μετακινήσεις
Μία «ανάσα» από το απόλυτο εθνικό ρεκόρ όλων των εποχών βρίσκεται η τιμή της αμόλυβδης βενζίνης στην Ελλάδα (φλερτάρει με το 1,80), φέρνοντας στα πρόθυρα της απελπισίας νοικοκυριά και επιχειρήσεις που βλέπουν το κόστος ζωής να εκτινάσσεται με όλα τα βασικά αγαθά να πραγματοποιούν ανεξέλεγκτα ανοδικά άλματα. Στα ύψη κινούνται και οι τιμές των υπόλοιπων καυσίμων, με τις εκτιμήσεις για το άμεσο μέλλον να είναι ζοφερές ενώ οι πρατηριούχοι φοβούνται πως η ζήτηση θα πάρει την κατηφόρα.
«Δεν έχει προσδιοριστεί από τους οικονομικούς αναλυτές το πότε θα τελειώσει η ανισορροπία που παρατηρείται στις τιμές, πρέπει να απαντηθεί αν πρόκειται απλά για ενεργειακή κρίση ή για νέο ενεργειακό καθεστώς», σημειώνει ο πρόεδρος του Σωματείου Πρατηριούχων Καυσίμων Θεσσαλονίκης, Θέμης Κιουρτζής.
«Μία λύση για αποκλιμάκωση στις τιμές θα ήταν η μείωση του ΕΦΚ, η πολιτεία εισπράττει περισσότερα χρήματα από τον ΦΠΑ τώρα που η τιμή της βενζίνης οδεύει για τα 1,80 ευρώ σε σχέση με όσα εισέπραττε όταν ήταν 1,40 ευρώ. Μία πτώση στον ειδικό φόρο κατανάλωσης θα βοηθούσε τους ασθενέστερους. Οι καταναλωτές μοιραία μειώνουν την ζήτηση για καύσιμα με τις αυξημένες τιμές, από εκεί που με 20 ευρώ έβαζαν 13-14 λίτρα, τώρα βάζουν 10,5, αυξάνεται η δαπάνη κατά 20% αλλά βάζει μικρότερη ποσότητα», εξηγεί.
«Κρίσιμο ζήτημα είναι και το ότι η πολιτεία δεν προβαίνει στις ανάλογες ενέργειες για να περιοριστεί η παραβατικότητα στη διακίνηση των καυσίμων, το κράτος θα μπορούσε να εισπράξει 400 εκατ. ευρώ βάσει μελετών αλλά και τα μισά να εισπράξει στην σημερινή συγκυρία θα ήταν πολύ κρίσιμο για τα έσοδα. Τώρα με την αύξηση στις τιμές ωφελείται ο παραβάτης, είναι η χαρά του κλέφτη», καταλήγει.
Πάροχοι και καταναλωτές σε τεντωμένο σχοινί
Στο χείλος του γκρεμού έχει φέρει καταναλωτές και εταιρείες προμήθειας η παρατεταμένη και διογκούμενη ενεργειακή κρίση. Παρά τις κρατικές επιδοτήσεις, οι καταναλωτές… παραμιλάνε με τα ποσά που αντικρίζουν στους λογαριασμούς ρεύματος και φυσικού αερίου. Η ΔΕΗ βρίσκεται σαφώς σε πλεονεκτικότερη θέση από τους υπόλοιπους παρόχους, με τα περιθώρια απορρόφησης των αυξήσεων που έχει να είναι περισσότερα.
Την ίδια στιγμή, οι εταιρείες προμήθειας αναγκάζονται να «μπαλώνουν» τις αυξανόμενες ανάγκες ρευστότητας, ανοίγοντας συνεχώς νέες πιστωτικές γραμμές, με κάποιες εξ αυτών να καταφεύγουν και σε άλλες πρακτικές ενίσχυσης της ρευστότητάς τους, όπως καθυστερώντας την εξόφληση οφειλών προς τους Διαχειριστές (ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ, ΔΑΠΕΕΠ) ή και παρακρατώντας έσοδα από τα τέλη υπέρ δήμων. Οι ισολογισμοί των εταιρειών προμήθειας, ανεξαρτήτως μεγέθους, κινούνται μεταξύ… σφύρας και άκμονος, ενώ από τον Δεκέμβριο και μετά άρχισαν και οι πρώτες καθυστερήσεις εξόφλησης λογαριασμών ρεύματος από τους καταναλωτές, καθώς η ακρίβεια «τρώει» το εισόδημά τους.
Όλο και περισσότεροι είναι εκείνοι που σπρώχνουν προς τα πίσω την ημερομηνία αποπληρωμής των λογαριασμών τους ενώ αρκετοί επιλέγουν και τους διακανονισμούς, «ξεχειλώνοντας» τα οικονομικά μεγέθη των εταιρειών που αναζητούν απεγνωσμένα λύσεις.
Οι προβληματισμοί για το ενδεχόμενο ενός νέου κύματος ανεξόφλητων οφειλών από τους καταναλωτές προς τους παρόχους, που θα εξελιχθεί σε ντόμινο για όλη την αγορά, εντείνονται καθώς δεν διαφαίνεται τάση υποχώρησης των τιμών νωρίτερα από την άνοιξη.
Πετσοκομμένες επιδοτήσεις και τον Φεβρουάριο
Και τον Φεβρουάριο θα επιχορηγηθούν (με ελαφρώς κουρεμένα ποσά λόγω μικρής αποκλιμάκωσης των τιμών) οι λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου νοικοκυριών κι επιχειρήσεων.
Σε οικιακά τιμολόγια και τον Φεβρουάριο η επιδότηση θα αφορά μόνο τις κύριες κατοικίες.
Για τις πρώτες 150 kWh η επιδότηση θα είναι στα 0,15 ευρώ ανά kWh έναντι 0,16 ευρώ τον Ιανουάριο. Για τις επόμενες 150 έως 300 kWh το ύψος της ενίσχυσης θα είναι στα 0,11 ευρώ/kWh έναντι 0,12 τον Ιανουάριο.
Η μέση μηνιαία επιδότηση για λογαριασμό έως 300 kWh θα διαμορφωθεί στα 39 ευρώ αντί για 42 ευρώ τον περασμένο μήνα. Για όσους καταναλωτές είναι ενταγμένοι στο κοινωνικό τιμολόγιο η μηνιαία επιδότηση φτάνει στα 51 ευρώ.
Μη οικιακά τιμολόγια
Σε ό,τι αφορά τους μη οικιακούς λογαριασμούς ρεύματος θα διατηρηθεί αμετάβλητη η επιχορήγηση των 65 ευρώ/MWh. Αφορά αγροτικά, επαγγελματικά, εμπορικά, βιομηχανικά και λοιπές χρήσεις.
Φυσικό αέριο
Σε σχέση με τους λογαριασμούς φυσικού αερίου, το ύψος της κρατικής επιχορήγησης δεν θα αλλάξει τον Φεβρουάριο. Θα είναι στα 20 ευρώ ανά MWh, όπως και η έκπτωση της ΔΕΠΑ Εμπορίας στα 20 ευρώ ανά MWh. Συνολικά το όφελος για τα νοικοκυριά ανέρχεται σε 40 ευρώ.
Ελαφρώς χαμηλότερη θα είναι η επιχορήγηση για τα μη οικιακά τιμολόγια φυσικού αερίου. Θα είναι στα 20 ευρώ ανά MWh για όλους τους παρόχους αντί για 30 τον Ιανουάριο.
Συνολικά για τον μήνα Φεβρουάριο η κυβέρνηση θα διαθέσει 350 εκατομμύρια ευρώ για την ενίσχυση των νοικοκυριών.
Δέσμη προτάσεων από τον ΣΒΕ
Δέσμη προτάσεων για την ανάσχεση των δυσβάστακτων επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης και τη διατήρηση των θέσεων εργασίας στη βιομηχανία κατέθεσε ο ΣΒΕ, εκπέμποντας την ίδια στιγμή σήμα κινδύνου για την άνοδο από 20% έως και 40% στο κόστος παραγωγής της βιομηχανίας και στις τιμές πρώτων υλών.
Άμεση ενίσχυση των ενεργοβόρων βιομηχανιών, με επιδότηση που θα είναι προσαρμοσμένη ανά επαγγελματικό κλάδο, ανάλογα με τη βαρύτητα του ενεργειακού κόστους στη λειτουργία της επιχείρησης και θεσμοθέτηση διαδικασίας εξόφλησης λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος σε περισσότερες από έξι δόσεις και επίσπευση θεσμικού πλαισίου για τις ΑΠΕ, προβλέπουν μεταξύ άλλων οι παρεμβάσεις που προτείνει ο Σύνδεσμος.
Παράλληλα, ο πρόεδρος του ΣΒΕ, Αθανάσιος Σαββάκης αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην τήρηση των δημοσιονομικών ισορροπιών επισημαίνοντας πως «τα μέτρα ενίσχυσης που θα ληφθούν δεν θα πρέπει να θέσουν σε κίνδυνο τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας».
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 13.02.2022
H επελαύνουσα ακρίβεια συνθλίβει εισοδήματα και τζίρους προκαλώντας ισχυρά ηλεκτροσόκ σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, θέτοντας παράλληλα σε άμεσο κίνδυνο την ομαλή πορεία της οικονομίας προς την επίτευξη υψηλών ρυθμών ανάπτυξης οι οποίες θα «ισοφαρίσουν» τις απώλειες από το κορονοσόκ που υπέστη η παραγωγική αλυσίδα.
Το παλιρροικό κύμα ανατιμήσεων επιφέρει «σεισμικές δονήσεις» πολλών ρίχτερ στα θεμέλια της οικονομικής δραστηριότητας, ασφυκτικές πιέσεις στα πορτοφόλια των νοικοκυριών και φόβους για μοιραία πισωγυρίσματα στην τροχιά ανάκαμψης της οικονομίας. Οι δυσβάσταχτες αυξήσεις αν συνδυαστούν και με την μόνιμη… αβεβαιότητα που γεννά η πανδημία και οι μεταλλάξεις της συνθέτουν ένα επικίνδυνο κοκτέιλ.
Σε αυτό το θολό τοπίο, ο πρωτογενής τομέας (βιοτεχνίες, βιομηχανίες, μεταποίηση) δοκιμάζεται σκληρά καθώς το ξέφρενο ράλι του κόστους ενέργειας εκτοξεύει τις λειτουργικές δαπάνες ενώ μέρος του κύματος αυξήσεων (και στις πρώτες ύλες) αναπόφευκτα θα περάσει στους καταναλωτές για να μείνουν όρθιες οι επιχειρήσεις. Ειδικά οι μικρομεσαίοι δεν έχουν σχεδόν κανένα περιθώριο να ελέγξουν την… πανδημία ανατιμήσεων χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η βιωσιμότητα των επιχειρήσεών τους.
Την στιγμή που ο πληθωρισμός απογειώνεται το κύμα ακρίβειας απειλεί να πνίξει νοικοκυριά και επιχειρήσεις με τους λογαριασμούς ρεύματος και αερίου που αντικρίζουν οι καταναλωτές να προκαλούν πολλαπλά… εγκεφαλικά, παρά τις επιδοτήσεις που καλύπτουν ένα μέρος του επιπλέον κόστους.
Παράλληλα, οι αυξήσεις σε βασικά καταναλωτικά αγαθά αγγίζουν ακόμα και το 20% με το καλάθι της νοικοκυράς να αδειάζει με τους πολίτες να αγοράζουν τα απολύτως απαραίτητα. Οι τιμές τράβηξαν την ανηφόρα καθώς καταγράφονται, πέρα από την ενέργεια, ανατιμήσεις και σε είδη πρώτης ανάγκης.
Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα
Υπό αυτό το πρίσμα, η ανησυχία στο οικονομικό επιτελείο είναι έντονη με το ξέφρενο ράλι των τιμών να απειλεί με εκτροχιασμό ιδιωτική κατανάλωση (οι πολίτες θα περιοριστούν στις αγορές των απολύτως αναγκαίων) και επενδύσεις οι οποίες μπορεί να ανασταλούν εξαιτίας της συνεχούς ανόδου στο κόστος των πρώτων υλών. Κλειδί για να αποτραπούν οι δυσμενείς αυτές εξελίξεις είναι η διάρκεια του… φαινομένου της ακρίβειας αλλά και τα αντισταθμιστικά μέτρα που θα ληφθούν για να τεθεί υπό σχετικό έλεγχο η κατάσταση. Μέχρι τώρα οι χλιαρές κυβερνητικές παρεμβάσεις που έχουν περιοριστεί κυρίως στις επιδοτήσεις για να καλυφθεί μέρος της αύξησης στους λογαριασμούς ρεύματος και αερίου, έχουν αποτύχει να βάλουν φρένο στην ακρίβεια.
Με το κύμα των ανατιμήσεων, που ξεκίνησε από την ενέργεια και πλέον έχει μεταφερθεί σε βασικά προϊόντα, να μην έχει ορατό τέλος οι οικογενειακοί προϋπολογισμοί απειλούνται με εκτροχιασμό και στην κυβέρνηση ζυγίζουν πιθανά μέτρα αν και παρατηρείται αναβλητικότητα στις αποφάσεις, εστιάζοντας πρωτίστως στα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.
Πρόσθετο «πονοκέφαλο» στο οικονομικό επιτελείο προκαλεί το ό,τι δεν μπορούν να γίνουν προβλέψεις για τη διάρκεια του κύματος των ανατιμήσεων, με αποτέλεσμα να προκύπτουν διαρκώς νέες ανάγκες. Την ώρα που και με δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών πέφτουν στο τραπέζι σενάρια για μείωση ΦΠΑ στα τρόφιμα και του ΕΦΚ στα καύσιμα, τα στενά δημοσιονομικά περιθώρια που υπάρχουν «κρατάνε» το οικονομικό επιτελείο από την υιοθέτησή τους, αν και δεν θα πρέπει να αποκλείονται παρεμβάσεις σε αυτή την κατεύθυνση αν συνεχιστεί επί μακρόν η άνοδος των τιμών στα ράφια. Σε κάθε περίπτωση τα περιθώρια είναι λεπτά, από την μία οι πολίτες δεινοπαθούν, από την άλλη τα κρατικά ταμεία αιμορραγούν…
Τι ζητά η αγορά
«Αναμφίβολα τα μέτρα που έχει λάβει η κυβέρνηση είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, ωστόσο δεν αρκούν για να αντιμετωπίσουν τη λαίλαπα που έχει προκαλέσει η ενεργειακή κρίση, που είναι άγνωστο μέχρι πότε θα διαρκέσει. Εκτιμώ πως η κυβέρνηση πρέπει να ξαναδεί το θέμα του ενεργειακού κόστους, λαμβάνοντας μια σειρά μέτρων και επιδοτώντας με μεγαλύτερο ποσό τους λογαριασμούς του ρεύματος, καθώς με όσα ισχύουν σήμερα οι επιχειρήσεις δεν θα μπορέσουν να αποπληρώσουν τις ήδη φορτωμένες υποχρεώσεις τους», επισημαίνει ο πρόεδρος του ΒΕΘ, Αναστάσιος Καπνοπώλης.
«Αναμφίβολα, όσο καλές προθέσεις και να υπάρχουν είναι αδύνατον μετά από τις συνεχείς ανατιμήσεις οι επιχειρηματίες να συγκρατήσουν τις αυξήσεις και να μην τις περάσουν στο καταναλωτές», τονίζει προτείνοντας συγκεκριμένες παρεμβάσεις για να μπει φρένο στις αναπόφευκτες αυξήσεις των τιμών.
1. Μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων των επιχειρήσεων σε συνδυασμό με τη διαγραφή χρεών που δημιουργήθηκαν κατά την πανδημία.
2. Επιδότηση του κόστους κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος από τις επιχειρήσεις διότι σε πάρα πολλές από αυτές αποτελεί βασικότατο συντελεστή του κόστους των παραγόμενων προϊόντων τους.
3. Μείωση του ΦΠΑ σε όλα τα βασικά αγαθά και μεταφορά τους από το 13% στο 6%.
4. Επιδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων, μέσω προγραμμάτων ΕΣΠΑ, ώστε να παράγουν μέρος του συνόλου της ηλεκτρικής ενέργειας που χρησιμοποιούν.
5. Ειδική χρηματοδοτική μέριμνα για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις για προμήθεια α’ υλών και προετοιμασία παραγγελιών προς εξαγωγή.
6. Μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα καύσιμα των επαγγελματικών αυτοκινήτων.
7. Κυβερνητική μέριμνα για άνοιγμα της στρόφιγγας του τραπεζικού συστήματος για στήριξη της ρευστότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
«Βραχυκύκλωμα» και στην εστίαση
Καμπάνα κινδύνου κρούει και ο πρόεδρος της Ένωσης Εστιατόρων, Ψητοπωλών και Καφέ - Μπαρ Νομού Θεσσαλονίκης Γιάννης Φιλοκώστας ο οποίος στέκεται ιδιαίτερα στο τσουνάμι ανατιμήσεων που απειλεί να βάλει το τελευταίο καρφί στο φέρετρο της εστίασης. «Οι αυξήσεις στο ενεργειακό κόστος και στις πρώτες ύλες απειλούν να μας αποτελειώσουν, πολλές επιχειρήσεις βρίσκονται στα όριά τους. Αν δεν γίνει κάτι δραστικό θα έχουμε λουκέτα», τονίζει.
Το πληθωριστικό φάντασμα σκιάζει την οικονομία
Το ένα ρεκόρ μετά το άλλο καταρρίπτει ο πληθωρισμός, καθώς το κύμα ανατιμήσεων ενισχύθηκε, όπως αναμενόταν άλλωστε, τον Ιανουάριο. Το πλέον ανησυχητικό είναι ότι ακόμη δεν υπάρχουν ορατά σημάδια τιθάσευσης αυτού του κύματος, καθώς παραμένουν σε υψηλά επίπεδα οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, των τροφίμων και αγροτικών πρώτων υλών, ενώ πλέον καταγράφονται πολύ σημαντικές αυξήσεις και στις τιμές των υγρών καυσίμων. Η πρόσφατη κακοκαιρία προκαλεί ήδη αυξήσεις τιμών στα νωπά φρούτα και λαχανικά, ενώ οι τελευταίες πολιτικές εξελίξεις στην Ανατολική Ευρώπη, και δη η ένταση ανάμεσα σε Ρωσία και Ουκρανία θα κρατήσουν ψηλά τις τιμές.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Eurostat, ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή στην Ελλάδα τον Ιανουάριο προβλέπεται ότι διαμορφώθηκε σε 5,5% έναντι ετήσιας μεταβολής 4,4% τον Δεκέμβριο του 2021. Εάν η εκτίμηση της Eurostat επιβεβαιωθεί, τότε ο εν λόγω δείκτης θα έχει σημειώσει την υψηλότερη τιμή των τελευταίων 11 ετών.
Βαραίνει επικίνδυνα το καλάθι της νοικοκυράς
Εδώ και μήνες εξελίσσεται ένα μπαράζ ανατιμήσεων σε δεκάδες προϊόντα, επιβαρύνοντας τα εισοδήματα και τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.
Μέσα σε έναν χρόνο οι τιμές σημείωσαν αξιοσημείωτη άνοδο καθώς καταγράφονται ανατιμήσεις σε αγαθά που αποτελούν το «καλάθι της νοικοκυράς», όπως, μεταξύ άλλων, σε: αρνί-κατσίκι (21,3%), ελαιόλαδο (18,5%), άλλα βρώσιμα έλαια (16,7%), πατάτες (11,9%), νωπά ψάρια (9,8%), ψωμί (4,3%), τυριά (3,5%), αλεύρι (5%-20%), είδη ζαχαροπλαστικής (20%), καφέ (3%-10%), ρύζι Αμερικής (8%), σοκολάτες και ζαχαρώδη (5%-7%), μαρμελάδες (4%-10%), ελιές (5%), κονσέρβες (5%), ξύδι (8%), βρεφικό γάλα (4%), γλυκά κουταλιού (4%-10%), σαπούνι (4%), κρασιά (3%-10%), πατατάκια (4,5%), μπαταρίες (8%), δημητριακά (έως 6%) και φρυγανιές (5,5%).
Στο… Θεό η βενζίνη, φρένο στις μετακινήσεις
Μία «ανάσα» από το απόλυτο εθνικό ρεκόρ όλων των εποχών βρίσκεται η τιμή της αμόλυβδης βενζίνης στην Ελλάδα (φλερτάρει με το 1,80), φέρνοντας στα πρόθυρα της απελπισίας νοικοκυριά και επιχειρήσεις που βλέπουν το κόστος ζωής να εκτινάσσεται με όλα τα βασικά αγαθά να πραγματοποιούν ανεξέλεγκτα ανοδικά άλματα. Στα ύψη κινούνται και οι τιμές των υπόλοιπων καυσίμων, με τις εκτιμήσεις για το άμεσο μέλλον να είναι ζοφερές ενώ οι πρατηριούχοι φοβούνται πως η ζήτηση θα πάρει την κατηφόρα.
«Δεν έχει προσδιοριστεί από τους οικονομικούς αναλυτές το πότε θα τελειώσει η ανισορροπία που παρατηρείται στις τιμές, πρέπει να απαντηθεί αν πρόκειται απλά για ενεργειακή κρίση ή για νέο ενεργειακό καθεστώς», σημειώνει ο πρόεδρος του Σωματείου Πρατηριούχων Καυσίμων Θεσσαλονίκης, Θέμης Κιουρτζής.
«Μία λύση για αποκλιμάκωση στις τιμές θα ήταν η μείωση του ΕΦΚ, η πολιτεία εισπράττει περισσότερα χρήματα από τον ΦΠΑ τώρα που η τιμή της βενζίνης οδεύει για τα 1,80 ευρώ σε σχέση με όσα εισέπραττε όταν ήταν 1,40 ευρώ. Μία πτώση στον ειδικό φόρο κατανάλωσης θα βοηθούσε τους ασθενέστερους. Οι καταναλωτές μοιραία μειώνουν την ζήτηση για καύσιμα με τις αυξημένες τιμές, από εκεί που με 20 ευρώ έβαζαν 13-14 λίτρα, τώρα βάζουν 10,5, αυξάνεται η δαπάνη κατά 20% αλλά βάζει μικρότερη ποσότητα», εξηγεί.
«Κρίσιμο ζήτημα είναι και το ότι η πολιτεία δεν προβαίνει στις ανάλογες ενέργειες για να περιοριστεί η παραβατικότητα στη διακίνηση των καυσίμων, το κράτος θα μπορούσε να εισπράξει 400 εκατ. ευρώ βάσει μελετών αλλά και τα μισά να εισπράξει στην σημερινή συγκυρία θα ήταν πολύ κρίσιμο για τα έσοδα. Τώρα με την αύξηση στις τιμές ωφελείται ο παραβάτης, είναι η χαρά του κλέφτη», καταλήγει.
Πάροχοι και καταναλωτές σε τεντωμένο σχοινί
Στο χείλος του γκρεμού έχει φέρει καταναλωτές και εταιρείες προμήθειας η παρατεταμένη και διογκούμενη ενεργειακή κρίση. Παρά τις κρατικές επιδοτήσεις, οι καταναλωτές… παραμιλάνε με τα ποσά που αντικρίζουν στους λογαριασμούς ρεύματος και φυσικού αερίου. Η ΔΕΗ βρίσκεται σαφώς σε πλεονεκτικότερη θέση από τους υπόλοιπους παρόχους, με τα περιθώρια απορρόφησης των αυξήσεων που έχει να είναι περισσότερα.
Την ίδια στιγμή, οι εταιρείες προμήθειας αναγκάζονται να «μπαλώνουν» τις αυξανόμενες ανάγκες ρευστότητας, ανοίγοντας συνεχώς νέες πιστωτικές γραμμές, με κάποιες εξ αυτών να καταφεύγουν και σε άλλες πρακτικές ενίσχυσης της ρευστότητάς τους, όπως καθυστερώντας την εξόφληση οφειλών προς τους Διαχειριστές (ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ, ΔΑΠΕΕΠ) ή και παρακρατώντας έσοδα από τα τέλη υπέρ δήμων. Οι ισολογισμοί των εταιρειών προμήθειας, ανεξαρτήτως μεγέθους, κινούνται μεταξύ… σφύρας και άκμονος, ενώ από τον Δεκέμβριο και μετά άρχισαν και οι πρώτες καθυστερήσεις εξόφλησης λογαριασμών ρεύματος από τους καταναλωτές, καθώς η ακρίβεια «τρώει» το εισόδημά τους.
Όλο και περισσότεροι είναι εκείνοι που σπρώχνουν προς τα πίσω την ημερομηνία αποπληρωμής των λογαριασμών τους ενώ αρκετοί επιλέγουν και τους διακανονισμούς, «ξεχειλώνοντας» τα οικονομικά μεγέθη των εταιρειών που αναζητούν απεγνωσμένα λύσεις.
Οι προβληματισμοί για το ενδεχόμενο ενός νέου κύματος ανεξόφλητων οφειλών από τους καταναλωτές προς τους παρόχους, που θα εξελιχθεί σε ντόμινο για όλη την αγορά, εντείνονται καθώς δεν διαφαίνεται τάση υποχώρησης των τιμών νωρίτερα από την άνοιξη.
Πετσοκομμένες επιδοτήσεις και τον Φεβρουάριο
Και τον Φεβρουάριο θα επιχορηγηθούν (με ελαφρώς κουρεμένα ποσά λόγω μικρής αποκλιμάκωσης των τιμών) οι λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου νοικοκυριών κι επιχειρήσεων.
Σε οικιακά τιμολόγια και τον Φεβρουάριο η επιδότηση θα αφορά μόνο τις κύριες κατοικίες.
Για τις πρώτες 150 kWh η επιδότηση θα είναι στα 0,15 ευρώ ανά kWh έναντι 0,16 ευρώ τον Ιανουάριο. Για τις επόμενες 150 έως 300 kWh το ύψος της ενίσχυσης θα είναι στα 0,11 ευρώ/kWh έναντι 0,12 τον Ιανουάριο.
Η μέση μηνιαία επιδότηση για λογαριασμό έως 300 kWh θα διαμορφωθεί στα 39 ευρώ αντί για 42 ευρώ τον περασμένο μήνα. Για όσους καταναλωτές είναι ενταγμένοι στο κοινωνικό τιμολόγιο η μηνιαία επιδότηση φτάνει στα 51 ευρώ.
Μη οικιακά τιμολόγια
Σε ό,τι αφορά τους μη οικιακούς λογαριασμούς ρεύματος θα διατηρηθεί αμετάβλητη η επιχορήγηση των 65 ευρώ/MWh. Αφορά αγροτικά, επαγγελματικά, εμπορικά, βιομηχανικά και λοιπές χρήσεις.
Φυσικό αέριο
Σε σχέση με τους λογαριασμούς φυσικού αερίου, το ύψος της κρατικής επιχορήγησης δεν θα αλλάξει τον Φεβρουάριο. Θα είναι στα 20 ευρώ ανά MWh, όπως και η έκπτωση της ΔΕΠΑ Εμπορίας στα 20 ευρώ ανά MWh. Συνολικά το όφελος για τα νοικοκυριά ανέρχεται σε 40 ευρώ.
Ελαφρώς χαμηλότερη θα είναι η επιχορήγηση για τα μη οικιακά τιμολόγια φυσικού αερίου. Θα είναι στα 20 ευρώ ανά MWh για όλους τους παρόχους αντί για 30 τον Ιανουάριο.
Συνολικά για τον μήνα Φεβρουάριο η κυβέρνηση θα διαθέσει 350 εκατομμύρια ευρώ για την ενίσχυση των νοικοκυριών.
Δέσμη προτάσεων από τον ΣΒΕ
Δέσμη προτάσεων για την ανάσχεση των δυσβάστακτων επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης και τη διατήρηση των θέσεων εργασίας στη βιομηχανία κατέθεσε ο ΣΒΕ, εκπέμποντας την ίδια στιγμή σήμα κινδύνου για την άνοδο από 20% έως και 40% στο κόστος παραγωγής της βιομηχανίας και στις τιμές πρώτων υλών.
Άμεση ενίσχυση των ενεργοβόρων βιομηχανιών, με επιδότηση που θα είναι προσαρμοσμένη ανά επαγγελματικό κλάδο, ανάλογα με τη βαρύτητα του ενεργειακού κόστους στη λειτουργία της επιχείρησης και θεσμοθέτηση διαδικασίας εξόφλησης λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος σε περισσότερες από έξι δόσεις και επίσπευση θεσμικού πλαισίου για τις ΑΠΕ, προβλέπουν μεταξύ άλλων οι παρεμβάσεις που προτείνει ο Σύνδεσμος.
Παράλληλα, ο πρόεδρος του ΣΒΕ, Αθανάσιος Σαββάκης αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην τήρηση των δημοσιονομικών ισορροπιών επισημαίνοντας πως «τα μέτρα ενίσχυσης που θα ληφθούν δεν θα πρέπει να θέσουν σε κίνδυνο τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας».
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 13.02.2022
ΣΧΟΛΙΑ