Τρόπους αντίδρασης αναζητά η ΕΕ στην περίπτωση που η Ρωσία προχωρήσει σε πλήρη διακοπή της παροχής φυσικού αερίου. Στο τραπέζι της Κομισιόν βρίσκεται και η επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν σκοπεύει να επιμείνει στην εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού της ΕΕ για να επιτρέψει στις κυβερνήσεις των κρατών μελών να επιβάλουν πλαφόν στις τιμές για τους καταναλωτές σε περίπτωση πλήρους διακοπής της ρωσικής παροχής φυσικού αερίου, όπως αναφέρουν πληροφορίες της γερμανικής εφημερίδας Welt am Sonntag, η οποία επικαλείται έγγραφο της Κομισιόν για «βραχυπρόθεσμες παρεμβάσεις στην αγορά ενέργειας.

Στο έγγραφο γίνεται αναφορά για μια διοικητικά οριζόμενη τιμή αερίου. Ουσιαστικά αφορά σε πλαφόν (EU price cap), μια μέγιστη ρυθμιζόμενη τιμή στο αέριο που προορίζεται για κατανάλωση από ευρωπαίους καταναλωτές και επιχειρήσεις. Το μέτρο καλύπτει περίοδο έκτακτης ανάγκης (επίσημα αναγνωρισμένης ως τέτοια από την Ένωση) και έχει ισχύ μόνο όσο διαρκεί το «καθεστώς» έκτακτης ανάγκης. Ως πιθανότητα δίνει επίσης το πλαφόν στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια αερίου πάλι στα πλαίσια του παραπάνω σεναρίου, της ολικής διακοπής της ροής. Επιπρόσθετα, επισημαίνει πως το επίπεδο που θα τεθεί το πλαφόν σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα πρέπει να επιλεχθεί προσεκτικά προκειμένου να ελαχιστοποιήσει τυχόν αρνητικές παρενέργειες στην αγορά.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση εισάγει το 40% του φυσικού αερίου της από τη Ρωσία.

Το σχέδιο, σύμφωνα με το energypress.gr πρόκειται να εισηγηθεί η Κομισιόν προς το Συμβούλιο Ηγετών της ΕΕ την επόμενη εβδομάδα. Το σχέδιο προτάσεων που διέρρευσε προτείνει όλα τα μέτρα να έχουν προσωρινό χαρακτήρα με ορίζοντα έως και το τέλος της επόμενης χειμερινής περιόδου, 1η Μαΐου 2023.

Σε ισχύ βρίσκεται η πρωτοβουλία της Κομισιόν και των Κρατών Μελών για την δημιουργία της Ενεργειακής Πλατφόρμας της ΕΕ (EU Energy Platform) που στόχο έχει την διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού σε δίκαιες τιμές και την μείωση – έως και οριστική εξάλειψη – της εξάρτησης της ΕΕ από το ρωσικό αέριο.

Άλλα μέτρα που περιλαμβάνονται στην πρόταση της Κομισιόν είναι τα εξής:

• Τα κράτη-μέλη θα έχουν την δυνατότητα για περιορισμένο χρονικό διάστημα να εφαρμόσουν ρυθμιζόμενες τιμές στη λιανική του αερίου. Όπως επεξηγεί η Κομισιόν στο κείμενό της, αυτό θα ήταν ιδιαίτερα σημαντικό την στιγμή που το αέριο παίζει κρίσιμο ρόλο στην θέρμανση και ως βιομηχανική πρώτη ύλη. Υπογραμμίζεται πως οι ποσότητες που θα καλύπτονται από αυτές τις τιμές θα πρέπει να είναι περιορισμένες προκειμένου να αποφευχθεί η πιθανότητα αύξησης στην κατανάλωση αερίου, πράγμα πιθανό να συμβεί.
• Έκτακτα μέτρα στήριξης της ρευστότητας προς ανακούφιση των traders οι οποίοι αυτή την στιγμή έρχονται αντιμέτωποι με υψηλές τιμές ως αποτέλεσμα της σημαντικής αστάθειας της αγοράς. Αν αυτά τα μέτρα στήριξης περιλαμβάνουν κρατική ενίσχυση, θα πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή όντας σε πλήρη συμμόρφωση με τις αντίστοιχες νομοθετικές προβλέψεις και να μην υπονομεύουν τις κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας.
• Ευρωπαϊκά Χρηματιστήρια Φυσικού Αερίου (TTF): Προς αντιμετώπιση πιθανών στρεβλώσεων στην διαμόρφωση των τιμών λόγω πιθανών φαινομένων χειραγώγησης, μια επιλογή θα μπορούσε να είναι να αναθεωρηθούν τα εφαρμοζόμενα όρια για περιορισμένο διάστημα ως προς τους εσωτερικούς κανόνες εμπορίας των χρηματιστηρίων.

Παρεμβάσεις στην αγορά ενέργειας

Τέσσερα βασικά μέτρα αφορούν οι παρεμβάσεις της Κομισιόν στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας σύμφωνα με το energypress.gr:

• Φορολόγηση ή ρυθμιστικά μέτρα των πρόσθετων εσόδων που αποκομίζουν συγκεκριμένοι ηλεκτροπαραγωγοί φορτίου βάσης.
• Επέκταση ρυθμιζόμενων τιμών στη λιανική ρεύματος και για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Η επέκταση του μέτρου θα πρέπει να συνοδεύεται από περιορισμό στην κατανάλωση ώστε να μην οδηγήσει σε αύξηση της κατανάλωσης
• Επιδότηση ορισμένων τεχνολογιών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (για παράδειγμα εισάγοντας μια τιμή αναφοράς για τις μονάδες αερίου) με την προοπτική μείωσης των τιμών στην αγορά ρεύματος. Τα μέτρα επιδότησης μονάδων ηλεκτροπαραγωγής που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα θα πρέπει να συνοδεύονται από μέτρα μείωσης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας.
• Έσοδα συμφόρησης. Η αύξηση του διασυνοριακού εμπορίου μεταξύ των διαφορετικών τιμολογιακών ζωνών λόγω της διαφοροποίησης των τιμών μεταξύ τους, μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση των εσόδων συμφόρησης. Πρόταση της Κομισιόν είναι τα έσοδα αυτά να αξιοποιηθούν για την έκτακτη χρηματοδότηση μέτρων ανακούφισης για καταναλωτές και επιχειρήσεις.

Ενδιαφέρον έχει, επίσης, η επισήμανση της Κομισιόν σχετικά με την αγορά προμήθειας και στα ισχύοντα τιμολόγια. Συγκεκριμένα, ανάμεσα σε άλλα, εισηγείται οι προμηθευτές υποχρεωτικά να διαθέτουν σταθερά τιμολόγια στο χαρτοφυλάκιό τους ομοίως με τους όρους και προϋποθέσεις που αφορούν στην προσφορά δυναμικών τιμολογίων προς τους πελάτες.

Τέλος, παρόλο που αναγνωρίζει και αποδέχεται ότι δεν προκύπτει χειραγώγηση της αγοράς κατά την διάρκεια της υφιστάμενης ενεργειακής κρίσης, η Κομισιόν προτείνει την αναθεώρηση του κανονισμού REMIT προκειμένου να εξεταστούν καλύτερα τα περιθώρια για μετριασμό των κινδύνων κατάχρησης της αγοράς με ενίσχυση της διαφάνειας, καλύτερη συλλογή δεδομένων της αγοράς και καλύτερη εφαρμογή σε ευρωπαϊκό επίπεδο.