Για ακόμη μία χρονιά και εν μέσω πανδημίας ο Σεπτέμβριος είναι ο μήνας αφιερωμένος στην υπενθύμιση ότι η νόσος Alzheimer εξακολουθεί να πλήττει εκατομμύρια ασθενείς και φροντιστές στην Ελλάδα και όλο τον κόσμο.

Σήμερα, παγκοσμίως υπάρχουν 50 εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν με άνοια, αριθμός που θα αυξηθεί δραματικά στο μέλλον λόγω της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης, τόσο στις αναπτυγμένες, όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες. 

Στη χώρα μας 160.000 άτομα πάσχουν από άνοια και 280.000 άτομα από Ήπια Νοητική Διαταραχή (προστάδιο της άνοιας). Συνολικά ο πληθυσμός των ανθρώπων με ήπια ή σοβαρά νοητικά προβλήματα πλησιάζει το μισό εκατομμύριο. Αν συνυπολογίσουμε ότι για κάθε ασθενή με άνοια επηρεάζεται σημαντικά η ζωή 2-3 φροντιστών - μελών της οικογένειάς του, αντιλαμβανόμαστε ότι πρόκειται για μια πάθηση που αφορά άμεσα 1 εκατομμύριο Έλληνες πολίτες. Το ετήσιο δε κόστος της πάθησης αυτής στην Ελλάδα, εκτιμάται σε 3 δισεκατομμύρια ευρώ.

Έμφαση στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της άνοιας - Alzheimer και την προαγωγή της υγιούς γήρανσης δίνει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας, όπως ανέφερε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου η αναπληρωτής υπουργός Υγείας, Ζωή Ράπτη. Στο πλαίσιο αυτό ενισχύθηκε η αποκεντρωμένη φροντίδα μέσω υπηρεσιών εξ αποστάσεως συμβουλευτικής με τη δημιουργία της Τηλεφωνικής Γραμμής Βοήθειας για την Άνοια 1102.

Η Γραμμή απευθύνεται σε άτομα με προβλήματα μνήμης, το ευρύ κοινό, τους φροντιστές και οικογένειες ατόμων με άνοια, καθώς και τους επαγγελματίες υγείας. Παρέχει συμβουλευτική-ψυχοκοινωνική υποστήριξη και ενημέρωση του κοινού για τις διαθέσιμές υπηρεσίες και προγράμματα για τα άτομα με άνοια και τους φροντιστές τους. Ήδη από την έναρξη λειτουργίας της Γραμμής 1102 τον Φεβρουάριο του 2021, έχουν εξυπηρετηθεί περίπου 8.500 άτομα. Η πλειοψηφία των αιτημάτων αφορούν τη συμβουλευτική καθοδήγηση προς τους φροντιστές των ασθενών σχετικά µε την διαχείριση καθημερινών θεμάτων που προκύπτουν από την φροντίδα των ατόμων µε άνοια, καθώς και τη διαχείριση κρίσεων και διαταραχών συμπεριφοράς τους. Επιπλέον, παρείχε ενημέρωση για τις διαθέσιμες υπηρεσίες για την άνοια σε όλη την Ελλάδα.

Επιπλέον, όπως ανακοίνωσε η κ. Ράπτη, το υπουργείο Υγείας σχεδιάζει κοινοτικές δομές για την υποστήριξη ασθενών με άνοια-Alzheimer σε όλη την επικράτεια. Ειδικότερα, προβλέπεται η δημιουργία δομών φιλοξενίας, όπως οικοτροφεία (δομές φιλοξενίας και μακροχρόνιας παραμονής νοσούντων με άνοια-Alzheimer καθώς και δομές τελικού σταδίου), ψυχογηριατρικά ιατρεία, Κέντρα Ημέρας και κινητές μονάδες υποστήριξης των ασθενών και των οικογενειών τους, για την κατ΄ οίκον υποστήριξη από επαγγελματίες ψυχικής υγείας.

Επίσης, πρόκειται να ξεκινήσει ένα πιλοτικό πρόγραμμα υποστήριξης της τρίτης ηλικίας σε απομακρυσμένες περιοχές της χωράς μας με ελλιπή πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας ηλικιωμένων. Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα, προάγει τη ψυχική υγεία και την πρόληψη ψυχικών διαταραχών, και κυρίως της κατάθλιψης, που αποτελεί μείζονα παράγοντα κίνδυνου για την εμφάνιση της άνοιας.

Το πρόγραμμα αυτό αποτελεί μια ολοκληρωμένη παρέμβαση ψυχογηριατρικής υποστήριξης και έχει στόχο τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των ηλικιωμένων και των οικογενειών τους, στον τόπο τους.

Ξεκινά στην πρώτη του πιλοτική φάση με νησιωτικές περιοχές, και συγκεκριμένα στην 'Ανδρο, Τήνο και Σύρο, καθώς και σε απομακρυσμένες περιοχές ορεινές περιοχές, όπως ο Έβρος και η Ξάνθη. Θα υλοποιηθεί σε συνεργασία με το Αιγινήτειο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο και επιστημονικά υπεύθυνο τον Αντώνη Πολίτη, καθηγητή Ψυχιατρικής στο ΕΚΠΑ και της Ψυχιατρικής Κλινικής του Παν/μιου Johns Hopkins Η.Π.Α.

Οι υπηρεσίες θα παρέχονται από ομάδα επαγγελματιών ψυχικής υγείας, όπως ψυχίατρο, νοσηλευτή και κοινωνικό λειτουργό ψυχικής υγείας, με κατ' οίκον υποστήριξη και παρακολούθηση σε σταθερή βάση, δηλαδή δύο φορές την εβδομάδα, αλλά και μέσω υπηρεσίας τηλεσυμβουλευτικής.

Τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας έχουν γίνει σημαντικά βήματα σχετικά με την αντιμετώπιση της άνοιας, ανέφερε η πρόεδρος του Εθνικού Παρατηρητηρίου για την 'Ανοια - Νόσο Alzheimer, νευρολόγος- ψυχίατρος Παρασκευή Σακκά. Μίλησε για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την άνοια, που έχει εγκριθεί από την επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής και διατυπώνει προτάσεις για ένα ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό σχέδιο διαχείρισης και αντιμετώπισης όλων των τομέων της άνοιας και τις προσπάθειες ώστε να γίνει η άνοια προτεραιότητα για τη δημόσια υγεία στη χώρα μας. Πρόσθεσε ότι Κέντρα Ημέρας για άτομα με άνοια, λειτουργούν στις μεγάλες πόλεις της Ελλάδος, υπάρχουν αρκετά Ιατρεία Μνήμης σε γενικά και πανεπιστημιακά νοσοκομεία, ενώ δύο μονάδες τελικού σταδίου για άτομα με άνοια υλοποιούνται άμεσα μέσω των Περιφερειακών ΠΕΠ.

Ένας στους πέντε Έλληνες ηλικίας 65 ετών και άνω, παρουσιάζει καταθλιπτικά συμπτώματα

Στα προβλήματα ψυχικής υγείας της τρίτης ηλικίας αναφέρθηκε ο καθηγητής Ψυχιατρικής στην Α' Ψυχιατρική Κλινική - υπεύθυνος Μονάδας Ψυχογηριατρικής στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο ΕΚΠΑ, Αντώνης Πολίτης. Σύμφωνα με αναφορές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, περίπου το 15% των ατόμων άνω των 60 ετών, υποφέρει από κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας, με πιο συχνές σε αυτό το ηλικιακό φάσμα, την άνοια που οφείλεται στην Νόσο Alzheimer και την κατάθλιψη.

Η κατάθλιψη αποτελεί την κύρια ψυχική νόσο αυτής της ηλικίας, που σύμφωνα με τα επιδημιολογικά δεδομένα, η επίπτωσή της αγγίζει το 20% αυτού του πληθυσμού στην χώρα μας - δηλαδή περίπου ένας στους πέντε Έλληνες ηλικίας 65 ετών και άνω, παρουσιάζει καταθλιπτικά συμπτώματα.

Για το 40% των περιστατικών άνοιας παγκοσμίως, μπορεί να ενοχοποιηθούν συγκεκριμένοι παράγοντες κινδύνου όπως υπέρταση, παχυσαρκία, βαρηκοΐα στην ηλικία 45-65 ετών, κατάθλιψη, κοινωνική απομόνωση, σακχαρώδης διαβήτης στην ηλικία άνω των 65 ετών.

«Κατάθλιψη και άνοια αποτελούν 'συγκοινωνούντα δοχεία' που χρήζουν μίας ενιαίας ολιστικής προσέγγισης στον θεραπευτικό σχεδιασμό και στον σχεδιασμό των υπηρεσιών», ανέφερε ο κ. Πολίτης, σημειώνοντας ότι εφόσον δεν υπάρχει θεραπεία, τόσο η πρόληψη, όσο και η φροντίδα, είναι οι πυλώνες προσέγγισης του προβλήματος που λέγεται Νόσος Alzheimer.

Όπως είπε, εάν μειωθεί ο επιπολασμός της κατάθλιψης παγκοσμίως κατά 10%, θα έχουμε 325.000 λιγότερα άτομα με άνοια, ενώ η θεραπεία της κατάθλιψης σε άτομα με πολύ ήπιες διαταραχές μνήμης «μεταθέτει» την εμφάνιση της άνοιας κατά τρία επιπλέον έτη. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις, τα καταθλιπτικά συμπτώματα στους ηλικιωμένους δεν διαγιγνώσκονται, γι αυτό είναι απαραίτητη και η υλοποίηση παρεμβάσεων που συμπεριλαμβάνουν την ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.

Στ. Καλαφάτης: Θα φέρουμε το Κέντρο Ημέρας στο Κορδελιό και στον Εύοσμο

Την ετοιμότητα του να συμβάλλει να γίνει πραγματικότητα το Κέντρο Ημέρας για ασθενείς με Alzheimer, που διεκδικεί ο δήμος Κορδελιού-Ευόσμου, εξέφρασε ο υφυπουργός Εσωτερικών (Μακεδονίας-Θράκης), Σταύρος Καλαφάτηςμ σε εκδήλωση που διοργάνωσε ο Δήμος Κορδελιού-Ευόσμου σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών.

“Θα φέρουμε το Κέντρο Ημέρας στο Κορδελιό και τον Εύοσμο”, δήλωσε ο ο κ. Καλαφάτης, προσθέτοντας ότι έχει ήδη ξεκινήσει η συνεργασία του με τον δήμο και μαζί έχουν “ανοίξει πόρτες”. Ο υφυπουργός Εσωτερικών δήλωσε πρόθυμος μαζί με τον δήμαρχο, Κλεάνθη Μανδαλιανό, να συναντηθούν με υπουργούς στην Αθήνα για να υλοποιηθούν και άλλες διεκδικήσεις του δήμου.

Από την πλευρά του, ο κ. Μανδαλιανός στον χαιρετισμό του, τόνισε ότι ο δήμος εκτός από το Κέντρο Ημέρας θα διεκδικήσει Κινητή Μονάδα Alzheimer για την διάγνωση της νόσου.

200.000 άνθρωποι στην Ελλάδα παίρνουν φάρμακα για άνοια

Η πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ομοσπονδίας Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών, νευρολόγος-ψυχίατρος και τέως καθηγήτρια Νευρολογίας του ΑΠΘ, Μάγδα Τσολάκη επισήμανε ότι κάθε τρία δευτερόλεπτα ένας ασθενής διαδιγνώσκεται με άνοια. Επιπλέον, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της Διεθνούς Εταιρείας Alzheimer 41 εκατ. άνθρωποι που πάσχουν από την ασθένεια δεν έχουν διαγνωστεί.

Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, είπε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που πάσχουν από άνοια έχουν φτάσει στον γιατρό, καθώς από τα στοιχεία που ΗΔΙΚΑ προκύπτει ότι 200.000 άνθρωποι παίρνουν τα ανάλογα φάρμακα.

Η κ. Τσολάκη επισήμανε ότι το κόστος αντιμετώπισης της ασθένειας υπολογίζεται στα 1 τρισ. δολάρια και αναμένεται να διπλασιαστεί μέχρι το 2050.

Αναφέρθηκε στη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης της νόσου για τη παροχή καλύτερης φροντίδας στους ασθενείς και στήριξης στην οικογένεια, ενώ πρόσθεσε ότι πρέπει να δώσουμε προσοχή σε περίπτωση που κάποιος ηλικιωμένος εμφανίζει διαταραχές μνήμης, προσοχής, η δυσκολία σε καθημερινές δραστηριότητες, όπως τα ψώνια.

Σύμφωνα με την ίδια, η καλή διατροφή και η γυμναστική, αλλά και η άσκηση του μυαλού, αποτρέπουν την εμφάνιση της άνοιας, ενώ επιβαρυντικοί παράγοντες θεωρούνται η αυξημένη ομοκυστεΐνη, η κατάθλιψη (αυξάνει 3 με 4 φορές τον κίνδυνο), το άγχος, ο διαβήτης, η πίεση και η ορθοστατική υπόταση.

Σε ό,τι αφορά το φάρμακο που εγκρίθηκε τον Ιούνιο για το Alzheimer φαίνεται ότι δεν έχει πολύ καλά αποτελέσματα για τον άρρωστο, έχει όμως πολύ καλά αποτελέσματα για τον εγκέφαλο. “Ο εγκέφαλος του ασθενούς βελτιώνεται, αλλά ο ασθενής δεν έχει πολλά πράγματα να κερδίσει”, ανέφερε η κ. Τσολάκη.

Μελέτη από την Αμερική έδειξε ότι όσοι έκαναν μια δόση εμβολίου της γρίπης είχαν 17% λιγότερο κίνδυνο για άνοια και όσοι έκαναν δύο ή περισσότερες είχαν 30% λιγότερο κίνδυνο.

Η κ. Τσολάκη αναφέρθηκε στις υπηρεσίες που παρέχουν τα Κέντρα Ημέρας στους πάσχοντες όπως νοητική ενδυνάμωση, σωματική άσκηση, θεραπεία με χρήση της μουσικής και της ζωγραφικής και παροχή φροντίδας σε ασθενείς στο σπίτι.

Τέλος, η αντιδήμαρχος Φωτεινή Δεβετζή Πεσματζόγλου υπογράμμισε ότι ψυχολόγοι και νευρολόγοι από τα Κέντρα Ημέρας Alzheimer που λειτουργούν στον Δήμο Θεσσαλονίκης θα εξετάσουν τους πάσχοντες, αλλά και περιθάλποντες στον Δήμο Κορδελιού-Ευόσμου. Όσοι ενδιαφέρονται μπορούν να δηλώσουν συμμετοχή στα ΚΑΠΗ του δήμου.