«Υπάρχει ζωή μετά τον θάνατο; Ναι ή όχι; Εσείς τι λέτε;», ρωτά ο Δανιήλ Χαρμς. Το ίδιο ερώτημα απευθύνει στους θεατές και η παράσταση «Άτακτος Κόσμος» που βασίζεται σε κείμενα του σπουδαίου εκπροσώπου της Ρωσικής Πρωτοπορίας και παρουσιάζεται από το φωνητικό σύνολο Nefes Project. Πρόκειται για ένα θέαμα ήχου – φωνών που συνδυάζει ακόμη πρωτότυπες μουσικές συνθέσεις, τραγούδια και ποίηση των Βαλκανίων.

Σε έναν απροσδιόριστο τόπο και χρόνο, μέσα στη φασαρία ενός κόσμου, τα σύνορα του οποίου αποτελούν διαχωριστικές γραμμές, αναζητείται ένας νέος τρόπος επικοινωνίας. Αυτός είναι ο «Άτακτος Κόσμος»: μια καινούρια εκδοχή ενός κόσμου με σχήμα ασύνορο, όπου οι άνθρωποι και οι ιστορίες τους μπλέκονται και ως γλώσσα επικοινωνίας ορίζεται ένα ηχοτοπίο που χωρά διαφορετικές ομιλούμενες γλώσσες, συντονισμένες φωνές, μουσικούς σκοπούς, ρυθμό που παράγεται από το ανθρώπινο σώμα, τον λόγο ως αφήγηση αλλά και τη σιωπή. 

Μέσα σε αυτή την πολυφωνία, εμφανίζεται η διαχωριστική γραμμή του πριν και μετά τον θάνατο, που αποτελεί και τον βασικότερο λόγο σύγκρουσης του εαυτού με την ύπαρξή του. 

«Η παράσταση ακουμπάει στο σήμερα με πολλούς τρόπους και στον καθένα συνειρμικά δημιουργεί μια διαφορετική σκέψη. Η δική μας ιδέα ξεκίνησε από το τραγούδι σε πολλές διαφορετικές γλώσσες. Αναλογιζόμενη πώς μπορεί να συνδεθεί όλο αυτό το υλικό έφτασα στη σκέψη του τι σημαίνει σύνορα, τρόπος επικοινωνίας, πώς μπορώ να επικοινωνήσω με έναν άνθρωπο πέρα από τη γλώσσα, με το σώμα, με τη φωνή μου, με τον ήχο μου. Οπότε κάπως ξεκίνησε η ιδέα του πώς μπορούμε να φτιάξουμε έναν κόσμο άτακτο από θέμα συνόρων και προδιαγεγραμμένων ορίων όπου ο ήχος και οι φωνές να μπορέσουν να διαπεράσουν, να φτιάξουν ένα πιο ασύνορο σχήμα, κάτι νέο, έναν νέο τρόπο επικοινωνίας», λέει στο makthes.gr η σκηνοθέτης της παράστασης Έλενα Μουρίδου Χασιώτου.

Αποφεύγει να χαρακτηρίσει την παράσταση με τη σύνθετη λέξη μουσικοθεατρικό. 

«Θα την ονόμαζα παράσταση ήχου, φωνών. Δεν θυμίζει μιούζικαλ, δεν ξεκινά ως μια θεατρική παράσταση, ξεκινά ως ένα περιβάλλον ηχητικό το οποίο φτιάχνεται από φωνές και σώματα και έτσι και εξελίσσεται. Δηλαδή ό,τι γίνεται κατά τη διάρκεια της παράστασης είναι κάπως φτιαγμένο μέσα από τις φωνές που δεν είναι απαραίτητα τραγούδι», τονίζει η σκηνοθέτης.

Όλο αυτό είναι κάτι πολύ δύσκολο, όπως συμπληρώνει. 

«Είναι κάτι που έχω οραματιστεί και σκέφτομαι χρόνια αλλά πρώτη φορά δοκιμάζουμε στην πράξη πώς λειτουργεί. Απαιτεί φοβερό συντονισμό και προετοιμασία από πριν, ώστε να διαμορφωθούν διαφορετικά πλαίσια μέσα στα οποία οι φωνές θα μπορέσουν να λειτουργήσουν φυσικά. Το τραγούδι είναι η αρχή αλλά ούτως ή άλλως όλα αυτά τα χρόνια που υπάρχει η ομάδα ψάχνουμε το πώς μπορεί η φωνή να λειτουργήσει και σε άλλα επίπεδα, πέρα από τη μελωδία. Δηλαδή πώς μπορεί να λειτουργήσει αρμονικά, ρυθμικά ή ως λόγος οπότε όλα αυτά τα επίπεδα μπλέκονται και φτιάχνουν αυτές τις ποιητικές ατμόσφαιρες», επισημαίνει η Έλενα Μουρίδου Χασιώτου.

Η ίδια μέσα από την παράσταση ήθελε να αναδείξει το πώς δημιουργείται ένας τρόπος επικοινωνίας που απευθύνεται στις αισθήσεις και όχι σε αυτό που ξέρουμε. ότι σημαίνει η λέξη καρέκλα, αγαπώ ή πεθαίνω. Το πώς μπορεί ένας ήχος να μεταφέρει όχι ένα συναίσθημα μια αίσθηση ώστε ο καθένας να το ερμηνεύσει με τον δικό του τρόπο.

«Η παράσταση διαπραγματεύεται το ζήτημα του θανάτου και το αν υπάρχει ζωή πριν και μετά από αυτόν ή όχι, αλλά δεν προσπαθούμε να περάσουμε κάποιο μήνυμα. Ούτως ή άλλως το ζήτημα αυτό είναι πάρα πολύ ανοιχτό, οπότε ο καθένας δίνει ή δεν δίνει απάντηση. Σίγουρα πρόκειται για μια υπαρξιακή αναζήτηση, αφού όλη η παράσταση μιλάει για το πριν κα το μετά της ύπαρξης. Δεν δίνει απαντήσεις, κυρίως θέτει ερωτήσεις», υπογραμμίζει η σκηνοθέτης.

Τέλος αιτιολογεί την αγάπη της στον Χαρμς και την επιλογή των κειμένων αυτών για την παράσταση: «Μου αρέσει που έχει πολλαπλές αναγνώσεις γιατί ακριβώς συναντά τη λογική και τη φιλοσοφία της παράστασης και το πώς έχει στηθεί. Μου αρέσει πάρα πολύ ο άτακτος λόγος του που ταιριάζει απόλυτα με το ύφος της παράστασης και το ότι αυτό που λέω για τις αναγνώσεις αφήνει όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά. Νομίζω ότι σε αυτά τα τρία στοιχεία κάπου συναντάμε στον Χαρμς», καταλήγει.

Το σύνολο Nefes Project δημιουργήθηκε τον Οκτώβριο του 2019 και μελετάει ρεπερτόριο των μουσικών παραδόσεων της Μεσογείου και των Βαλκανίων, διερευνώντας νέους τρόπους εκφοράς και απόδοσής του.

Η παράσταση θα παρουσιαστεί στις 17 και 18 Μαΐου στις 9.15μμ στο Δημοτικό Θέατρο Άνετον στο πλαίσιο της Ανοιχτής Θεατρικής Σκηνής της πόλης 2023.