Αυτή την περίοδο χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις δίνουν μάχη επιβίωσης. «Πολλές επιχειρήσεις δεν θα αντέξουν μέχρι τον Νοέμβριο. Η ανεργία θα φτάσει το 30%» προβλέπει μιλώντας στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης Μιχάλης Ζορπίδης. Σε έρευνα που έκανε το ΕΕΘ για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στις διαδικασίες εφαρμογής των μέτρων στήριξης των επιχειρήσεων που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση, τα περισσότερα από τα παράπονα αυτά αφορούσαν τις τράπεζες. Οι επαγγελματίες περιγράφουν ως «πόλεμο νεύρων» και «εμπαιγμό» τις συνεχείς καθυστερήσεις στην προώθηση των αιτημάτων και τις εξαντλητικές γραφειοκρατικές διαδικασίες μέχρι να εκταμιευτεί η πολυπόθητη ρευστότητα.

Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση επαγγελματία που ζήτησε το ίδιο περίπου ποσό από δύο τράπεζες, μέσω του προγράμματος 80%-20% (για το 80% του ποσού εγγυάται το ελληνικό δημόσιο και για το 20% ο αιτών πρέπει να παρουσιάσει εμπράγματες εξασφαλίσεις). Οι εξασφαλίσεις που ζητήθηκαν ήταν πολύ μεγαλύτερες και ενώ η μία τράπεζα ενέκρινε το δάνειο, η άλλη, στην οποία μάλιστα ο επαγγελματίας διατηρούσε καταθέσεις και τη μισθοδοσία του προσωπικού, το απέρριψε. «Οι τράπεζες έχουν σκληρύνει τη στάση τους, περισσότερο κι από την περίοδο της οικονομικής κρίσης» μας λέει ο ίδιος.

Τα δισεκατομμύρια δεν φτάνουν στην πραγματική οικονομία

«Έχουμε πολλές δεκάδες παραδειγμάτων, στα οποία οι τράπεζες είτε καθυστερούν δραματικά την εξέταση των αιτημάτων, είτε εξαντλούν την υπομονή των επιχειρηματιών ζητώντας όλο και περισσότερα δικαιολογητικά, είτε απορρίπτουν τις αιτήσεις αρνούμενες ουσιαστικά να παίξουν το ρόλο που τους αρμόζει στη λειτουργία μίας οικονομίας» όπως αναφέρεται σε σχετική επιστολή του ΕΕΘ προς τους υπουργούς Οικονομικών και Ανάπτυξης.

Υπό αυτές τις συνθήκες, όταν οι επαγγελματίες ακούν για δισεκατομμύρια ρευστότητας που αντλούν οι τράπεζες από διάφορες πηγές, προκειμένου να τα διαθέσουν στην πραγματική οικονομία, δεν μπορούν παρά να εξοργίζονται.

«Είναι τραγικό για όλους εμάς τους ανθρώπους της αγοράς και της πραγματικής οικονομίας να ακούμε κάθε λίγο και λιγάκι για δεκάδες δισεκατομμύρια που εξασφάλισε η χώρα μας αλλά να μην μπορούμε να επωφεληθούμε ούτε με ένα ευρώ για να κρατήσουμε στη ζωή τις επιχειρήσεις μας. Αρχικά η κυβέρνηση θριαμβολογούσε για 32 δισ. ευρώ. Μετά ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι εξασφάλισε 70 δισ. ευρώ, κάτι που αναπτέρωσε τις ελπίδες μας. Εάν όμως δεν φροντίσετε για τους τρόπους με τους οποίους τα ποσά αυτά θα φτάσουν στην πραγματική οικονομία, οι ανακοινώσεις θα μείνουν κενές περιεχομένου. Χωρίς τη στήριξη του τραπεζικού συστήματος οι επιχειρήσεις μας δεν θα τα καταφέρουν» αναφέρεται στην ίδια επιστολή.

Η ατέλειωτη χαρτούρα και ο «ελέφαντας στο δωμάτιο»

«Ρίζα αυτού του κακού είναι ότι οι τράπεζες εξακολουθούν να ακολουθούν τις συνήθεις γι’ αυτές διαδικασίες δανειοδότησης, ενώ οι συνθήκες μέσα στις οποίες ζούμε κάθε άλλο παρά συνήθεις είναι. Οι τράπεζες λαμβάνουν πιστώσεις με έκτακτο τρόπο και σε πρωτοφανή ύψη ακριβώς επειδή ζούμε στο έκτακτο καθεστώς της πανδημίας αλλά ακολουθούν τις δικές τους διαδικασίες, οι οποίες όμως έχουν θεσπιστεί για συνθήκες κανονικότητας» αναφέρει το ΕΕΘ στην επιστολή του προς το οικονομικό επιτελείο.

Στα εύλογα παράπονα όσων αιτούνται δανείων τα τραπεζικά στελέχη απαντούν ότι δεν μπορούν να παρακάμψουν τα δικά τους πρωτόκολλα και κριτήρια χορηγήσεων.«Μετά το ξέσπασμα της πανδημίας υποβλήθηκαν 100.000 αιτήσεις για δάνεια ύψους 10 δισ. όταν ο προϋπολογισμός του ΤΕΠΙΧ ήταν συνολικά 1,8 δισ. ευρώ. Ο όγκος των αιτήσεων καταδεικνύει τη… δίψα της αγοράς για ρευστότητα» αναφέρουν στη «ΜτΚ» πηγές της τραπεζικής αγοράς. Όμως 4 στις 5 αιτήσεις απορρίφθηκαν, ενώ όπως παραδέχονται οι ίδιες πηγές η «χαρτούρα» για πάνω από 12.000 δάνεια είναι πολλή για να διεκπεραιωθεί από το διοικητικό μηχανισμό των τραπεζών μέσα σε διάστημα λίγων εβδομάδων, προκειμένου να υπογραφούν οι συμβάσεις και να εκταμιευτούν τα χρήματα. Στο μεταξύ, εκτός από το ΤΕΠΙΧ που πρέπει να συμβασιοποιηθεί, έρχονται και τα επόμενα χρηματοδοτικά προγράμματα. Μέχρι τα τέλη Αυγούστου θα πρέπει υπογραφούν συμβάσεις για 3,6 δισ. του Εγγυοδοτικού χαρτοφυλακίου της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας και άλλα 3,6 δισ. μέσα στον Σεπτέμβριο.

Όμως ο «ελέφαντας στο δωμάτιο» δεν είναι η γραφειοκρατία των τραπεζών, που πολλές φορές συναγωνίζεται αυτήν του δημόσιου, αλλά τα «κόκκινα δάνεια». «Οι τράπεζες, λόγω της κατάστασης στην οποία είναι τα ‘βιβλία’ τους δεν μπορούν να αναλάβουν ρίσκο και τα δάνεια σε μικρομεσαίους επιχειρηματίες ενέχουν τεράστιο ρίσκο, γι’ αυτό και οι τράπεζες προτιμούν τις μεγάλες επιχειρήσεις» εξηγούν στη «ΜτΚ» οι ίδιες πηγές.

Το κράτος ως καλό παράδειγμα

Οι επαγγελματίες ζητούν από την κυβέρνηση να παρέμβει ώστε να τροποποιηθούν οι διαδικασίες των τραπεζών και να ισχύσουν κανόνες «που αρμόζουν στην εξαιρετικά έκτακτη σημερινή κατάσταση» και «ευνοϊκότερα κριτήρια για τις επιχειρήσεις που έχουν πληγεί από την πανδημία και τα μέτρα αντιμετώπισης της».

«Είμαστε οι πρώτοι εμείς οι οποίοι έχουμε αναγνωρίσει ότι το τραπεζικό σύστημα πρέπει να τρέξει πιο γρήγορα στην εκταμίευση πόρων, ειδικά όταν το κράτος παρέχει κρατική εγγύηση» ανέφερε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη Βουλή, κάνοντας γνωστό ότι σε εβδομαδιαία βάση υπάρχουν συσκέψεις με τους δύο συναρμόδιους υπουργούς και ότι ασκούνται πιέσεις στις τράπεζες να εκταμιεύσουν πόρους, «χωρίς όμως να παραβιάζονται και ορισμένα βασικά κριτήρια».

Έχοντας την καλή εμπειρία από το πώς λειτούργησε η επιστρεπτέα προκαταβολή -αυτόματος έλεγχος των στοιχείων μέσω της ΑΑΔΕ και άμεση πίστωση- οι επαγγελματίες θα περίμεναν αντίστοιχη ευελιξία και εκ μέρους των τραπεζών. Σημειωτέον ότι με συνοπτικές διαδικασίες το κράτος κατέθεσε 2,3 δισεκατομμύρια ευρώ σε 525.637 ΑΦΜ επιχειρήσεων από τους δύο κύκλους της επιστρεπτέας προκαταβολής και είναι σε εξέλιξη ο τρίτος κύκλος. Όμως οι τράπεζες αποδείχθηκαν πολύ πιο δυσκίνητες από τον κρατικό μηχανισμό.